Bill Davenhall: Your health depends on where you live

83,811 views ・ 2010-01-25

TED


Proszę kliknąć dwukrotnie na poniższe angielskie napisy, aby odtworzyć film.

Tłumaczenie: Agnieszka Tkaczyk Korekta: Piotr Świrgał
00:15
Can geographic information
0
15260
3000
Czy informacje geograficzne
00:18
make you healthy?
1
18260
4000
wpływają na wasze zdrowie?
00:22
In 2001 I got hit by a train.
2
22260
4000
W 2001 roku zostałem potrącony przez pociąg.
00:26
My train was a heart attack.
3
26260
3000
Tym pociągiem był atak serca.
00:29
I found myself in a hospital
4
29260
2000
Znalazłem się w szpitalu
00:31
in an intensive-care ward,
5
31260
2000
na oddziale intensywnej terapii,
00:33
recuperating from emergency surgery.
6
33260
3000
gdzie wracałem do zdrowia po operacji.
00:36
And I suddenly realized something:
7
36260
2000
I nagle uświadomiłem sobie,
00:38
that I was completely in the dark.
8
38260
3000
że kompletnie nic nie wiem.
00:41
I started asking my questions, "Well, why me?"
9
41260
2000
Zacząłem zadawać sobie pytania, "Dlaczego ja?"
00:43
"Why now?" "Why here?"
10
43260
2000
"Dlaczego teraz?" "Dlaczego tutaj?"
00:45
"Could my doctor have warned me?"
11
45260
3000
"Czy mój lekarz mógł mnie wcześniej ostrzec?"
00:48
So, what I want to do here in the few minutes I have with you
12
48260
3000
Dlatego, co chcę zrobić w ciągu tych kilku minut, które mam z wami
00:51
is really talk about what is the formula for life and good health.
13
51260
5000
to porozmawiać na temat recepty na życie i zdrowie.
00:56
Genetics, lifestyle and environment.
14
56260
3000
Genetyka, styl życia i środowisko.
00:59
That's going to sort of contain our risks,
15
59260
2000
W obrębie tych trzech dziedzin zawierać się będzie nasze ryzyko.
01:01
and if we manage those risks
16
61260
2000
i jeśli poradzimy sobie z tym ryzykiem
01:03
we're going to live a good life and a good healthy life.
17
63260
3000
będziemy wieść dobre życie, dobre i zdrowe życie.
01:06
Well, I understand the genetics and lifestyle part.
18
66260
4000
Cóż, rozumiem część dotyczącą genetyki i stylu życia.
01:10
And you know why I understand that?
19
70260
2000
I wiecie dlaczego ją rozumiem?
01:12
Because my physicians constantly
20
72260
3000
Ponieważ moi lekarze nieustannie
01:15
ask me questions about this.
21
75260
2000
zadają mi pytania na ten temat.
01:17
Have you ever had to fill out those long,
22
77260
2000
Czy kiedykolwiek musieliście wypełniać u lekarza
01:19
legal-size forms in your doctor's office?
23
79260
3000
te długie formularze?
01:22
I mean, if you're lucky enough you get to do it more than once, right?
24
82260
3000
Mam oczywiście na myśli, że przy odrobinie szczęścia wypełnia się je częściej niż raz, prawda?
01:25
(Laughter)
25
85260
1000
(Śmiech)
01:26
Do it over and over again. And they ask you questions
26
86260
2000
Robimy to w kółko. A oni zadają nam pytania
01:28
about your lifestyle and your family history,
27
88260
3000
odnośnie stylu życia, historii rodzinnej,
01:31
your medication history, your surgical history,
28
91260
4000
przebiegu leczenia, przebytych operacji,
01:35
your allergy history ... did I forget any history?
29
95260
4000
alergii... czy zapomniałem jeszcze o czymś?
01:39
But this part of the equation I didn't really get,
30
99260
4000
Ale tej części równania nie rozumiem.
01:43
and I don't think my physicians
31
103260
3000
Wydaje mi się, że moi lekarze
01:46
really get this part of the equation.
32
106260
2000
także jej nie rozumieją.
