Where good ideas come from | Steven Johnson

Steven Johnson: İyi fikirler nereden çıkagelir?

Çeviri: Isil Arican Gözden geçirme: Sancak Gülgen

Fifty-two minutes ago, I took this picture about 10 blocks from here.

Bu resmi sadece birkaç dakika önce

buradan 10 blok uzakta çektim.

This is the Grand Café here in Oxford.

Burası, Oxford'daki Grand Cafe.

I took this picture

Bu resmi çektim çünkü, burası İngitere'de

because this turns out to be the first coffeehouse to open in England,

açılan ilk kahvehane,

1850 yılında açıldı.

in 1650.

That's its great claim to fame.

BuranBurayı ünlü yapan şey bu.

And I wanted to show it to you,

Bunu size göstermek istememin nedeni

not because I want to give you the Starbucks tour

size tarihi İngiltere'ye özgü bir Starbucks turu

of historic England --

yaptırmak istemem fdeğil.

(Laughter)

daha çok,

but rather because the English coffeehouse was crucial

İngiliz kahvehanelerinin son 500 yılda

to the development and spread of one of the great intellectual flowerings

ortaya çıkan ve yayılan entellektüel

tomurcuklanmaya katkısını göstermek için istedim,

of the last 500 years,

kü bu sürece biz artık Aydınlanma diyoruz.

what we now call the Enlightenment.

And the coffeehouse played such a big role in the birth of the Enlightenment

Kahvehaneler bu Aydınlanma sürecinin

başlamasında çok önemli bir rol oynadılar,

in part because of what people were drinking there.

bunun kısmen nedeni orada içilen şeyin niteliği.

Çünkü, kahve ve çayın İngiliz

Because, before the spread of coffee and tea through British culture,

kültüründe yaygınlaşmasından önce

what people drank -- both elite and mass folks drank --

insanlar --hem sosyete hem ve sokaktaki adamlar--

day in and day out, from dawn until dusk,

sabah akşam, gün doğumundan batana kadar

was alcohol.

içki içiyorlardı.

Alcohol was the daytime beverage of choice.

Gün içinde tercih edilen iecek alkoldü.

You would drink a little beer with breakfast

Kahvaltıda biraz bira, öğlen yemeğinde biraz şarap,

and have a little wine at lunch,

a little gin, particularly around 1650,

sonra cin -- özellikle 1650 yıllarında--

and top it off with a little beer and wine at the end of the day.

ve gün bitiminde de biraz daha şarap ve bira.

Sağlıklı seçenek buydu,

That was the healthy choice, because the water wasn't safe to drink.

çünkü su içilecek kadar güvenli değildi.

And so, effectively, until the rise of the coffeehouse,

Bu nedenle, kahvehanelerin yğkeslişine kadar

you had an entire population that was effectively drunk all day.

aslında hemen hemen bütün nüfüs

gün boyu sarhoş geziniyordu.

(Laughter)

And you can imagine what that would be like in your own life --

Nasıl olduğunu tahmin edebilirsiniz değil mi? kendinizden düşünün --

bunun bazıları için geçerli olduğundan eminim--

and I know this is true of some of you -- if you were drinking all day --

eğer bütün gün içki içiyor olsanız

(Laughter)

and then you switched from a depressant to a stimulant in your life.

ve birden bire sizi uyuşturan bir maddeden, sizi uyaran bir maddeye

geçerseniz aklınızdan daha iyi fikirler geçmeye başlar.

You would have better ideas.

You would be sharper and more alert.

Daha keskin bir zekanız olur, daha tetikte olursunuz.

So it's not an accident that a great flowering of innovation happened

Bu nedenle İngiltere'de çay ve kahveye geçişi takiben müthiş bir

yenilikçilik atağına geçmesine şaşırmamak lazım.

as England switched to tea and coffee.

But the other thing that makes the coffeehouse important

Kahvehaneleri önemli kılan bir diğer unsur ise

is the architecture of the space.

bu mekanların mimarisi.

It was a space where people would get together,

Buralar, farklı kültür ve geçmişlere sahip insanların

from different backgrounds, different fields of expertise,

bir araya gelerek farklı alanlardaki

deneyimlerini paylaştıkları yerlerdi.

and share.

It was a space, as Matt Ridley talked about, where ideas could have sex.

Buralar, Matt Ridley'in konuşmasında bahsettiği gibi fikirlerin seviştikleri yerlerdi.

Burası bir nevi yatakodası gibiydi.

This was their conjugal bed, in a sense; ideas would get together there.

Fikirler burada bir araya geliyorlardı.

And an astonishing number of innovations from this period

Ve bu döneme ait pek çok buluşun geçmişinde bir yerlerde

have a coffeehouse somewhere in their story.

bir kahvehane saklıdır.

Son beş yıl içinde kahvehaneler hakkında düşünerek

I've been spending a lot of time thinking about coffeehouses

for the last five years

epey bir vakit geçirdim,

because I've been kind of on this quest

çünkü iyi fikirlerin nereden geldiğini

bulmaya çalışan bir

to investigate this question of where good ideas come from.

arayış içindeydim.

