Leonard Susskind: My friend Richard Feynman

Translator: Phatthrawat Jansamechot Reviewer: Pathumjit Atikomkamalasai

ผมตัดสินใจเมื่อผมถูกขอให้มาพูดครั้งนี้

I decided when I was asked to do this

ว่าเรื่องที่ผมอยากพูดจริง ๆ ก็คือเรื่อง

that what I really wanted to talk about was my friend, Richard Feynman.

เพื่อนของผม ริชาร์ด ไฟยน์แมน

I was one of the fortunate few that really did get to know him

ผมเป็นหนึ่งในคนโชคดีไม่กี่คน

ที่ได้รู้จักกับเขาจริง ๆ

and enjoyed his presence.

และใช้เวลาร่วมกับเขา

And I'm going to tell you about the Richard Feynman that I knew.

และผมจะบอกคุณถึง ริชาร์ด ไฟยน์แมน ที่ผมรู้จัก

I'm sure there are people here who could tell you

ผมแน่ใจว่ามีคนอื่นในที่นี้

ที่สามารถบอกคุณได้ เกี่ยวกับ ริชาร์ด ไฟยน์แมน ที่เขารู้จัก

about the Richard Feynman they knew,

and it would probably be a different Richard Feynman.

และอาจจะเป็น ริชาร์ด ไฟยน์แมน ที่แตกต่างกันออกไป

ริชาร์ด ไฟยน์แมน เป็นคนที่ลึกลับซับซ้อน

Richard Feynman was a very complex man.

He was a man of many, many parts.

เขาเป็นคนที่มีหลากหลายด้านมาก ๆ

He was, of course, foremost, a very, very, very great scientist.

เขาเป็นคนที่ยอดเยี่ยม

เป็นนักวิทยาศาสตร์ที่ยิ่งใหญ่มาก ๆ ๆ

เขาเป็นนักแสดง คุณได้เห็นเขาแสดงแล้ว

He was an actor. You saw him act.

I also had the good fortune to be in those lectures,

ผมยังโชคดีที่เคยได้ฟังเขาสอน

up in the balcony.

ที่ริมระเบียง

They were fantastic.

พวกมันน่ามหัศจรรย์มาก

เขาเป็นนักปราชญ์

He was a philosopher.

He was a drum player.

เขาเป็นนักตีกลอง

He was a teacher par excellence.

เขาเป็นครูที่ยอดเยื่ยม

Richard Feynman was also a showman,

ริชาร์ด ไฟยน์แมน ยังเป็นคนจัดงานแสดงที่ดี

คนจัดการแสดงที่ยิ่งใหญ่

an enormous showman.

เขาเป็นคนทะลึ่ง ไม่ชอบทำตามกฎ

He was brash, irreverent.

He was full of macho, a kind of macho one-upmanship.

เขาเป็นลูกผู้ชายเต็มตัว

ลูกผู้ชายชนิดที่ต่อสู่

He loved intellectual battle.

เขาชอบการแข่งขันที่ใช้เชาว์

He had a gargantuan ego.

เขามีความเชื่อมั่นในตัวเองสูงมาก

But the man had, somehow,

แตด้วยเหตุบางอย่าง เขากลับ

a lot of room at the bottom.

เหลือพื้นที่ว่างในหัวใจ

ที่ผมหมายความถึงคือ

And what I mean by that is a lot of room, in my case --

เท่าที่ผมรู้ เหลือพื้นที่ว่างเยอะ

ผมไม่สามารถบอกคุณเกี่ยวกับสิ่งที่คนอื่นรู้

I can't speak for anybody else, but in my case --

แต่ในกรณีของผม

a lot of room for another big ego.

มีที่เหลือมากทีเดียว สำหรับความมั่นใจในตัวเองด้านอื่น ๆ

Well, not as big as his,

ก็ ที่มันไม่มากเท่าทั้งหมดของเขา

but fairly big.

แต่ค่อนข้างใหญ่เลยทีเดียว

ผมรู้สึกดีเสมอกับ ดิค ไฟยน์แมน

I always felt good with Dick Feynman.

It was always fun to be with him.

มันสนุกเสมอเมื่ออยู่กับเขา

He always made me feel smart.

เขาทำให้ผมรู้สึกเก่งเสมอ

ใครบางคนอย่างนั้นทำให้คุณรู้สึกเก่งได้อย่างไร

How can somebody like that make you feel smart?

อย่างไรก็ตามเขาทำได้

Somehow he did.

He made me feel smart. He made me feel he was smart.

