Why is our universe fine-tuned for life? | Brian Greene

Translator: Jenny Zurawell

Translator: Kanawat Senanan Reviewer: Unnawut Leepaisalsuwanna

A few months ago

ไม่กี่เดือนก่อน

the Nobel Prize in physics

รางวัลโนเบลสาขาฟิสิกส์

was awarded to two teams of astronomers

ถูกมอบให้ทีมนักดาราศาสตร์ 2 ทีม

for a discovery that has been hailed

สำหรับการค้นพบที่ได้รับการยกย่อง

as one of the most important

ให้เป็นการค้นพบที่สำคัญที่สุดเท่าที่เคยมีมา

astronomical observations ever.

ด้านการสังเกตการณ์ดาราศาสตร์

And today, after briefly describing what they found,

วันนี้ ผมจะเริ่มจากอธิบายให้ฟัง เกี่ยวกับสิ่งที่พวกเขาค้นพบ

I'm going to tell you about a highly controversial framework

แล้วต่อด้วยกรอบแนวคิดซึ่งเป็นที่ถกเถียง

for explaining their discovery,

ที่ใช้อธิบายการค้นพบนี้

namely the possibility

นั่นก็คือ ความเป็นไปได้ที่

that way beyond the Earth,

ไกลออกไปจากโลก

the Milky Way and other distant galaxies,

จากกาแล็กซีทางช้างเผือก และกาแล็กซีอื่นๆ

we may find that our universe

เราอาจพบว่าเอกภพ (universe) ของเรา

is not the only universe,

ไม่ได้เป็นเอกภพเดียวที่มีอยู่

but is instead

แต่เป็นเพียงแค่

part of a vast complex of universes

ส่วนหนึ่งของหลายเอกภพที่ซับซ้อน

that we call the multiverse.

ที่เราเรียกว่า "สหภพ" (multiverse)

Now the idea of a multiverse is a strange one.

แนวคิดของสหภพออกจะฟังดูแปลกสักหน่อย

I mean, most of us were raised to believe

พวกเราส่วนใหญ่โตมากับความเชื่อที่ว่า

that the word "universe" means everything.

คำว่า "เอกภพ" หมายถึง ทุกสิ่งอย่าง

And I say most of us with forethought,

และผมว่าพวกเราส่วนใหญ่ที่คิดรอบคอบ

as my four-year-old daughter has heard me speak of these ideas since she was born.

เหมือนลูกสาวอายุ 4 ขวบของผม ที่ได้ยินผมพูดแนวคิดเหล่านี้มาตั้งแต่เกิด

And last year I was holding her

และเมื่อปีที่แล้ว ในขณะที่ผมกำลังประคองเธออยู่

and I said, "Sophia,

ผมบอกเธอว่า "โซเฟีย,

I love you more than anything in the universe."

พ่อรักลูกมากกว่าสิ่งอื่นใดในเอกภพเลยนะ"

And she turned to me and said, "Daddy,

เธอถามผมว่า "พ่อคะ

universe or multiverse?"

เอกภพ หรือ สหภพ กันแน่คะ?"

(Laughter)

(เสียงหัวเราะ)

But barring such an anomalous upbringing,

แม้ไม่นับการสอนลูกแบบแปลกๆ ของผม

it is strange to imagine

มันก็ดูแปลกที่จะจินตนาการ

other realms separate from ours,

ถึงดินแดนอื่นๆ นอกเหนือจากของเรา

most with fundamentally different features,

ที่มีลักษณะพื้นฐานแตกต่างอย่างสิ้นเชิง

that would rightly be called universes of their own.

ที่ซึ่งอาจมีสิทธิ์เรียกตัวเองว่าเป็นเอกภพได้เหมือนกัน

And yet,

ถึงแม้ว่า

speculative though the idea surely is,

แนวความคิดนี้เป็นเพียงการคาดคะเน

I aim to convince you

ผมก็ยังมุ่งมั่นจะโน้มน้าวให้พวกคุณเชื่อ

that there's reason for taking it seriously,

ว่ามีเหตุผลมากพอที่จะจริงจังกับมัน

as it just might be right.

เพราะมันอาจเป็นแนวคิดที่ถูกต้อง

I'm going to tell the story of the multiverse in three parts.

ผมจะแบ่งการอธิบายเรื่องของสหภพออกเป็นสามภาค

In part one,

ในภาคแรก

I'm going to describe those Nobel Prize-winning results

ผมจะบรรยายการค้นพบที่ได้รางวัลโนเบล

and to highlight a profound mystery

และชี้ให้เห็นปริศนาอันน่าฉงน

which those results revealed.

ซึ่งถูกเปิดเผยโดยการค้นพบเหล่านั้น

In part two,

ในภาคที่สอง

I'll offer a solution to that mystery.

ผมจะเสนอคำตอบสำหรับปริศนานั้น

It's based on an approach called string theory,

ซึ่งตั้งอยู่บนพื้นฐานของแนวคิด ทฤษฎีสตริง (string theory)

and that's where the idea of the multiverse

และนั่นคือตอน ที่แนวคิดเรื่องสหภพ

will come into the story.

จะเข้ามาในเรื่องราวของเรา

Finally, in part three,

และสุดท้าย ในภาคที่สาม

I'm going to describe a cosmological theory

ผมจะบรรยายทฤษฎีของจักรวาลวิทยา

called inflation,

ที่เรียกว่า การขยายตัว (infllation)

which will pull all the pieces of the story together.

ซึ่งจะดึงเอาเรื่องราวทั้งสามภาคมารวมเข้าด้วยกัน

Okay, part one starts back in 1929

ภาคแรก เริ่มต้นเมื่อปี 1929

when the great astronomer Edwin Hubble

เมื่อนักดาราศาสตร์ชื่อดัง เอ็ดวิน ฮับเบิล (Edwin Hubble)

realized that the distant galaxies

ตระหนักว่ากาแล็กซีที่ห่างไกลออกไป

were all rushing away from us,

ต่างวิ่งห่างจากเราออกไปเรื่อยๆ

establishing that space itself is stretching,

เขาก่อตั้งแนวคิดที่ว่าอวกาศนั้นยืดตัวออกเรื่อยๆ

it's expanding.

มันกำลังขยายตัว

Now this was revolutionary.

นี่เป็นการปฏิวัติด้านแนวคิดเลยทีเดียว

The prevailing wisdom was that on the largest of scales

ความเข้าใจโดยทั่วไปในยุคนั้นคือ

the universe was static.

