Where good ideas come from | Steven Johnson

Steven Johnson: Từ đâu mà những ý tưởng độc đáo xuất hiện

Translator: Anh Tran Reviewer: Ha Tran

Fifty-two minutes ago, I took this picture about 10 blocks from here.

Tôi chụp tấm hình này mới 1 vài phút trước thôi

cách đây khoản 10 dãy nhà.

This is the Grand Café here in Oxford.

Đây là tiệm Grand Cafe ở tại Oxford này.

I took this picture

Tôi chụp tấm hình này là tại vì

because this turns out to be the first coffeehouse to open in England,

đây là tiệm cà phê đầu tiên được khai trương

ở Anh vào năm 1650.

in 1650.

That's its great claim to fame.

Nó nổi tiếng là vì lý do đó.

And I wanted to show it to you,

Và tôi muốn cho bạn thấy điều này,

not because I want to give you the Starbucks tour

không phải là vì tôi muốn hướng dẫn bạn đi 1 tour tham quan các tiệm Starbucks

of historic England --

ở Anh,

(Laughter)

mà là vì

but rather because the English coffeehouse was crucial

quán cà phê này rất quan trọng

to the development and spread of one of the great intellectual flowerings

đến sự phát triển và bành trướng

của một trong những sự thăng hoa trí tuệ vĩ đại trong 500 năm vừa qua,

of the last 500 years,

cái đó ta gọi là Sự Tỏa Sáng (Enlightenment).

what we now call the Enlightenment.

And the coffeehouse played such a big role in the birth of the Enlightenment

Và quán cà phê đã đóng 1 vai trò lớn

trong sự ra đời của Sự Tỏa Sáng (Enlightenment),

in part because of what people were drinking there.

1 phần là vì cái mà mọi người đang uống ở đó.

Vì, trước khi có sự phổ biến

Because, before the spread of coffee and tea through British culture,

của trà và cà phê trong văn hóa Anh,

what people drank -- both elite and mass folks drank --

mọi người dù sang dù hèn

day in and day out, from dawn until dusk,

cũng chỉ có 1 thức uống duy nhất mỗi ngày

was alcohol.

đó là bia rượu.

Alcohol was the daytime beverage of choice.

Bia rượu là sự lựa chọn trong thức uống ban ngày của người dân.

You would drink a little beer with breakfast

Bạn có thể uống 1 chút bia cùng với bữa sáng và 1 chút rượu vào bữa trưa,

and have a little wine at lunch,

a little gin, particularly around 1650,

-- cụ thể là vào khoản năm 1650 --

and top it off with a little beer and wine at the end of the day.

1 chút rượu gin pha với bia và rượu thường vào cuối ngày.

Đó là 1 sự lựa chọn tốt cho sức khỏe, đúng không,

That was the healthy choice, because the water wasn't safe to drink.

bởi vì nguồn nước lúc đó không đủ an toàn để có thể uống.

And so, effectively, until the rise of the coffeehouse,

Và cho đến khi sự xuất hiện của quán cà phê,

you had an entire population that was effectively drunk all day.

thì toàn bộ dân chúng

ai cũng say sưa suốt ngày.

(Laughter)

And you can imagine what that would be like in your own life --

Và bạn có thể tưởng tượng ra là nó sẽ như thế nào trong cuộc sống của bạn, đúng không

và tôi biết điều đó sẽ xảy ra đối với 1 số người

and I know this is true of some of you -- if you were drinking all day --

nếu bạn chè chén suốt ngày,

(Laughter)

and then you switched from a depressant to a stimulant in your life.

và rồi sau đó chuyển từ những chất an thần sang những chất kích thích,

thì bạn sẽ có nhiều ý tưởng tốt đẹp hơn.

You would have better ideas.

You would be sharper and more alert.

Bạn sẽ nhạy bén và tỉnh táo hơn nhiều.

So it's not an accident that a great flowering of innovation happened

Không phải ngẫu nhiên mà sự thăng hoa của công nghệ xảy ra

khi người dân nước Anh chuyển sang uống trà và cà phê.

as England switched to tea and coffee.

But the other thing that makes the coffeehouse important

Nhưng 1 chuyện khác làm cho quán cà phê này trở nên quan trọng

is the architecture of the space.

chính là không gian kiến trúc của nơi này.

It was a space where people would get together,

Đây là nơi để mọi người tụ họp lại

from different backgrounds, different fields of expertise,

từ nhiều trình độ,

nghề nghiệp khác nhau và chia sẻ với nhau.

and share.

It was a space, as Matt Ridley talked about, where ideas could have sex.

Đó là nơi mà như Matt Ridley đã từng nói "nơi mà những ý tưởng hòa quyện với nhau"

Nói theo 1 cách nào đó thì đây là nơi

This was their conjugal bed, in a sense; ideas would get together there.

mà những ý tưởng gặp gỡ và kết hợp với nhau.

And an astonishing number of innovations from this period

Và một số lượng lớn những thành tựu nổi bật từ thời kỳ này

have a coffeehouse somewhere in their story.

đều là những câu chuyện xuất phát từ quán cà phê.