01:48
What does that mean, my environment?
33
108260
3000
Co tak naprawdę oznacza "moje środowisko"?
01:51
Well, it can mean a lot of things.
34
111260
2000
Cóż, może to oznaczać wiele rzeczy.
01:53
This is my life. These are my life places.
35
113260
3000
To jest moje życie. To są miejsca w których mieszkam.
01:56
We all have these.
36
116260
2000
Wszyscy je mamy.
01:58
While I'm talking I'd like you to also be thinking about:
37
118260
3000
Chciałbym, abyście w trakcie mojej wypowiedzi pomyśleli
02:01
How many places have you lived?
38
121260
3000
w ilu różnych miejscach mieszkaliście.
02:04
Just think about that, you know, wander through
39
124260
2000
Tylko o tym pomyślcie. Przeanalizujcie
02:06
your life thinking about this.
40
126260
2000
własne życie myśląc o tym.
02:08
And you realize that you spend it in a variety of different places.
41
128260
4000
Uświadomicie sobie wtedy, że spędzacie życie w wielu różnych miejscach.
02:12
You spend it at rest and you spend it at work.
42
132260
2000
Spędzacie je na odpoczynku i w pracy.
02:14
And if you're like me, you're in an airplane a good portion of your time
43
134260
3000
Jeżeli jesteście podobni do mnie, spędzacie również sporo czasu w samolotach,
02:17
traveling some place.
44
137260
2000
podróżując do różnych miejsc.
02:19
So, it's not really simple
45
139260
2000
Nie jest więc tak prosto
02:21
when somebody asks you, "Where do you live, where do you work,
46
141260
2000
odpowiedzieć, gdy ktoś zapyta was o to gdzie mieszkacie, gdzie pracujecie
02:23
and where do you spend all your time?
47
143260
2000
i gdzie spędzacie czas.
02:25
And where do you expose yourselves to risks
48
145260
3000
Oraz gdzie narażacie się na zagrożenia,
02:28
that maybe perhaps you don't even see?"
49
148260
4000
których prawdopodobnie nawet nie widzicie.
02:32
Well, when I have done this on myself,
50
152260
2000
Cóż, kiedy ja zadaję sobie te pytania,
02:34
I always come to the conclusion
51
154260
2000
zawsze dochodzę do wniosku,
02:36
that I spend about 75 percent of my time
52
156260
4000
że spędzam około 75 % czasu
02:40
relatively in a small number of places.
53
160260
3000
w stosunkowo niewielkiej liczbie miejsc.
02:43
And I don't wander far from that place
54
163260
2000
I nie oddalam się zbytnio od nich
02:45
for a majority of my time,
55
165260
2000
przez większość czasu,
02:47
even though I'm an extensive global trekker.
56
167260
5000
nawet biorąc pod uwagę fakt, że jestem zapalonym obieżyświatem.
02:52
Now, I'm going to take you on a little journey here.
57
172260
2000
Teraz zamierzam zabrać was w małą podróż.
02:54
I started off in Scranton, Pennsylvania.
58
174260
2000
Wyruszyłem ze Scranton w Pensylwanii.
02:56
I don't know if anybody might hail from northeastern Pennsylvania,
59
176260
3000
Nie wiem czy ktokolwiek pochodzi z północno-wschodniej Pensylwanii.
02:59
but this is where I spent my first 19 years
60
179260
3000
Ale to właśnie tam spędziłem pierwsze 19 lat mojego życia
03:02
with my little young lungs.
61
182260
2000
wraz ze swoimi małymi młodymi płucami.
03:04
You know, breathing high concentrations here
62
184260
3000
Wdychając wysokie stężenia
03:07
of sulfur dioxide, carbon dioxide
63
187260
2000
dwutlenku siarki, dwutlenku węgla
03:09
and methane gas,
64
189260
2000
i metanu
03:11
in unequal quantities -- 19 years of this.
65
191260
3000
w nierównych ilościach. I tak przez 19 lat.
03:14
And if you've been in that part of the country,
66
194260
2000
I jeśli kiedykolwiek byliście w tej części kraju
03:16
this is what those piles of burning, smoldering coal waste look like.