เขาทำให้ผมรู้สึกเก่ง เขายังทำให้ผมรู้สึกว่าเขาเก่ง

He made me feel we were both smart,

เขาทำให้ผมรู้สึกว่าเราทั้งคู่เก่ง

and the two of us could solve any problem whatever.

และเราทั้งคู่สามารถแก้ปัญหาอะไรก็ตาม

และในความจริง เราทำฟิสิกส์ด้วยกัน

And in fact, we did sometimes do physics together.

เราไม่เคยตีพิมพ์ผลงานด้วยกัน

We never published a paper together,

แต่พวกเราก็ยังสนุกกันมาก

but we did have a lot of fun.

เขาชอบการชนะ

He loved to win,

win these little macho games we would sometimes play.

เกมลูกผู้ชายเล็ก ๆ น้อย ๆ ที่เราก็เล่นด้วยกันบางครั้ง

And he didn't only play them with me, but with all sorts of people.

แต่เขาก็ไม่ได่แค่เล่นกับผมคนเดียว เขาเล่นกับคนทุกแบบ

He would almost always win.

เขามักจะได้รับชัยชนะเกือบทุกครั้ง

But when he didn't win, when he lost,

แต่เมื่อเขาไม่ชนะ เมื่อเขาแพ้

he would laugh and seem to have just as much fun

เขาจะหัวเราะออกมาและดูเหมือนเขาจะมีความสุข

as if he had won.

ไม่ต่างอะไรกับตอนที่ชนะเลย

I remember once he told me a story

ผมยังคงจำได้ครั้งหนึ่งเมื่อเขาบอกเรื่องราว

about a joke the students played on him.

เกี่ยวกับเรื่องตลกที่ พวกนักศึกษาเล่นกับเขา

I think it was for his birthday --

พวกนั้นพาเขา ผมคิดว่าตอนนั้นเป็นวันเกิดเขานะ

they took him for lunch

พวกนั้นชวนเขาไปทานอาหารเที่ยง

to a sandwich place in Pasadena.

พวนนั้นชวนเขาไปทานอาหารเที่ยง

แซนวิชที่พาซาดีนา

It may still exist; I don't know.

ร้านอาจจะยังอยู่นะ ผมก็ไม่รู้

Celebrity sandwiches was their thing.

ตอนนั้นแซนวิชคนดังกำลังฮิต

You could get a Marilyn Monroe sandwich.

คุณสามารถสั่งแซนวิช มาลิรีน มอนโร

You could get a Humphrey Bogart sandwich.

คุณสามารถสั่งแซนวิช ฮัมฟรีย์ โบการ์ต

The students went there in advance,

พวกนักเรียนศึกษาไปถึงที่นั้นก่อนเขา

and arranged that they'd all order Feynman sandwiches.

และพวกเขาตกลงกันให้ทุกคนจะสั่งแซนวิช ไฟยน์แมน

ทุกคนทยอยกันเข้ามาแล้วสั่ง แซนวิช ไฟยน์แมน

One after another, they came in and ordered Feynman sandwiches.

ไฟยน์แมน ชอบเรื่องนี้มาก

Feynman loved this story.

He told me this story, and he was really happy and laughing.

เขาเล่าเรื่องนี้ให้ผมฟัง และเขามีความสุขมาก หัวเราะไม่หยุด

When he finished the story, I said to him,

เมื่อเขาเล่าเรื่องนี้จบ ผมพูดกับเขาว่า

"Dick, I wonder what would be the difference

"ดิค ผมสงสัยจังว่าแซนวิช ไฟยน์แมน

และแซนวิช ซุสคินด์จะต่างกันไหม"

between a Feynman sandwich and a Susskind sandwich."

เขาไม่ได้หยุดคิดด้วยซ้ำ

And without skipping a beat at all,

ตอนเขาตอบมาว่า "ใช่ มันเกือบจะเหมือนกัน

he said, "Well, they'd be about the same.

สิ่งที่ต่างกันเพียงอย่างเดียวคือแซนวิช ซุสคินด์ จะมีแฮมมากกว่า"

แฮม ที่เป็นสแลงว่า เล่นเว่อร์น่ะครับ

The only difference is a Susskind sandwich would have a lot more ham."

(เสียงหัวเราะ)

"Ham" as in bad actor.

เคราะห์ดีที่สมองผมแล่นวันนั้น

(Laughter)

Well, I happened to have been very quick that day,

ผมพูดว่า "ใช่แต่มีบาโลนี (ไร้สาระ) น้อยกว่าเยอะเลย"

(เสียงหัวเราะ)

and I said, "Yeah, but a lot less baloney."