What are the environments that lead to unusual levels of innovation,

Bu alışılmadık yeniliklikçi fikrilere

ve alışılmadık yaratıcılığa yol açan

ortamlar nelerdir?

unusual levels of creativity?

What's the kind of environmental -- what is the space of creativity?

Yaratıcılığı destekleyen

çevresel faktörler neler olabilir?

And what I've done is,

Şunu yaptım:

I've looked at both environments like the coffeehouse,

hem kahvehane ve benzeri yerleri inceledim;

hem de inanılmaz derecede yenilikçi fikirler üretmiş

I've looked at media environments like the World Wide Web,

olan İnternet gibi medya ortamlarını inceledim;

that have been extraordinarily innovative;

ilk şehirlerin tarihlerini inceledim;

I've gone back to the history of the first cities;

hatta mercan adaları ve yağmur ormanları gibi

I've even gone to biological environments, like coral reefs and rain forests,

alışılmadık derecede biyolojik

çeşitlilik gösteren yerelere gittim;

that involve unusual levels of biological innovation.

And what I've been looking for is shared patterns,

ve bu tip yerlerde durmadan ortaya çıkan

signature behavior that shows up again and again

ortak bir şablon, kendini tekrarlayan

bir davranış biçimi aradım.

in all of these environments.

Are there recurring patterns that we can learn from,

Onlardan ders alabileceğimiz, onları alıp kendi yaşantımıza

that we can take and apply to our own lives

ya da kurumlarımıza, hatta çevremize uygulayarak

or our own organizations or our own environments

onları daha yaratıcı ve yenilikçi

hale getirebileceğimiz tekrar eden şablonlar mevcut mudur?

to make them more creative and innovative?

Sanırım birkaç tane buldum.

And I think I've found a few.

But what you have to do to make sense of this

Ama bunlara anlam verebilmek

and to really understand these principles is,

ve gerçekten anlayabilmek için

you have to do away with

fikir-üretimi ile ilgili koseptlerin

the way in which our conventional metaphors and language steers us

bizi sürüklediği alışılageldik kelimelerden ve benzetmelerden

uzak durmaya

towards certain concepts of idea creation.

çalışmanız gerekli.

We have this very rich vocabulary to describe moments of inspiration.

İlham verici anları tarif etmek için

kullandığımız zengin bir kelime dağarcığımız var.

Beynimizde bir an şimşek çakması,

We have the "flash" of insight,

the "stroke" of insight,

ilham gelirken donup kalmak

we have "epiphanies,"

gibi deyişlerimiz var; "Evraka!" anlarımız,

we have eureka moments,

we have the "light bulb" moments, right?

hatta beynimizde yanan ampuller, değil mi?

All of these concepts, as rhetorically florid as they are,

Tüm bu kavramlar,

her ne kadar gösterişli söylemler olsalar da

share this basic assumption,

tek bir basit önyargıyı paylaşıyorlar,

which is that an idea is a single thing.

bu da, bir fikirin, genellikle muhteşem ve

It's something that happens often in a wonderful, illuminating moment.

aydınlatıcı bir anda ortaya çıkan

tek bir kavram olduğu.

But, in fact, what I would argue and what you really need to begin with

Ancak, şunu söyleyebilirim ki, bence ozellikle başlangıçta

yeni bir fikir aslında temele

is this idea that an idea is a network on the most elemental level.

inerseniz bir şebekedir.

I mean, this is what is happening inside your brain.

Yani, beyninizin içinde şunlar oluyor.

An idea -- a new idea -- is a new network of neurons

Bir fikir, yeni bir fikir, beyninizin içinde

firing in sync with each other inside your brain.

birbirleriyle senkronize ateşlenen yeni bir sinir ağıdır.

It's a new configuration that has never formed before.

Daha önce ortaya çıkmamış yeni bir dizilimdir.

And the question is: How do you get your brain into environments

Şimdi soru şu: Bu tip yeni ağların oluşumunun daha çok olduğu

where these new networks are going to be more likely to form?

ortamlara beyninizi nasıl götürebilirsiniz?

And it turns out that, in fact, the network patterns of the outside world

Aslında, ilginç olan şu ki, dış dünyadaki bu tip şebeke yapıları

aslında insan beyninin içindeki

mimic a lot of the network patterns of the internal world of a human brain.

şebeke yapısının birer taklidi.

So the metaphor I'd like to use,

Kullanmak istediğim benzetme

için aslında epey yakın zamana ait

I can take from a story of a great idea that's quite recent --

bir fikirin hikayesinden, epey güncel --

a lot more recent than the 1650s.

1650'lerden daha güncel en azından.

A wonderful guy named Timothy Prestero

Timoty Prestero adında harika bir adam var,

has an organization called Design That Matters.

bu adamın "Önemli Tasarım" diye bir firması var.

They decided to tackle this really pressing problem

Bu ekip, gelişmekte olan ülkelerde başta gelen

of the terrible problems we have with infant mortality rates

sorunlardan biri olan bebek ölüm oranalrına ilişkin

in the developing world.

birşeyler yapmak istemiş.