67
196260
4000
tak właśnie wyglądają te palące i tlące się stosy odpadów węglowych.
03:20
So then I decided to leave that part of the world,
68
200260
3000
Następnie zdecydowałem się opuścić tą część świata.
03:23
and I was going to go to the mid-west.
69
203260
3000
Udałem się w kierunku środkowego zachodu.
03:26
OK, so I ended up in Louisville, Kentucky.
70
206260
3000
Ostatecznie wylądowałem w Louisville w Kentucky.
03:29
Well, I decided to be neighbors to a place called Rubbertown.
71
209260
4000
Cóż, zdecydowałem się osiedlić w sąsiedztwie miejscowości Rubbertown.
03:33
They manufacture plastics. They use large quantities chloroprene
72
213260
3000
Produkuje się tam plastik. Używa się do tego dużych ilości chloroprenu
03:36
and benzene.
73
216260
2000
i benzenu.
03:38
Okay, I spent 25 years, in my middle-age lungs now,
74
218260
5000
Spędziłem tam 25 lat, teraz już ze swoimi płucami w średnim wieku
03:43
breathing various concentrations of that.
75
223260
3000
wdychając różne stężenia tych substancji.
03:46
And on a clear day it always looked like this, so you never saw it.
76
226260
4000
W bezchmurny dzień zawsze wyglądało to tak, więc nigdy nie było tego widać.
03:50
It was insidious and it was really happening.
77
230260
3000
To było podstępne i działo się naprawdę.
03:53
Then I decided I had to get really smart,
78
233260
2000
I wtedy zdecydowałem, że muszę być naprawdę sprytny.
03:55
I would take this job in the West Coast.
79
235260
3000
Przyjąłem pracę na Zachodnim Wybrzeżu.
03:58
And I moved to Redlands California.
80
238260
3000
I przeprowadziłem się do Redlands w Kalifornii.
04:01
Very nice, and there
81
241260
2000
Bardzo dobrze, i tam
04:03
my older, senior lungs, as I like to call them,
82
243260
4000
moje starsze, seniorskie płuca, jak lubię je nazywać,
04:07
I filled with particulate matter, carbon dioxide and very high doses of ozone.
83
247260
6000
wypełniłem cząsteczkami stałymi, dwutlenkiem węgla i bardzo wysokimi dawkami ozonu.
04:13
Okay? Almost like the highest in the nation.
84
253260
2000
OK? Prawie najwyższe stężenie w kraju.
04:15
Alright, this is what it looks like on a good day.
85
255260
2000
Dobrze, tak to mniej więcej wygląda w pogodny dzień.
04:17
If you've been there, you know what I'm talking about.
86
257260
3000
Jeśli kiedykolwiek tam byliście, wiecie o czym mówię.
04:20
So, what's wrong with this picture?
87
260260
3000
Więc co jest nie tak z tym obrazkiem?
04:23
Well, the picture is, there is a huge gap here.
88
263260
2000
Cóż, znajduje się w nim olbrzymia luka.
04:25
The one thing that never happens in my doctor's office:
89
265260
4000
Jest jedna rzecz, która nigdy nie miała miejsca w gabinecie mojego lekarza:
04:29
They never ask me about my place history.
90
269260
3000
Nigdy nie pytano się mnie o historię mojego zamieszkania.
04:32
No doctor, can I remember, ever asking me,
91
272260
3000
Żaden lekarz, co dobrze pamiętam, nie zapytał mnie nigdy
04:35
"Where have you lived?"
92
275260
2000
"Gdzie Pan do tej pory mieszkał?"
04:37
They haven't asked me what kind of the quality
93
277260
2000
Nigdy nie pytano mnie o jakość
04:39
of the drinking water that I put in my mouth
94
279260
2000
wody, którą piję
04:41
or the food that I ingest into my stomach.
95
281260
4000
lub jedzenia, które spożywam.
04:45
They really don't do that. It's missing.
96
285260
3000
Lekarze naprawdę tego nie robią. Tego brakuje.