เอกภพนั้นหยุดนิ่ง

But even so,

แต่กระนั้น

there was one thing that everyone was certain of:

มีสิ่งหนึ่งที่ทุกคนแน่ใจ นั่นก็คือ

The expansion must be slowing down.

การขยายตัวจะต้องช้าลง

That, much as the gravitational pull of the Earth

เปรียบเสมือนแรงดึงดูดของโลก

slows the ascent of an apple tossed upward,

ที่ชะลอการลอยตัวของผลแอปเปิลที่ถูกโยนขึ้น

the gravitational pull

ซึ่งแรงดึงดูด

of each galaxy on every other

ของแต่ละกาแล็กซีนี้

must be slowing

มีผลให้การขยายตัวของห้วงอวกาศ

the expansion of space.

ชะลอลง

Now let's fast-forward to the 1990s

ทีนี้ เร่งเวลามาสู่ยุคปี 90

when those two teams of astronomers

ในตอนที่นักดาราศาสตร์ 2 ทีม

I mentioned at the outset

ที่ผมกล่าวถึงเมื่อตอนต้น

were inspired by this reasoning

เกิดแรงบันดาลใจจากเหตุผลดังกล่าว

to measure the rate

พวกเขาจึงคิดวัดอัตรา

at which the expansion has been slowing.

การขยายตัวเริ่มชะลอลง

And they did this

พวกเขาทำการทดลอง

by painstaking observations

โดยใช้ความอุตสาหะในการเฝ้าสังเกตการณ์

of numerous distant galaxies,

หลายๆ กาแล็กซีอันห่างไกล

allowing them to chart

ทำให้พวกเขาสามารถบันทึก

how the expansion rate has changed over time.

ว่าอัตราการขยายตัวนั้นเปลี่ยนแปลงตามเวลาไปอย่างไร

Here's the surprise:

และนี่คือผลที่น่าประหลาดใจ

They found that the expansion is not slowing down.

พวกเขาพบว่าอัตราการขยายตัวไม่ได้ค่อยๆ ชะลอลง

Instead they found that it's speeding up,

แต่กลับพบว่ามันกำลังเร่งความเร็วขึ้น

going faster and faster.

เร็วขึ้นเรื่อยๆ

That's like tossing an apple upward

มันเหมือนกับการโยนลูกแอปเปิลขึ้นในอากาศ

and it goes up faster and faster.

แล้วมันลอยสูงขึ้น เร็วขึ้นเรื่อยๆ

Now if you saw an apple do that,

เวลาคุณเห็นแอปเปิลเป็นอย่างนั้น

you'd want to know why.

คุณคงอยากรู้ว่า

What's pushing on it?

อะไรกำลังผลักมันอยู่

Similarly, the astronomers' results

คล้ายกันครับ การค้นพบของนักดาราศาสตร์เหล่านั้น

are surely well-deserving of the Nobel Prize,

สมควรได้รับรางวัลโนเบลอย่างแน่นอน

but they raised an analogous question.

แต่พวกเขาก็สร้างคำถามเชิงเปรียบเทียบขึ้นมา

What force is driving all galaxies

ว่าแรงอะไรที่กำลังผลักดันกาแล็กซีทั้งหลาย

to rush away from every other

ให้วิ่งออกห่างจากกัน

at an ever-quickening speed?

ด้วยอัตราที่เร็วขึ้นเรื่อยๆ

Well the most promising answer

ทีนี้ คำตอบที่เป็นไปได้มากที่สุด

comes from an old idea of Einstein's.

มาจากแนวคิดเก่าแก่ของ ไอน์สไตน์ (Einstien)

You see, we are all used to gravity

คือว่า พวกเราเคยชินกับแรงโน้มถ่วง

being a force that does one thing,

ว่าเป็นแรงที่มีหน้าที่อย่างเดียว

pulls objects together.

คือดึงวัตถุเข้าหากัน

But in Einstein's theory of gravity,

แต่ในทฤษฎีแรงโน้มถ่วงของไอน์สไตน์

his general theory of relativity,

หรือทฤษฎีสัมพัทธภาพ

gravity can also push things apart.

แรงโน้มถ่วงก็สามารถผลักวัตถุออกจากกันได้

How? Well according to Einstein's math,

ถ้าอธิบายตามคณิตศาสตร์ของไอน์สไตน์

if space is uniformly filled

อวกาศนั้นเต็มไปด้วยพลังงานที่มองไม่เห็น

with an invisible energy,

กระจายตัวอยู่อย่างสม่ำเสมอ

sort of like a uniform, invisible mist,

คล้ายๆ กับหมอกบางๆ ที่มองไม่เห็น

then the gravity generated by that mist

ทีนี้แรงโน้มถ่วงที่สร้างขึ้นจากหมอกพวกนั้น

would be repulsive,

จะเป็นแรงผลัก

repulsive gravity,

เป็นแรงโน้มถ่วงชนิดผลัก

which is just what we need to explain the observations.

ซึ่งเป็นสิ่งที่เราต้องการ ที่จะใช้อธิบายผลสังเกตการณ์เหล่านั้น

Because the repulsive gravity

และเป็นเพราะแรงโน้มถ่วงชนิดผลัก

of an invisible energy in space --

ของพลังงานที่มองไม่เห็นในอวกาศ

we now call it dark energy,

เราจึงเรียกมันว่า พลังงานมืด (dark energy)

but I've made it smokey white here so you can see it --

ผมทำมันเป็นควันสีขาว เพื่อให้คุณเห็นมัน

its repulsive gravity

แรงโน้มถ่วงชนิดผลัก

would cause each galaxy to push against every other,

ทำให้แต่ละกาแล็กซีต่างผลักตัวออกจากกัน

driving expansion to speed up,

ส่งผลให้การขยายตัวเพิ่มอัตราขึ้น

not slow down.

ไม่ใช่ช้าลง

And this explanation

และการอธิบายนี้

represents great progress.

ก็แสดงถึงความก้าวหน้าอันยิ่งใหญ่

But I promised you a mystery

ผมสัญญาพวกคุณว่าจะมีปริศนา

here in part one.

ในภาคแรกนี้

Here it is.

เรื่องมันเป็นอย่างนี้ครับ

When the astronomers worked out

เมื่อนักดาราศาสตร์กลุ่มนี้คำนวณได้ว่า

how much of this dark energy

ต้องมีพลังงานมืด

must be infusing space

แทรกตัวอยู่ในอวกาศมากแค่ไหน

to account for the cosmic speed up,

จึงจะส่งผลให้เกิดการขยายตัวของอวกาศเช่นที่เป็นอยู่

look at what they found.

นี่คือผลที่พวกเขาพบ

This number is small.