One of the things that's very frustrating about this

Bu konuyla ilgili en sıkıntılı konulardan biri de,

is that we know by getting modern neonatal incubators into any context,

yenidoğan bebekler için inkübatör ( yaşam destek cihazları)

temin edilmesi.

if we can keep premature babies warm, basically -- it's very simple --

Eğer özetle bebekleri sıcak tutmayı başarırsak --çok basitçe--

we can halve infant mortality rates in those environments.

buralardaki bebek ölüm oranlarını yarı yarıya azaltabiliriz.

So the technology is there.

Bu teknolojiye sahibiz,

These are standard in all the industrialized worlds.

şu anda gelişmiş ülkelerde standart bir teknoloji bu.

The problem is, if you buy a $40,000 incubator,

Sorun şu ki, 40.000 dolar verip bir inkübatör alır

and you send it off to a midsized village in Africa,

ve bu cihazı Afrika'da

orta büyüklükte bir köye gönderirseniz,

it will work great for a year or two years,

bir ya da iki yıl sorunsuz çalışacaktır.

and then something will go wrong and it will break,

ama bir süre sonra bir yerleri arızalanacak, bozulacak

and it will remain broken forever,

ve sonsuza kadar bozuk kalacaktır,

because you don't have a whole system of spare parts,

çünkü 40.000 dolar değerindeki bu cihaza

and you don't have the on-the-ground expertise

yedek parça sağlayacak bir sistem, ve onu tamir

to fix this $40,000 piece of equipment.

edecek bir uzman mevcut değil.

So you end up having this problem where you spend all this money

Böylece, bu ülkelere yardım sağlamak için elinizdeki tüm parayı

bu ileri teknoloji ürünlerine yatırmış olursunuz ve sonunda tüm bu yatırımlar

getting aid and all these advanced electronics to these countries,

işe yaramaz hale gelirler.

and it ends up being useless.

Prestero'nun ekibinin yapmaya karar verdiği şey buydu,

So what Prestero and his team decided to do

etrafı inceleyip, gelişmekte olan bu ülkelerdeki

was to look around and see: What are the abundant resources

hangi mevcut kaynakları kullanabileceklerini görmek.

in these developing world contexts?

And what they noticed was,

Şunu farkettiler, buralarda yaşayan insanların çoğunun DVR cihazları

they don't have a lot of DVRs, they don't have a lot of microwaves,

ya da mikrodalga fırınları yoktu,

but they seem to do a pretty good job of keeping their cars on the road.

ama arabalarını çalışır durumda tutma konusunda epey başarılıydılar.

There's a Toyota 4Runner on the street in all these places.

Bu yerlerin hemen hepsinde

sokakta çalışan bir sürü Toyota Forerunner mevcut.

They seem to have the expertise to keep cars working.

Yani arabaları çalışır halde tutma konusunda epey uzmanlar.

So they started to think,

Bunun üzerine, Prestero'nun ekibi şunu düşündü:

"Could we build a neonatal incubator

"Tamamı araba yedek parçalarından oluşan

that's built entirely out of automobile parts?"

bir inkübatör imal edebilir miyiz?"

And this is what they came up with.

Sonunda ürettikleri cihaz buydu.

It's called the NeoNurture device.

Adı yenibakım cihazı.

From the outside, it looks like a normal little thing

Dışarıdan, modern batılı bir ülkedeki herhangi bir

you'd find in a modern Western hospital.

hastanede bulabileceğiniz inkübatöre benziyor.

İçi ise tamamen araba parçalarından oluşuyor.

In the inside, it's all car parts.

It's got a fan, it's got headlights for warmth,

İçinde pervane var, ısıyı far lambaları ile veriyor,

alarm olarak kapı açık uyarısı kullanılmış.

it's got door chimes for alarm,

it runs off a car battery.

Araba aküsü ile çalışyor.

And so all you need is the spare parts from your Toyota

Yani bu cihaz bozulduğunda tamir etmek için gereken tek şey

Toyota yedek parça bayiinden edineceğiniz yedek parçalar

and the ability to fix a headlight,

ve tamir yeteneği.

and you can repair this thing.

Now that's a great idea,

Bu gerçekten de harika bir fikir, ama benim söylemek istediğim

but I'd like to say that, in fact,

this is a great metaphor for the way ideas happen.

bunun aynı zamanda ortaya çıkan iyi fikirler için çok iyi bir benzetme olduğu.

We like to think our breakthrough ideas, you know,

Biz, ortalığı yerinden oynatacak fikirlerimizin

bir nevi 40.000 dolarlık inkübatör gibi son model

are like that $40,000, brand-new incubator,

olduğunu düşünmeyi severiz,

state-of-the-art technology.

But more often than not, they're cobbled together

oysa çoğunlukla böyle değillerdir. Genelde yakında, ortalıkla

from whatever parts that happen to be around nearby.

bulunan parçaların birleşmesinden oluşmuşlardır.

Diğer insanlardan fikir alırız,

We take ideas from other people,

bize birşeyler öğretmiş olan insanlardan, kahvehanelerde karşılaştıklarımızdan

people we've learned from, people we run into in the coffee shop,

ve bu fikirleri birbirlerine ekleyerek yeniden şekil veririz, yeni bir şey yaratırız.

and we stitch them together into new forms and we create something new.

Yeniliğin ortaya çıktığı an budur işte.