04:48
Look at the kind of data that's available.
97
288260
3000
Spójrzcie na rodzaj danych jakie są dostępne.
04:51
This data's from all over the world --
98
291260
2000
Dane te pochodzą z całego świata -
04:53
countries spend billions of dollars investing in this kind of research.
99
293260
4000
kraje wydają miliardy dolarów inwestując w tego typu badania.
04:57
Now, I've circled the places where I've been.
100
297260
3000
Zaznaczyłem miejsca, w których mieszkałem.
05:00
Well, by design, if I wanted to have a heart attack
101
300260
3000
Cóż, jeżeli naumyślnie starałem się o atak serca
05:03
I'd been in the right places. Right?
102
303260
5000
przebywałem we właściwych miejscach. Prawda?
05:08
So, how many people are in the white?
103
308260
2000
Więc, ile osób znajduje się w białej części?
05:10
How many people in the room have spent the majority of their life
104
310260
2000
Ile osób na tej sali spędziło większość swojego życia
05:12
in the white space?
105
312260
3000
na terenie zaznaczonym na biało?
05:15
Anybody? Boy you're lucky.
106
315260
2000
Ktokolwiek? Szczęśliwcy z Was.
05:17
How many have spent it in the red places?
107
317260
3000
Ilu z was spędziło swoje życie w miejscach zaznaczonych na czerwono?
05:20
Oh, not so lucky.
108
320260
2000
Cóż, już nie tacy szczęściarze.
05:22
There are thousands of these kinds of maps
109
322260
3000
Tysiące tego typu map znajduje się
05:25
that are displayed in atlases
110
325260
2000
w atlasach
05:27
all over the world.
111
327260
2000
na całym świecie.
05:29
They give us some sense of what's going
112
329260
2000
Dają nam pewne wyobrażenie,
05:31
to be our train wreck.
113
331260
3000
co złego może przydarzyć się nam.
05:34
But none of that's in my medical record.
114
334260
2000
Ale żadna z tych informacji nie znajduje się w mojej dokumentacji medycznej.
05:36
And it's not in yours either.
115
336260
2000
I w waszej także nie.
05:38
So, here's my friend Paul.
116
338260
2000
Oto mój znajomy Paul.
05:40
He's a colleague. He allowed his cell phone to be tracked
117
340260
4000
Jest on moim kolegą z pracy. Pozwolił aby przez ostatnie dwa lata jego telefon komórkowy był namierzany
05:44
every two hours, 24/7,
118
344260
3000
co dwie godziny, 24 godziny na dobę, 7 dni w tygodniu
05:47
365 days out of the year
119
347260
2000
przez 365 dni w roku
05:49
for the last two years, everywhere he went.
120
349260
3000
gdziekolwiek się pojawił.
05:52
And you can see he's been to a few places around the United States.
121
352260
4000
Jak widzicie był w kilku miejscach na terenie Stanów Zjednoczonych.
05:56
And this is where he has spent most of his time.
122
356260
4000
A oto gdzie spędził większość swojego czasu.
06:00
If you really studied that you might have some clues
123
360260
3000
Jeżeli dobrze się temu przyjrzycie, możecie znaleźć pewne wskazówki
06:03
as to what Paul likes to do.
124
363260
3000
co do tego, co Paul lubi robić.
06:06
Anybody got any clues? Ski. Right.
125
366260
3000
Czy ktoś ma jakiś pomysł. Jazda na nartach. Dokładnie.
06:09
We can zoom in here, and we suddenly see
126
369260
3000
Możemy zrobić zbliżenie w tym miejscu i nagle spostrzegamy,
06:12
that now we see where Paul has really spent a majority of his time.
127
372260
4000
że teraz możemy zobaczyć gdzie naprawdę Paul spędził większość czasu.
06:16
And all of those black dots are all of the
128
376260
4000
Wszystkie te czarne kropki przedstawiają wszystkie
06:20
toxic release inventories
129
380260
2000
ośrodki zanieczyszczające środowisko,
06:22
that are monitored by the EPA.
130
382260
2000
które są monitorowane przez Agencję Ochrony Środowiska (EPA)
06:24
Did you know that data existed?