Tôi đã bỏ ra rất nhiều thời gian suy nghĩ về những quán cà phê

I've been spending a lot of time thinking about coffeehouses

for the last five years

trong suốt 5 năm qua,

because I've been kind of on this quest

bởi vì tôi đang trong 1 nhiệm vụ

truy ra câu trả lời cho câu hỏi

to investigate this question of where good ideas come from.

những ý tưởng độc đáo từ đâu mà xuất hiện.

What are the environments that lead to unusual levels of innovation,

Môi trường nào

đã dẫn thành tựu và sự sáng tạo

tới những mức độ tuyệt vời?

unusual levels of creativity?

What's the kind of environmental -- what is the space of creativity?

Loại môi trường gì --

không gian sáng tạo là gì?

And what I've done is,

Và cái tôi làm là

I've looked at both environments like the coffeehouse,

tôi nhìn vào những môi trường như quán cà phê này;

và những môi trường truyền thông như World Wide Web,

I've looked at media environments like the World Wide Web,

chúng có tính chất đổi mới tuyệt vời;

that have been extraordinarily innovative;

Trở về lịch sử của những thành phố đầu tiên;

I've gone back to the history of the first cities;

và những môi trường sinh thái

I've even gone to biological environments, like coral reefs and rain forests,

như dãy san hô và rừng mưa,

đã có liên quan nhiều tới những thành tựu sinh học tuyệt vời;

that involve unusual levels of biological innovation.

And what I've been looking for is shared patterns,

và cái tôi tìm kiếm là những mô hình được chia sẻ,

signature behavior that shows up again and again

những hành vi điển hình được lặp đi lặp lại

ở tất cả những môi trường này.

in all of these environments.

Are there recurring patterns that we can learn from,

Liệu có những mô hình tuần hoàn mà chúng ta có thể học hỏi từ đó,

that we can take and apply to our own lives

chúng ta có thể áp dụng vào cuộc sống,

or our own organizations or our own environments

vào những tổ chức

hoặc những môi trường của mình để làm cho nó có tính chất đổi mới, sáng tạo hơn?

to make them more creative and innovative?

Và tôi nghĩ là tôi đã tìm được 1 vài cái.

And I think I've found a few.

But what you have to do to make sense of this

Nhưng cái bạn phải làm để có thể

and to really understand these principles is,

thấu hiểu những nguyên lý này

you have to do away with

là bạn phải thử

the way in which our conventional metaphors and language steers us

với rất nhiều cách mà trong đó những ngôn từ và ẩn dụ của chúng ta

đưa chúng ta tới

towards certain concepts of idea creation.

những khái niệm nhất định về sự sáng tạo ý tưởng.

We have this very rich vocabulary to describe moments of inspiration.

Chúng ta có rất nhiều từ ngữ

để diễn tả khoảnh khắc của sự sáng tạo.

Ví dụ như "lóe lên 1 tia sáng"

We have the "flash" of insight,

the "stroke" of insight,

"bất chợt nghĩ ra"

we have "epiphanies,"

hoặc là "sự giáng thế", khoảnh khắc "eureka!"

we have eureka moments,

we have the "light bulb" moments, right?

chúng ta có những khoảnh khắc "bóng đèn hiện lên", phải không nào?

All of these concepts, as rhetorically florid as they are,

Tất những khái niệm này,

đều là những biện pháp tu từ bóng bẩy

share this basic assumption,

để diễn ta cùng 1 sự nhận thức cơ bản,

which is that an idea is a single thing.

đó là việc ý tưởng chỉ là 1 cái gì đó đơn lẻ,

It's something that happens often in a wonderful, illuminating moment.

và nó thường xảy ra

vào những khoảnh khắc tỏa sáng kì diệu.

But, in fact, what I would argue and what you really need to begin with

Nhưng trên thực tế, cái tôi muốn nói ở đây và cái mà bạn thật sự cần phải bắt đầu

chính là việc ý tưởng là 1 một mạng lưới

is this idea that an idea is a network on the most elemental level.

ở cấp độ cơ bản nhất.

I mean, this is what is happening inside your brain.

Ý tôi là, đây là việc xảy ra trong bộ não của bạn.

An idea -- a new idea -- is a new network of neurons

1 ý tưởng mới là một mạng lưới mới của những neuron thần kinh

firing in sync with each other inside your brain.

kết hợp và đồng bộ với nhau trong não của bạn.

It's a new configuration that has never formed before.

Nó là một cấu hình mà chưa từng được xuất hiện trước đây.

And the question is: How do you get your brain into environments

Và câu hỏi đặt ra là: làm thế nào để đưa bộ não của bạn vào những môi trường

where these new networks are going to be more likely to form?

mà trong đó những mạng lưới này dễ được hình thành?

And it turns out that, in fact, the network patterns of the outside world

Và trên thực tế thì những mô hình mạng lưới của thế giới bên ngoài

mô phỏng rất nhiều những mô hình mạng lưới

mimic a lot of the network patterns of the internal world of a human brain.

của thế giới bên trong bộ não con người.

So the metaphor I'd like to use,

Và đây là ẩn dụ mà tôi thích sử dụng

Tôi rút ra

I can take from a story of a great idea that's quite recent --

từ câu chuyện về 1 ý tưởng tuyệt vời vừa được đưa ra gần đây --

a lot more recent than the 1650s.

gần hơn nhiều so với những năm 1650.