ตัวเลขที่ได้ มีค่าน้อยมาก

Expressed in the relevant unit,

แม้จะแสดงในหน่วยที่เหมาะสมแล้ว

it is spectacularly small.

มันก็ยังดูน้อยมากอยู่ดี

And the mystery is to explain this peculiar number.

และปริศนานั้นก็คือการที่จะอธิบายเจ้าเลขแปลกๆ ตัวนี้

We want this number

เราอยากให้ตัวเลขนี้

to emerge from the laws of physics,

ให้เป็นผลลัพธ์ของกฏฟิสิกส์

but so far no one has found a way to do that.

แต่จนถึงตอนนี้ยังไม่มีใครพบวิธีที่จะทำได้

Now you might wonder,

ทีนี้คุณอาจสงสัยว่า

should you care?

ต้องสนใจมันด้วยเหรอ?

Maybe explaining this number

บางทีคำอธิบายเลขตัวนี้

is just a technical issue,

อาจเป็นแค่เรื่องทางเทคนิค

a technical detail of interest to experts,

อาจเป็นรายละเอียดที่มีแต่ผู้เชี่ยวชาญสนใจ

but of no relevance to anybody else.

แต่ไม่ได้เกี่ยวข้องกับใครอื่น

Well it surely is a technical detail,

มันก็เป็นเรื่องรายละเอียดทางเทคนิคจริงๆ แหละครับ

but some details really matter.

แต่รายละเอียดบางอย่าง ก็น่าสนใจ

Some details provide

บางรายละเอียด ชี้ให้เห็นประตู

windows into uncharted realms of reality,

สู่ดินแดนที่ไม่เคยมีใครค้นพบมาก่อน

and this peculiar number may be doing just that,

และเลขแปลกๆ ตัวนี้อาจมีหน้าที่เช่นนั้น

as the only approach that's so far made headway to explain it

และวิธีเดียวที่จะเข้าใกล้การอธิบายตัวเลขนี้ได้มากที่สุด

invokes the possibility of other universes --

ก็ก่อให้เกิดความเป็นไปได้ของเอกภพอื่นๆ

an idea that naturally emerges from string theory,

เป็นแนวคิดที่เกิดขึ้นมาจากทฤษฎีสตริง

which takes me to part two: string theory.

ซึ่งจะนำผมเข้าสู่ภาคสอง: ทฤษฎีสตริง

So hold the mystery of the dark energy

พักเรื่องปริศนาของพลังงานมืด

in the back of your mind

ไว้ในใจก่อนนะครับ

as I now go on to tell you

เพราะตอนนี้ผมจะเล่าให้คุณฟังเกี่ยวกับ

three key things about string theory.

สิ่งสำคัญสามอย่างเกี่ยวกับทฤษฎีสตริง

First off, what is it?

อย่างแรกเลย

Well it's an approach to realize Einstein's dream

มันคือวิธีการทำฝันของไอน์สไตน์ให้เป็นจริง

of a unified theory of physics,

ซึ่งก็คือทฤษฎีเอกภาพทางฟิสิคส์

a single overarching framework

เป็นกรอบแนวคิดใหญ่

that would be able to describe

ที่จะสามารถอธิบาย

all the forces at work in the universe.

แรงทุกอย่างที่มีในเอกภพ

And the central idea of string theory

และแก่นความคิดหลักของทฤษฎีสตริง

is quite straightforward.

ก็ตรงไปตรงมา

It says that if you examine

มันกล่าวว่าถ้าคุณพิจารณา

any piece of matter ever more finely,

สสารชิ้นใดก็ตามให้ละเอียด

at first you'll find molecules

ตอนแรกคุณจะพบโมเลกุล

and then you'll find atoms and subatomic particles.

จากนั้นคุณจะพบอะตอมและอนุภาคย่อยของอะตอม

But the theory says that if you could probe smaller,

แต่ทฤษฎีกล่าวไว้ว่า ถ้าคุณสามารถมองเห็นสิ่งที่เล็กลงไปอีก

much smaller than we can with existing technology,

เล็กกว่าความสามารถของเทคโนโลยีที่เรามีอยู่

you'd find something else inside these particles --

คุณจะพบสิ่งอื่นๆ ในอนุภาคเหล่านี้

a little tiny vibrating filament of energy,

มันคือสายใยขนาดจิ๋วของพลังงานที่กำลังสั่น

a little tiny vibrating string.

เส้นด้ายเล็กๆ ที่กำลังสั่น

And just like the strings on a violin,

และเช่นเดียวกับสายไวโอลิน

they can vibrate in different patterns

พวกมันสามารถสั่นได้หลายรูปแบบ

producing different musical notes.

สร้างโน้ตดนตรีต่างๆ กัน

These little fundamental strings,

เมื่อเส้นด้ายพื้นฐานเล็กๆ เหล่านี้

when they vibrate in different patterns,

สั่นในรูปแบบต่างๆ

they produce different kinds of particles --

พวกมันจะผลิตอนุภาคที่แตกต่างกัน

so electrons, quarks, neutrinos, photons,

ดังนั้นอิเล็กตรอน ควาร์ก นิวตริโน โฟตอน

all other particles

และ อนุภาคอื่น ๆ

would be united into a single framework,

จะถูกรวมอยู่ในกรอบเดียวกัน

as they would all arise from vibrating strings.

เพราะพวกมันล้วนเกินจากเส้นด้ายที่สั่น

It's a compelling picture,

มันเป็นภาพที่สวยจับใจ

a kind of cosmic symphony,

คล้ายกับเป็นซิมโฟนีจักรวาล

where all the richness

ที่ซึ่งความอิ่มเอิบ

that we see in the world around us

ที่เราเห็นในโลกรอบตัวเรา

emerges from the music

ก่อกำเนิดขึ้นมาจากบทเพลง

that these little, tiny strings can play.

ที่เส้นด้ายจิ๋วเหล่านี้สามารถเล่นได้

But there's a cost

แต่ก็มีต้นทุน

to this elegant unification,

เพื่อให้ได้มาซึ่งความเป็นเอกภาพที่เริศหรูนี้

because years of research

เพราะจากการวิจัยหลายปี

have shown that the math of string theory doesn't quite work.

แสดงให้เห็นว่าคณิตศาสตร์ของทฤษฎีสตริง ทำงานไม่สมบูรณ์นัก

It has internal inconsistencies,

มันมีความไม่สอดคล้องภายในอยู่บางอย่าง

unless we allow

ยกเว้นว่าเราอนุญาตให้มี

for something wholly unfamiliar --

บางสิ่งที่ เราไม่คุ้นเคยโดยสิ้นเชิง

extra dimensions of space.

