Why is our universe fine-tuned for life? | Brian Greene

برایان گرین: آیا جهان ما تنها جهان موجود است؟

Translator: Jenny Zurawell

Translator: Azadeh Ta Reviewer: soheila Jafari

A few months ago

چند ماه پیش جایزه‌ی نوبل فیزیک به دو گروه ستاره‌شناسی داده شد

the Nobel Prize in physics

چند ماه پیش جایزه‌ی نوبل فیزیک به دو گروه ستاره‌شناسی داده شد

was awarded to two teams of astronomers

چند ماه پیش جایزه‌ی نوبل فیزیک به دو گروه ستاره‌شناسی داده شد

for a discovery that has been hailed

برای کشفی که به عنوان یکی از مهمترین

as one of the most important

مشاهدات ستاره‌شناسی تاکنون از آن یاد می شود.

astronomical observations ever.

مشاهدات ستاره‌شناسی تاکنون از آن یاد می شود.

And today, after briefly describing what they found,

و امروز، پس از اینکه به اختصار برای شما توضیح دادم که یافته‌های آنها چه بود،

I'm going to tell you about a highly controversial framework

به شما درمورد چارچوب بسیار بحث برانگیزی برای توضیح این کشف خواهم گفت،

for explaining their discovery,

به شما درمورد چارچوب بسیار بحث برانگیزی برای توضیح این کشف خواهم گفت،

namely the possibility

یعنی امکان اینکه بسیار دورتر از زمین،

that way beyond the Earth,

یعنی امکان اینکه بسیار دورتر از زمین،

the Milky Way and other distant galaxies,

کهکشان راه شیری و دیگر کهکشان‌های دوردست،

we may find that our universe

ما ممکنه بفهمیم که جهان هستی ما، تنها جهان هستی موجود نیست،

is not the only universe,

ما ممکنه بفهمیم که جهان هستی ما، تنها جهان هستی موجود نیست،

but is instead

بلکه بخشی از یک گروه وسیع از جهان‌هاست، که ما چندجهانه می‌نامیم.

part of a vast complex of universes

بلکه بخشی از یک گروه وسیع از جهان‌هاست، که ما چندجهانه می‌نامیم.

that we call the multiverse.

بلکه بخشی از یک گروه وسیع از جهان‌هاست، که ما چندجهانه می‌نامیم.

Now the idea of a multiverse is a strange one.

ایده‌ی چندجهانه، ایده‌ی عجیبی ست.

I mean, most of us were raised to believe

منظورم اینه که بیشتر ما با این باور بزرگ شدیم که عبارت "جهان هستی" یعنی همه چیز.

that the word "universe" means everything.

منظورم اینه که بیشتر ما با این باور بزرگ شدیم که عبارت "جهان هستی" یعنی همه چیز.

And I say most of us with forethought,

و من با احتیاط می‌گم بیشتر ما،

as my four-year-old daughter has heard me speak of these ideas since she was born.

چون دختر چهار ساله‌ی من از وقتی به دنیا اومده این ایده‌ها را شنیده.

And last year I was holding her

و پارسال من او را بغل کردم

and I said, "Sophia,

و گفتم، "سوفیا،

I love you more than anything in the universe."

من تو رو بیشتر از هر چیز در جهان هستی دوست دارم."

And she turned to me and said, "Daddy,

و او رو به من کرد و گفت، "بابا،

universe or multiverse?"

جهان یا چندجهانه؟"

(Laughter)

(خنده‌ی حاضران)

But barring such an anomalous upbringing,

جدا از چنین تربیت غیرعادی‌ای،

it is strange to imagine

تصور چنین قلمروهایی جدا از قلمروِ ما٬

other realms separate from ours,

تصور چنین قلمروهایی جدا از قلمروِ ما٬

most with fundamentally different features,

که ویژگی‌های بنیادی بیشترشان آنقدر متفاوت است،

that would rightly be called universes of their own.

که می‌تونیم به درستی آنها را جهان‌های مربوط به خودشان بنامیم٬ کار عجیبی‌ است.

And yet,

و با این حال،

speculative though the idea surely is,

هرچند این ایده مطمئناً در حد گمانه‌زنی است،

I aim to convince you

هدف من اینه که شما را قانع کنم

that there's reason for taking it seriously,

که دلایلی وجود داره تا ما اون رو جدی بگیریم، چون ممکنه درست باشه.

as it just might be right.

که دلایلی وجود داره تا ما اون رو جدی بگیریم، چون ممکنه درست باشه.

I'm going to tell the story of the multiverse in three parts.

من داستان چندجهانه را در سه بخش برای شما خواهم گفت.

In part one,

در بخش اول،

I'm going to describe those Nobel Prize-winning results

من نتایجی را که برنده‌ی جایزه‌ی نوبل شدند براتون توصیف می‌کنم

and to highlight a profound mystery

و برای شما معمای عمیقی را پررنگ می‌کنم که این نتایج، برملا کردند.

which those results revealed.

و برای شما معمای عمیقی را پررنگ می‌کنم که این نتایج، برملا کردند.

In part two,

در بخش دوم،

I'll offer a solution to that mystery.

من برای اون معما راه‌حلی پیشنهاد می‌کنم.

It's based on an approach called string theory,

که براساس رویکردی به نام نظریه‌ی ریسمان است،

and that's where the idea of the multiverse

و ایده‌ی چندجهانه از اینجا به داستان وارد میشه.

will come into the story.

و ایده‌ی چندجهانه از اینجا به داستان وارد میشه.

Finally, in part three,

در آخر، در بخش سه،

I'm going to describe a cosmological theory

من یک نظریه‌ی کیهان‌شناسی را توصیف می‌کنم به نام تورم،

called inflation,

من یک نظریه‌ی کیهان‌شناسی را توصیف می‌کنم به نام تورم،

which will pull all the pieces of the story together.

که تمام تکه‌های داستان را در کنار هم می‌گذارد.

Okay, part one starts back in 1929

خوب، بخش یک در سال ۱۹۲۹ شروع می‌شه

when the great astronomer Edwin Hubble

وقتی که ستاره‌شناس بزرگ "ادوین هابل" فهمید که کهکشان‌های دور، همه با سرعت از ما دور می‌شن،

realized that the distant galaxies

وقتی که ستاره‌شناس بزرگ "ادوین هابل" فهمید که کهکشان‌های دور، همه با سرعت از ما دور می‌شن،

were all rushing away from us,

وقتی که ستاره‌شناس بزرگ "ادوین هابل" فهمید که کهکشان‌های دور، همه با سرعت از ما دور می‌شن،

establishing that space itself is stretching,

که نشان می‌داد فضا خود در حال کش آمدن است،

it's expanding.

در حال انبساط است.

Now this was revolutionary.

این کشف انقلابی بود.

The prevailing wisdom was that on the largest of scales

دانش غالب این بود که جهان هستی در بزرگترین مقیاس‌ها ایستا است.

the universe was static.

دانش غالب این بود که جهان هستی در بزرگترین مقیاس‌ها ایستا است.

But even so,

اما با این حال، همه در مورد یک چیز مطمئن بودند:

there was one thing that everyone was certain of:

اما با این حال، همه در مورد یک چیز مطمئن بودند:

The expansion must be slowing down.

سرعت انبساط باید در حال کاهش باشد.

That, much as the gravitational pull of the Earth

همون طور که کشش گرانشی زمین

slows the ascent of an apple tossed upward,

شتاب دور شدن سیبی را که به بالا پرتاب شده کاهش می‌دهد،

the gravitational pull

کشش گرانشی هر کهکشان روی دیگر کهکشان‌‌ها

of each galaxy on every other

کشش گرانشی هر کهکشان روی دیگر کهکشان‌‌ها

must be slowing

باید سرعت انبساط فضا را کاهش دهد.

the expansion of space.