That's really where innovation happens.

And that means we have to change some of our models

Bu aynı zamanda yenilikçilik ve derin düşünce ile ilgili kafamızdaki bazı

of what innovation and deep thinking really looks like, right?

modelleri de değiştirmemiz gerektiği anlamına geliyor.

I mean, this is one vision of it.

Bakın, klasik modellerden biri bu.

Another is Newton and the apple, when Newton was at Cambridge.

Bir diğeri de Newton CAmbrıdge'deykenki Newton ve elma,

This is a statue from Oxford.

Bu Oxford'dan bir heykel.

You know, you're sitting there, thinking a deep thought,

Yani, adeta orada öyle durup derin düşüncelere dalmışken,

daldan bir elma düşüyor ve birden yerçekimi teorisini akıl ediyorsunuz.

the apple falls from the tree, and you have the theory of gravity.

Aslında, tarih boyunca yenilikçiliğe önayak olmuş yerler

In fact, the spaces that have historically led to innovation tend to look like this.

aslında biraz şöyle görünme eğilimindedirler.

This is Hogarth's famous painting of a kind of political dinner at a tavern,

Bu, Hogarth'ın bir tavernadaki politik bir akşam yemeğini betimlediği meşhur tablosu,

ama o zamanlardaki kahvehaneler böyle görünüyordu.

but this is what the coffee shops looked like back then.

This is the kind of chaotic environment where ideas were likely to come together,

İşte fikirleri bir araya getiren

insanların yeni, ilginç ve öngörülmeyen

where people were likely to have new, interesting, unpredictable collisions,

tesadüflere maruz kaldığı,farklı geçmişe sahip

insanlarla beklenmedik şekilde karşılaştıkları kaotik ortamlar buralar.

people from different backgrounds.

So if we're trying to build organizations that are more innovative,

Yani, eğer yenilikçilik peşinde bir organizasyon yaratmak istiyorsanız

size tuhaf gelse de, buradakine benzer ortamlar yaratmalıyız.

we have to build spaces that, strangely enough, look a bit more like this.

Ofisiniz buna benzemeli.

This is what your office should look like, it's part of my message here.

vermeye çalıştığım mesajın bir kısmı bu.

Bununla ilgili sorunlardan biri de şu,

And one of the problems with this is that, when you research this field,

bu alanda yeterince araştırma yaparsanız göreceksiniz ki

people are notoriously unreliable

insanlar kendi ürettikleri iyi fikirleri

when they actually self-report on where they have their own good ideas,

ya da geçmişteki en iyi fikirlerini

anımsama ve rapor etme konusunda

or their history of their best ideas.

inanılmaz derecede tutarsızdır.

And a few years ago, a wonderful researcher named Kevin Dunbar

Bundan birkaç yıl önce, Kevin Dunbar adındaki harika bir araştırmacı

ortalıkta dolanıp

decided to go around and basically do the Big Brother approach

bir nevi "Big Brother" yaklaşımı ile

to figuring out where good ideas come from.

iyi fikirlerin nerelerden geldiğini bulmaya çalıştı.

He went to a bunch of science labs around the world

Dünyadaki bir sürü bilimsel araştırma laboratuvarını ziyaret etti

and videotaped everyone as they were doing every little bit of their job:

ve herkesi günlük işlerini yaparken

videoya kaydetti.

when they were sitting in front of the microscope,

Mikroskop başında otururken, su makinesinin başında

when they were talking to colleagues at the watercooler ...

iş arkadaşları ile sohbet ederken, bütün hepsini.

Tüm konuşmaları da kaydetti ve

And he recorded all these conversations

en önemli fikirlerin nerelerde ortaya çıktığını

and tried to figure out where the most important ideas happened.

bulmaya çalıştı.

And when we think about the classic image of the scientist in the lab,

hepimiz, laboratuvarda çalışan bir bilim adamı düşündüğümüzde aklımıza

we have this image -- you know, they're poring over the microscope,

şu klasik görüntü gelir -- bilim adamı mikroskobunun başında iken

and they see something in the tissue sample,

incelediği doku örneğinde birşey görür

and -- "Eureka!" -- they've got the idea.

ve birden "evraka!" süper bir fikir gelir aklına.

What happened, actually, when Dunbar looked at the tape,

Ama Dunbar yaptığı kayıtları incelediğinde gördü ki

is that, in fact, almost all of the important breakthrough ideas

aslında ortalığı sarsacak derecede güşlü fikirlerin hiçbiri

did not happen alone in the lab, in front of the microscope.

tek başına laboratuvarda, mikroskop çaşında ortaya çıkmadı.

They happened at the conference table at the weekly lab meeting,

Aksine, bu fikirler haftalık laboratuvar toplantısı sırasında

konferans masası çevresinde

when everybody got together and shared their latest data and findings,

herkesin bir araya gelerek, ellerindeki en son verileri ve bulguları

oftentimes when people shared the mistakes they were having,

ve hatta yaptıkları hataları paylaştıkları anlarda ortaya çıktılar,

Yaptıkları buluşlardaki hatalardan köken aldılar.

the error, the noise in the signal they were discovering.