นั่นคือ มิติเพิ่มเติมของพื้นที่

That is, we all know about the usual three dimensions of space.

เราทุกคนทราบเกี่ยวกับพื้นที่สามมิติปกติของเรา

And you can think about those

และคุณสามารถนึกถึงมัน

as height, width and depth.

ในแง่ความสูง ความกว้าง และความลึก

But string theory says that, on fantastically small scales,

แต่ทฤษฎีสตริงกล่าวว่าว่า ในระดับที่เล็กมากๆ

there are additional dimensions

จะมีมิติเพิ่มเติม

crumpled to a tiny size so small

ที่ถูกบีบอัดขนาดให้เล็กมาก

that we have not detected them.

กระทั่งเราไม่สามารถตรวจพบได้

But even though the dimensions are hidden,

แม้ว่ามิติเหล่านี้จะถูกซ่อน ไว้

they would have an impact on things that we can observe

พวกมันก็ส่งผลกระทบ ต่อสิ่งที่เราสามารถสังเกตได้

because the shape of the extra dimensions

เนื่องจากมิติพิเศษเหล่านี้

constrains how the strings can vibrate.

บังคับพฤติกรรมการสั่นของเส้นด้าย

And in string theory,

และในทฤษฎีสตริง

vibration determines everything.

การสั่นสะเทือนกำหนดทุกสิ่งทุกอย่าง

So particle masses, the strengths of forces,

ดังนั้น มวลของอนุภาค แรงต่างๆ

and most importantly, the amount of dark energy

และที่สำคัญมากที่สุดคือ ปริมาณของพลังงานมืด

would be determined

จะถูกกำหนด

by the shape of the extra dimensions.

โดยรูปร่างของมิติพิเศษ

So if we knew the shape of the extra dimensions,

ดังนั้นถ้าเรารู้รูปร่างของมิติพิเศษ

we should be able to calculate these features,

เราน่าจะคำนวณคุณลักษณะต่างๆ ได้

calculate the amount of dark energy.

คำนวณปริมาณของพลังงานมืดได้

The challenge

ความท้าทาย

is we don't know

คือ เราไม่รู้

the shape of the extra dimensions.

รูปร่างของมิติพิเศษ

All we have

ทั้งหมดที่เรามี

is a list of candidate shapes

คือ รายการของรูปร่างที่เป็นไปได้

allowed by the math.

ที่คณิตศาสตร์จะอนุญาตให้มี

Now when these ideas were first developed,

ตอนนี้ เมื่อความคิดเหล่านี้ถูกแรกพัฒนา

there were only about five different candidate shapes,

มีรูปร่างต่างๆ ที่เข้าข่าย เพียงแค่ห้าแบบ

so you can imagine

คุณคงพอนึกออกว่า

analyzing them one-by-one

การวิเคราะห์พวกมันทีละรูปร่าง

to determine if any yield

เพื่อดูว่ารูปร่างใด ให้ผลลัพธ์

the physical features we observe.

เป็นคุณลักษณะทางกายภาพที่เราสังเกตเห็นได้

But over time the list grew

แต่เมื่อเวลาผ่านไป รายการก็ยาวขึ้น

as researchers found other candidate shapes.

เมื่อนักวิจัยพบรูปร่างอื่นที่เข้าข่าย

From five, the number grew into the hundreds and then the thousands --

จากห้ารูปร่าง เพิ่มเป็นหลักร้อย และหลักพัน

A large, but still manageable, collection to analyze,

กลายเป็นรายการขนาดใหญ่ แต่ก็พอที่จะทำการวิเคราะห์ไหว

since after all,

เพราะยังไงก็แล้วแต่

graduate students need something to do.

เหล่านักศึกษาป.โท ก็ยังต้องหาหัวข้อทำวิจัย

But then the list continued to grow

แต่แล้ว รายการก็ยังเพิ่มขึ้นอีก

into the millions and the billions, until today.

เป็นหลักล้าน พันล้าน จนทุกวันนี้

The list of candidate shapes

รายการรูปร่างที่เข้าข่าย

has soared to about 10 to the 500.

มีสูงถึงประมาณ 10 ยกกำลัง 500

So, what to do?

แล้วเราจะทำอย่างไรดี

Well some researchers lost heart,

นักวิจัยบางคนก็ถอดใจ

concluding that was so many candidate shapes for the extra dimensions,

สรุปเอาว่า มีจำนวนรูปร่างของมิติพิเศษ ที่เป็นไปได้มากเกินไป

each giving rise to different physical features,

แต่ละอันก่อให้เกิดลักษณะทางกายภาพแตกต่างกัน

string theory would never make

ทฤษฎีสตริงคงไม่สามารถ

definitive, testable predictions.

ให้การทำนายที่ชัดเจนและทดสอบได้

But others turned this issue on its head,

แต่มีคนที่เปลี่ยนวิธีมองปัญหานี้โดยสิ้นเชิง

taking us to the possibility of a multiverse.

นำเราไปสู่ความเป็นไปได้ ของสหภพ

Here's the idea.

และนี่คือแนวคิดที่ว่า

Maybe each of these shapes is on an equal footing with every other.

บางที รูปร่างเหล่านี้อาจมีศักดิ์ศรี เท่าเทียมกับรูปร่างอื่นๆ

Each is as real as every other,

แต่ละรูปร่างก็มีอยู่จริงเหมือนกับรูปร่างอื่นๆ

in the sense

ในเชิงที่ว่า

that there are many universes,

มีเอกภพอยู่มากมาย

each with a different shape, for the extra dimensions.

แต่ละเอกภพ มีรูปร่างมิติพิเศษที่แตกต่างกัน

And this radical proposal

และข้อเสนอที่สุดโต่งนี้

has a profound impact on this mystery:

มีผลกระทบลึกซึ้งต่อปริศนา

the amount of dark energy revealed by the Nobel Prize-winning results.

เรื่องปริมาณพลังงานมืดจากผลลัพธ์ ของทีมผู้ได้รับรางวัลโนเบล

Because you see,

เพราะว่า

if there are other universes,

ถ้ามีเอกภพอื่นๆ

and if those universes

และหากเอกภพเหล่านั้น

each have, say, a different shape for the extra dimensions,

แต่ละเอกภพมีรูปร่างของมิติพิเศษที่แตกต่างกัน

then the physical features of each universe will be different,

แล้ว คุณสมบัติทางกายภาพของแต่ละเอกภพจะแตกต่างกัน

and in particular,

โดยเฉพาะอย่างยิ่ง

the amount of dark energy in each universe

ปริมาณของพลังงานมืดในแต่ละเอกภพ

will be different.