باید سرعت انبساط فضا را کاهش دهد.

Now let's fast-forward to the 1990s

حالا بیایید تا دهه‌ی ۹۰ میلادی جلو بریم

when those two teams of astronomers

وقتی آن دو گروه ستاره‌شناسی که من در آغاز از آنها نام بردم

I mentioned at the outset

وقتی آن دو گروه ستاره‌شناسی که من در آغاز از آنها نام بردم

were inspired by this reasoning

از این استدلال الهام گرفتند

to measure the rate

تا نرخ کاهش سرعت انبساط را اندازه‌گیری کنند.

at which the expansion has been slowing.

تا نرخ کاهش سرعت انبساط را اندازه‌گیری کنند.

And they did this

و آنها با مشاهد‌ه‌ی طاقت‌فرسای بسیاری از کهکشان‌های دوردست

by painstaking observations

و آنها با مشاهد‌ه‌ی طاقت‌فرسای بسیاری از کهکشان‌های دوردست

of numerous distant galaxies,

و آنها با مشاهد‌ه‌ی طاقت‌فرسای بسیاری از کهکشان‌های دوردست

allowing them to chart

توانستند نموداری رسم کنند که نشان دهد

how the expansion rate has changed over time.

سرعت انبساط چطور درطی زمان تغییر کرده‌ است.

Here's the surprise:

این هم بخش غافلگیر کننده‌اش:

They found that the expansion is not slowing down.

آنها فهمیدند که سرعت انبساط در حال کاهش نیست.

Instead they found that it's speeding up,

در عوض فهمیدند که در حال افزایش است، انبساط سریعتر و سریعتر می‌شود.

going faster and faster.

در عوض فهمیدند که در حال افزایش است، انبساط سریعتر و سریعتر می‌شود.

That's like tossing an apple upward

مثل اینه که یک سیب را به بالا پرت کنید و اون سریعتر و سریعتر بالا بره.

and it goes up faster and faster.

مثل اینه که یک سیب را به بالا پرت کنید و اون سریعتر و سریعتر بالا بره.

Now if you saw an apple do that,

حالا اگر سیبی دیدید که این کار را می‌کند،

you'd want to know why.

می‌خواهید بدانید چرا.

What's pushing on it?

چه چیزی سیب را هل می‌دهد؟

Similarly, the astronomers' results

به طور مشابه، مطمئنناً نتایج ستاره‌شناسان لیاقت جایزه‌ی نوبل را داشت،

are surely well-deserving of the Nobel Prize,

به طور مشابه، مطمئنناً نتایج ستاره‌شناسان لیاقت جایزه‌ی نوبل را داشت،

but they raised an analogous question.

اما پرسش مشابهی هم ایجاد کرد.

What force is driving all galaxies

چه نیرویی تمام کهکشان‌ها را وادار می‌کند با سرعت فزاینده‌ای از یکدیگر دور شوند؟

to rush away from every other

چه نیرویی تمام کهکشان‌ها را وادار می‌کند با سرعت فزاینده‌ای از یکدیگر دور شوند؟

at an ever-quickening speed?

چه نیرویی تمام کهکشان‌ها را وادار می‌کند با سرعت فزاینده‌ای از یکدیگر دور شوند؟

Well the most promising answer

خوب محتمل‌ترین پاسخ از یکی از ایده‌های قدیمی اینشتین میاد.

comes from an old idea of Einstein's.

خوب محتمل‌ترین پاسخ از یکی از ایده‌های قدیمی اینشتین میاد.

You see, we are all used to gravity

می‌دونید، همه‌ی ما به گرانش به عنوان نیرویی که یک کار را انجام میده عادت داریم٬

being a force that does one thing,

می‌دونید، همه‌ی ما به گرانش به عنوان نیرویی که یک کار را انجام میده عادت داریم٬

pulls objects together.

اجسام را به سمت هم می‌کشه.

But in Einstein's theory of gravity,

اما در نظریه‌ی گرانش اینشتین، نظریه‌ی نسبیت عام‌اش،

his general theory of relativity,

اما در نظریه‌ی گرانش اینشتین، نظریه‌ی نسبیت عام‌اش،

gravity can also push things apart.

گرانش همچنین می‌تونه اجسام را از هم دور کنه.

How? Well according to Einstein's math,

چطور؟ خوب با توجه به ریاضیات اینشتین،

if space is uniformly filled

اگر فضا به طور همسان با انرژی نامرئی پر شده،

with an invisible energy,

اگر فضا به طور همسان با انرژی نامرئی پر شده،

sort of like a uniform, invisible mist,

یه جورایی شبیه یک مه همسان و نامرئی،

then the gravity generated by that mist

پس گرانشی که با آن مه ایجاد می‌شه دافعه خواهد داشت،

would be repulsive,

پس گرانشی که با آن مه ایجاد می‌شه دافعه خواهد داشت،

repulsive gravity,

گرانشِ دافع،

which is just what we need to explain the observations.

که دقیقاً چیزی است که ما لازم داریم تا بتونیم این مشاهدات را توضیح دهیم.

Because the repulsive gravity

چون گرانشِ دافعِ یک نیروی نامرئی در فضا-

of an invisible energy in space --

چون گرانشِ دافعِ یک نیروی نامرئی در فضا-

we now call it dark energy,

ما امروزه آن را نیروی تاریک می‌نامیم،

but I've made it smokey white here so you can see it --

اما من اینجا آن را به شکل دود سفیدی نشان دادم تا شما بتونید آن را ببینید -

its repulsive gravity

گرانشِ دافع آن، باعث می‌شه که هر کهکشان به دیگری فشار بیاره،

would cause each galaxy to push against every other,

گرانشِ دافع آن، باعث می‌شه که هر کهکشان به دیگری فشار بیاره،

driving expansion to speed up,

و باعث بشه که سرعت انبساط افزایش پیدا کنه، و کاهش پیدا نکنه.

not slow down.

و باعث بشه که سرعت انبساط افزایش پیدا کنه، و کاهش پیدا نکنه.

And this explanation

و این توضیح نماینده‌ی پیشرفت بزرگی‌ست.

represents great progress.

و این توضیح نماینده‌ی پیشرفت بزرگی‌ست.

But I promised you a mystery

اما من به شما قولِ یک معما را در بخش یک دادم.

here in part one.

اما من به شما قولِ یک معما را در بخش یک دادم.

Here it is.

معما اینه.

When the astronomers worked out

وقتی ستاره‌شناسان فهمیدند چقدر از این انرژی تاریک

how much of this dark energy

وقتی ستاره‌شناسان فهمیدند چقدر از این انرژی تاریک

must be infusing space

باید فضا را پر کند تا باعث افزایش سرعت کیهانی شود،

to account for the cosmic speed up,

باید فضا را پر کند تا باعث افزایش سرعت کیهانی شود،

look at what they found.

ببینید چی پیدا کردند.

This number is small.

این عدد کوچکی‌ست.

Expressed in the relevant unit,

که در واحد مناسبش بیان شده،

it is spectacularly small.

و بسیار کوچک است.

And the mystery is to explain this peculiar number.

و معما اینه که این رقم عجیب را توضیح بدیم.

We want this number

ما می‌خواهیم این رقم از قوانین فیزیک به دست بیاد،

to emerge from the laws of physics,

ما می‌خواهیم این رقم از قوانین فیزیک به دست بیاد،

but so far no one has found a way to do that.

اما تاکنون کسی راهی برای انجام آن نیافته.

Now you might wonder,

حالا ممکنه شما فکر کنید، چه اهمیتی برای شما داره؟

should you care?