İşte bu tip bir ortam --

And something about that environment --

and I've started calling it the "liquid network,"

ki ben buna likit network demeye başladım,

where you have lots of different ideas that are together,

farklı geçmişe, ilgi alanına sahip kişilerden gelen

different backgrounds, different interests,

farklı fikirlerin bir araya gelmesi, birbiriyle itişmesi

jostling with each other, bouncing off each other --

birbiri ile sürtüşmesini mimkün kılan alanlar --

işte bu alanlar, aslında

that environment is, in fact, the environment that leads to innovation.

yenilikçiliğe bizi götüren alanlardır.

The other problem that people have is,

İnsanların bir diğer sorunu da

they like to condense their stories of innovation

yaptıkları yenilikçiliğin tarihçesini

down to shorter time frames.

kısacık bir süreye hapsetmek istemeleri.

So they want to tell the story of the eureka moment.

Buluşlarının hikayesini bir nevi "Evraka!" anına benzetmeyi seviyorlar.

They want to say, "There I was, I was standing there,

"Orada dururken birdenbire zihnim aydınlandı,

and I had it all, suddenly, clear in my head."

herşey yerine oturdu." demek istiyorlar.

But, in fact, if you go back and look at the historical record,

Ama, aslında eğer geçmişteki kayıtlara bakacak olursanız

it turns out that a lot of important ideas have very long incubation periods.

pekçok önemli fikirin aslında

oldukça uzun kuluşka süreleri olduğunu görürsünüz.

I call this the "slow hunch."

Ben bu duruma "yavaş önsezi

We've heard a lot recently about hunch and instinct

Son zamanlarda bunu çok duyuyoruz

önsezi ve dürtüler,

and blink-like sudden moments of clarity,

ve birdenbire, göz açıp kapama hızıyla olan idrak anları

ama gerçekte, iyi fikirlerin çoğu

but, in fact, a lot of great ideas linger on, sometimes for decades,

bazen onlarca yıl insanların zihninin

gerisinde bir yerde takılı kalabilir.

in the back of people's minds.

They have a feeling that there's an interesting problem,

Karşılaştıkları sorunun ilginç olduğununfarkına varırlar

ama onu nasıl çözeceklerine ilişkin bir yöntem yoktur akıllarında.

but they don't quite have the tools yet to discover them.

Bitin bu zamanı başka sorunları cevaplamak için harcarlar

They spend all this time working on certain problems,

but there's another thing lingering there that they're interested in,

ama tüm bu zaman içinde kafalarının içinde, gezinip duran

ve ilgilerini çeken ama henüz çözemedekileri bir büyük soru işareti vardır.

but can't quite solve.

Bunun en güzel örnekerinden biri Darwin.

Darwin is a great example of this.

Darwin himself, in his autobiography,

Darwin'in kendisi, otobiyografisinde

tells the story of coming up with the idea for natural selection

doğal seleksiyon fikrinin klasik bir

"Evraka!" anında

as a classic eureka moment.

ortaya çıktığını anlatıyor.

He's in his study, it's October of 1838,

Çalışma odasında iken,

1938 yılının Ekim ayında

and he's reading Malthus, actually, on population.

Malthus'un nüfus ile ilgili eserini okurken.

And all of a sudden,

Birdenbire

the basic algorithm of natural selection kind of pops into his head,

doğal seleksiyona ait basit algoritma gözünün önünde beliriyor

and he says, "Ah, at last, I had a theory with which to work."

ve kendi kendine, "Ah, nihayet çalışan bir teori kurabildim." diyor.

That's in his autobiography.

Kendi otobiyografisinde böyle anlatıyor.

About a decade or two ago,

Bundan on yıl kadar önce,

a wonderful scholar named Howard Gruber

Howard Gruber isimli müthiş bir araştırmacı

went back and looked at Darwin's notebooks from this period.

Darwin'in o döneme ait not defterlerini inceledi.

Darwin kept these copious notebooks,

Ve Darwin inanılmaz not tutardı

where he wrote down every little idea he had, every little hunch.

aklına gelen her bir ufak fikri, her bir önseziyi yazardı.

And what Gruber found was that Darwin had the full theory of natural selection

Gruber şunu fark buldu ki

Darwin Malthus'un nüfus kitabını 1938'de

for months and months and months

okurken ortaya çıkan anlık aydınlanmadan

before he had his alleged epiphany reading Malthus in October of 1838.

çok daha önce, aylar ve aylar önce

doğal seleksiyon teorisini tamamlamıştı bile.

There are passages where you can read it,

Bu teoriyi tam olarak anlatan bölümler vardı

and you think you're reading from a Darwin textbook,

ve aslında düşünürseniz bu bölümler Darwin'e göre

from the period before he has his epiphany.

kendisinin bur teoriyi geliştirmesinden önce yadığı kitaplar.

And so what you realize is that Darwin, in a sense,

Fark ettiğiniz gibi, Darwin, bir anlamda bu fikri bulmuştıu,

had the idea, he had the concept,

bu kavramı bulmuştu

but was unable to fully think it yet.

ancak bunu tam anlamı ile düşünme yetisinde değildi henüz.

