Tim Berners-Lee: The year open data went worldwide

Аудармашы: Baubek Sagyndyk Редактор: Asqat Yerkimbay

Өткен жылы TED-те

өздеріңіз жайлы деректерді сұрағанмын,

Last year here at TED

басты ойым: егер сол деректерді

I asked you to give me your data,

интернетке жарияласаңыздар,

to put your data on the web, on the basis

үкіметтік, ғылыми, әлеуметтік деректер де жарияланса,

that if people put data onto the web --

бұл деректерді басқалар қолдана отырып,

government data, scientific data, community data,

ақылға симайтын

whatever it is -- it will be used by other people

тамаша дүниелер жасай алатын еді.

to do wonderful things, in ways

Сонымен бүгін сіздерге бір нәрсе көрсету үшін қайта келдім.

that they never could have imagined.

Нақтырақ айтсам

So, today I'm back just to show you a few things,

әлем толықтай

to show you, in fact, there is

an open data movement afoot,

ашық деректерге көшіп жатыр.

"Ашық дерекке қол жеткіз" атты

now, around the world.

аудиторияда жасаған ұранымды

The cry of "Raw data now!"

қазір бүкіл әлем естіді.

which I made people make in the auditorium,

Ендеше мына видеоға назар салайық.

was heard around the world.

Әдеттегі жағдай: алғашқы қызығушылық 10 наурыз күні,

So, let's roll the video.

тура өткен жылғы TED-тен кейін пайда болды.

A classic story, the first one which lots of people picked up,

Ұлыбритания мемлекет қызметкері Пол Кларк

was when in March -- on March 10th in fact, soon after TED --

өзінің блогында: "О, менде велосипедпен

Paul Clarke, in the U.K. government,

болған ЖКО-ның өңделмеген мәліметтері бар" деп жариялады.

blogged, "Oh, I've just got some raw data. Here it is,

Екі күн өтпестен Times Online басылымы

it's about bicycle accidents."

мәліметтен тамаша карта жасап шықты.

Two days it took the Times Online

Бұл карта "mash-up" деп аталады.

to make a map, a mashable map --

Қолданушы интерфейсіндегі қиылысқан

we call these things mash-ups --

жолдарға жақындату арқылы вело-жолдардың

a mashed-up user interface that allows you to go in there

бос, не бос емес екенін қарауға болады.

and have a look and find out whether your bicycle

Мында тағы да мәлімет бар, ЖКО туралы,

route to work was affected.

Ұлыбритания үкіметі бөліскен мәліметтер.

Here's more data, traffic survey data,

Мәліметтер сілтеме стандартымен жасалғандықтан

again, put out by the U.K. government,

қолданушы тінтуірмен-ақ карта жасап,

and because they put it up using the Linked Data standards,

қолдана алады.

then a user could just make a map,

Бұл бір нәрсеге әсер етті ме?

just by clicking.

2008 жылға оралайық. Огайо, Занесвильге қараңыздар.

Does this data affect things? Well, let's get back to 2008.

Мынау заңгердің жасаған картасы. Картадан су құбырының жанында

Look at Zanesville, Ohio.

үйлердің орналасқанын және қай үйдің суға

Here's a map a lawyer made. He put on it the water plant,

қосылып, қосылмағанын көруге болады.

and which houses are there,

Ал басқа дереккөзден мәлімет алып,

which houses have been connected to the water.

қай үйлерде

And he got, from other data sources,

ақ нәсілді адамдар тұратынын көрсеткен.

information to show

Су қосылған үйлердің тек ақ нәсілділерге

which houses are occupied by white people.

тиесілі болғандығы күмән тудырды.

Well, there was too much of a correlation, he felt,

Сот та бұған сене алмады.

between which houses were occupied by white people

Сенбеудің нәтижесі 10,9 млн долларға шықты.

and which houses had water, and the judge was not impressed either.

Бұл - бір мәліметті аннан,

The judge was not impressed to the tune of 10.9 million dollars.

бір мәліметті мыннан алып,

That's the power of taking one piece of data,

олардан шыққан нәтиженің күші.

another piece of data, putting it together,

Енді Ұлыбритания үкіметінің

and showing the result.

мына мәліметіне қарайық.

Let's look at some data from the U.K. now.

Мынау "Менің ақшам қайда кетіп жатыр" атты

This is U.K. government data, a completely independent site,

толықтай тәуелсіз сайт.

Where Does My Money Go.

Ақшаның қайда кетіп жатқанын білуге болады.

It allows anybody to go there and burrow down.

Кез-келген ауданды таңдап, өзара салыстыра аласыз.

You can burrow down by a particular type of spending,

or you can go through all the different regions and compare them.

Бұның бәрі Ұлыбританияда, Ұлыбритания мәліметімен болып жатыр.

Әрине бұны АҚШ-та да жасауға болады.

So, that's happening in the U.K. with U.K. government data.

Мысалы мына сайттан Калифорния экономикасының

Yes, certainly you can do it over here.

қайта қалыпқа келіп жатқанын көруге болады.

Here's a site which allows you to look at recovery spending

Мысал ретінде Лонг Бичті алайық,

in California.

шығындардың қайда кеткенін көруге болады,

Take an arbitrary example, Long Beach, California,

мысалы энергетика саласы бойынша.

you can go and have a look at what recovery money they've been spending

Ал мына график data.gov пен data.gov.uk

on different things such as energy.

сайтындағы мәліметтер жиынтығының

In fact, this is the graph of the number of data sets

салыстырмалы көрсеткіші.

in the repositories of data.gov,

Көктегі Ұлыбритания мен қызылдағы АҚШ-тың

and data.gov.uk.