A wonderful guy named Timothy Prestero

Một anh chàng rất tuyệt vời tên là Timothy Prestero,

has an organization called Design That Matters.

anh có 1 tổ chức tên là Design that Matters

They decided to tackle this really pressing problem

Họ quyết định đương đầu với lại 1 vấn đề cấp thiết

of the terrible problems we have with infant mortality rates

về tỷ lệ tử vong của trẻ sơ sinh

in the developing world.

ở những quốc gia đang phát triển.

One of the things that's very frustrating about this

Một trong những điều rất nhức nhối về vấn đề này mà ta biết là,

is that we know by getting modern neonatal incubators into any context,

chỉ cần đưa những lồng ấp trẻ sơ sinh hiện đại

vào bất kỳ tình huống nào,

if we can keep premature babies warm, basically -- it's very simple --

đơn giản là chúng ta giữ ấm cho những trẻ sơ sinh -- cực kỳ đơn giản --

we can halve infant mortality rates in those environments.

chúng ta có thể giảm tỷ lệ tử vong ở trẻ sơ sinh xuống 1 nửa ở những môi trường đó.

So the technology is there.

Và, công nghệ đã có sẵn.

These are standard in all the industrialized worlds.

Đây là những tiêu chuẩn phải có ở tất cả những nước công nghiệp.

The problem is, if you buy a $40,000 incubator,

Vấn đề là, nếu bạn mua một cái lồng ấp giá 40.000 usd,

and you send it off to a midsized village in Africa,

rồi gửi tới

một ngôi làng trung bình ở Châu Phi,

it will work great for a year or two years,

nó sẽ hoạt động tốt trong 1-2 năm,

and then something will go wrong and it will break,

và sau đó sẽ có trục trặc, và nó sẽ bị hư,

and it will remain broken forever,

và sẽ vẫn hư hoài như vậy,

because you don't have a whole system of spare parts,

bởi vì bạn không có 1 hệ thống phụ tùng linh kiện dự phòng,

and you don't have the on-the-ground expertise

và cũng không có những chuyên gia

to fix this $40,000 piece of equipment.

để sửa chữa một thiết bị giá 40.000 usd như vậy.

So you end up having this problem where you spend all this money

Và cuối cùng nảy sinh 1 vấn đề là bạn đổ tiền bạc vào

việc hỗ trợ y tế và những máy móc tối tân ở những quốc gia này,

getting aid and all these advanced electronics to these countries,

và rồi nó cũng vô dụng.

and it ends up being useless.

Và cái mà Prestero và đồng nghiệp của anh quyết định làm

So what Prestero and his team decided to do

là tìm kiếm xem ở những quốc gia đang phát triển này

was to look around and see: What are the abundant resources

có những tài loại nguyên phong phú nào?

in these developing world contexts?

And what they noticed was,

Và rồi họ phát hiện ra là ở những nơi này không có nhiều máy DVR,

they don't have a lot of DVRs, they don't have a lot of microwaves,

cũng không có nhiều lò vi ba,

but they seem to do a pretty good job of keeping their cars on the road.

nhưng dường như là họ có sử dụng xe ô tô.

There's a Toyota 4Runner on the street in all these places.

Ở đó có Toyota Forerunner

ở khắp nơi trên đường phố.

They seem to have the expertise to keep cars working.

Dường như là họ có những chuyên gia về xe cộ.

So they started to think,

Nên họ bắt đầu nghĩ là,

"Could we build a neonatal incubator

"Liệu chúng ta có thể chế ra những lồng ấp trẻ sơ sinh

that's built entirely out of automobile parts?"

dựa trên những phụ tùng của xe ô tô?"

And this is what they came up with.

Và đây là kết quả họ đạt được.

It's called the NeoNurture device.

Nó được gọi là thiết bị nuôi dưỡng trẻ sơ sinh.

From the outside, it looks like a normal little thing

Nhìn bề ngoài thì nó không khác gì

you'd find in a modern Western hospital.

1 thiết bị ở những bệnh viện hiện đại phương Tây.

Nhưng bên trong toàn là phụ tùng của xe ô tô.

In the inside, it's all car parts.

It's got a fan, it's got headlights for warmth,

Nó có cánh quạt, đèn đường thì để sưởi ấm,

có chuông cửa để báo động.

it's got door chimes for alarm,

it runs off a car battery.

Vận hành nhờ bộ ắcqui trong ô tô.

And so all you need is the spare parts from your Toyota

Và tất cả bạn cần là những phụ tùng thay thế của 1 chiếc Toyota,

khả năng sửa đèn trước của xe,

and the ability to fix a headlight,

và bạn có thể sửa được thiết bị này.

and you can repair this thing.

Now that's a great idea,

Đó là một ý tưởng rất hay, nhưng cái tôi muốn nói ở đây

but I'd like to say that, in fact,

this is a great metaphor for the way ideas happen.

nó là một ẩn dụ tuyệt vời cho cách mà những ý tưởng xuất hiện.

We like to think our breakthrough ideas, you know,

Chúng ta hay nghĩ những ý tưởng độc đáo

giống như là cái lồng ấp 40.000usd này vậy,

are like that $40,000, brand-new incubator,

đỉnh cao của công nghệ,

state-of-the-art technology.

But more often than not, they're cobbled together

nhưng chúng thường được chế tạo nhanh chóng

from whatever parts that happen to be around nearby.

từ bất cứ những phụ tùng nào có sẵn.