(Laughter)

ความจริงของเรื่องนี้

(Applause)

คือแซนวิชไฟยน์แมน

The truth of the matter

is that a Feynman sandwich had a load of ham,

มีแฮมเยอะมาก

แต่ไม่มีบาโลนี(เรื่องลวงโลก)เลย

but absolutely no baloney.

สิ่งที่ ไฟยน์แมน เกลียดยิ่งกว่าสิ่งอื่นใด

What Feynman hated worse than anything else

คือ การหลอกลวงทางปัญญา

ไม่ฉลาด

was intellectual pretense --

ความซับซ้อนจอมปลอม คำศัพท์แสลง

phoniness,

false sophistication, jargon.

ผมจำได้ครั้งหนึ่งระหว่างยุค 80

ถึงกลางยุค 80

I remember sometime during the mid-'80s,

ดิค ผม และ ซิตนีย์ โคลแมน

Dick and I and Sidney Coleman would meet a couple of times

ได้พบกันสองสามครั้ง

ครั้งหนึ่งในซานฟรานซิตโกที่บ้านของมหาเศรษฐี

up in San Francisco -- at some very rich guy's house --

ครั้งหนึ่งในซานฟรานซิตโกเพื่อทานอาหารเที่ยง

up in San Francisco for dinner.

และครั้งสุดท้ายเศรษฐีชวนพวกเรา

เขายังชวนนักปราชญ์อีก 2-3 คน

And the last time the rich guy invited us,

he also invited a couple of philosophers.

พวกเขาเป็นนักปราชญ์อย่างแท้จริง

These guys were philosophers of mind.

ความพิเศษของพวกเขาคือปรัชญาของสติ

Their specialty was the philosophy of consciousness.

และพวกเขายังเต็มไปด้วยคำศัพท์สแลงทุกชนิด

And they were full of all kinds of jargon.

ผมพยายามจำคัพท์

"เอกนิยม" "เทวภาวะ" ทุกอย่างเลยล่ะครับ

I'm trying to remember the words --

"monism," "dualism," categories all over the place.

ผมไม่รู้ว่าแปลว่าอะไร ดิคก็ไม่เช่นกัน

ซิตนีย์เองก็ไม่รู้

I didn't know what those meant, neither did Dick or Sydney, for that matter.

ส่วนพวกเราคุยกันเรื่องอะไรน่ะหรือ

แล้วคนทั่วไปพูดอะไรกันในหัวข้อ จิตใจละ

And what did we talk about?

Well, what do you talk about when you talk about minds?

หัวข้อยอดฮิตในเรื่องนี้คือ

There's one obvious thing to talk about:

เครื่องจักรสามารถมีจิตใจได้หรือไม่

Can a machine become a mind?

เราจะสามารถสร้างเครื่องจักร

Can you build a machine

ที่คิดได้เหมือนมนุษย์

that thinks like a human being that is conscious?

ที่มีสติสัมปชัญญะได้ไหม

พวกเรานั้นล้อมวงกันและพูคคุยกัน เกี่ยวกับเรื่องนี้ พวกเราไม่เคยแก้ปัญหานี้ได้

We sat around and talked about this -- we of course never resolved it.

แต่ปัญหาเชิงปรัชญา

But the trouble with the philosophers

คือว่าพวกเขาพูดจาเป็นปรัชญา

is that they were philosophizing

ทั้ง ๆ ที่พวกเขาควรมีปรัชญาวิทยาศาสตร์

when they should have been science-ophizing.

เพราะยังไง มันเป็นปัญหาเชิงวิทยาศาสตร์

และนี่เป็นเรื่องที่อันตรายเอามาก ๆ

It's a scientific question, after all.

And this was a very, very dangerous thing to do

ที่เอามาพูดใกล้ดิค ไฟยน์แมน

ไฟยน์แมนจัดการพวกนั้นไม่เหลือ แสกหน้าเลยทีเดียว

around Dick Feynman.

(Laughter)

Feynman let them have it -- both barrels, right between the eyes.

มันโหดร้าย มันตลกมาก ตลกสุด ๆ

It was brutal; it was funny -- ooh, it was funny.

แต่มันโหดร้ายจริง ๆ

But it was really brutal.

เขาตัดอารมณ์พวกนักปราชญ์สุด ๆ

He really popped their balloon.

แต่สิ่งที่มหัศจรรย์คือ

ไฟยน์แมนได้ออกไปก่อนหน้านั้นสักครู่แล้ว

But the amazing thing was -- Feynman had to leave a little early;

เขารู้สึกไม่ค่อยดี เขาจึงออกไปก่อนหน้านั้นเล็กน้อย

he wasn't feeling too well, so he left a little bit early.