จะแตกต่างกันไปด้วย

Which means that the mystery

ซึ่งหมายความว่าปริศนา

of explaining the amount of dark energy we've now measured

ในการอธิบายปริมาณพลังงานมืดที่เราวัดได้ตอนนี้

would take on a wholly different character.

จะเปลี่ยนวิธีไปโดยสิ้นเชิง

In this context,

ในบริบทนี้

the laws of physics can't explain one number for the dark energy

กฎฟิสิกส์ไม่สามารถอธิบาย ค่าพลังงานมืดค่าใดค่าหนึ่งได้

because there isn't just one number,

เนื่องจากมันไม่ได้มีเพียงค่าเดียว

there are many numbers.

มีค่าพลังงานมืดหลายค่า

Which means

ซึ่งแปลว่า

we have been asking the wrong question.

เราตั้งคำถามผิดมาโดยตลอด

It's that the right question to ask is,

คำถามที่ถูกควรจะเป็น

why do we humans find ourselves in a universe

ทำไมมนุษย์เราเกิดขึ้นมาในเอกภพหนึ่ง

with a particular amount of dark energy we've measured

ที่มีปริมาณพลังงานมืด เท่าที่เราวัดได้อยู่นี้

instead of any of the other possibilities

แทนที่จะเกิดขึ้นในเอกภพอื่นๆ

that are out there?

ที่มีอยู่มากมาย

And that's a question on which we can make headway.

และนั่นคือคำถามสำคัญที่ควรหยิบขึ้นมาพิจารณา

Because those universes

และคำตอบก็คือ เหล่าเอกภพ

that have much more dark energy than ours,

ที่มีพลังงานมืดมากกว่าของเรา

whenever matter tries to clump into galaxies,

เมื่อใดก็ตามที่สสารพยายามก่อตัว

the repulsive push of the dark energy is so strong

แรงโน้มถ่วงแบบผลักของพลังงานมืดจะรุนแรงมาก

that it blows the clump apart

จนระเบิดสสารนั้นออกเป็นเสี่ยงๆ

and galaxies don't form.

กาแล็กซีจึงไม่ก่อเป็นรูปร่าง

And in those universes that have much less dark energy,

ส่วนเอกภพที่มีพลังงานมืดน้อยไป

well they collapse back on themselves so quickly

พวกมันจะยุบตัวลงอย่างรวดเร็ว

that, again, galaxies don't form.

จนกาแล็กซีไม่ก่อเกิดเป็นรูปร่างเช่นกัน

And without galaxies, there are no stars, no planets

และถ้าไม่มีเอกภพ ก็ไม่มีดาวฤกษ์ ไม่มีดาวเคราะห์

and no chance

และไม่มีโอกาส

for our form of life

สำหรับสิ่งมีชีวิตแบบเรา

to exist in those other universes.

ที่จะเกิดในเอกภพเหล่านั้น

So we find ourselves in a universe

ดังนั้นเราจึงพบตัวเราในเอกภพ

with the particular amount of dark energy we've measured

ที่มีปริมาณพลังงานมืด ดังที่เราวัดได้

simply because our universe has conditions

ก็เพียงเพราะเอกภพของเรามีเงื่อนไข

hospitable to our form of life.

ที่เหมาะสมต่อสิ่งมีชีวิตแบบเรา

And that would be that.

และมันก็เป็นเช่นนี้เอง

Mystery solved,

ปริศนาได้ถูกตอบแล้ว

multiverse found.

เราค้นพบสหภพ

Now some find this explanation unsatisfying.

บางคนยังคิดว่าคำอธิบายเหล่านี้ยังไม่น่าพอใจ

We're used to physics

เราเคยชินกับฟิสิกส์

giving us definitive explanations for the features we observe.

ที่ให้คำอธิบายสำหรับสิ่งต่างๆ ที่เราสังเกตได้

But the point is,

แต่ประเด็น คือ

if the feature you're observing

ถ้าคุณลักษณะที่คุณกำลังเฝ้าสังเกต

can and does take on

สามารถมี

a wide variety of different values

ค่าต่างๆ ที่หลากหลาย

across the wider landscape of reality,

มากมายเท่าที่จะเป็นไปได้

then thinking one explanation

การพยายามหาคำอธิบาย

for a particular value

สำหรับค่าเฉพาะเจาะจงหนึ่งค่า

is simply misguided.

จึงเป็นความคิดที่ผิด

An early example

ตัวอย่างแรกๆ

comes from the great astronomer Johannes Kepler

มาจากนักดาราศาสตร์ชื่อ โยฮันเนส เคปเลอร์ (Johannes Kepler)

who was obsessed with understanding

ผู้ซึ่งหมกมุ่น กับการพยายามเข้าใจ

a different number --

ตัวเลขอีกตัวหนึ่ง

why the Sun is 93 million miles away from the Earth.

ทำไมดวงอาทิตย์อยู่ห่างจากโลก 93 ล้านไมล์

And he worked for decades trying to explain this number,

และเขาได้ทำงานเป็นสิบปี พยายามอธิบายเลขตัวนี้

but he never succeeded, and we know why.

แต่ไม่เคยสำเร็จ และเราก็รู้ว่าทำไม

Kepler was asking

เคปเลอร์ ได้ถาม

the wrong question.

ผิดคำถาม

We now know that there are many planets

ตอนนี้ เรารู้แล้วว่ามีดาวเคราะห์หลายดวง

at a wide variety of different distances from their host stars.

ที่ระยะทางต่างๆ กัน จากดาวฤกษ์ของตนเอง

So hoping that the laws of physics

ดังนั้น การหวังว่ากฎฟิสิกส์

will explain one particular number, 93 million miles,

จะอธิบายถึงเลขเจาะจง 93 ล้านไมล์

well that is simply wrongheaded.

เป็นความคิดที่ผิด

Instead the right question to ask is,

คำถามที่ถูกคือ

why do we humans find ourselves on a planet

ทำไมมนุษย์จึงอยู่บนดาวเคราะห์

at this particular distance,

ที่ระยะห่างนี้โดยเฉพาะ

instead of any of the other possibilities?

แทนที่เป็นระยะห่างอื่นๆ

And again, that's a question we can answer.

และนั่นเป็นคำถามที่เราตอบได้

Those planets which are much closer to a star like the Sun

เหล่าดาวเคราะห์ซึ่งอยู่ใกล้มากเกินไป จากดาวฤกษ์คล้ายดวงอาทิตย์

would be so hot

จะร้อนมาก

that our form of life wouldn't exist.