And that is, actually, how great ideas often happen --

Aslında büyük fikirler genelde bu şekilde ortaya çıkar;

they fade into view over long periods of time.

yavaş yavaş, uzun bir zaman içinde görünür hale gelirler.

Now the challenge for all of us is:

Şimdi, hepimiz için ortaklaşa çözmesi gereken konu şu:

How do you create environments

bu tip uzun bir yarı ömrü olan fikirlerin

that allow these ideas to have this long half-life?

ortaya çıkmasına yardım edecek ortamları nasıl yaratabiliriz?

It's hard to go to your boss and say,

Patronunuza gidip

"I have an excellent idea for our organization.

"Firmamız için 2020 yılında çok faydalı olacak

It will be useful in 2020."

harika bir fikrim var.

(Laughter)

"Could you just give me some time to do that?"

Bunu yapmak için bana biraz zaman verir misiniz?"

Şimdi, Google gibi bazı firmalarda,

Now a couple of companies like Google have innovation time off, 20 percent time.

bu tip yenilikçilik projeleri için yıllık izin hakkı mevcut,

In a sense, those are hunch-cultivating mechanisms in an organization.

mesainin %20'si, buralar fikir-üreten mekanizmaları besleyen organizasyonlar.

Ama bu anahtar bir konu.

But that's a key thing.

And the other thing is to allow those hunches

Bir diğer husus da bu tip önsezilerin

to connect with other people's hunches;

diğer insanların önsezileri ile bağlanmasını sağlamak; genelde olan budur.

that's what often happens.

You have half of an idea, somebody else has the other half,

Bir fikrin yarısına sahipsinizdir, bir diğeri de diğer yarısına,

ve eğer uygun bir ortamda iseniz

and if you're in the right environment,

bu iki yarı birleşerek toplamlarından çok daha güçlü bir hal alırlar.

they turn into something larger than the sum of their parts.

Yani, bir bakıma,

So in a sense,

Genelde fikri mülkiyet haklarının

we often talk about the value of protecting intellectual property --

korunması hakkında konuşuruz,

you know, building barricades,

biliyorsunuz işte, bariyerler kurma,

having secretive R and D labs, patenting everything that we have

gizli AR-GE laboratuvarları, her aklımıza gelen şeye patent almak,

so that those ideas will remain valuable,

böylece bu fikirlerin değerlerini koruyacaklarını,

and people will be incentivized to come up with more ideas,

insanların buna benzer yeni fikirler üretmesini özendireceğimizi

ve kültürümüzün daha yenilikçi olacağını düşünüyoruz.

and the culture will be more innovative.

But I think there's a case to be made

Ama önemli olan bir konu daha var

that we should spend at least as much time, if not more,

bence fikirleri korumak için harcadığımız zamanın

valuing the premise of connecting ideas

belki de daha fazlasını fikirleri birbirleri ile

and not just protecting them.

birleştirmek için harcamamız gerekiyor.

And I'll leave you with this story,

Size son bir hikaye daha anlatmak istiyorum,

which I think captures a lot of these values.

bence bu değerleri çok iyi bir şekilde gösteriyor,

It's just a wonderful tale of innovation, and how it happens in unlikely ways.

ve bu hikaye yenilikçi bir keşfin nasıl hiç öngörmediğimiz

bir şekilde ortaya çıkabildiğini anlatan bir hikaye.

It's October of 1957,

1957 yılının Ekim ayında,

and Sputnik has just launched.

Sputnik uydusu yeni fırlatıldığında,

And we're in Laurel, Maryland,

Laurel, Maryland'de

at the Applied Physics Lab associated with Johns Hopkins University.

John Hopkins Ünversitesi'ne bağlı

bir uygulamalı fizik laboratuvarındayız.

Günlerden Pazartesi sabahı,

It's Monday morning,

and the news has just broken about this satellite

ve gezegenin etrafında dönmeye başlayan uydu ile ilgili

haberler yeni yayınlanmış.

that's now orbiting the planet.

And, of course, this is nerd heaven, right?

Elbette ki, burası bir inekler cenneti, değil mi?

There are all these physics geeks who are there,

O an orada bulunan fizikle uğraşan bir sürü inek,

thinking, "Oh my gosh! This is incredible. I can't believe this has happened."

"Aman Tanrım, Bu muhteçem. Bunun olduğuna inanamıyorum." diyor.

Bunlardan iki tanesi

And two of them, two twentysomething researchers at the APL,

UFL'daki 20 araştırmacıdan iki tanesi

are there at the cafeteria table,

kafeteryada, masada

having an informal conversation with a bunch of their colleagues.

bir grup meslektaşları ile sohbet ediyorlar.

And these two guys are named Guier and Weiffenbach.

İsimleri Guier ve Weiffenbach olan bu iki kişi

They start talking, and one of them says,

muhabbet etmeye başlıyor, biri diyor ki,

"Hey, has anybody tried to listen for this thing?

"Hey, bu nesneyi dinlemeye çalışan oldu mu?"

There's this, you know, man-made satellite up there in outer space

Biliyorsunuz, tepemizde, uzayda insan yapımı bir uydu dolanıyor

ve mutlaka bir tür radyo sinyali yayıyor olmalı.

that's obviously broadcasting some kind of signal.