Chúng ta lấy ý tưởng từ người khác,

We take ideas from other people,

học hỏi từ họ, từ những người mà chúng ta gặp ở quán cà phê.

people we've learned from, people we run into in the coffee shop,

và chúng ta đan nó lại thành những hình thể mới, và rồi chúng ta tạo ra 1 cái gì đó mới mẻ.

and we stitch them together into new forms and we create something new.

Đó thực sự là nơi mà những phát kiến mới xuất hiện.

That's really where innovation happens.

And that means we have to change some of our models

Và cũng có nghĩa là chúng ta phải thay đổi một số những hình mẫu của chúng ta

of what innovation and deep thinking really looks like, right?

về những phát kiến và suy nghĩ sâu xa giống như thế nào.

I mean, this is one vision of it.

Đây là 1 biểu tượng của nó.

Another is Newton and the apple, when Newton was at Cambridge.

Biểu tượng khác là Newton và quả táo, khi Newton còn ở Cambridge.

This is a statue from Oxford.

Đây là 1 bức tượng ở Oxford.

You know, you're sitting there, thinking a deep thought,

Bạn ngồi đó, bạn suy nghĩ

và rồi trái táo từ trên cây rơi xuống và rồi bạn có được thuyết hấp dẫn.

the apple falls from the tree, and you have the theory of gravity.

Trên thực tế, qua lịch sử, những không gian đưa tới những phát kiến mới

In fact, the spaces that have historically led to innovation tend to look like this.

có xu hướng trông như thế này đây.

This is Hogarth's famous painting of a kind of political dinner at a tavern,

Đây là bức tranh nổi tiếng của Hogarth về 1 bữa tối của các chính trị gia ở 1 quán rượu ngày xưa,

nhưng đấy chính là những hình mẫu thời đó của những quán cà phê.

but this is what the coffee shops looked like back then.

This is the kind of chaotic environment where ideas were likely to come together,

Một môi trường hỗn loạn

là nơi mà những ý tưởng có khả năng được kết hợp,

where people were likely to have new, interesting, unpredictable collisions,

nơi mà mọi người có nhiều cơ hội

có những sự va chạm mới mẻ, thú vị và không thể biết trước được -- mọi người từ đủ mọi ngành nghề khác nhau.

people from different backgrounds.

So if we're trying to build organizations that are more innovative,

Nếu bạn muốn xây dựng 1 tổ chức mang tính mới mẻ hơn,

thì bạn phải xây dựng những không gian đủ lạ mắt hơn như thế này này.

we have to build spaces that, strangely enough, look a bit more like this.

Văn phòng làm việc của bạn nên giống như thế này này,

This is what your office should look like, it's part of my message here.

đó là 1 phần của thông điệp mà tôi muốn gửi tới các bạn.

Và 1 trong những vấn đề là

And one of the problems with this is that, when you research this field,

khi bạn nghiên cứu lĩnh vực này thì

people are notoriously unreliable

mọi người thì thật là không đáng tin cậy,

when they actually self-report on where they have their own good ideas,

khi họ tự kể lại

những ý tưởng hay của họ

or their history of their best ideas.

từ đâu mà có.

And a few years ago, a wonderful researcher named Kevin Dunbar

Một vài năm trước, 1 nhà nghiên cứu ưu tú tên là Kevin Dunbar

quyết định tham gia lĩnh vực này

decided to go around and basically do the Big Brother approach

bằng cách quan sát qua những đoạn phim thu lại

to figuring out where good ideas come from.

để tìm hiểu xem những ý tưởng hay từ đâu mà ra.

He went to a bunch of science labs around the world

Ông đi tới rất nhiều những phòng thí nghiệm khoa học khắp thế giới

and videotaped everyone as they were doing every little bit of their job:

và quay phim mọi người

khi họ đang làm bất kỳ việc nhỏ to nào.

when they were sitting in front of the microscope,

Khi họ đang ngồi trước kính hiển vi,

when they were talking to colleagues at the watercooler ...

khi họ nói chuyện với đồng nghiệp và tất cả những hoạt động như vậy.

Và ông thu thập tất cả những đoạn hội thoại

And he recorded all these conversations

và cố tìm ra đâu là những ý tưởng quan trọng nhất,

and tried to figure out where the most important ideas happened.

từ đâu mà chúng xuất hiện.

And when we think about the classic image of the scientist in the lab,

Khi chúng ta nghĩ tới hình ảnh kinh điển của 1 nhà khoa học làm việc trong phòng thí nghiệm,

we have this image -- you know, they're poring over the microscope,

chúng ta hay nghĩ là họ cắm cúi làm việc trước kính hiển vi,

and they see something in the tissue sample,

và họ thấy 1 cái gì đó.

and -- "Eureka!" -- they've got the idea.

Và rồi "eureka!", họ có 1 ý tưởng mới.

What happened, actually, when Dunbar looked at the tape,

Cái mà Dunbar phát hiện ra trong những cuộc phim

is that, in fact, almost all of the important breakthrough ideas

là việc hầu hết những ý tưởng quan trọng mang tính đột phá

did not happen alone in the lab, in front of the microscope.

không xuất hiện riêng lẽ ở phòng thí nghiệm, trước kính hiển vi.