حالا ممکنه شما فکر کنید، چه اهمیتی برای شما داره؟

Maybe explaining this number

شاید توضیح دادن این رقم، فقط یک مشکل فنی باشه،

is just a technical issue,

شاید توضیح دادن این رقم، فقط یک مشکل فنی باشه،

a technical detail of interest to experts,

یکی از جزئیات فنیِ مورد علاقه‌ی متخصصان است٬

but of no relevance to anybody else.

اما به هیچ‌کس دیگه ارتباطی نداره.

Well it surely is a technical detail,

خوب البته یکی از جرئیات فنی ست، اما برخی از جزئیات واقعاً مهمند.

but some details really matter.

خوب البته یکی از جرئیات فنی ست، اما برخی از جزئیات واقعاً مهمند.

Some details provide

برخی از جزئیات پنجره‌هایی به سوی قلمروهای ترسیم‌ نشده‌ی حقیقت، درست می‌کنند،

windows into uncharted realms of reality,

برخی از جزئیات پنجره‌هایی به سوی قلمروهای ترسیم‌ نشده‌ی حقیقت، درست می‌کنند،

and this peculiar number may be doing just that,

و این رقم عجیب شاید درست همین کار را انجام دهد،

as the only approach that's so far made headway to explain it

چون تنها رویکردی که تاکنون در توضیح آن پیشرفتی داشته

invokes the possibility of other universes --

امکان وجود جهان‌های دیگری را پیش می‌آورد -

an idea that naturally emerges from string theory,

ایده‌ای که به طور طبیعی از نظریه‌ی ریسمان بیرون می‌آید،

which takes me to part two: string theory.

که من را به بخش دو می‌بره: نظریه‌ی ریسمان.

So hold the mystery of the dark energy

پس حالا معمای انرژی تاریک را در پس ذهنتون داشته باشید

in the back of your mind

پس حالا معمای انرژی تاریک را در پس ذهنتون داشته باشید

as I now go on to tell you

چون حالا می‌خوام در ادامه٬ سه مورد کلیدی درباره‌ی نظریه‌ی ریسمان بگم.

three key things about string theory.

چون حالا می‌خوام در ادامه٬ سه مورد کلیدی درباره‌ی نظریه‌ی ریسمان بگم.

First off, what is it?

اول از همه، چی هست؟

Well it's an approach to realize Einstein's dream

خوب، این نظریه رویکردی است که با آن رؤیای اینشتین

of a unified theory of physics,

درباره‌ی یک نظریه‌ی متحد فیزیک تحقق می‌یابد،

a single overarching framework

یک چهارچوب فراگیر که بتونه تمام نیروهای جهان هستی را توصیف کنه.

that would be able to describe

یک چهارچوب فراگیر که بتونه تمام نیروهای جهان هستی را توصیف کنه.

all the forces at work in the universe.

یک چهارچوب فراگیر که بتونه تمام نیروهای جهان هستی را توصیف کنه.

And the central idea of string theory

و ایده‌ی مرکزی نظریه‌ی ریسمان کاملاً سر راسته.

is quite straightforward.

و ایده‌ی مرکزی نظریه‌ی ریسمان کاملاً سر راسته.

It says that if you examine

این نظریه می‌گوید اگر شما

any piece of matter ever more finely,

هر تکه‌ای از ماده را هر ‌چه دقیق‌تر بررسی کنید،

at first you'll find molecules

اول مولکول‌ها را می‌یابید

and then you'll find atoms and subatomic particles.

و بعد اتم‌ها و ذرات زیر اتمی.

But the theory says that if you could probe smaller,

اما این نظریه می‌گوید اگر شما بتوانید ذرات ریزتر را بررسی کنید،

much smaller than we can with existing technology,

خیلی کوچکتر از آنچه با تکنولوژی امروزی می‌توانیم،

you'd find something else inside these particles --

شما درون این ذرات چیز دیگری می‌یابید -

a little tiny vibrating filament of energy,

یک رشته‌ی کوچک از انرژی در حال لرزش

a little tiny vibrating string.

یک ریسمان خیلی کوچک در حال لرزش.

And just like the strings on a violin,

و درست مثل ریسمان‌های روی یک ویولون،

they can vibrate in different patterns

اونا می‌تونند به شکل‌های مختلف بلرزند

producing different musical notes.

و نت‌های موسیقی مختلف بسازند.

These little fundamental strings,

این ریسمان‌های پایه‌ای کوچک،

when they vibrate in different patterns,

وقتی به شکل‌های مختلفی می‌لرزند،

they produce different kinds of particles --

ذرات متفاوتی تولید می‌کنند -

so electrons, quarks, neutrinos, photons,

پس الکترون‌ها، کوارک‌ها، نوترینوها، فوتون‌ها،

all other particles

تمام ذرات دیگه

would be united into a single framework,

در یک چهارچوب واحد متحد می‌شوند،

as they would all arise from vibrating strings.

چون همه از ریسمان‌های در حال لرزش درست شده‌اند.

It's a compelling picture,

این تصویر، قانع کننده‌ ست،

a kind of cosmic symphony,

یک جور سمفونی کیهانی،

where all the richness

که تمام غنایی که ما در جهان اطرافمان می‌بینیم

that we see in the world around us

که تمام غنایی که ما در جهان اطرافمان می‌بینیم

emerges from the music

از این موسیقی که این ریسمان‌های کوچک می‌توانند بنوازند، سرچشمه می‌گیرد.

that these little, tiny strings can play.

از این موسیقی که این ریسمان‌های کوچک می‌توانند بنوازند، سرچشمه می‌گیرد.

But there's a cost

اما این اتحاد باشکوه هزینه‌ای هم دارد،

to this elegant unification,

اما این اتحاد باشکوه هزینه‌ای هم دارد،

because years of research

چون سال‌ها پژوهش نشان داده که ریاضیاتِ نظریه‌ی ریسمان درست کار نمی‌کند.

have shown that the math of string theory doesn't quite work.

چون سال‌ها پژوهش نشان داده که ریاضیاتِ نظریه‌ی ریسمان درست کار نمی‌کند.

It has internal inconsistencies,

این نظریه ناهمگونی درونی دارد،

unless we allow

مگر آنکه به چیزی کاملاً نامأنوس اجازه‌ی ظهور دهیم-

for something wholly unfamiliar --

مگر آنکه به چیزی کاملاً نامأنوس اجازه‌ی ظهور دهیم-

extra dimensions of space.

بُعدهای بیشتر فضا.

That is, we all know about the usual three dimensions of space.

این یعنی، همه‌ی ما سه بعد معمولی فضا را می‌شناسیم.

And you can think about those

و شما می‌تونید به آنها به عنوان طول، عرض و ارتفاع فکر کنید.

as height, width and depth.

و شما می‌تونید به آنها به عنوان طول، عرض و ارتفاع فکر کنید.

But string theory says that, on fantastically small scales,

اما نظریه‌ی ریسمان می‌گوید در مقیاس‌های بسیار کوچک،

there are additional dimensions

ابعاد اضافه‌ای هست که در اندازه‌هایی آنقدر کوچک مچاله شده‌اند که ما نمی‌توانیم آنها را ببینیم.

crumpled to a tiny size so small

ابعاد اضافه‌ای هست که در اندازه‌هایی آنقدر کوچک مچاله شده‌اند که ما نمی‌توانیم آنها را ببینیم.

that we have not detected them.

ابعاد اضافه‌ای هست که در اندازه‌هایی آنقدر کوچک مچاله شده‌اند که ما نمی‌توانیم آنها را ببینیم.