Eğer frekansını bulursak muhtemelen onu duyabiliriz."

We could probably hear it, if we tune in."

So they ask around to a couple of their colleagues,

Böylece etraflarındaki birkaç meslektaşlarına soruyorlar,

herkes diyor ki "Yok, bunu düşünmemiştik.

and everybody's like, "No, I hadn't thought of doing that.

İlginç bir fikir."

That's an interesting idea."

tesadüf o ki Weiffenbach mikrodalga alıcıları

And it turns out Weiffenbach is kind of an expert in microwave reception,

konusunda bir uzman,

and he's got a little antenna set up with an amplifier in his office.

ve ofisinde de bir anfiye bağlanmış

ufak bir anten kurulu.

So Guier and Weiffenbach go back to Weiffenbach's office,

Böylece Guier ve Weiffenbach, Weiffenbach'ın ofisine gidiyorlar,

and they start noodling around -- "hacking," as we might call it now.

ve alıcıyı kurcalamaya başlıyorlar --şu an hacking dediğimiz şey bu.

Birkaç saat sonra, gerçekten de bir sinyal yakalıyorlar,

And after a couple of hours, they start picking up the signal,

çünkü Sovyetler Sputnik'i çok kolay

because the Soviets made Sputnik very easy to track;

izlenecek şekilde tasarlamışlardı.

it was right at 20 MHz, so you could pick it up really easily,

tam 20 MHz'lik sinyaller yayıyordu, bu nedenle kolayca dinlenebiliyordu,

because they were afraid people would think it was a hoax, basically,

insaların bu uydunun yalan olduğunu düşünmesinden korkuyorlardı, aslında.

Bu nedenle kolaylıkla izlenebilir bir şekilde tasarladılar uyduyu.

so they made it really easy to find.

Bu iki adam, ofiste oturup sinyali dinlerken,

So these guys are sitting there, listening to this signal,

ofise insanlar gelmeye başlıyor ve diyorlar ki,

and people start coming into the office and saying,

"Vay canına, bu süper birşey. Ben de dinleyebilir miyim? Vay be, harika!"

"That's pretty cool. Can I hear?"

And before long, they think, "Jeez, this is kind of historic.

Çok geçmeden şunu fark ediyorlar, " Vay canına, bu tarihi bir an,

We may be the first people in the United States listening to this.

muhtemelen Amerika'da bunu dinleyen ilk insanlar biziz.

Bunu kaydetmeliyiz."

We should record it."

So they bring in this big, clunky analog tape recorder

Böylece odaya bu kocaman, hantal, analog kayıt aletini getiriyorlar,

ve bu ufak biip, biip seslerini kaydetmeye başlıyorlar.

and start recording these little bleep, bleeps.

And they start writing down the date stamp, time stamps

Ve dudukları her bir biip sesinin aralığının

for each little bleep that they record.

saatini kaydetmeye başlıyorlar.

And then they start thinking,

Derken şunu düşünmeye başlıyorlar, " Farkında mısın? Burada

"Well, gosh, we're noticing small little frequency variations here.

ufak bir frekans varyasyonu var.

We could probably calculate the speed that the satellite is traveling

Eğer Doppler etkisini kullanarak

matematiksel birkaç formül yazarsak

if we do a little basic math here using the Doppler effect."

muhtemelen uydunun hızını

hesaplayabiliriz.

And they played around with it a little bit more

Derken buldukları ile biraz daha oynadılar,

ve farklı uzmanlık alanına sahip

and talked to a couple of their colleagues who had other specialties.

birkaç meslektaşları ile daha konuştular.

Ve dediler ki, " Hey, biliyor musun,

And they said, "You know,

we could actually look at the slope of the Doppler effect

bizce Doppler etkisinin grafiğinin eğimini dikkatlice incelersek

to figure out the points at which the satellite is closest to our antenna

uydunun antenimize en yakın olduğu

ya da en uzak olduğu anları

and the points at which it's furthest away.

hesaplayabiliriz.

That's pretty cool."

Süper bir şey bu."

Eventually, they get permission -- this is all a little side project

Nihayetinde, standart iş tanımlarının yanısıra

bu ufak yan projeyi de yapmak için izin alabildiler.

that hadn't been officially part of their job description --

they get permission to use the new UNIVAC computer

UFL'nin yeni satın aldığı ve bir odayı baştan başa dolduran

that takes up an entire room that they'd just gotten at the APL.

yeni UNIVAC bilgisayarını kullanma iznini de kopardılar.

And they run some more of the numbers,

Bazı rakamlar üzerinde çalıştılar, ve üç haftalık bir sürenin sonunda,

and at the end of about three or four weeks,

bu uydunun Dünya etrafındaki yörüngesinin

turns out they have mapped the exact trajectory

of this satellite around the Earth,

haritasını tam olarak çıkarmayı başardılar.

just from listening to this one little signal,

Bunu sadece yemek yerken kafeteryada

going off on this little side hunch that they'd been inspired to do

akıllarına gelen ufak bir öngörüyü dinleyerek

over lunch one morning.

başardılar.