They happened at the conference table at the weekly lab meeting,

Mà chúng xuất hiện từ

những cuộc hội thảo hàng tuần,

when everybody got together and shared their latest data and findings,

khi mà mọi người hội họp lại và chia sẻ những tìm kiếm và dữ liệu mới nhất của họ,

oftentimes when people shared the mistakes they were having,

rất nhiều lần mọi người chia sẻ những lỗi lầm họ mắc phải,

những thiếu xót, và cả những gì họ vừa khám phá ra.

the error, the noise in the signal they were discovering.

Và những môi trường này --

And something about that environment --

and I've started calling it the "liquid network,"

Tôi gọi nó là "mạng lưới lỏng,"

where you have lots of different ideas that are together,

nơi mà bạn có rất nhiều ý tưởng khác nhau từ những

different backgrounds, different interests,

nghề nghiệp, những sở thích khác nhau,

jostling with each other, bouncing off each other --

chúng xô đẩy nhau, dồn ép lẫn nhau --

đó chính là môi trường

that environment is, in fact, the environment that leads to innovation.

dẫn tới những phát kiến.

The other problem that people have is,

Vấn đề còn lại là mọi người

they like to condense their stories of innovation

thường hay gói gém những câu chuyện về phát kiến của họ

down to shorter time frames.

rất ngắn gọn.

So they want to tell the story of the eureka moment.

Họ muốn kể 1 câu chuyện về khoảnh khác "eureka!"

They want to say, "There I was, I was standing there,

Họ muốn nói là: "Tôi đó, tôi đang đứng ở đó

and I had it all, suddenly, clear in my head."

và mọi thứ bỗng trở nên rõ ràng rành mạch."

But, in fact, if you go back and look at the historical record,

Nhưng nếu bạn nhìn lại

it turns out that a lot of important ideas have very long incubation periods.

thì bạn thấy rằng rất nhiều những ý tưởng quan trọng

đều có quá trình được ấp ủ lâu dài.

I call this the "slow hunch."

Tôi gọi nó là "bom nổ chậm." ("slow hunch")

We've heard a lot recently about hunch and instinct

Gần đây chúng ta nghe rất nhiều

về linh cảm và bản năng

and blink-like sudden moments of clarity,

và những khoảnh khắp chớp nhoáng của sự thông suốt,

nhưng thực tế, rất nhiều những ý tưởng vĩ đại

but, in fact, a lot of great ideas linger on, sometimes for decades,

được ấp ủ từ sâu thẳm trong tư tưởng của 1 người

đôi khi quá trình đó kéo dài hàng thập kỷ.

in the back of people's minds.

They have a feeling that there's an interesting problem,

Họ có cảm giác rằng đây là 1 vấn đề thú vị,

nhưng họ chưa có đụ công cụ để khám phá ra nó.

but they don't quite have the tools yet to discover them.

Họ bỏ tất cả thời gian ra để làm việc trên những vấn đề nhất định,

They spend all this time working on certain problems,

but there's another thing lingering there that they're interested in,

nhưng còn đâu đó 1 vấn đề mà họ

để ý tới, nhưng lại không thể giải quyết được.

but can't quite solve.

Darwin là 1 ví dụ tuyệt vời cho việc này.

Darwin is a great example of this.

Darwin himself, in his autobiography,

Trong cuốn tự truyện của ông,

tells the story of coming up with the idea for natural selection

ông kể về câu chuyện việc ông nảy ra ý tưởng

về sự chọn lọc tự nhiên

as a classic eureka moment.

như một khoảnh khắc "eureka!"

He's in his study, it's October of 1838,

Ông đang nghiên cứu,

vào tháng 10, 1838,

and he's reading Malthus, actually, on population.

ông đang đọc về lý thuyết của Malthus về dân số.

And all of a sudden,

Và đột nhiên,

the basic algorithm of natural selection kind of pops into his head,

thuật toán cơ bản của chọn lọc tự nhiên nảy ra trong đầu,

and he says, "Ah, at last, I had a theory with which to work."

và ông nói: "À, cuối cùng tôi đã có được 1 lý thuyết để nghiên cứu rồi."

That's in his autobiography.

Điều này nằm trong cuốn tự truyện của ông.

About a decade or two ago,

Khoản 1-2 chục năm trước,

a wonderful scholar named Howard Gruber

1 học giả ưu tú tên là Howard Gruber

went back and looked at Darwin's notebooks from this period.

đọc lại những ghi chép của Darwin trong thời kỳ này.

Darwin kept these copious notebooks,

Và Darwin đã giữ lại những ghi chép của ông

where he wrote down every little idea he had, every little hunch.

ông viết tất cả những ý tưởng, cảm giác lớn nhỏ mà ông có.

And what Gruber found was that Darwin had the full theory of natural selection

Và Gruber phát hiện rằng

Darwin đã có được lý thuyết hoàn chỉnh về sự chọn lọc tự nhiên

for months and months and months

từ nhiều nhiều tháng

before he had his alleged epiphany reading Malthus in October of 1838.

trước khi ông cho là ông nảy ra ý tưởng

từ việc đọc về lý thuyết của Malthus vào tháng 10, 1838.

There are passages where you can read it,

Có những đoạn ghi chép bạn có thể đọc được,

and you think you're reading from a Darwin textbook,

và hãy nghĩ là bạn đọc nó từ sách của Darwin

from the period before he has his epiphany.

từ thời kỳ trước khi ông khám phá ra lý thuyết này.

