Tim Berners-Lee: The year open data went worldwide

Tim Berners-Lee: Açık verilerin dünyaya yayıldığı sene...

Çeviri: Ayşe Demirel Gözden geçirme: Müge Gür

Last year here at TED

Geçen sene burada TED'de

I asked you to give me your data,

sizlerden bana verilerinizi vermenizi istemiştim

to put your data on the web, on the basis

web'de verilerinizi paylaşın demiştim,

that if people put data onto the web --

eğer insanlar tüm bu hükümet verilerini,

government data, scientific data, community data,

bilimsel verileri, iletişim verilerini, her neyse web'e

whatever it is -- it will be used by other people

koydukları takdirde başka insanların bunları kullanacağını

to do wonderful things, in ways

ve hayal bile edilemeyecek muhteşem

that they never could have imagined.

şeyler yapılabileceğini anlatmıştım.

So, today I'm back just to show you a few things,

Ve bugün sizlere birkaç şey göstermek için geri geldim,

to show you, in fact, there is

aslında sizlere, açık veri hareketine

an open data movement afoot,

tüm dünya çevresinde

now, around the world.

başlandığını göstermek istiyorum.

The cry of "Raw data now!"

"Şimdi, açık verileriniz" çağırımı

which I made people make in the auditorium,

konfrerans salonundaki insanlara yapmıştım

was heard around the world.

ve bunu tüm dünya duymuş.

So, let's roll the video.

Şimdi, videoyu başlatalım.

A classic story, the first one which lots of people picked up,

Klasik hikaye, ilki 10 Mart tarihinde TED'den hemen sonra

was when in March -- on March 10th in fact, soon after TED --

İngiltere hükümetinden Paul Clarke'dan geldi,

Paul Clarke, in the U.K. government,

Blogunda, "Evet, bende bazı

blogged, "Oh, I've just got some raw data. Here it is,

işlenmemiş veriler var. İşte buraya ekledim,

it's about bicycle accidents."

bisiklet kazaları ile ilgili" yazmıştı.

Two days it took the Times Online

Online Times gazetesinin bir harita

to make a map, a mashable map --

karıştırılabilir bir harita yapması sadece 2 gün sürdü,

we call these things mash-ups --

çünkü biz bunlara KARIŞIKLIK diyoruz,

a mashed-up user interface that allows you to go in there

KARIŞIKLIK nedir; sizin de içine girip bisiklet rotanızı

and have a look and find out whether your bicycle

engelleyecek bir çalışma olup olmadığını kontrol edebildiğiniz

route to work was affected.

bir kullanıcı arayüzüdür.

Here's more data, traffic survey data,

Sonrasında trafik ölçüm verileri de

again, put out by the U.K. government,

yine UK hükümetince paylaşıldı,

and because they put it up using the Linked Data standards,

ve bağlantılı veri standartlarında paylaştıkları için de

then a user could just make a map,

kullanıcılar bunların sadece üstlerine

just by clicking.

tıklayarak harita yapabildiler.

Does this data affect things? Well, let's get back to 2008.

Bu verilerin etkisi oldu mu? 2008 yılına geri dönelim.

Look at Zanesville, Ohio.

Ohio, Zanesville'e bakın.

Here's a map a lawyer made. He put on it the water plant,

İşte su işletmesinin yanında kaç ev olduğunu gösteren

and which houses are there,

bir avukatın yapmış olduğu harita,

which houses have been connected to the water.

hangi evler suya bağlanmış.

And he got, from other data sources,

Başka veri kaynaklarını kullanarak

information to show

ayrıca hangi evlerde beyaz

which houses are occupied by white people.

insanların oturduklarını da göstermiş.

Well, there was too much of a correlation, he felt,

Ve, bunlar arasında çok fazla doğru korelasyon

between which houses were occupied by white people

olduğunu hissetmiş, suyu olan beyaz insanların evleri,

and which houses had water, and the judge was not impressed either.

açıkçası yargıç da bu işten çok fazla hoşlanmamış.

The judge was not impressed to the tune of 10.9 million dollars.