A couple weeks later, their boss, Frank McClure,

Birkaç hafta sonra, patronları, Frank MCClure,

pulls them into the room and says,

onları bir odaya çağırdı ve dedi ki,

"Hey, you guys, I have to ask you something

"Hey, çocuklar, sizden bir ricam var,

about that project you were working on.

şu çalıştığınız proje ile ilgili.

You've figured out an unknown location

Dünyanın etrafında dolanan ve bulunduğu

nokta bilinmeyen bir uydunun konumunu

of a satellite orbiting the planet from a known location on the ground.

yerden belirlemeyi başardınız.

Peki, tersini yapabilir misiniz?

Could you go the other way?

Could you figure out an unknown location on the ground

Eğer uydunun yerini biliyor olsanız, dünya üzerindeki

bir noktanın konumunu belirleyebilir misiniz?"

if you knew the location of the satellite?"

And they thought about it and they said,

Bunu biraz düşündüler, ve dediler ki,

"Well, I guess maybe you could. Let's run the numbers here."

"Hmm, sanırım yapılabilir. Bir hesaplayalım."

So they went back and thought about it

Böylece odalarına gittiler, ve bu konuyu düşündüler.

and came back and said, "Actually, it'll be easier."

Daha sonra geri geldiler ve dediler ki "Aslında, bu daha da kolay."

Patronları dedi ki, " Ah, bu güzel haber.

And he said, "Oh, that's great,

because, see, I have these new nuclear submarines"

Bakın, şu anda nükleer denizaltılar imal

(Laughter)

ediyoruz.

"that I'm building.

And it's really hard to figure out how to get your missile

ve bu denizaltılardan atılan bir füzenin

so that it will land right on top of Moscow

tam Moskova'nın göbeğine düşmesini sağlamak

if you don't know where the submarine is in the middle of the Pacific Ocean.

eğer denizaltının Pasifik Okyanusu'ndaki konumunu bilmezseniz imkansız.

Bu nedenle düşündük ki, yörüngeye bir grup uydu atabiliriz

So we're thinking we could throw up a bunch of satellites

and use it to track our submarines

ve bu uyduları kullanarak denizaltılarımızın

and figure out their location in the middle of the ocean.

okyanusun ortasındaki konumlarını tam olarak bulabiliriz.

Bu konu üzerinde çalışır mısınız?"

Could you work on that problem?"

And that's how GPS was born.

İşte bu, GPS'in doğuşu.

30 yıl sonra,

Thirty years later,

Ronald Reagan, actually, opened it up and made it an open platform

Ronald Regan bu teknolojiyi açıkladı ve açık bir platform haline getirdi

that anybody could build upon,

ve bu platform isteyen herkesin

and anybody could come along and build new technology

üzerine birşeyler ekleyebileceği ve yeni bir teknoloji geliştirerek

that would create and innovate on top of this open platform,

yaratıcı ve yenilikçi

bir şeyler üreteceği

left it open for anyone to do pretty much anything they wanted with it.

bir ortam haline geldi. Herkesin

ne isterse yapabileceği bir ortam.

And now, I guarantee you, certainly half of this room, if not more,

Şimdi sizi temin ederim ki

bu odanın en azından yarısı, hatta daha da fazlası

cebinde, uzaydaki bu uydularla iletişim kurabilen

has a device sitting in their pocket right now

ufak birer cihaz taşıyor. Ve iddia ediyorum ki

that is talking to one of these satellites in outer space.

en azından biriniz, hatta belki de çoğunuz

And I bet you one of you, if not more,

has used said device and said satellite system

bu ufak cihazı ve bahsettiğim uydu sistemini

to locate a nearby coffeehouse somewhere in the last --

son birkaç gün, ya da hafta içinde yakınlardaki bir kahvehanenin

(Gülüşmeler)

(Laughter)

in the last day or last week, right?

yerini tespit etmede kullandınız, değil mi?

(Applause)

(Alkışlar)

Ve bence bu harika bir

And that, I think,

is a great case study, a great lesson

örnek, çok iyi bir ders,

in the power -- the marvelous, unplanned, emergent, unpredictable power --

bize açık yenilikçi sistemlerin gücünü

muhteşem, öngörülemeyen, ve

of open innovative systems.

sınır tanımaz gücünü gösteriyor.

When you build them right,

Bu sistemleri doğru kurarsanız, yaratıcılarının hayal bile etmedikleri

they will be led to completely new directions

noktalara götürebilirler sizi.

the creators never even dreamed of.

Yani bakın, bir an bu iki adam

I mean, here you have these guys

who basically thought they were just following this hunch,

anlık bir önseziyi, birlikte geliştirdikleri bu tutkulu

projeyi izlemekteydiler,

this little passion that had developed,

daha sonra soğuk savaşta yer aldıklarını düşündüler,

then they thought they were fighting the Cold War,

oysa görünen o ki, aslında sadece birilerine

and then, it turns out, they're just helping somebody find a soy latte.

sütlü kahve bulmada yardım ediyorlar.

(Gülüşmeler)

(Laughter)

That is how innovation happens.

Yenilikler böyle yaratılır.

Chance favors the connected mind.

Tesadüf, birleşik zihinlere destek olur.

Thank you very much.

Çok teşekkür ederim.

(Applause)

(Alkışlar)