But even though the dimensions are hidden,

اما با اینکه این ابعاد پنهان هستند،

they would have an impact on things that we can observe

آنها بر روی چیزهایی که ما می‌توانیم مشاهده کنیم اثر می‌گذارند

because the shape of the extra dimensions

چون شکل ابعاد بالاتر نحوه‌ی لرزش ریسمان‌ها را محدود می‌کند.

constrains how the strings can vibrate.

چون شکل ابعاد بالاتر نحوه‌ی لرزش ریسمان‌ها را محدود می‌کند.

And in string theory,

و در نظریه‌ی ریسمان، لرزش همه‌ چیز را تعیین می‌کند.

vibration determines everything.

و در نظریه‌ی ریسمان، لرزش همه‌ چیز را تعیین می‌کند.

So particle masses, the strengths of forces,

پس جِرم ذره‌ها، قدرت نیروها،

and most importantly, the amount of dark energy

و مهمتر از همه، میزان انرژی تاریک

would be determined

به وسیله‌ی شکل این ابعاد بالاتر تعیین می‌شود.

by the shape of the extra dimensions.

به وسیله‌ی شکل این ابعاد بالاتر تعیین می‌شود.

So if we knew the shape of the extra dimensions,

اگر ما شکل ابعاد بالاتر را می‌دانستیم،

we should be able to calculate these features,

می‌توانستیم این ویژگی‌ها را محاسبه کنیم،

calculate the amount of dark energy.

مقدار انرژی تاریک را محاسبه کنیم.

The challenge

چالش ما این است که

is we don't know

چالش ما این است که

the shape of the extra dimensions.

شکل ابعاد بالاتر را نمی‌دانیم.

All we have

همه‌ی چیزی که ما داریم یک فهرست از شکل‌های کاندید است

is a list of candidate shapes

همه‌ی چیزی که ما داریم یک فهرست از شکل‌های کاندید است

allowed by the math.

که ریاضیات اجازه می‌دهد.

Now when these ideas were first developed,

حالا وقتی این نظریه تازه ایجاد شده بود،

there were only about five different candidate shapes,

تنها حدود پنج شکل کاندید مختلف وجود داشت،

so you can imagine

پس شما می‌تونید تصور کنید

analyzing them one-by-one

که آنها را یک به یک بررسی کنیم

to determine if any yield

تا ببینیم کدام ویژگی‌های فیزیکی که مشاهده می‌کنیم را ایجاد می‌کند.

the physical features we observe.

تا ببینیم کدام ویژگی‌های فیزیکی که مشاهده می‌کنیم را ایجاد می‌کند.

But over time the list grew

اما در طول زمان این فهرست رشد کرد

as researchers found other candidate shapes.

چون پژوهشگران شکل‌های کاندید دیگری پیدا کردند.

From five, the number grew into the hundreds and then the thousands --

از پنج، این رقم به صدها و بعد هزارها رسید -

A large, but still manageable, collection to analyze,

یک کلکسیون وسیع، اما همچنان قابل کنترل برای بررسی،

since after all,

چون بالاخره دانشجوهای دکترا باید یه کاری انجام بدن.

graduate students need something to do.

چون بالاخره دانشجوهای دکترا باید یه کاری انجام بدن.

But then the list continued to grow

اما بعد این فهرست همچنان رشد کرد

into the millions and the billions, until today.

تا امروزه به میلیون‌ها و میلیاردها رسید.

The list of candidate shapes

فهرست شکل‌های کاندید به حدود ۱۰ به توان ۵۰۰ افزایش پیدا کرده.

has soared to about 10 to the 500.

فهرست شکل‌های کاندید به حدود ۱۰ به توان ۵۰۰ افزایش پیدا کرده.

So, what to do?

پس چه کار کنیم؟

Well some researchers lost heart,

خوب، برخی از پژوهشگرها امیدشان را از دست دادند،

concluding that was so many candidate shapes for the extra dimensions,

و به این نتیجه رسیدند که شکل‌های کاندیدِ بسیار زیادی برای ابعاد بالاتر وجود دارد،

each giving rise to different physical features,

و هر یک ویژگی‌های فیزیکی متفاوتی ایجاد می‌کنند،

string theory would never make

نظریه‌ی ریسمان هرگز نخواهد توانست پیش‌بینی‌های نهاییِ قابل آزمایشی درست کند.

definitive, testable predictions.

نظریه‌ی ریسمان هرگز نخواهد توانست پیش‌بینی‌های نهاییِ قابل آزمایشی درست کند.

But others turned this issue on its head,

اما دیگران این مشکل را وارونه کردند،

taking us to the possibility of a multiverse.

و ما را به امکان وجود چند جهانه بردند.

Here's the idea.

ایده اینه.

Maybe each of these shapes is on an equal footing with every other.

شاید این اشکال با یکدیگر برابرند.

Each is as real as every other,

هر یک به اندازه‌ی دیگری حقیقت دارند،

in the sense

به این معنی که جهان‌های بسیاری وجود دارند،

that there are many universes,

به این معنی که جهان‌های بسیاری وجود دارند،

each with a different shape, for the extra dimensions.

هر یک با شکلی متفاوت، برای بعد‌های بالاتر.

And this radical proposal

این پیشنهاد افراطی بر روی این معما تأثیری اساسی دارد:

has a profound impact on this mystery:

این پیشنهاد افراطی بر روی این معما تأثیری اساسی دارد:

the amount of dark energy revealed by the Nobel Prize-winning results.

مقدار انرژی تاریکی که به وسیله‌ی نتایج برنده‌ی نوبل معلوم شد.

Because you see,

چون می‌دونید٬

if there are other universes,

اگر جهان‌های دیگری وجود داشته باشند،

and if those universes

و اگر آن جهان‌ها، هر کدام، مثلاً،

each have, say, a different shape for the extra dimensions,

یک شکل متفاوت برای بعد‌های بالاتر داشته باشند،

then the physical features of each universe will be different,

پس ویژگی‌های فیزیکی هر جهان متفاوت خواهند بود،

and in particular,

و به خصوص،

the amount of dark energy in each universe

مقدار انرژی تاریک در هر جهان متفاوت خواهد بود.

will be different.

مقدار انرژی تاریک در هر جهان متفاوت خواهد بود.

Which means that the mystery

این یعنی حل کردن معمای مقدار انرژی تاریکی که ما اکنون اندازه‌گیری کرده‌ایم

of explaining the amount of dark energy we've now measured

این یعنی حل کردن معمای مقدار انرژی تاریکی که ما اکنون اندازه‌گیری کرده‌ایم

would take on a wholly different character.

صورت کاملاً جدیدی به خودش می‌گیرد.

In this context,

در اینجا یعنی،

the laws of physics can't explain one number for the dark energy

قوانین فیزیک نمی‌توانند یک رقم برای انرژی تاریک را توضیح دهند

because there isn't just one number,

چون فقط یک رقم نیست،

there are many numbers.

رقم‌های بسیاری هستند.

Which means

که یعنی

we have been asking the wrong question.

ما سئوال اشتباهی می‌پرسیدیم.

It's that the right question to ask is,

پرسش درست این است که،

why do we humans find ourselves in a universe

چرا ما انسان‌ها خودمان را در جهانی پیدا می‌کنیم

with a particular amount of dark energy we've measured

با یک مقدار خاص از انرژی تاریک که اندازه گرفته‌ایم

instead of any of the other possibilities

به جای احتمالات دیگری که وجود دارند؟

that are out there?

به جای احتمالات دیگری که وجود دارند؟

And that's a question on which we can make headway.

و این پرسشی است که از طریق آن می‌توانیم پیشرفت کنیم.