ก็เหลือแค่ซิตนีย์กับผมและพวกนักปราชญ์

And Sidney and I were left there with the two philosophers.

และสิ่งที่น่าอัศจรรย์คือคนพวกนั้นดีใจกัน

And the amazing thing is these guys were flying.

พวกเขามีความสุขมาก

They were so happy.

พวกเขาได้พบกับผู้ยิ่งใหญ่

พวกเขาได้สร้างผู้ยิ่งใหญ่

They had met the great man;

they had been instructed by the great man;

พวกเขามีความสุขมาก ๆ

they had an enormous amount of fun

ที่โดนพูดด่าแบบไม่ไว้หน้า

having their faces shoved in the mud ...

และนั้นคือสิ่งพิเศษ

ผมรู้ถึงนั้นคือสิ่งที่น่าทึ่งเกี่ยวกับ ไฟยน์แมน

And it was something special.

I realized there was something just extraordinary about Feynman,

แม้เมื่อเขาทำพฤติกรรมแบบนั้นก็ตาม

เป็นคนงี่เง่า เขาเป็นเพื่อนผม แต่ผมก็ว่าเขางี่เง่าจริง ๆ

even when he did what he did.

Dick -- he was my friend; I did call him Dick --

ดิคและผมมีผลงานที่ตีพิมพ์นิดหน่อย

Dick and I had a little bit of a rapport.

ผมคิดว่ามันคือผลงานที่พิเศษที่เขาและผมมี

พวกเราเหมือนกัน พวกเราชอบสิ่งเดียวกัน

I think it may have been a special rapport that he and I had.

We liked each other; we liked the same kind of things.

ผมยังชอบเกมเชาว์อีกด้วย

I also like the intellectual macho games.

บางครั้งผมก็ชนะ ส่วนใหญ่เขาชนะ

Sometimes I would win, mostly he would win,

แต่เราทั้งคู่สนุกกับมัน

but we both enjoyed them.

และดิคเชื่อมั่นมากว่า

And Dick became convinced at some point

เขาและผมมีนิสัยส่วนตัวบางอย่างที่คล้ายกัน

that he and I had some kind of similarity of personality.

ผมไม่คิดว่าเขาถูก

ผมคิดว่าจุดหนึ่งที่เหมือนกันระหว่างเรา

I don't think he was right.

I think the only point of similarity between us

คือเราทั้งคู่ชอบพูดเกี่ยวกับตัวเราเอง

แต่เขาเชื่ออย่างนั้นจริง ๆ

is we both like to talk about ourselves.

But he was convinced of this.

และเขาอยากรู้อยากเห็น

เขามีความอยากรู้อยากเห็นอย่างไม่น่าเชื่อ

And the man was incredibly curious.

และเขาต้องการที่จะเข้าใจว่า มันคืออะไรและทำไมเป็นอย่างนั้น

And he wanted to understand what it was and why it was

นั้นคือสิ่งความสัมพันธ์ที่น่าสนุก

และวันหนึ่งพวกเรากำลังเดินอยู่ เราอยู่ที่ฝรั่งเศส

that there was this funny connection.

And one day, we were walking.

เราอยู่ที่ ลา ซูช (La Zouche)

We were in France, in Les Houches.

บนเขาในปี 1976

We were up in the mountains, 1976.

พวกเราอยู่บนภูเขา และไฟยน์แมนพูดกับผม

เขาพูดว่า "ลีโอนาโด"

And Feynman said to me, "Leonardo ..."

เหตุผลที่เขาเรียกผมลีโอนาโด

เพราะพวกเราอยู่ในยุโรป

The reason he called me "Leonardo" is because we were in Europe,

และเขากำลังฝึกภาษาฝรั่งเศสของเขา

and he was practicing his French.

และเขาพูด "ลีโอนาโด

(Laughter)

คุณสนิทกับพ่อหรือแม่

And he said, "Leonardo,

เมื่อตอนคุณยังเด็ก'

were you closer to your mother or your father when you were a kid?"

และผมตอบว่า "อ่อ ฮีโร่จริง ๆ ของผมคือคุณพ่อ

I said, "Well, my real hero was my father.

ท่านเป็นคนสู้งาน

จบเกรด 5

He was a working man,

ท่านเป็นผู้เชี่ยวชาญด้านเครื่องจักรกล และท่านสอนให้ผมใช้อุปกรณ์

had a fifth-grade education.

He was a master mechanic, and he taught me how to use tools.

ท่านสอนผมทุกอย่างเกี่ยวกับเครื่องจักรกล

He taught me all sorts of things about mechanical things.