จนสิ่งมีชีวิตอย่างเราอยู่ไม่ได้

And those planets that are much farther away from the star,

และดาวเคราะห์ที่อยู่ไกลจากดาวฤกษ์มากเกินไป

well they're so cold

ก็จะเย็นมาก

that, again, our form of life would not take hold.

จนสิ่งมีชีวิตอย่างเราก็ทนไม่ได้เช่นกัน

So we find ourselves

ดังนั้น เราจึงเกิดขึ้น

on a planet at this particular distance

บนดาวเคราะห์ในระยะห่างนี้โดยเฉพาะ

simply because it yields conditions

เพียงแค่ เพราะมันมีสภาพ

vital to our form of life.

ที่สำคัญต่อสิ่งมีชีวิตแบบเรา

And when it comes to planets and their distances,

และเมื่อพูดถึงดาวเคราะห์และระยะห่างของมัน

this clearly is the right kind of reasoning.

นี่คือการให้เหตุผลอย่างถูกต้อง

The point is,

ประเด็นก็คือ

when it comes to universes and the dark energy that they contain,

เมื่อพูดถึงเอกภพ และพลังงานมืดที่มากับมัน

it may also be the right kind of reasoning.

มันอาจเป็นการให้เหตุผลที่ถูกต้องด้วยเช่นกัน

One key difference, of course,

แน่นอน ความแตกต่างสำคัญ

is we know that there are other planets out there,

คือ เรารู้แน่นอนแล้วว่ามีดาวฤกษ์อื่นๆ อยู่

but so far I've only speculated on the possibility

แต่จนถึงตอนนี้ เราได้เพียงแต่คาดคะเนว่ามีความน่าจะเป็น

that there might be other universes.

ที่จะมีเอกภพอื่นๆ อยู่

So to pull it all together,

ถ้าจะสรุป

we need a mechanism

เราจำเป็นต้องมีกลไก

that can actually generate other universes.

ที่สามารถให้กำเนิดเอกภพอื่นๆ ได้

And that takes me to my final part, part three.

และนั่นนำผมไปสู่ภาคสาม ภาคสุดท้าย

Because such a mechanism has been found

เนื่องจากกลไกดังกล่าวถูกค้นพบแล้ว

by cosmologists trying to understand the Big Bang.

โดยนักดาราศาสตร์ที่พยายามศึกษา บิ๊กแบง (Big Bang)

You see, when we speak of the Big Bang,

เมื่อเราพูดถึงบิ๊กแบง

we often have an image

เรามักจะนึกถึง

of a kind of cosmic explosion

การระเบิดของจักรวาล

that created our universe

ที่สร้างเอกภพของเรา

and set space rushing outward.

และเริ่มทำให้อวกาศพุ่งขยายตัวทุกทิศทาง

But there's a little secret.

แต่ยังมีความลับเล็กน้อยอยู่

The Big Bang leaves out something pretty important,

บิ๊กแบง ได้ทิ้งบางสิ่งที่สำคัญมากเอาไว้

the Bang.

นั่นคือ การระเบิด

It tells us how the universe evolved after the Bang,

มันบอกถึงวิวัฒนาการของเอกภพหลังการระเบิด

but gives us no insight

แต่มันไม่ให้ข้อมูลเชิงลึกกับเราเลย

into what would have powered the Bang itself.

ว่าอะไรเป็นแหล่งพลังงานของการระเบิด

And this gap was finally filled

และสุดท้ายคำถามนี้ก็ได้รับคำตอบ

by an enhanced version of the Big Bang theory.

โดยทฤษฎีบิ๊กแบง ฉบับปรับปรุงใหม่

It's called inflationary cosmology,

ซึ่งถูกเรียกว่า จักรวาลวิทยาแบบขยายตัว (inflationary cosmology)

which identified a particular kind of fuel

ซึ่งระบุถึงชนิดเชื้อเพลิง

that would naturally generate

ซึ่งโดยธรรมชาติแล้ว จะสร้าง

an outward rush of space.

แรงผลักออกของอวกาศ

The fuel is based on something called a quantum field,

เชื้อเพลิงนี้มีรากฐานอยู่บนสิ่งที่เรียกว่า สนามควอนตัม (quantum field)

but the only detail that matters for us

แต่รายละเอียดเดียวที่สำคัญกับเรา

is that this fuel proves to be so efficient

นั่นคือ เชื้อเพลิงชนิดนี้ ถูกพิสูจน์แล้วว่ามีประสิทธิภาพสูงมาก

that it's virtually impossible

จนเกือบจะเป็นไปไม่ได้

to use it all up,

ที่จะใช้มันจนหมด

which means in the inflationary theory,

ซึ่งแปลว่าในทฤษฎีการขยายตัว

the Big Bang giving rise to our universe

การที่บิ๊กแบงให้กำเนิดเอกภพของเรา

is likely not a one-time event.

อาจไม่ได้เป็นเหตุการณ์เพียงครั้งเดียว

Instead the fuel not only generated our Big Bang,

หากแต่ว่า เชื้อเพลิงไม่เพียงแต่สร้างบิ๊กแบงของเรา

but it would also generate countless other Big Bangs,

แต่มันยังสร้าง บิ๊กแบง อีกนับไม่ถ้วน

each giving rise to its own separate universe

แต่ละครั้งให้กำเนิดเอกภพของมันเอง

with our universe becoming but one bubble

ซึ่งมีเอกภพของเรา เป็นเพียงแค่หนึ่งฟอง

in a grand cosmic bubble bath of universes.

ในอ่างอาบน้ำฟองสบู่แห่งเอกภพ

And now, when we meld this with string theory,

ทีนี้ เมื่อเรารวมสิ่งนี้เข้ากับทฤษฎีสตริง

here's the picture we're led to.

นี่คือภาพที่เราพบ

Each of these universes has extra dimensions.

แต่ละเอกภพมีมิติพิเศษที่หลากลาย

The extra dimensions take on a wide variety of different shapes.

มิติพิเศษเหล่านี้มีรูปร่างที่แตกต่างกัน

The different shapes yield different physical features.

รูปร่างที่แตกต่างกันมีผลต่อ คุณลักษณะทางกายภาพที่แตกต่างกัน

And we find ourselves in one universe instead of another

และเราพบตัวเราในเอกภพหนึ่งแทนที่จะเป็นที่อื่นๆ

simply because it's only in our universe

เพียงเพราะในเอกภพของเรานั้น

that the physical features, like the amount of dark energy,

ที่มีคุณลักษณะกายภาพ เช่น ปริมาณของพลังงานมืด

are right for our form of life to take hold.