Yargıç 10.9 milyon doların getirdiği sesten de etkilenmemiş.

That's the power of taking one piece of data,

İşte bu bir parça veriyi alıp diğer bir parça

another piece of data, putting it together,

veri ile bir araya getirmenin ve sonuçları

and showing the result.

gösterebilmenin gücüdür.

Let's look at some data from the U.K. now.

Şimdi UK'dan bazı verilere bakalım.

This is U.K. government data, a completely independent site,

Bu UK hükümet verileri, tamamen bağımsız bir site,

Where Does My Money Go.

ismi "Benim Param Nereye Gidiyor"

It allows anybody to go there and burrow down.

herkes buraya girip aşağıya dek inceleyebiliyor.

You can burrow down by a particular type of spending,

Belli bir çeşit harcamayı derinlemesine inceleyebiliyorsunuz.

or you can go through all the different regions and compare them.

veya tüm farklı bölgeleri inceleyip karşılaştırabiliyorsunuz.

So, that's happening in the U.K. with U.K. government data.

Yani UK'da, UK hükümet verileri ile bu yapılabiliyor.

Yes, certainly you can do it over here.

Ve kesinlikle burada da yapılabilir.

Here's a site which allows you to look at recovery spending

İşte bu siteden, California'daki iyileştirme giderlerine

in California.

bakabiliyorsunuz.

Take an arbitrary example, Long Beach, California,

Keyfi bir örnek ele alalım, Long Beach, California,

you can go and have a look at what recovery money they've been spending

gidip iyileştirme harcamalarının nerelere yapıldığına bakabiliyorsunuz

on different things such as energy.

örneğin enerji konusunda yapılan harcama gibi...

In fact, this is the graph of the number of data sets

Aslında, bu grafik, data.gov'da ve data.gov.uk'da

in the repositories of data.gov,

stoklanmış veri setlerinin

and data.gov.uk.

numaralandırılmış hali.

And I'm delighted to see a great competition

Ve mavi gözüken U.K ile kırmızı görünen US arasındaki

between the U.K. in blue, and the U.S. in red.

rekabeti görmekten de keyif alıyorum.

How can you use this stuff?

Bunu nasıl kullanabilirsiniz?

Well, for example, if you have lots of data about places

Örneğin posta kodlarından pek çok

you can take, from a postcode --

veri elde edebilirsiniz,

which is like a zip plus four --

spesifik bir grup ev için örneğin

for a specific group of houses, you can make paper,

zip kodu gibi bir döküman hazırlayabilirsiniz,

print off a paper which has got very, very

örneğin otobüs durakları ile ilgili son derece

specific things about the bus stops,

spesifik bilgi içeren bir döküman alabilirsiniz,

the things specifically near you.

size yakın spesifik şeyleri çıkarabilirsiniz.

On a larger scale, this is a mash-up

Büyük skalada ise bu Afganistan Seçimleriyle

of the data which was released about the Afghan elections.

ilgili olarak yayınlanan bir veri karışımıdır.

It allows you to set your own criteria

Bakmak istediğiniz şeylerle ilgili

for what sort of things you want to look at.

kendi kriterlerinizi oturtmanıza izin verir.

The red circles are polling stations,

Kırmızı yuvarlaklar seçim istasyonları,

selected by your criteria.

kriterinize göre seçin.

And then you can select also other things on the map

Daha sonra haritada, örneğin tehdit seviyesi gibi

to see what other factors, like the threat level.

faktörlerden de seçim yapıp kıyaslayabilirsiniz.

So, that was government data.

Yani, bu hükümet verisiydi.

I also talked about community-generated data -- in fact I edited some.

Ayrıca toplum tarafından oluşturulan--aslında düzelttim de--

This is the wiki map, this is the Open Street Map.

wiki haritasından bahsettim, bu açık sokak haritası.

"Terrace Theater" I actually put

Terrace Theater, özellikle haritaya

on the map because it wasn't on the map before TED last year.

ekledim çünkü geçen sene TED de konuştuğumda haritada yoktu.

I was not the only person editing the open street map.