ท่านสอนผมแม้กระทั้งทฤษฏีพิทากอรัส

He even taught me the Pythagorean theorem.

ท่านไม่ได้เรียกว่าด้านของสามเหลี่ยม

He didn't call it the hypotenuse,

ท่านเรียกว่าทางลัด

he called it the shortcut distance."

และดวงตาของไฟยน์แมนของเบิกกว้างขึ้น

And Feynman's eyes just opened up.

มีประกายลุกเหมือนหลอดไฟ

He went off like a lightbulb.

และเขาพูดว่าเขามี

ความสัมพันธ์ที่เหมือนกันเลย

And he said that he had had

basically exactly the same relationship with his father.

กับพ่อของเขา

ความจริง เขาเชื่อมั่นมากเลยครั้งหนึ่ง

In fact, he had been convinced at one time

ว่าการเป็นนักฟิสิกส์ที่ดีได้

that to be a good physicist,

ตัวแปรที่สำคัญคือ

ความสัมพันธ์แบบนั้นกับผู้เป็นพ่อ

it was very important to have had that kind of relationship

ผมขอโทษสำหรับบทสนทนาที่กีดกันทางเพศที่นี้

with your father.

I apologize for the sexist conversation here,

แต่มันเป็นแบบนั้นน่ะ

but this is the way it really happened.

เขาเชื่อมั่นเต็มหัวใจเลยว่านั่นคือ

He said he had been absolutely convinced that this was necessary,

ส่วนที่จำเป็นของการเติบโตของนักฟิสิกส์อายุน้อย

a necessary part of the growing up of a young physicist.

เพราะเป็นดิค เขาต้องการตรวจสอบสิ่งนี้

Being Dick, he, of course, wanted to check this.

เขาต้องการออกไปและทำการทดลอง

ดังนั้น เขาทำมัน

He wanted to go out and do an experiment.

เขาออกไปและทำการทดลอง

(Laughter)

Well, he did.

เขาถามเพื่อนของเขาทุกคน ที่เขาคิดว่าเป็นนักฟิสิกส์ที่ดี

He went out and did an experiment.

"ระหว่างพ่อกับแม่ใครเป็นคนที่มีอิทธิพลกับคุณ"

He asked all his friends that he thought were good physicists,

ทุกคนเป็นผู้ชาย ผู้ชายทุกคน

"Was it your mom or your pop that influenced you?"

They were all men,

ผู้ชายทุกคนจริง ๆ

and to a man, every single one of them said,

บอกว่าแม่

(เสียงหัวเราะ)

"My mother."

(Laughter)

นั้นทำให้เราโยนทฤษฎีนี้ลงถังขยะ

There went that theory, down the trash can of history.

แต่เขาตื่นเต้นมาก เมื่อท้ายที่สุดเขาก็พบบางคนเข้าจนได้

(Laughter)

But he was very excited that he had finally met somebody

คนที่มีประสบการณ์เหมือนกันกับพ่อของเขา

who had the same experience with his father

ขณะที่เขาพูดว่าพ่อของเขา

และในบางครั้ง เขาก็เชื่อว่า

as he had with his father.

And for some time, he was convinced this was the reason we got along so well.

นี่คือเหตุผลที่พวกเราเข้ากันได้ดี

ผมไม่รู้ อาจจะใช่ ใครจะรู้

I don't know. Maybe. Who knows?

แต่ผมจะบอกคุณอีกซักหน่อย

But let me tell you a little bit about Feynman the physicist.

เกี่ยวกับนักฟิสิกส์ไฟยน์แมน

สไตล์ของไฟยน์แมน

Feynman's style -- no, "style" is not the right word.

ไม่ใช่ สไตล์ไม่ใช่คำที่ถูกต้อง

สไตล์ทำให้คุณคิดถึงไทที่เขาผูก

"Style" makes you think of the bow tie he might have worn,

หรือชุดที่เขาสวม

มีอะไรที่ลึกซึ้งกว่านั้น

or the suit he was wearing.

แต่ผมคิดคำอื่นไม่ออก

It's something much deeper than that,

but I can't think of another word for it.

สไตล์วิทยาศาสตร์ของไฟยน์แมน

คือพยายามมองหาสิ่งที่ง่ายที่สุดเสมอ

Feynman's scientific style was always to look for the simplest,

วิธีแก้ปัญหาที่พื้นฐานที่สุดที่เป็นไปได้

ถ้ามันเป็นไปไม่ได้ ก็อาจจะต้องหาวิธีที่ยากขึ้น

most elementary solution to a problem that was possible.

If it wasn't possible, you had to use something fancier.