131
384260
3000
Czy wiedzieliście, że takie dane istnieją?
06:27
For every community in the United States,
132
387260
2000
Dla każdej społeczności Stanów Zjednoczonych
06:29
you could have your own personalized map of that.
133
389260
4000
można by stworzyć tego typu mapę.
06:33
So, our cell phones can now build a place history.
134
393260
3000
Nasze telefony komórkowe mogą więc teraz tworzyć historię miejsc, w których przebywamy.
06:36
This is how Paul did it. He did it with his iPhone.
135
396260
3000
Tak właśnie zrobił to Paul. Za pomocą swojego iPhone'a.
06:39
This might be what we end up with.
136
399260
2000
Tak to może ostatecznie wyglądać.
06:41
This is what the physician would have
137
401260
3000
Takie dane miałby przed sobą każdy lekarz
06:44
in front of him and her when we enter that exam room
138
404260
3000
w momencie, kiedy wchodzilibyśmy do jego gabinetu
06:47
instead of just the pink slip that said I paid at the counter. Right?
139
407260
4000
zamiast różowej karteczki świadczącej o tym, że zapłaciłem już przy wejściu. Mam rację?
06:51
This could be my little assessment.
140
411260
2000
To mogłaby być moja mała ocena.
06:53
And he looks at that and he says,
141
413260
2000
Mój lekarz spojrzałby wtedy na te dane i powiedział,
06:55
"Whoa Bill,
142
415260
2000
"Wow Bill,
06:57
I suggest that maybe you not decide,
143
417260
3000
radziłbym Ci żebyś nie decydował się,
07:00
just because you're out here in beautiful California,
144
420260
2000
tylko dlatego, że mieszkasz w przepięknej Kalifornii,
07:02
and it's warm every day,
145
422260
2000
gdzie każdego dnia jest ciepło
07:04
that you get out and run at six o'clock at night.
146
424260
3000
wychodzić o 6 wieczorem i biegać.
07:07
I'd suggest that that's a bad idea Bill,
147
427260
3000
Wydaje mi się, że nie jest to najlepszy pomysł,
07:10
because of this report."
148
430260
3000
gdy patrzę na ten raport."
07:13
What I'd like to leave you for are two prescriptions.
149
433260
4000
Chciałbym przekazać wam dwa zalecenia.
07:17
Okay, number one is, we must teach physicians
150
437260
2000
Pierwsze to takie, że musimy zapoznać naszych lekarzy
07:19
about the value of geographical information.
151
439260
4000
z wartością informacji geograficznych.
07:23
It's called geomedicine. There are about a half a dozen programs in the world right now
152
443260
4000
Nazywamy to geomedycyną. Na świecie jest obecnie prowadzone około pół tuzina programów,
07:27
that are focused on this.
153
447260
2000
które skupiają się na tym zagadnieniu.
07:29
And they're in the early stages of development.
154
449260
3000
Są one we wczesnej fazie rozwoju.
07:32
These programs need to be supported,
155
452260
3000
Należy je wspierać.
07:35
and we need to teach our future
156
455260
2000
Musimy uświadomić naszym przyszłym
07:37
doctors of the world
157
457260
2000
lekarzom z całego świata
07:39
the importance of some of the information
158
459260
2000
jak ważne są informacje,
07:41
I've shared here with you today.
159
461260
2000
którymi się tutaj dzisiaj z wami podzieliłem.
07:43
The second thing we need to do
160
463260
2000
Drugą rzeczą, którą musimy zrobić,
07:45
is while we're spending billions and billions
161
465260
2000
podczas gdy wydajemy na całym świecie
07:47
of dollars all over the world
162
467260
3000
miliardy dolarów
07:50
building an electronic health record,
163
470260
2000
na stworzenie elektronicznej dokumentacji medycznej
07:52
we make sure we put a place history
164
472260
2000
to upewnienie się, że znajdzie się w niej
07:54
inside that medical record.
165
474260
3000
historia miejsc, w których przebywaliśmy.