Because those universes

چون آن جهان‌هایی که انرژی تاریکی بسیار بیشتر از ما دارند،

that have much more dark energy than ours,

چون آن جهان‌هایی که انرژی تاریکی بسیار بیشتر از ما دارند،

whenever matter tries to clump into galaxies,

هرگاه ماده سعی می‌کند به هم بچسبد تا کهکشان‌ها تشکیل شوند،

the repulsive push of the dark energy is so strong

دافعه‌ی انرژی تاریک آنقدر قوی است

that it blows the clump apart

که این کپه را از هم می‌پاشد و کهکشان‌ها تشکیل نمی‌شوند.

and galaxies don't form.

که این کپه را از هم می‌پاشد و کهکشان‌ها تشکیل نمی‌شوند.

And in those universes that have much less dark energy,

و در آن جهان‌هایی که انرژی تاریک بسیار کمتری دارند،

well they collapse back on themselves so quickly

خوب، آنقدر سریع بر روی خودشان فرو می‌پاشند

that, again, galaxies don't form.

که باز هم کهکشان‌ها تشکیل نمی‌شوند.

And without galaxies, there are no stars, no planets

و بدون کهکشان‌ها، ستاره‌ای نیست، سیاره‌ای نیست

and no chance

و شانسی برای اینکه حیات از نوع ما در جهان‌های دیگر وجود داشته باشد، نیست.

for our form of life

و شانسی برای اینکه حیات از نوع ما در جهان‌های دیگر وجود داشته باشد، نیست.

to exist in those other universes.

و شانسی برای اینکه حیات از نوع ما در جهان‌های دیگر وجود داشته باشد، نیست.

So we find ourselves in a universe

پس ما خود را در جهانی با مقدار خاصی از انرژی تاریک که اندازه‌گیری کردیم، می‌یابیم

with the particular amount of dark energy we've measured

پس ما خود را در جهانی با مقدار خاصی از انرژی تاریک که اندازه‌گیری کردیم، می‌یابیم

simply because our universe has conditions

به سادگی به خاطر اینکه جهان ما شرایط مناسبی برای جاندارانی از نوع ما داره.

hospitable to our form of life.

به سادگی به خاطر اینکه جهان ما شرایط مناسبی برای جاندارانی از نوع ما داره.

And that would be that.

همه‌ش همینه.

Mystery solved,

معما حل شد،

multiverse found.

چندجهانه پیدا شد.

Now some find this explanation unsatisfying.

حالا برای بعضی‌ها این توضیح راضی کننده نیست.

We're used to physics

ما به فیزیکی عادت داریم

giving us definitive explanations for the features we observe.

که توضیحات قطعی برای پدیده‌هایی که مشاهده می‌کنیم می‌دهد.

But the point is,

اما نکته اینجاست که اگر پدیده‌ای که مشاهده می‌کنید

if the feature you're observing

اما نکته اینجاست که اگر پدیده‌ای که مشاهده می‌کنید

can and does take on

می‌تونه در طول چشم‌انداز وسیع‌تری از حقیقت

a wide variety of different values

تعداد زیادی ارقام مختلف به خودش اختصاص بده

across the wider landscape of reality,

تعداد زیادی ارقام مختلف به خودش اختصاص بده

then thinking one explanation

پس فکر کردن به یک توضیح برای یک رقم خاص

for a particular value

پس فکر کردن به یک توضیح برای یک رقم خاص

is simply misguided.

به سادگی گمراه کننده‌ست.

An early example

یک مثال قدیمی، ستاره‌شناس بزرگ یوهان کپلر است

comes from the great astronomer Johannes Kepler

یک مثال قدیمی، ستاره‌شناس بزرگ یوهان کپلر است

who was obsessed with understanding

که برای فهمیدن یک رقم دیگه درگیر بود-

a different number --

که برای فهمیدن یک رقم دیگه درگیر بود-

why the Sun is 93 million miles away from the Earth.

چرا خورشید ۹۳ میلیون مایل (۱۵۰میلیون کیلومتر) از زمین فاصله داره.

And he worked for decades trying to explain this number,

و او برای دهه‌ها سعی می‌کرد این رقم را توضیح بده،

but he never succeeded, and we know why.

اما هرگز موفق نشد، و ما می‌دونیم چرا.

Kepler was asking

کپلر سئوال اشتباه را می‌پرسید.

the wrong question.

کپلر سئوال اشتباه را می‌پرسید.

We now know that there are many planets

حالا ما می‌دونیم که بسیاری سیارات دیگه هستند

at a wide variety of different distances from their host stars.

که در فاصله‌های مختلفی از ستاره‌ی میزبانشان قرار دارند.

So hoping that the laws of physics

پس امید به اینکه قوانین فیزیک بتونه یک رقم خاص، ۹۳ میلیون مایل، را توضیح بده،

will explain one particular number, 93 million miles,

پس امید به اینکه قوانین فیزیک بتونه یک رقم خاص، ۹۳ میلیون مایل، را توضیح بده،

well that is simply wrongheaded.

خوب، این فقط سرسختی در اشتباه است.

Instead the right question to ask is,

در عوض سئوال درست که باید پرسید اینه که

why do we humans find ourselves on a planet

چرا ما انسان‌ها خودمان را روی این سیاره می‌یابیم که در این فاصله‌ی خاص قرار گرفته،

at this particular distance,

چرا ما انسان‌ها خودمان را روی این سیاره می‌یابیم که در این فاصله‌ی خاص قرار گرفته،

instead of any of the other possibilities?

به جای احتمالات دیگه؟

And again, that's a question we can answer.

و باز، این پرسشی است که ما می‌تونیم پاسخ بدیم.

Those planets which are much closer to a star like the Sun

آن سیاره‌هایی که به یک ستاره مثل خورشید بسیار نزدیک هستند، آنقدر داغ خواهند بود

would be so hot

آن سیاره‌هایی که به یک ستاره مثل خورشید بسیار نزدیک هستند، آنقدر داغ خواهند بود

that our form of life wouldn't exist.

که جاندارانی از نوع ما نمی‌توانند در آن وجود داشته باشند.

And those planets that are much farther away from the star,

و آن سیاره‌هایی که خیلی از ستاره دورترند،

well they're so cold

خوب خیلی سردند

that, again, our form of life would not take hold.

که باز، جانداران نوع ما نمی‌توانند به وجود بیایند.

So we find ourselves

پس ما خودمان را روی سیاره‌ای می‌یابیم که در این فاصله‌ی خاص قرار گرفته

on a planet at this particular distance

پس ما خودمان را روی سیاره‌ای می‌یابیم که در این فاصله‌ی خاص قرار گرفته

simply because it yields conditions

به سادگی چون شرایطی دارد که برای جانداران نوع ما حیاتی است.

vital to our form of life.

به سادگی چون شرایطی دارد که برای جانداران نوع ما حیاتی است.

And when it comes to planets and their distances,

وقتی موضوع سیاره‌ها و فاصله‌شان مطرح است،

this clearly is the right kind of reasoning.

روشن است که این نوع استدلال درست است.

The point is,

نکته اینجاست،

when it comes to universes and the dark energy that they contain,

که وقتی موضوع جهان‌ها و مقدار انرژی تاریک آنها مطرح است،

it may also be the right kind of reasoning.

همین شیوه‌ی استدلال ممکن است درست باشد.

One key difference, of course,

البته، یک تفاوت کلیدی اینه که ما می‌دونیم سیاره‌های دیگه‌ای وجود دارند،

is we know that there are other planets out there,

البته، یک تفاوت کلیدی اینه که ما می‌دونیم سیاره‌های دیگه‌ای وجود دارند،

but so far I've only speculated on the possibility

اما تاکنون ایده‌ی وجود جهان‌های دیگر در حد گمانه‌زنی است.

that there might be other universes.

اما تاکنون ایده‌ی وجود جهان‌های دیگر در حد گمانه‌زنی است.