แต่ ไม่ต้องสงสัยเลยว่า ส่วนหนึ่งของการทำแบบนี้

ทำให้เขามีความสุขมาก

No doubt, part of this was his great joy and pleasure

ที่แสดงให้ผู้คนเห็นว่า เขาสามารถทำให้มันง่ายกว่าที่คนอื่นทำ

in showing people that he could think more simply than they could.

แต่เขายังคงเชื่ออย่างสุดใจ เขาเชื่อจริง ๆ

But he also deeply believed, he truly believed,

ว่าถ้าคุณไม่สามารถอธิบายอย่างให้ง่ายได้แล้วล่ะก็

that if you couldn't explain something simply,

แปลว่าคุณยังไม่เข้าใจมัน

you didn't understand it.

ในปี 1950 ผู้คนพยายามที่จะแสดงว่า

In the 1950s, people were trying to figure out

ของไหลยิ่งยวด (superfluid) ฮีเลียมทำงานอย่างไร

how superfluid helium worked.

มีทฤษฎี

ที่คิดค้นโดยนักฟิสิกส์คณิตศาสตร์ชาวรัสเซีย

There was a theory.

It was due to a Russian mathematical physicist.

เป็นทฤษฎีที่ซับซ้อน

เดี๋ยวผมจะบอกคุณว่าทฤษฎีที่พูดว่าอะไร

It was a complicated theory;

I'll tell you what it was soon enough.

มันเป็นทฤษฏีที่โคตรยุ่งยาก

It was a terribly complicated theory,

เต็มไปด้วยปริพันธ์และสูตรผสมที่ยากมาก

full of very difficult integrals and formulas

และหลักการคำนวณ ฯลฯ

and mathematics and so forth.

และมันใช้งานได้ แต่ใช้ได้ไม่ดีนัก

And it sort of worked, but it didn't work very well.

ทางเดียวที่มันใช้งานได้

คือเมื่ออะตอมฮีเลียมอยู่ไกลกันมาก ๆ

The only way it worked

is when the helium atoms were very, very far apart.

ฮีเลียมอะตอมต้องอยู่ไกลกันมาก ๆ

And unfortunately,

และโชคร้ายคืออะตอมฮีเรียมในสถานะของเหลว

แต่ละอะตอมจะอยู่ใกล้กัน

the helium atoms in liquid helium are right on top of each other.

ไฟยน์แมนตัดสินใจ ด้วยความที่เป็นนักฟิสิกส์ฮีเลียมมือสมัครเล่น

Feynman decided, as a sort of amateur helium physicist,

ว่าจะลองทำมันดู

เขามีไอเดีย ไอเดียที่ชัดเจนมาก

that he would try to figure it out.

He had an idea, a very clear idea.

เขาลองหาดูว่า

He would try to figure out

ควอนตัมเวฟฟังก์ชัน

what the quantum wave function of this huge number of atoms looked like.

ของอะตอมจำนวนมากเหล่านี้จะเป็นยังไง

เขาพยายามทำให้เห็นภาพของมัน

โดยใช้การนำของหลักการง่าย ๆ ไม่กี่ข้อ

He would try to visualize it,

guided by a small number of simple principles.

หลักการง่ายไม่กี่ข้อนั้นง่ายมาก ๆ

The small number of simple principles were very, very simple.

อย่างแรกคือ

The first one was that when helium atoms touch each other,

เมื่ออะตอมฮีเลียมสัมผัสกันและกัน พวกมันจะผลักกัน

แปลว่าเวฟฟังก์ชันจะกลายเป็นศูนย์

they repel.

The implication of that is that the wave function has to go to zero,

มันจะหายไปเมื่ออะตอมฮีเลียมสัมผัสกัน

ความจริงอีกอย่าง

it has to vanish when the helium atoms touch each other.

ที่สถานะพื้น(ground state) สถานะที่มีพลังงานต่ำที่สุดของระบบควอนตัม

The other fact is that in the ground state --

ฟังก์ชันคลื่นเรียบมาก

the lowest energy state of a quantum system --

มีการสั่นที่น้อยที่สุด

the wave function is always very smooth;

it has the minimum number of wiggles.

ดังนั้นเขานั้งลง

So he sat down --

และผมคิดว่า เขาไม่มีอะไร

and I imagine he had nothing more

มากกว่ากระดาษแผ่นนึงและดินสอ

than a simple piece of paper and a pencil --

และเขาพยายามที่จะเขียนสูตรให้ได้ เขาเขียนออกมาจริง ๆ ครับ

and he tried to write down, and did write down,

ฟังก์ชันที่ง่ายที่สุดที่เขาสามารถคิดได้

ซึ่งมีเงื่อนไขว่าเวฟของฟังก์ชั่นจะหายไป

the simplest function that he could think of,

which had the boundary conditions

เมื่อวัตถุสัมผัสกัน

that the wave function vanish when things touch

และเรียบด้วย

and is smooth in between.