And so what you realize is that Darwin, in a sense,

Và cái bạn nhận ra là

had the idea, he had the concept,

Darwin đã có ý tưởng, ông đã có những khái niệm về nó,

but was unable to fully think it yet.

nhưng chưa nghĩ thông suốt.

And that is, actually, how great ideas often happen --

Và đó là cách mà những ý tưởng tuyệt vời thường xuất hiện;

they fade into view over long periods of time.

chúng mờ nhạt qua một khoản thời gian dài.

Now the challenge for all of us is:

Bây giờ thách thức đối với chúng ta là:

How do you create environments

làm thế nào để tạo ra những môi trường

that allow these ideas to have this long half-life?

cho phép những ý tưởng này mau chóng được xuất hiện, phải không?

It's hard to go to your boss and say,

Chúng ta không thể đứng trước mặt ông sếp mà nói là:

"I have an excellent idea for our organization.

"Tôi có 1 ý tưởng rất xuất sắc cho công ty của chúng ta.

It will be useful in 2020."

Nó sẽ rất hữu ích vào năm 2020.

(Laughter)

"Could you just give me some time to do that?"

Ông cho tôi thời gian để làm điều đó được không?"

Hiện nay, 1-2 tập đoàn giống như Google,

Now a couple of companies like Google have innovation time off, 20 percent time.

họ cho nhân viên nghỉ 20% thời gian làm việc

In a sense, those are hunch-cultivating mechanisms in an organization.

đó là cơ chế nuôi dưỡng ý tưởng trong 1 tập đoàn

Nhưng đó là điều mấu chốt.

But that's a key thing.

And the other thing is to allow those hunches

Và điều còn lại là cho phép những ý tưởng đó

to connect with other people's hunches;

được kết nối với những ý tưởng của người khác; điều đó thường xảy ra thôi.

that's what often happens.

You have half of an idea, somebody else has the other half,

Bạn có 1 nửa ý tưởng, người khác thì có 1 nửa khác,

và nếu bạn vào đúng môi trường,

and if you're in the right environment,

thì nó sẽ cộng hưởng và ý tưởng trở nên lớn lao hơn.

they turn into something larger than the sum of their parts.

1 cách nào đó

So in a sense,

ta thường hay nói về giá trị

we often talk about the value of protecting intellectual property --

của việc bảo vệ sở hữu trí tuệ,

you know, building barricades,

bạn biết đấy, xây dựng những rào chắn,

having secretive R and D labs, patenting everything that we have

có những phòng nghiên cứu và phát triển bí mật, cấp bằng sáng chế cho tất cả những gì chúng ta có,

so that those ideas will remain valuable,

để những ý tưởng đó giữ được giá trị của nó,

and people will be incentivized to come up with more ideas,

và mọi người được khuyến khích đưa ra ý tưởng,

và rồi nền văn hóa sẽ mang tính đổi mới hơn.

and the culture will be more innovative.

But I think there's a case to be made

Nhưng tôi nghĩ là

that we should spend at least as much time, if not more,

chúng ta nên bỏ thời gian ra, không nhiều thì ít

valuing the premise of connecting ideas

để coi trọng tiền đề về sự kết nối ý tưởng

and not just protecting them.

chứ không chỉ là bảo vệ chúng.

And I'll leave you with this story,

Và tôi sẽ kể cho các bạn câu chuyện,

which I think captures a lot of these values.

mà tôi nghĩ là chứa đựng nhiều những giá trị này,

It's just a wonderful tale of innovation, and how it happens in unlikely ways.

và nó là một câu chuyện tuyệt vời về sự đổi mới,

và làm thế nào nó xảy ra theo những con đường không hứa hẹn gì mấy.

It's October of 1957,

Vào tháng 10, 1957,

and Sputnik has just launched.

vệ tinh nhân tạo Sputnik vừa được vận hành,

And we're in Laurel, Maryland,

chúng ta ở Laurel Maryland,

at the Applied Physics Lab associated with Johns Hopkins University.

tại một phòng nghiên cứu vật lý ứng dụng

hợp tác với trường đại học Johns Hopkins.

Và vào một buổi sáng Thứ 2,

It's Monday morning,

and the news has just broken about this satellite

báo chí vừa đưa tin về chiếc vệ tinh này

giờ đã xoay quanh quỹ đạo của trái đất.

that's now orbiting the planet.

And, of course, this is nerd heaven, right?

Và dĩ nhiên đây là thiên đường của những mọt sách, phải không?

There are all these physics geeks who are there,

Những gã đam mê vật lý sẽ nghĩ là:

thinking, "Oh my gosh! This is incredible. I can't believe this has happened."

"Quỷ thần ơi! Điều này thật kỳ diệu. Không thể tin là nó xảy ra."

Và 2 trong số họ,

And two of them, two twentysomething researchers at the APL,

2 nhà nghiên cứu cỡ 20 mấy tuổi tại APL

are there at the cafeteria table,

đang ngồi ở bàn ăn căn-tin

having an informal conversation with a bunch of their colleagues.

đang trò chuyện với 1 đám đồng nghiệp.

And these two guys are named Guier and Weiffenbach.

Và 2 chàng trai đó là Guier và Weiffenbach.