So to pull it all together,

پس برای اینکه همه‌ی اینها را کنار هم بگذاریم،

we need a mechanism

به سازوکاری نیاز داریم که واقعاً بتونه جهان‌های دیگری درست کنه.

that can actually generate other universes.

به سازوکاری نیاز داریم که واقعاً بتونه جهان‌های دیگری درست کنه.

And that takes me to my final part, part three.

که من را به قسمت آخر صحبتم میاره، قسمت سه.

Because such a mechanism has been found

چون چنین سازوکاری به وسیله‌ی کیهان‌شناسانی که سعی می‌کردند مِهبانگ را بفهمند، پیدا شده

by cosmologists trying to understand the Big Bang.

چون چنین سازوکاری به وسیله‌ی کیهان‌شناسانی که سعی می‌کردند مِهبانگ را بفهمند، پیدا شده

You see, when we speak of the Big Bang,

ببینید، وقتی ما راجع به مهبانگ صحبت می‌کنیم،

we often have an image

معمولاً تصویری از یک انفجار کیهانی داریم

of a kind of cosmic explosion

معمولاً تصویری از یک انفجار کیهانی داریم

that created our universe

که جهان ما را ایجاد کرد و باعث شد فضا با سرعت رو به بیرون بره.

and set space rushing outward.

که جهان ما را ایجاد کرد و باعث شد فضا با سرعت رو به بیرون بره.

But there's a little secret.

اما یک راز کوچک هست.

The Big Bang leaves out something pretty important,

مهبانگ چیز مهمی را جا می‌گذاره،

the Bang.

انفجار را.

It tells us how the universe evolved after the Bang,

به ما می‌گه که جهان چطور بعد از انفجار تکامل پیدا کرد،

but gives us no insight

اما راجع به اینکه چه چییز ممکنه نیروی خود انفجار را فراهم کرده باشه، چیزی نمی‌گه.

into what would have powered the Bang itself.

اما راجع به اینکه چه چییز ممکنه نیروی خود انفجار را فراهم کرده باشه، چیزی نمی‌گه.

And this gap was finally filled

و این شکاف بالاخره به وسیله‌ی یک نسخه‌ی اصلاح شده‌ی نظریه‌ی مهبانگ پر شد.

by an enhanced version of the Big Bang theory.

و این شکاف بالاخره به وسیله‌ی یک نسخه‌ی اصلاح شده‌ی نظریه‌ی مهبانگ پر شد.

It's called inflationary cosmology,

این نظریه‌، تورم کیهانی نام دارد،

which identified a particular kind of fuel

که نوع خاصی از سوخت را شناسایی کرد که به طور طبیعی شتاب رو به بیرون فضا را تولید می‌کند.

that would naturally generate

که نوع خاصی از سوخت را شناسایی کرد که به طور طبیعی شتاب رو به بیرون فضا را تولید می‌کند.

an outward rush of space.

که نوع خاصی از سوخت را شناسایی کرد که به طور طبیعی شتاب رو به بیرون فضا را تولید می‌کند.

The fuel is based on something called a quantum field,

این سوخت بر اساس چیزی به نام میدان کوانتمی بنا شده،

but the only detail that matters for us

اما تنها جزئیاتی که برای ما مهمه اینه که ثابت شده این سوخت آنقدر کارایی بالایی داره

is that this fuel proves to be so efficient

اما تنها جزئیاتی که برای ما مهمه اینه که ثابت شده این سوخت آنقدر کارایی بالایی داره

that it's virtually impossible

که به طور بالقوه غیر ممکنه بتوان تمام آن را استفاده کرد

to use it all up,

که به طور بالقوه غیر ممکنه بتوان تمام آن را استفاده کرد

which means in the inflationary theory,

که یعنی در نظریه‌ی تورم، مهبانگی که جهان ما را ایجاد کرد

the Big Bang giving rise to our universe

که یعنی در نظریه‌ی تورم، مهبانگی که جهان ما را ایجاد کرد

is likely not a one-time event.

احتمال داره فقط یک بار اتفاق نیفتاده باشه.

Instead the fuel not only generated our Big Bang,

در عوض این سوخت نه تنها مهبانگ ما را ایجاد کرد،

but it would also generate countless other Big Bangs,

بلکه ممکنه تعداد بیشماری مهبانگ‌های دیگه ایجاد کرده باشه،

each giving rise to its own separate universe

که هرکدام جهان جداگانه‌ی خودشان را درست کردند

with our universe becoming but one bubble

و جهان ما فقط یک حباب باشه در یک حمام پر از حباب جهان‌ها.

in a grand cosmic bubble bath of universes.

و جهان ما فقط یک حباب باشه در یک حمام پر از حباب جهان‌ها.

And now, when we meld this with string theory,

و حالا، وقتی ما این را با نظریه‌ی ریسمان ترکیب می‌کنیم،

here's the picture we're led to.

این تصویریه که به آن می‌رسیم.

Each of these universes has extra dimensions.

هر یک از این جهان‌ها ابعاد بالاتری دارند.

The extra dimensions take on a wide variety of different shapes.

ابعاد بالاتر شکل‌های مختلفی به خود می‌گیرند.

The different shapes yield different physical features.

شکل‌های متفاوت ویژگی‌های فیزیکی مختلفی ایجاد می‌کنند.

And we find ourselves in one universe instead of another

و ما خودمان را در این جهان به جای جهان‌های دیگه پیدا می‌کنیم

simply because it's only in our universe

به سادگی چون فقط در جهان ماست

that the physical features, like the amount of dark energy,

که ویژگی‌های فیزیکی مثل مقدار انرژی تاریک برای به وجود آمدن جانداران نوع ما مناسب است.

are right for our form of life to take hold.

که ویژگی‌های فیزیکی مثل مقدار انرژی تاریک برای به وجود آمدن جانداران نوع ما مناسب است.

And this is the compelling but highly controversial picture

و این تصویر قانع‌کننده اما بسیار بحث برانگیزی از کیهانی وسیع‌تر است

of the wider cosmos

و این تصویر قانع‌کننده اما بسیار بحث برانگیزی از کیهانی وسیع‌تر است

that cutting-edge observation and theory

که نظریه‌ها و مشاهدات جدید باعث شدند آن را جداً در نظر بگیریم.

have now led us to seriously consider.

که نظریه‌ها و مشاهدات جدید باعث شدند آن را جداً در نظر بگیریم.

One big remaining question, of course, is,

البته یک پرسش بزرگ که باقی می‌ماند این است که،

could we ever confirm

آیا ما هرگز می‌توانیم وجود جهان‌های دیگر را تأیید کنیم؟

the existence of other universes?

آیا ما هرگز می‌توانیم وجود جهان‌های دیگر را تأیید کنیم؟

Well let me describe

خوب بگذارید یک راه را براتون توصیف کنم که ممکنه روزی اتفاق بیافته.

one way that might one day happen.

خوب بگذارید یک راه را براتون توصیف کنم که ممکنه روزی اتفاق بیافته.

The inflationary theory

نظریه‌ی تورم هم اکنون به وسیله‌ی مشاهدات محکمی پشتیبانی می‌شود.

already has strong observational support.

نظریه‌ی تورم هم اکنون به وسیله‌ی مشاهدات محکمی پشتیبانی می‌شود.