текетіресіне қарағаннан ләззат аламын.

And I'm delighted to see a great competition

Мұны қалай қолдана аламыз?

between the U.K. in blue, and the U.S. in red.

Мысалы, сізде орындар туралы мәлімет бар,

How can you use this stuff?

үлгі ретінде индексті алайық,

Well, for example, if you have lots of data about places

арнайы ғимараттардың индекс нөміріне

you can take, from a postcode --

қосымша ақпарат қосып,

which is like a zip plus four --

мысалға автобус тұрақтары

for a specific group of houses, you can make paper,

немесе жақын ғимараттар жайлы.

print off a paper which has got very, very

Оны қағазға басып шығарсаңыз болады.

specific things about the bus stops,

Енді кең ауқымда көрейік,

the things specifically near you.

мынау Ауғанстан жайлы жиналған ресми мәлімет.

On a larger scale, this is a mash-up

Мында қандай ақпарат алғыңыз келеді

of the data which was released about the Afghan elections.

соған сәйкес критерий қоя аласыз.

It allows you to set your own criteria

Сіз енгізген критерийлер

for what sort of things you want to look at.

қызыл шеңбермен белгіленеді.

The red circles are polling stations,

Карта арқылы басқа да факторларды

selected by your criteria.

көруге болады, мысалы қауіптілік деңгейін.

And then you can select also other things on the map

Мұның бәрі үкіметтік мәлімет болатын.

to see what other factors, like the threat level.

Көпшілік жинады, менің де үлесім бар,

So, that was government data.

уики туралы айттым. Мынау Open Street Map.

I also talked about community-generated data -- in fact I edited some.

"Тэрис театры", картаға жақында түсірдім,

This is the wiki map, this is the Open Street Map.

себебі өткен жылы TED-те картада болмаған.

"Terrace Theater" I actually put

Open Street Map-ты жалғыз мен түзетпедім.

on the map because it wasn't on the map before TED last year.

Визуализациядағы әр жарқыл

I was not the only person editing the open street map.

2009 жылы ITO World тарапынан жасалған

Each flash on this visualization --

Open Street Map-тағы

put together by ITO World --

түзетулерді білдіреді.

shows an edit in 2009

Енді осы жылғы әлемді көрейік.

made to the Open Street Map.

Әр жарқыл - түзетулер. Біреу картаны көріп,

Let's now spin the world during the same year.

одан да әрі жақсартуға болатынын түсінді.

Every flash is an edit. Somebody somewhere

Еуропа ерекше жарық екенін көресіз.

looking at the Open Street Map, and realizing it could be better.

Кей жерлер қалағанымыздай жарық емес.

You can see Europe is ablaze with updates.

Енді Гаитиге назар аударайық.

Some places, perhaps not as much as they should be.

Порт ау-Принс картасы

Here focusing in on Haiti.

2009 жылғы карта сияқты емес,

The map of Port au-Prince at the end

яғни Калифорния картасындай емес.

of 2009 was not all it could be,

Қуанышқа орай, жер сілкінісінен кейін

not as good as the map of California.

GeoEye коммерциялық компаниясы

Fortunately, just after the earthquake,

лицензиялы ашық деректі

GeoEye, a commercial company,

қолдануға жол ашатын

released satellite imagery

спутник картасын жасады.

with a license, which allowed

Мынау тайм-лапста қаңтардағы

the open-source community to use it.

түзетулер. Мынау – жер сілкінісі.

This is January, in time lapse,

Бірден жер сілкінісінен кейін

of people editing ... that's the earthquake.

әлемнің әр жерінен картографтар,

After the earthquake, immediately,

көмектескісі келетін жандар

people all over the world, mappers

тез арада карта жасап көмектесті.

who wanted to help, and could,

Порт-ау-Принске қайта оралайық.

looked at that imagery, built the map, quickly building it up.

Көк түстер босқындардың лагерін білдіреді. (спутник суреті)

We're focusing now on Port-au-Prince.

The light blue is refugee camps these volunteers had spotted from the [satellite images].

Бізде қазіргі уақыттағы карта бар,

яғни босқындар лагерін көруге болады.

So, now we have, immediately, a real-time map

Бұл картаны Порт-ау-Принс еріктілері

showing where there are refugee camps --

жиі қолдана бастады.

rapidly became the best map

Карта Гармин құрылғысына қондырылып,

to use if you're doing relief work in Port-au-Prince.

Гаитиде еріктілер арасында қолданылып жүр.

Witness the fact that it's here on this Garmin device

Мынау сол карта,

being used by rescue team in Haiti.

картаның сол жағындағы емханаға қараңыздар

There's the map showing,

бұл негізінен кемедегі емхана.

on the left-hand side,

Мына картадан қазір жолдардың жабық екенін

that hospital -- actually that's a hospital ship.

құлаған ғимараттарды, босқындар лагерін,

This is a real-time map that shows blocked roads,

көмекке зәру адамдарды көруге болады.

damaged buildings, refugee camps --

Сонымен егер осыған атсалысқыңыз келсе,

it shows things that are needed [for rescue and relief work].

қандай іспен айналыссаңыз да,

So, if you've been involved in that at all,

бар мәліметті визуализацияласаңыз да,

I just wanted to say: Whatever you've been doing,

үкіметтік,не ғылыми деректі бөліссеңіз де,

whether you've just been chanting, "Raw data now!"

осы сәтті пайдалана отырып, бәріңізге

or you've been putting government or scientific data online,

рақмет айтқым келеді. Бұл тек бастамасы!

I just wanted to take this opportunity to say: Thank you very much,

(Қол соғу)

and we have only just started!

(Applause)