เหมาะสมสำหรับรูปแบบสิ่งมีชีวิตอย่างเราจะดำรงอยู่ได้

And this is the compelling but highly controversial picture

และนี่คือภาพที่น่าดึงดูด แต่ยังเป็นข้อถกเถียงอย่างกว้างขวาง

of the wider cosmos

ของจักรวาลในมุมกว้าง

that cutting-edge observation and theory

ซึ่ง การเฝ้าสังเกตการณ์ ด้วยทฤษฎี และเครื่องมือทันสมัย

have now led us to seriously consider.

ทำให้เราเริ่มใคร่ครวญอย่างจริงจัง

One big remaining question, of course, is,

แน่นอน คำถามใหญ่ที่เหลืออยู่คือ

could we ever confirm

เราจะสามารถยืนยัน

the existence of other universes?

การมีอยู่จริงของเอกภพอื่นๆ ได้หรือไม่

Well let me describe

ผมว่า

one way that might one day happen.

ทางหนึ่งคือ วันนั้นอาจมาถึงในที่สุด

The inflationary theory

ทฤษฎีการขยายตัว

already has strong observational support.

ก็มีข้อมูลการเฝ้าสังเกตการณ์ เป็นหลักฐานสนับสนุนที่หนักแน่นแล้ว

Because the theory predicts

เนื่องจากทฤษฎีทำนายว่า

that the Big Bang would have been so intense

บิ๊กแบง น่าจะเกิดขึ้นรุนแรงมาก

that as space rapidly expanded,

จนในขณะที่อวกาศขยายอย่างรวดเร็ว

tiny quantum jitters from the micro world

การสั่นไหวเล็กน้อยทางควอนตัมจากโลกใบเล็กๆ

would have been stretched out to the macro world,

จะต้องถูกยืดออกไปยังโลกขนาดใหญ่

yielding a distinctive fingerprint,

ส่งผลให้ทิ้งร่องรอยที่เป็นเอกลักษณ์

a pattern of slightly hotter spots and slightly colder spots,

เป็นรูปแบบของจุดที่ร้อนกว่า และจุดที่เย็นกว่าจุดอื่นๆ

across space,

แผ่ทั่วทั้งอวกาศ

which powerful telescopes have now observed.

ที่ซึ่งกล้องโทรทัศน์กำลังสูงทุกวันนี้ สามารถตรวจวัดได้แล้ว

Going further, if there are other universes,

ในอนาคต หากมีเอกภพอื่นๆ

the theory predicts that every so often

ทฤษฎีทำนายไว้ว่า บ่อยครั้ง

those universes can collide.

ที่เอกภพเหล่านั้นสามารถชนกันได้

And if our universe got hit by another,

และ ถ้าเอกภพถูกชนโดยอีกเอกภพ

that collision

การชนนั้น

would generate an additional subtle pattern

จะทำให้เกิดรูปแบบที่ซับซ้อนเพิ่มขึ้น

of temperature variations across space

ของความแปรปรวนของอุณหภูมิทั่วทั้งอวกาศ

that we might one day

ความแปรปรวนซึ่งวันหนึ่ง

be able to detect.

เราอาจตรวจพบ

And so exotic as this picture is,

และแม้ภาพของอวกาศนี้จะดูแปลกประหลาด

it may one day be grounded

วันหนึ่งอาจมีหลักฐานที่หนักแน่น

in observations,

จากการเฝ้าสังเกต

establishing the existence of other universes.

ที่ยืนยันว่าเอกภพอื่นมีอยู่จริง

I'll conclude

ผมจะกล่าวปิด

with a striking implication

ด้วยการตีความที่น่าสนใจ

of all these ideas

ของความคิดเหล่านี้ทั้งหมด

for the very far future.

สำหรับในอนาคตอันไกล

You see, we learned

เราได้เรียนรู้

that our universe is not static,

ว่าเอกภพของเรานั้นไม่คงที่

that space is expanding,

รู้ว่าอวกาศขยายตัวออกเรื่อยๆ

that that expansion is speeding up

รู้ว่าการขยายตัวนั้น เร่งความเร็วขึ้นเรื่อยๆ

and that there might be other universes

และรู้ว่าอาจมีเอกภพอื่นๆอีก

all by carefully examining

ทั้งหมดนี้ จากการตรวจสอบ

faint pinpoints of starlight

แสงเล็กๆ อันริบหรี่ของดวงดาว

coming to us from distant galaxies.

ที่เดินทางมาจากกาแล็กซีอันไกลโพ้น

But because the expansion is speeding up,

แต่เนื่อง จากการขยายตัวนั้นเร่งความเร็วขึ้น

in the very far future,

ในอนาคตอันไกล

those galaxies will rush away so far and so fast

กาแล็กซีเหล่านั้นจะพุ่งออกห่าง อย่างไกลมากและเร็วมาก

that we won't be able to see them --

จนเรามองเห็นมันไม่ได้

not because of technological limitations,

ไม่ใช่เพราะข้อจำกัดของเทคโนโลยี

but because of the laws of physics.

แต่เนื่องจากกฎฟิสิกส์

The light those galaxies emit,

แสงที่วิ่งออกจากกาแล็กซีเหล่านั้น

even traveling at the fastest speed, the speed of light,

แม้เดินทางด้วยความเร็วที่เร็วที่สุด หรือความเร็วของแสง

will not be able to overcome

จะไม่สามารถเอาชนะ

the ever-widening gulf between us.

ช่องว่างที่ขยายตัวออกเรื่อยๆ ระหว่างกาแล็กซีได้

So astronomers in the far future

นักดาราศาสตร์ในอนาคตอันไกล

looking out into deep space

ที่ค้นหาลึกลงไปในอวกาศ

will see nothing but an endless stretch

จะไม่พบอะไรนอกจากความว่างเปล่าไร้ที่สิ้นสุด

of static, inky, black stillness.

มีแต่ความแน่นิ่ง ที่ดำมืดสนิท

And they will conclude

และพวกเขาจะสรุป

that the universe is static and unchanging

ว่า เอกภพเป็นนั้นคงที่ ไม่เปลี่ยนแปลง

and populated by a single central oasis of matter

และมีสสารอยู่เป็นกลุ่มก้อน ณ ใจกลางเพียงจุดเดียว

that they inhabit --

ที่ซึ่งพวกเขาอาศัยอยู่

a picture of the cosmos

นั่นคือภาพของจักรวาล

that we definitively know to be wrong.