07:57
It not only will be important for the physician;
166
477260
3000
Będzie ona istotna nie tylko dla naszych lekarzy,
08:00
it will be important for the researchers
167
480260
2000
ale także dla badaczy,
08:02
that now will have huge samples to draw upon.
168
482260
4000
którzy będą posiadali ogromne próbki, z których będą mogli wyciągać wnioski.
08:06
But it will also be useful for us.
169
486260
2000
Będzie to także pożyteczne dla nas.
08:08
I could have made the decision, if I had this information,
170
488260
4000
Gdybym tylko posiadał tego typu informacje, mógłbym podjąć decyzję
08:12
not to move to the ozone capital
171
492260
3000
aby nie przeprowadzać się do ozonowej stolicy
08:15
of the United States, couldn't I? I could make that decision.
172
495260
3000
Stanów Zjednoczonych. Czyż nie? Mogłem podjąć taką decyzję.
08:18
Or I could negotiate with my employer
173
498260
2000
Albo mógłbym negocjować ze swoim pracodawcą
08:20
to make that decision
174
500260
2000
aby podjąć tą decyzję
08:22
in the best interest of myself and my company.
175
502260
6000
w najlepszym interesie swoim i swojej firmy.
08:28
With that, I would like to just say that Jack Lord said
176
508260
3000
Chciałbym tylko powiedzieć, że Jack Lord
08:31
this almost 10 years ago.
177
511260
3000
powiedział to prawie 10 lat temu.
08:34
Just look at that for a minute.
178
514260
2000
Popatrzcie na to przez chwilę.
08:36
That was what the conclusion
179
516260
2000
O to właśnie chodziło we wnioskach wyciągniętych przez
08:38
of the Dartmouth Atlas of Healthcare was about,
180
518260
3000
Dartmouth Atlas of Healthcare,
08:41
was saying that we can explain the geographic variations
181
521260
3000
które mówiły, że możemy wyjaśnić różnice geograficzne,
08:44
that occur in disease, in illness, in wellness,
182
524260
4000
które pojawiają się jeśli chodzi o choroby oraz poziom zdrowia fizycznego
08:48
and how our healthcare system actually operates.
183
528260
3000
oraz to jak nasza opieka medyczna tak naprawdę działa.
08:51
That was what he was talking about
184
531260
2000
To o tym właśnie mówił Lord
08:53
on that quote.
185
533260
2000
w tym cytacie.
08:55
And I would say he got it right almost a decade ago.
186
535260
4000
I powiedziałbym, że miał rację prawie dekadę temu.
08:59
So, I'd very much like to see us begin to
187
539260
2000
Bardzo chciałbym więc zobaczyć jak zaczynamy
09:01
really seize this as an opportunity to get this into our medical records.
188
541260
4000
naprawdę wykorzystywać to jako szansę, aby włączyć tego typu dane do naszej dokumentacji medycznej.
09:05
So with that, I'll leave you that
189
545260
2000
Tak więc pozostawiam was ze świadomością,
09:07
in my particular view of view of health:
190
547260
4000
że z mojego punktu widzenia geografia zawsze ma wpływ
09:11
Geography always matters.
191
551260
2000
na ocenę zdrowia.
09:13
And I believe that geographic information
192
553260
2000
Wierzę także, że informacje geograficzne
09:15
can make both you and me very healthy. Thank you.
193
555260
2000
mogą zapewnić zarówno mi jak i wam dobre zdrowie. Dziękuję.
09:17
(Applause)
194
557260
3000
(Brawa)
O tej stronie

Na tej stronie poznasz filmy z YouTube, które są przydatne do nauki języka angielskiego. Zobaczysz lekcje angielskiego prowadzone przez najlepszych nauczycieli z całego świata. Kliknij dwukrotnie na angielskie napisy wyświetlane na stronie każdego filmu, aby odtworzyć film od tego miejsca. Napisy przewijają się synchronicznie z odtwarzaniem filmu. Jeśli masz jakieś uwagi lub prośby, skontaktuj się z nami za pomocą formularza kontaktowego.

https://forms.gle/WvT1wiN1qDtmnspy7