They start talking, and one of them says,

Họ bắt đầu suy nghĩ, và 1 trong 2 người nói,

"Hey, has anybody tried to listen for this thing?

"Này, có ai từng thử lắng nghe cái vệ tinh này chưa?

There's this, you know, man-made satellite up there in outer space

anh biết đấy, vệ tinh nhân tạo ở ngoài không gian

rõ ràng là nó phát ra 1 sóng nào đó.

that's obviously broadcasting some kind of signal.

Chúng ta có thể nghe được, nếu chúng ta bắt được tín hiệu đó."

We could probably hear it, if we tune in."

So they ask around to a couple of their colleagues,

Và rồi họ hỏi han những người đồng nghiệp,

và mọi người đáp trả là: "Không, tôi chưa từng nghĩ tới làm việc đó bao giờ.

and everybody's like, "No, I hadn't thought of doing that.

Đó là một ý tưởng thú vị đấy."

That's an interesting idea."

Và Weiffenbach lại là một chuyên gia

And it turns out Weiffenbach is kind of an expert in microwave reception,

về sự tiếp nhận các sóng cực ngắn,

and he's got a little antenna set up with an amplifier in his office.

và ông có một bộ ăn-ten

với một bộ khuếch đại trong văn phòng của mình.

So Guier and Weiffenbach go back to Weiffenbach's office,

Rồi Guier và Weiffenbach trở lại phòng làm việc của Weiffenbach,

and they start noodling around -- "hacking," as we might call it now.

và họ bắt đầu nghiên cứu

Và sau 1-2 tiếng đồng hồ, họ bắt đầu nhận được tín hiệu,

And after a couple of hours, they start picking up the signal,

bởi vì Sputnik do Liên Xô làm ra

because the Soviets made Sputnik very easy to track;

rất dễ để dò ra tín hiệu.

it was right at 20 MHz, so you could pick it up really easily,

Nó ở tần số 20MHz nên có thể bắt được sóng dễ dàng,

because they were afraid people would think it was a hoax, basically,

bởi vì họ e là mọi người sẽ nghĩ đây là một trò lừa đảo.

Nên họ làm cho nó dễ được bắt sóng.

so they made it really easy to find.

Rồi 2 chàng trai ngồi lắng nghe tín hiệu,

So these guys are sitting there, listening to this signal,

và mọi người bắt đầu đến phòng làm việc của Weiffenbach và nói,

and people start coming into the office and saying,

"Chà, hay vậy. Tôi nghe được không? Chà, tuyệt thật."

"That's pretty cool. Can I hear?"

And before long, they think, "Jeez, this is kind of historic.

Và không lâu sau họ nghĩ là: "Chà, điều này mang tính lịch sử đây.

We may be the first people in the United States listening to this.

Chúng ta có lẽ là những người Mỹ đầu tiên nghe được thứ này.

Chúng ta nên thu âm lại."

We should record it."

So they bring in this big, clunky analog tape recorder

Và họ mang vào một máy thu âm bằng analog rất cồng kềnh ,

và họ bắt đầu thu lại những âm thanh bíppp, bíppp.

and start recording these little bleep, bleeps.

And they start writing down the date stamp, time stamps

Và họ bắt đầu đánh dấu ngày giờ

for each little bleep that they record.

lên những lần thu âm.

And then they start thinking,

Và họ nghĩ là: "Chà, chúng ta đang nhận được

"Well, gosh, we're noticing small little frequency variations here.

những biến thiên tần số nhỏ ở đây.

We could probably calculate the speed that the satellite is traveling

Chúng ta có thể tính được vận tốc di chuyển

của vệ tinh

if we do a little basic math here using the Doppler effect."

chỉ cần làm 1 bài toán nhỏ

sử dụng hiệu ứng Doppler.

And they played around with it a little bit more

Và họ ngồi vọc vãnh thêm

rồi đi nói chuyện với 1 vài người đồng nghiệp

and talked to a couple of their colleagues who had other specialties.

ở những chuyên môn khác.

Và họ nói: "Trời

And they said, "You know,

we could actually look at the slope of the Doppler effect

chúng tôi nghĩ chúng tôi có thể nhìn vào biểu đồ của hiệu ứng Doppler

to figure out the points at which the satellite is closest to our antenna

để suy ra những vị trí mà

vệ tinh gần nhất và xa nhất

and the points at which it's furthest away.

với ăn-ten của chúng tôi.

That's pretty cool."

Điều này thật tuyệt."

Eventually, they get permission -- this is all a little side project

Và cuối cùng, họ được chấp thuận

làm việc trong dự án ngoài lề này bên cạnh những công việc chính thức của họ.

that hadn't been officially part of their job description --

they get permission to use the new UNIVAC computer

Họ được phép sử dụng hệ thống máy tính mới UNIVAC

that takes up an entire room that they'd just gotten at the APL.

vừa được lấy về từ APL, bự cỡ 1 căn phòng.

And they run some more of the numbers,

Họ làm việc trên những con số và 3-4 tuần sau

and at the end of about three or four weeks,

họ đã thành công vẽ được quỹ đạo chính xác

turns out they have mapped the exact trajectory

of this satellite around the Earth,

của vệ tinh xung quanh Trái Đất,

just from listening to this one little signal,

chỉ bằng cách bắt được những tín hiệu nhỏ đó,

going off on this little side hunch that they'd been inspired to do

và đó là 1 ý tưởng nho nhỏ do cảm hứng bộc phát

over lunch one morning.

từ 1 bữa ăn trưa.