เขาเขียนสิ่งที่ง่ายที่สุด

มันง่ายมากเสียจน

He wrote down a simple thing -- so simple, in fact,

ผมคิดว่านักเรียนมัธยมที่เก่ง ๆ

that I suspect a really smart high-school student

ที่แม้จะไม่ได้เรียนแคลคูลัส

สามารถเข้าใจว่าเขาเขียนอะไรลงไป

who didn't even have calculus

could understand what he wrote down.

เรื่องของเรื่องคือ เรื่องง่าย ๆ ที่เขาเขียนลงไป

The thing was, that simple thing that he wrote down

อธิบายได้ทุกอย่าง ที่เรารู้เกี่ยวกับฮีเลียมเหลวในเวลานั้น

explained everything that was known at the time about liquid helium,

กับข้อมูลเพิ่มเติมนิดหน่อย

ผมสงสัยอยู่ตลอดเวลาล่ะครับ

and then some.

I've always wondered whether the professionals --

ว่าพวกผู้เชี่ยวชาญ นักฟิสิกส์ที่เชี่ยวชาญเรื่องฮีเลียมตัวจริงน่ะ

อับอายเพราะเรื่องนี้บ้างหรือเปล่า

the real professional helium physicists --

were just a little bit embarrassed by this.

พวกเขามีเทคนิคชั้นสูง

They had their super-powerful technique,

แต่พวกเขาก็ยังทำมันได้ไม่ดีเท่า

เผอิญเหลือเกิน ผมจะบอกให้เทคนิกชั้นสูงที่พวกเขาใช่น่ะ

and they couldn't do as well.

Incidentally, I'll tell you what that super-powerful technique was.

มันคือแผนภาพไฟยน์แมน (Feynman diagrams)

(เสียงหัวเราะ)

It was the technique of Feynman diagrams.

(Laughter)

เขาทำมันอีกครั้งในปี 1968

He did it again in 1968.

ในปี 1968 ที่มหา'ลัยของเรา

In 1968, in my own university -- I wasn't there at the time --

ผมไม่ได้อยู่ที่นั้นตอนนั้น แต่ในปี1968

พวกเขาสำรวจโครงสร้างของโปรตอน

they were exploring the structure of the proton.

โปรตอนที่เกิดขึ้นมาจาก

The proton is obviously made of a whole bunch of little particles;

อนุภาคขนาดเล็กหลาย ๆ ตัวรวมกัน

เป็นเรื่องที่ไม่ค่อยมีคนรู้แน่ชัด

this was more or less known.

และหนทางที่จะวิเคราะห์มันคือ ใช้แผนภาพไฟยน์แมน

And the way to analyze it was, of course, Feynman diagrams.

แผนภาพไฟยน์แมนถูกสร้างขึ้นเพื่อเหตุผลนั้น

เพื่อให้เข้าใจอนุภาค

That's what Feynman diagrams were constructed for --

to understand particles.

การทดลองที่ทำอยู่นั้นง่ายมาก

The experiments that were going on were very simple:

คุณแค่เอาโปรตอน

และคุณชนมันด้วยอิเล็กตรอน

you simply take the proton,

and you hit it really sharply with an electron.

นั้นคือสิ่งที่แผนภาพไฟยน์แมนถูกสร้างขึ้น

ปัญหาเดียวที่มี

This was the thing the Feynman diagrams were for.

คือแผนภาพไฟยน์แมนถูกทำให้ซับซ้อน

The only problem was that Feynman diagrams are complicated.

เป็นปริพันธ์ที่ยาก

ถ้าคุณสามารถทำมันได้ทั้งหมด คุณจะได้ทฤษฏีที่ถูกต้องมาก

They're difficult integrals.

If you could do all of them, you would have a very precise theory,

แต่คุณไม่สามารถทำได้ พวกมันซับซ้อนเกินไป

ผู้คนพยายามที่จะทำมัน

but you couldn't -- they were just too complicated.

คุณสามารถทำมันได้ในหนึ่งรอบของแผนภาพ ไม่ต้องเป็นห่วงเรื่องหนึ่งรอบ

People were trying to do them.

หหนึ่งรอบ, สองรอบ บางทีอาจทำได้สามรอบของแผนภาพ

You could do a one-loop diagram. Don't worry about one loop.