Bu açık sokak haritasını düzelten sadece ben değildim.

Each flash on this visualization --

Bu görselde ITO dünya tarafından

put together by ITO World --

konulan her bir flash

shows an edit in 2009

2009'da açık sokak haritasına

made to the Open Street Map.

yapılmış bir düzeltmeyi gösteriyor.

Let's now spin the world during the same year.

Şimdi aynı sene içinde dünyayı bir döndürelim.

Every flash is an edit. Somebody somewhere

Her bir flash bir düzeltme. Birileri bir yerden bakmış

looking at the Open Street Map, and realizing it could be better.

ve açık sokak haritasının daha iyi olabileceğini farketmiş.

You can see Europe is ablaze with updates.

Avrupanın güncellemelerle yanıp durduğunu görebilirsiniz.

Some places, perhaps not as much as they should be.

Bazı yerler de olması gereken kadar çok değil.

Here focusing in on Haiti.

Burada Haiti'ye odaklanalım.

The map of Port au-Prince at the end

Au-Prince limanının 2009 haritası

of 2009 was not all it could be,

olabileceği harita gibi değil,

not as good as the map of California.

yani California haritası gibi değil.

Fortunately, just after the earthquake,

Şansımıza, depremden sonra,

GeoEye, a commercial company,

GeoEye, bir reklam şirketidir,

released satellite imagery

uydu görüntülerini yayınladı

with a license, which allowed

ve toplumun kullanımına açacak

the open-source community to use it.

şekilde de lisanslamasını yaptı.

This is January, in time lapse,

Bu Ocak ayı dönemi,

of people editing ... that's the earthquake.

insanlar düzeltiyorlar, işte deprem.

After the earthquake, immediately,

Depremden hemen sonrası

people all over the world, mappers

dünyanın her yerinden insanlar, haritacılar

who wanted to help, and could,

yardımcı olmak isteyip yardım edebilenler

looked at that imagery, built the map, quickly building it up.

bu görüntüye bakarak, hemen haritayı kurgulayıp oturttular.

We're focusing now on Port-au-Prince.

Şimdi au-Prince limanına bakıyoruz.

The light blue is refugee camps these volunteers had spotted from the [satellite images].

Maviler sığınma kampları, gönüllü kişiler havadan tespit etmişler.

So, now we have, immediately, a real-time map

Şimdi, anında elimize geçen bir eş zamanlı harita var.

showing where there are refugee camps --

bu sığınma kamplarının yerlerini gösteriyor,

rapidly became the best map

ve eğer au-Prince limanında kurtarma işi

to use if you're doing relief work in Port-au-Prince.

için elinizde mükemmel bir harita olmuş oluyor.

Witness the fact that it's here on this Garmin device

İşte Gramin aleti içine yerleştirimiş ve kurtarma

being used by rescue team in Haiti.

ekibi tarafından kullanıldığını görüyorsunuz.

There's the map showing,

Haiti'de sol tarafı gösteren

on the left-hand side,

bu haritaya bir göz atın,

that hospital -- actually that's a hospital ship.

bu hastane aslında bir hastane gemisi.

This is a real-time map that shows blocked roads,

Bu kapalı yolları gösteren eş zamanlı harita

damaged buildings, refugee camps --

hasarlı binalar, sığınma kampları.

it shows things that are needed [for rescue and relief work].

İhtiyaç duyulan şeyleri gösteriyor.

So, if you've been involved in that at all,

Eğer bu işe bir şekilde müdahilseniz,

I just wanted to say: Whatever you've been doing,

şunu söylemek isterim ki, ne yapıyor olursanız olun,

whether you've just been chanting, "Raw data now!"

işlenmemiş veri olarak neyi çizelgeye ekliyor olursanız olun,

or you've been putting government or scientific data online,

veya hükümet veya bilimsel datalarınızı açıyor olun,

I just wanted to take this opportunity to say: Thank you very much,

size teşekkür etme fırsatını buldum demektir,

and we have only just started!

ve henüz yeni başlıyoruz.

(Applause)

(alkışlar)