A couple weeks later, their boss, Frank McClure,

1 vài tuần sau đó, sếp của họ, ông Frank McClure,

pulls them into the room and says,

kéo họ vào phòng và nói,

"Hey, you guys, I have to ask you something

"Này các anh, tôi phải hỏi vài thứ

about that project you were working on.

về dự án mà các anh đang làm việc.

You've figured out an unknown location

Các anh tìm được vị trí của vệ tinh bất định

quay xung quanh Trái Đất

of a satellite orbiting the planet from a known location on the ground.

từ 1 vị trí cố định sao.

Các anh có thể làm ngược lại được không?

Could you go the other way?

Could you figure out an unknown location on the ground

Các anh có thể tìm được 1 vị trí bất định trên mặt đất

nếu các anh biết được vị trí của vệ tinh không?"

if you knew the location of the satellite?"

And they thought about it and they said,

Rồi họ suy nghĩ và nói:"

"Well, I guess maybe you could. Let's run the numbers here."

"Chà, có lẽ được đấy. Hãy thử vài con số xem sao."

So they went back and thought about it

Họ trở về và suy nghĩ điều đó.

and came back and said, "Actually, it'll be easier."

Rồi quay lại trả lời là: "Thật ra điều đó còn dễ hơn."

Ông sếp trả lời: "Ồ, tuyệt.

And he said, "Oh, that's great,

because, see, I have these new nuclear submarines"

Bởi vì các anh thấy đây, tôi đang xây dựng

(Laughter)

những tàu ngầm hạt nhân này.

"that I'm building.

And it's really hard to figure out how to get your missile

Và rất khó khăn để đưa những tên lửa

so that it will land right on top of Moscow

đáp đúng vào thành phố Moscow,

if you don't know where the submarine is in the middle of the Pacific Ocean.

nếu anh không biết vị trí chính xác của tàu ngầm ở giữa lòng Thái Bình Dương.

Nên chúng tôi nghĩ là chúng tôi có thể cho phóng thêm nhiều vệ tinh

So we're thinking we could throw up a bunch of satellites

and use it to track our submarines

và sử dụng chúng để định vị tàu ngầm của chúng tôi

and figure out their location in the middle of the ocean.

xem chính xác chúng ở đâu ở đại dương.

Các anh có thể nghiên cứu vấn đề này được không?"

Could you work on that problem?"

And that's how GPS was born.

Và từ đó GPS ra đời.

30 năm sau đó,

Thirty years later,

Ronald Reagan, actually, opened it up and made it an open platform

Ronald Reagan đã xây dựng một bộ nền mở

that anybody could build upon,

mà từ đó mọi người có thể nghiên cứu

and anybody could come along and build new technology

và xây dựng nên công nghệ mới

that would create and innovate on top of this open platform,

dựa trên

bộ nền mở này,

left it open for anyone to do pretty much anything they wanted with it.

bộ nền mở cho mọi người

có thể làm mọi thứ trên đó.

And now, I guarantee you, certainly half of this room, if not more,

Và tôi đoan chắc là

không nhiều thì ít, trong túi của một nửa số người ngồi tại đây

có những thiết bị

has a device sitting in their pocket right now

có liên kết với những vệ tinh ngoài không gian.

that is talking to one of these satellites in outer space.

Và tôi cá là 1 trong số các bạn ngồi ở đây

And I bet you one of you, if not more,

has used said device and said satellite system

sử dụng thiết bị và hệ thống vệ tinh nói trên

to locate a nearby coffeehouse somewhere in the last --

để tìm ra vị trí của quán cà phê gần nhất đâu đó

(Tiếng cười)

(Laughter)

in the last day or last week, right?

vào mấy ngày trước đây thôi, đúng không?

(Applause)

(Vỗ tay)

Và tôi nghĩ

And that, I think,

is a great case study, a great lesson

đây là một bài học tuyệt vời

in the power -- the marvelous, unplanned, emergent, unpredictable power --

về sức mạnh, điều kỳ diệu

sự tỏa sáng bất ngờ

of open innovative systems.

của những hệ thống mở mang tính chất đổi mới.

When you build them right,

Khi bạn xây dựng nó 1 cách đúng đắn, nó sẽ dẫn tới 1 hướng đi hoàn toàn mới mẻ

they will be led to completely new directions

mà những nhà sáng tạo chưa từng mơ tới.

the creators never even dreamed of.

Ý tôi là, bạn thấy

I mean, here you have these guys

who basically thought they were just following this hunch,

những người này đang theo đuổi cảm giác

và niềm đam mê nhỏ bé của họ

this little passion that had developed,

và rồi họ tưởng họ đang chống lại Chiến Tranh Lạnh

then they thought they were fighting the Cold War,

thực ra họ chỉ giúp đỡ ai đó

and then, it turns out, they're just helping somebody find a soy latte.

tìm ra 1 ly sữa đậu nành.

(Tiếng cười)

(Laughter)

That is how innovation happens.

Đó là cách mà những sáng kiến xuất hiện.

Chance favors the connected mind.

Cơ hội đến với những người biết kết nối ý tưởng.

Thank you very much.

Xỉn cảm ơn.

(Applause)

(Vỗ tay)