แต่มากกว่านั้น คุณไม่สามารถทำมันได้แล้ว

One loop, two loops -- maybe you could do a three-loop diagram,

ไฟยน์แมน พูดว่า "ลืมเรื่องทั้งหมดของมันไปซะ

but beyond that, you couldn't do anything.

คิดถึงแค่โปรตอน

Feynman said, "Forget all of that.

Just think of the proton

เหมือนการรวมกลุ่มของอนุภาดเล็ก ๆ

as an assemblage, a swarm, of little particles."

โขยงของอนุภาคเล็ก ๆ "

เขาเรียกพวกมันว่าพาร์ตอน (parton) เขาเรียกพวกมันว่าพาร์ตอน

He called them "partons."

เขาพูดว่า "ผมแค่คิดเกี่ยวกับมันเหมือนโขยงของพาร์ตอน

He said, "Just think of it as a swarm of partons moving real fast."

เคลื่อนที่เร็วมาก"

เพราะว่า พวกมันเคลื่อนที่เร็วมาก

สัมพัทธภาพบอกเราว่าการเคลื่อนที่ภายในจะช้ามาก

Because they're moving real fast,

relativity says the internal motions go very slow.

อิเล็กตรอนจะชนมันในทันทีทันใด

มันเหมือนกับการถ่ายภาพในทันทีทันใดของโปรตอน

The electron hits it suddenly --

it's like taking a very sudden snapshot of the proton.

เราจะเห็นอะไรหรือ

คุณจะเห็นพวกพาร์ตอนหยุดนิ่ง

What do you see?

พวกมันไม่เคลื่อนที่ และเพราะมันไม่เคลื่อนที่

You see a frozen bunch of partons.

They don't move,

ระหว่างช่วงเวลาทดลอง

and because they don't move during the course of the experiment,

คุณจะไม่ต้องกังวลว่ามันจะเคลื่อนที่

you don't have to worry about how they're moving.

คุณไม่ต้องกังวลถึงแรงระหว่างมัน

คุณแค่คิดเกี่ยวกับมัน

You don't have to worry about the forces between them.

เหมื่อนกลุ่ม

You just get to think of it as a population of frozen partons."

ของพาร์ตอนแช่แข็ง

นี่แหละคือกุญแจของการวิเคราะห์การทดลองเหล่านั้น

This was the key to analyzing these experiments.

มีประสิทธิภาพมาก ๆ ทำได้จริง ๆ

บางคนพูดว่าการปฏิวัติเป็นคำพูดที่ไม่ดี

Extremely effective.

ผมสมมติว่ามันใช่ ดังนั้นผมจะไม่พูดว่าการปฏิวัติ

Somebody said the word "revolution" is a bad word.

แต่ที่แน่ ๆ มันได้พัฒนาความเข้าใจ

I suppose it is, so I won't say "revolution,"

but it certainly evolved very, very deeply our understanding of the proton,

ของเราในเรื่องโปรตอน

และอนุภาคนอกจากนี้อย่างมาก

and of particles beyond that.

ใช่ ผมมีเรื่องอีกนิดหน่อยที่อยากเล่า

Well, I had some more that I was going to tell you

เกี่ยวกับความสัมพันธ์ของผมกับไฟยน์แมน

เขาเป็นคนยังไง

about my connection with Feynman,

what he was like,

แต่ผมพบว่าผมเหลือเวลาแค่ครึ่งนาที

but I see I have exactly half a minute.

อ่อ ผมคิดว่าผมควรจะรีบจบได้แล้ว

So I think I'll just finish up by saying:

โดยการพูดว่าจริง ๆ แล้วผมไม่คิดว่า ไฟยน์แมนจะชอบเรื่องนี้เท่าไหร่

ผมคิดว่าเขาจะพูดว่า

I actually don't think Feynman would have liked this event.

"ผมไม่ต้องการสิ่งนี้"

I think he would have said, "I don't need this."

แต่พวกเราควรให้เกียรติเขาอย่างไรดี

But ...

พวกเราควรให้เกียรติเขาอย่างไรดี

(Laughter)

How should we honor Feynman?

How should we really honor Feynman?

ผมคิดว่าคำตอบคือเราควรให้เกียรติไฟยน์แมน

I think the answer is we should honor Feynman

โดยการนำเรื่องหลอกลวงออกจาก

by getting as much baloney out of our own sandwiches

แซนวิชของพวกเราให้มากที่สุดเท่าที่เราจะทำได้

ขอบคุณครับ

as we can.

(เสียงปรบมือ)

Thank you.

(Applause)