ที่เรารู้อย่างแน่นอนว่าผิด

Now maybe those future astronomers will have records

ถึงตอนนั้น บางทีนักดาราศาสตร์ในอนาคตอาจได้รับบันทึก

handed down from an earlier era,

ที่ตกทอดจากยุคก่อนหน้า

like ours,

เช่นยุคของเรา

attesting to an expanding cosmos

บันทึกที่ยืนยันการขยายตัวของจักรวาล

teeming with galaxies.

พราวสะพรั่งไปด้วยกาแล็กซี

But would those future astronomers

แต่นักดาราศาสตร์ในอนาคตเหล่านั้น

believe such ancient knowledge?

จะเชื่อว่าความรู้โบราณดังกล่าวไหม?

Or would they believe

หรือพวกเขาจะเลือกเชื่อ

in the black, static empty universe

ในเอกภพสีดำอันว่างเปล่า

that their own state-of-the-art observations reveal?

ที่ซึ่งเครื่องมือตรวจสอบอันล้ำยุคของพวกเขาเผยให้เห็น

I suspect the latter.

ผมคิดว่าพวกเขาเลือกอย่างหลัง

Which means that we are living

ซึ่งหมายความว่า เรากำลังมีชีวิต

through a remarkably privileged era

ผ่านยุคที่มีความพิเศษอย่างเหลือเชื่อ

when certain deep truths about the cosmos

ยุคที่ความจริงอันลักลับเกี่ยวกับจักรวาล

are still within reach

ยังอยู่ในระยะที่เอื้อมถึง

of the human spirit of exploration.

ของจิตใจรักสำรวจของมนุษย์

It appears that it may not always be that way.

เป็นที่ปรากฏแล้วว่า มันคงไม่อยู่แบบนี้เสมอไป

Because today's astronomers,

เนื่องจากวันนี้นักดาราศาสตร์

by turning powerful telescopes to the sky,

โดยการหันกล้องโทรทัศน์กำลังสูงขึ้นสู่ท้องฟ้า

have captured a handful of starkly informative photons --

ได้ตรวจจับโฟตอนมากมาย ที่ซ่อนข้อมูลเอาไว้อย่างบรรจง

a kind of cosmic telegram

เสมือนดั่งโทรเลขจักรวาล

billions of years in transit.

เดินทางมานับพันล้านปี

and the message echoing across the ages is clear.

และข้อความที่สะท้อนข้ามกาลเวลามานั้นก็ชัดเจน

Sometimes nature guards her secrets

บางครั้งธรรมชาติก็เก็บความลับไว้

with the unbreakable grip

ด้วยกำมือที่แน่นหนา

of physical law.

ของกฏฟิสิกส์

Sometimes the true nature of reality beckons

บางครั้งธรรมชาติของความจริง ก็กวักมือเรียกเรา

from just beyond the horizon.

เพียงแค่จากสุดขอบฟ้า

Thank you very much.

ขอบคุณมากครับ

(Applause)

(เสียงปรบมือ)

Chris Anderson: Brian, thank you.

คริส แอนเดอร์สัน: ไบรอัน ขอบคุณครับ

The range of ideas you've just spoken about

แนวคิดที่หลากหลายที่คุณได้พูดไป

are dizzying, exhilarating, incredible.

มันช่างน่าตื้นเต้น น่าชื่นใจอย่างไม่น่าเชื่อเลย

How do you think

คุณคิดว่า

of where cosmology is now,

ดาราศาสตร์ปัจจุบันนี้อยู่จุดไหนครับ

in a sort of historical side?

ในแง่ของประวัติศาสตร์?

Are we in the middle of something unusual historically in your opinion?

คือเรากำลังอยู่ระหว่างเหตุการณ์ไม่ปกติ ในประวัติศาสตร์หรือเปล่า

BG: Well it's hard to say.

ไบรอัน: คือ มันก็ยากที่จะพูดนะครับ

When we learn that astronomers of the far future

เมื่อเรารู้ว่านักดาราศาสตร์ในอนาคตอันไกล

may not have enough information to figure things out,

อาจไม่มีข้อมูลเพียงพอจะอธิบายอะไร

the natural question is, maybe we're already in that position

คำถามที่ตามมาคือ บางทีเราอาจอยู่ในสถานการณ์นั้นแล้วก็ได้

and certain deep, critical features of the universe

และคุณลักษณะบางอย่างลึกซึ้ง และสำคัญของจักรวาล

already have escaped our ability to understand

ก็ได้อยู่เกินเอื้อมที่เราจะเข้าใจได้แล้ว

because of how cosmology evolves.

เป็นเพราะลักษณะที่จักรวาลวิทยาเปลี่ยนไป

So from that perspective,

ดังนั้นจากมุมมองที่ว่า

maybe we will always be asking questions

บางทีเราจะต้องคอยตั้งคำถามไปตลอด

and never be able to fully answer them.

และไม่สามารถหาคำตอบได้อย่างเต็มรูปแบบ

On the other hand, we now can understand

ในอีกทางหนึ่ง เดี๋ยวนี้เราสามารถรู้ได้

how old the universe is.

ว่าจักรวาลอายุเท่าไหร่

We can understand

เรารู้จัก

how to understand the data from the microwave background radiation

วิธีการทำความเข้าใจข้อมูล จากการแผ่รังสีไมโครเวฟพื้นหลัง

that was set down 13.72 billion years ago --

ซึ่งถูกปล่อยออกมาเมื่อ 13.72 พันล้านปีมาแล้ว

and yet, we can do calculations today to predict how it will look

กระนั้น เราสามารถทำการคำนวณ ณ วันนี้ เพื่อทำนายว่ามันจะมีหน้าตาอย่างไร

and it matches.

และได้ผลตรงกัน

Holy cow! That's just amazing.

นั่นมันน่าอัศจรรย์ที่สุด!

So on the one hand, it's just incredible where we've gotten,

ดังนั้น ในทางกลับกัน มันก็น่าเหลือเชื่อ ที่เรามาถึง ณ จุดนี้

but who knows what sort of blocks we may find in the future.

แต่ใครจะรู้ ว่าเราจะเจออุปสรรคอะไรในอนาคต

CA: You're going to be around for the next few days.

คริส: หวังว่าคุณคงยังไม่ไปไหนในช่วงสองสามวันนี้นะครับ

Maybe some of these conversations can continue.

บางทีบทสนทนาเหล่านี้อาจจะมีต่อ

Thank you. Thank you, Brian. (BG: My pleasure.)

ขอบคุณครับ ขอบคุณ ไบรอัน (ไบรอัน: ยินดีครับ)

(Applause)

(เสียงปรบมือ)