Because the theory predicts

چون این نظریه پیش‌بینی می‌کند که مهبانگ آنقدر شدید بوده که همچنان که فضا به سرعت گسترش می‌یافته،

that the Big Bang would have been so intense

چون این نظریه پیش‌بینی می‌کند که مهبانگ آنقدر شدید بوده که همچنان که فضا به سرعت گسترش می‌یافته،

that as space rapidly expanded,

چون این نظریه پیش‌بینی می‌کند که مهبانگ آنقدر شدید بوده که همچنان که فضا به سرعت گسترش می‌یافته،

tiny quantum jitters from the micro world

بی‌نظمی‌های کوانتمی کوچکی از دنیای میکرو ممکنه به دنیای ماکرو گسترش یافته باشه،

would have been stretched out to the macro world,

بی‌نظمی‌های کوانتمی کوچکی از دنیای میکرو ممکنه به دنیای ماکرو گسترش یافته باشه،

yielding a distinctive fingerprint,

که یک اثر انگشت مشخص از خودش به جا می‌گذاره،

a pattern of slightly hotter spots and slightly colder spots,

الگویی در طول فضا از نقاطی که کمی داغترند و نقاطی که کمی سردترند،

across space,

الگویی در طول فضا از نقاطی که کمی داغترند و نقاطی که کمی سردترند،

which powerful telescopes have now observed.

که تلسکوپ‌ها امروزه مشاهده کرده‌اند.

Going further, if there are other universes,

جلوتر که بریم اگر جهان‌های دیگه‌ای وجود داشته باشند،

the theory predicts that every so often

این نظریه پیش‌بینی می‌کنه که این جهان‌ها ممکنه به هم برخورد کنند.

those universes can collide.

این نظریه پیش‌بینی می‌کنه که این جهان‌ها ممکنه به هم برخورد کنند.

And if our universe got hit by another,

و اگر جهان ما به یک جهان دیگه بخوره، این برخورد

that collision

و اگر جهان ما به یک جهان دیگه بخوره، این برخورد

would generate an additional subtle pattern

الگوی ظریف دیگری از تفاوت‌های دمایی در طول فضا ایجاد می‌کنه

of temperature variations across space

الگوی ظریف دیگری از تفاوت‌های دمایی در طول فضا ایجاد می‌کنه

that we might one day

که ممکنه روزی ما بتونیم آن را شناسایی کنیم.

be able to detect.

که ممکنه روزی ما بتونیم آن را شناسایی کنیم.

And so exotic as this picture is,

و با اینکه این تصویر اینقدر عجیب است، ممکنه روزی با مشاهده بتوان آن را نشان داد،

it may one day be grounded

و با اینکه این تصویر اینقدر عجیب است، ممکنه روزی با مشاهده بتوان آن را نشان داد،

in observations,

و با اینکه این تصویر اینقدر عجیب است، ممکنه روزی با مشاهده بتوان آن را نشان داد،

establishing the existence of other universes.

و وجود جهان‌های دیگر را ثابت کرد.

I'll conclude

من با استنباطی تکان‌دهنده از همه‌ی این ایده‌ها برای آینده‌ی بسیار دور، صحبتم را بپایان می‌برم.

with a striking implication

من با استنباطی تکان‌دهنده از همه‌ی این ایده‌ها برای آینده‌ی بسیار دور، صحبتم را بپایان می‌برم.

of all these ideas

من با استنباطی تکان‌دهنده از همه‌ی این ایده‌ها برای آینده‌ی بسیار دور، صحبتم را بپایان می‌برم.

for the very far future.

من با استنباطی تکان‌دهنده از همه‌ی این ایده‌ها برای آینده‌ی بسیار دور، صحبتم را بپایان می‌برم.

You see, we learned

می‌دونید، ما فهمیدیم که جهانمان ایستا نیست،

that our universe is not static,

می‌دونید، ما فهمیدیم که جهانمان ایستا نیست،

that space is expanding,

که فضا در حال گسترش است، که سرعت گسترش فضا در حال افزایش است

that that expansion is speeding up

که فضا در حال گسترش است، که سرعت گسترش فضا در حال افزایش است

and that there might be other universes

و ممکنه جهان‌های دیگه‌ای وجود داشته باشند

all by carefully examining

همه‌ی اینها را با بررسی دقیق نور ضعیف ستاره‌ها که از کهکشان‌های دوردست به ما می‌رسند فهمیدیم.

faint pinpoints of starlight

همه‌ی اینها را با بررسی دقیق نور ضعیف ستاره‌ها که از کهکشان‌های دوردست به ما می‌رسند فهمیدیم.

coming to us from distant galaxies.

همه‌ی اینها را با بررسی دقیق نور ضعیف ستاره‌ها که از کهکشان‌های دوردست به ما می‌رسند فهمیدیم.

But because the expansion is speeding up,

اما چون سرعت این گسترش در حال افزایش است،

in the very far future,

در آینده‌ی خیلی دور،

those galaxies will rush away so far and so fast

آن کهکشان‌ها آنقدر سریع از ما دور می‌شوند که ما نخواهیم توانست آنها را ببینیم-

that we won't be able to see them --

آن کهکشان‌ها آنقدر سریع از ما دور می‌شوند که ما نخواهیم توانست آنها را ببینیم-

not because of technological limitations,

نه به خاطر محدودیت‌های فنی، بلکه به خاطر قوانین فیزیک.

but because of the laws of physics.

نه به خاطر محدودیت‌های فنی، بلکه به خاطر قوانین فیزیک.

The light those galaxies emit,

نوری که آن کهکشان‌ها ساطع می‌کنند،

even traveling at the fastest speed, the speed of light,

حتی با اینکه با بالاترین سرعت، سرعت نور، حرکت می‌کند،

will not be able to overcome

نمی‌تواند شکاف همیشه در حال گسترش بین ما را طی کند.

the ever-widening gulf between us.

نمی‌تواند شکاف همیشه در حال گسترش بین ما را طی کند.

So astronomers in the far future

پس ستاره‌شناسان در آینده‌ی بسیار دور وقتی به اعماق فضا نگاه می‌کنند

looking out into deep space

پس ستاره‌شناسان در آینده‌ی بسیار دور وقتی به اعماق فضا نگاه می‌کنند

will see nothing but an endless stretch

چیزی جز یک گستره‌ی بی‌نهایت ایستا به سیاهی جوهر نمی‌بینند.

of static, inky, black stillness.

چیزی جز یک گستره‌ی بی‌نهایت ایستا به سیاهی جوهر نمی‌بینند.

And they will conclude

و به این نتیجه می‌رسند که جهان ایستا و نامتغیر است

that the universe is static and unchanging

و به این نتیجه می‌رسند که جهان ایستا و نامتغیر است

and populated by a single central oasis of matter

و در آن با یک واحه‌ی مرکزی از ماده هست که آنها در آن زندگی می‌کنند-

that they inhabit --

و در آن یک واحه‌ی مرکزی از ماده هست که آنها در آن زندگی می‌کنند-

a picture of the cosmos

تصویری از کیهان که ما قطعاً می‌دونیم اشتباهه.

that we definitively know to be wrong.

تصویری از کیهان که ما قطعاً می‌دونیم اشتباهه.

Now maybe those future astronomers will have records

حالا شاید این ستاره‌شناسان آینده مدارکی از دوره‌های قبلی، مثل ما، داشته باشند،

handed down from an earlier era,

حالا شاید این ستاره‌شناسان آینده مدارکی از دوره‌های قبلی، مثل ما، داشته باشند،

like ours,

حالا شاید این ستاره‌شناسان آینده مدارکی از دوره‌های قبلی، مثل ما، داشته باشند،

attesting to an expanding cosmos

که به آنها راجع به یک کیهان در حال گسترش گواهی می‌دهد که پر از کهکشان است.

teeming with galaxies.

که به آنها راجع به یک کیهان در حال گسترش گواهی می‌دهد که پر از کهکشان است.

But would those future astronomers

اما آیا آن ستاره‌شناسان آینده چنین دانش باستانی‌ای را باور می‌کنند؟

believe such ancient knowledge?

اما آیا آن ستاره‌شناسان آینده چنین دانش باستانی‌ای را باور می‌کنند؟

Or would they believe

یا جهان خالی، ایستا و سیاهی که می‌بینند را باور می‌کنند

in the black, static empty universe

یا جهان خالی، ایستا و سیاهی که می‌بینند را باور می‌کنند

that their own state-of-the-art observations reveal?

که مشاهدات پیشرفته‌ی خودشان نشان می‌دهد؟

I suspect the latter.

من گمان می‌کنم دومی درسته.

Which means that we are living

که یعنی ما در دورانی زندگی با مزیت‌های چشمگیر زندگی می‌کنیم

through a remarkably privileged era

که یعنی ما در دورانی زندگی با مزیت‌های چشمگیر زندگی می‌کنیم

when certain deep truths about the cosmos

که حقیقت‌های عمیقی در مورد کیهان هنوز در دسترس روح کاوشگر انسان هستند.

are still within reach

که حقیقت‌های عمیقی در مورد کیهان هنوز در دسترس روح کاوشگر انسان هستند.

of the human spirit of exploration.

که حقیقت‌های عمیقی در مورد کیهان هنوز در دسترس روح کاوشگر انسان هستند.

It appears that it may not always be that way.

به نظر می‌رسه که ممکنه همیشه اینطور نباشه.

Because today's astronomers,

چون ستاره‌شناسان امروز، با چرخاندن تلسکوپ‌های قوی‌شان به آسمان،

by turning powerful telescopes to the sky,

چون ستاره‌شناسان امروز، با چرخاندن تلسکوپ‌های قوی‌شان به آسمان،

have captured a handful of starkly informative photons --

یک مشت فوتون گرفته‌اند که بسیار آموزنده هستند-

a kind of cosmic telegram

نوعی تلگرام کیهانی که میلیاردها سال در گذر بوده.

billions of years in transit.

نوعی تلگرام کیهانی که میلیاردها سال در گذر بوده.

and the message echoing across the ages is clear.

و پیامی که در طول دوران‌ها طنین‌انداز است، روشن است.

Sometimes nature guards her secrets

گاهی اوقات طبیعت از رازهاش در مشتی غیرقابل شکستن از قوانین فیزیک محافظت می‌کند.

with the unbreakable grip

گاهی اوقات طبیعت از رازهاش در مشتی غیرقابل شکستن از قوانین فیزیک محافظت می‌کند.

of physical law.

گاهی اوقات طبیعت از رازهاش در مشتی غیرقابل شکستن از قوانین فیزیک محافظت می‌کند.

Sometimes the true nature of reality beckons

گاهی اوقات ذات واقعی حقیقت درست از بیرون افق صدا می‌زند.

from just beyond the horizon.

گاهی اوقات ذات واقعی حقیقت درست از بیرون افق صدا می‌زند.

Thank you very much.

خیلی ممنونم.

(Applause)

(تشویق حاضران)

Chris Anderson: Brian, thank you.

کریس اندرسون: برایان، ممنونم.

The range of ideas you've just spoken about

گستره‌ی ایده‌هایی که الان راجع به اونا صحبت کردی، گیج کننده، هیجان آور و باور نکردنی‌اند.

are dizzying, exhilarating, incredible.

گستره‌ی ایده‌هایی که الان راجع به اونا صحبت کردی، گیج کننده، هیجان آور و باور نکردنی‌اند.

How do you think

به نوعی از لحاظ تاریخی، فکر می‌کنی کیهان‌شناسی الان در کجاست؟

of where cosmology is now,

به نوعی از لحاظ تاریخی، فکر می‌کنی کیهان‌شناسی الان در کجاست؟

in a sort of historical side?

به نوعی از لحاظ تاریخی، فکر می‌کنی کیهان‌شناسی الان در کجاست؟

Are we in the middle of something unusual historically in your opinion?

آیا به نظر تو ما از لحاظ تاریخی در میان چیزی نامعمول هستیم؟

BG: Well it's hard to say.

برایان: خوب سخت می‌شه گفت.

When we learn that astronomers of the far future

وقتی می‌فهمیم که ستاره‌شناسان آینده‌ی دور ممکنه اطلاعات کافی نداشته باشند تا اینها را بفهمند،

may not have enough information to figure things out,

وقتی می‌فهمیم که ستاره‌شناسان آینده‌ی دور ممکنه اطلاعات کافی نداشته باشند تا اینها را بفهمند،

the natural question is, maybe we're already in that position

پرسش طبیعی اینه که شاید ما اکنون در آن موقعیت هستیم

and certain deep, critical features of the universe

و برخی ویژگی‌های عمیق و حساس جهان همین الان هم از توانایی ما برای فهمیدن فرار کرده

already have escaped our ability to understand

و برخی ویژگی‌های عمیق و حساس جهان همین الان هم از توانایی ما برای فهمیدن فرار کرده

because of how cosmology evolves.

به خاطر شیوه ای که کیهان‌شناسی تکامل پیدا می‌کنه.

So from that perspective,

پس، از آن زاویه دید، شاید ما همیشه سئوالاتی را بپرسیم و هرگز نتونیم کاملاً آنها را پاسخ بدیم.

maybe we will always be asking questions

پس، از آن زاویه دید، شاید ما همیشه سئوالاتی را بپرسیم و هرگز نتونیم کاملاً آنها را پاسخ بدیم.

and never be able to fully answer them.

پس، از آن زاویه دید، شاید ما همیشه سئوالاتی را بپرسیم و هرگز نتونیم کاملاً آنها را پاسخ بدیم.

On the other hand, we now can understand

از طرف دیگه، حالا ما می‌تونیم بفهمیم که جهان چقدر سن داره.

how old the universe is.

از طرف دیگه، حالا ما می‌تونیم بفهمیم که جهان چقدر سن داره.

We can understand

ما می‌تونیم بفهمیم که چطور داده‌های تابش زمینه‌ی کیهانی را که از ۱۳/۷۲ میلیارد سال پیش می‌آیند، را بفهمیم.

how to understand the data from the microwave background radiation

ما می‌تونیم بفهمیم که چطور داده‌های تابش زمینه‌ی کیهانی را که از ۱۳/۷۲ میلیارد سال پیش می‌آیند، را بفهمیم.

that was set down 13.72 billion years ago --

ما می‌تونیم بفهمیم که چطور داده‌های تابش زمینه‌ی کیهانی را که از ۱۳/۷۲ میلیارد سال پیش می‌آیند، را بفهمیم.

and yet, we can do calculations today to predict how it will look

و با این حال، می‌تونیم برای پیش‌بینی اینکه این چه شکلی خواهد داشت و ایا با هم هم‌خوانی دارند، محاسباتی را انجام دهیم

and it matches.

و با این حال، می‌ةونیم برای پیش‌بینی اینکه این چه شکلی خواهد داشت و ایا با هم هم‌خوانی دارند، محاسباتی را انجام دهیم

Holy cow! That's just amazing.

خدایا! خیلی شگفت‌انگیزه.

So on the one hand, it's just incredible where we've gotten,

پس از یک طرف، واقعاً باورنکردنیه که به کجا رسیدیم،

but who knows what sort of blocks we may find in the future.

اما کی می‌دونه در آینده با چه موانعی ممکنه برخورد کنیم.

CA: You're going to be around for the next few days.

کریس: چند روز آینده همین‌جاها هستی.

Maybe some of these conversations can continue.

شاید بعضی از این گفتگوها ادامه پیدا کنند.

Thank you. Thank you, Brian. (BG: My pleasure.)

ممنونم. ازت ممنونم برایان. (برایان: مایه‌ی خوشحالی من بود.)

(Applause)

(تشویق حاضران)