Leonard Susskind: My friend Richard Feynman

لنرد ساسکایند: دوست من، ریچارد فاینمن

Translator: Shahryar Zareparvar Reviewer: soheila Jafari

وقتی از من خواسته شد که صحبت کنم

I decided when I was asked to do this

دیدم که واقعا دوست دارم که

that what I really wanted to talk about was my friend, Richard Feynman.

راجع به دوست سابقم، ریچارد فاینمن صحبت کنم.

I was one of the fortunate few that really did get to know him

من یکی از معدود آدم های خوش شانسی بودم که

تونستند واقعا اون رو بشناسند

and enjoyed his presence.

و از حضورش لذت ببرند.

And I'm going to tell you about the Richard Feynman that I knew.

و می خوام راجع به ریچارد فاینمنی که من می شناختم با شما صحبت کنم.

I'm sure there are people here who could tell you

مطمئنم که اینجا آدمهای دیگری هستند

که می تونند از ریچارد فاینمنی که اونها می شناسند برای شما تعریف کنند،

about the Richard Feynman they knew,

and it would probably be a different Richard Feynman.

و احتمالا اون ریچارد فاینمن یک مقدار متفاوت با این خواهد بود.

ریچارد فاینمن یک انسان پیچیده بود.

Richard Feynman was a very complex man.

He was a man of many, many parts.

او آدمی با بخش های بسیار متعدد بود.

He was, of course, foremost, a very, very, very great scientist.

اون، البته بیشتر از همه

یک دانشمند خیلی خیلی بزرگ بود.

او بازیگر بود. بازیهای او رو دیدید.

He was an actor. You saw him act.

I also had the good fortune to be in those lectures,

من این شانس خوب رو هم داشتم که در سخنرانی های او

up in the balcony.

در بالای بالکن حضور داشته باشم.

They were fantastic.

اونا محشر بودند.

فاینمن یک فیلسوف بود؛

He was a philosopher.

He was a drum player.

یک نوازنده ی طبل بود؛

He was a teacher par excellence.

اون یک معلم شگرف بود.

Richard Feynman was also a showman,

ریچارد فاینمن همچنین یک شومن بود،

یک شومن قهار.

an enormous showman.

اون عجول و بی پروا بود، گستاخ-

He was brash, irreverent.

He was full of macho, a kind of macho one-upmanship.

او بسیارمردانه بود،

اون یک مرد بود که دست پیش را می گرفت.

He loved intellectual battle.

اون عاشق نبردهای فکری بود.

He had a gargantuan ego.

او نفس عظیمی داشت.

But the man had, somehow,

ولی اون مرد یک جورهایی

a lot of room at the bottom.

کلی فضا در درونش داشت.

و منظورم از این حرف

And what I mean by that is a lot of room, in my case --

فضای خیلی زیاد هست، در مورد خودم--

در مورد بقیه نمی تونم صحبت کنم--

I can't speak for anybody else, but in my case --

ولی در مقایسه با خودم،

a lot of room for another big ego.

اون برای یک ضمیر بزرگ دیگر هم جا داشت.

Well, not as big as his,

البته، نه به بزرگی خودش،

but fairly big.

ولی نسبتا بزرگ.

من همیشه با دیک (اسم مستعار) فاینمن احساس خوبی داشتم.

I always felt good with Dick Feynman.

It was always fun to be with him.

بودن با او برای من لذت بخش بود.

He always made me feel smart.

او باعث می شد من احساس باهوشی بکنم.

چطور آدمی مثل اون می تونه کاری کنه که شما احساس زرنگی بکنید؟

How can somebody like that make you feel smart?

بالاخره به یک شکلی این کار رو می کرد.

Somehow he did.

He made me feel smart. He made me feel he was smart.

اون باعث می شد احساس باهوشی بکنم. و باعث می شد احساس کنم او هم باهوشه.

He made me feel we were both smart,

اون باعث می شد که هر دو احساس باهوشی بکنیم،

and the two of us could solve any problem whatever.

و ما دو نفر می تونستیم هر مشکلی رو حل کنیم.

و در واقع، بعضی با وقت ها با هم فیزیک کار می کردیم.

And in fact, we did sometimes do physics together.

ما هیچ وقت مقاله ای با هم منتشر نکردیم،

We never published a paper together,

ولی با هم کلی خوش می گذراندیم.

but we did have a lot of fun.

اون عاشق برنده شدن بود.

He loved to win,

win these little macho games we would sometimes play.

بعضی وقتها با هم بازی های مردانه می کردیم--

And he didn't only play them with me, but with all sorts of people.

و فقط با من بازی نمی کرد، اون با همه نوع آدم بازی می کرد--

He would almost always win.

اون تقریبا همیشه می برد.

But when he didn't win, when he lost,

اما وقتی که برنده نمی شد، وقتی که می باخت،

he would laugh and seem to have just as much fun

می خندید و به نظر میرسید همان قدر خوش گذرانده

as if he had won.

که انگار برده است.

I remember once he told me a story

یادم هست یکبار یک داستانی را برایم تعریف می کرد

about a joke the students played on him.

در مورد یک شوخی که دانش آموزها با او می کردند.

I think it was for his birthday --

اونا برای-- فکر کنم برای تولدش بود--

they took him for lunch

اونا فاینمن رو برای ناهار بردن بیرون

to a sandwich place in Pasadena.

برای ناهار بردنش به

یک ساندویچ فروشی در پاسادینا.

It may still exist; I don't know.

شاید هنوزم اونجا باشه؛ نمی دونم.

Celebrity sandwiches was their thing.

اونجا به خاطر ساندويچ هاى آدمهاى مشهور معروف بود.

You could get a Marilyn Monroe sandwich.

می تونستید ساندویچ مریلین مونرو بگیرید.

You could get a Humphrey Bogart sandwich.

می شد ساندویچ هامفری بوگارت گرفت.

The students went there in advance,

دانشجوها زودتر رفته بودند اونجا

and arranged that they'd all order Feynman sandwiches.

و همه هماهنگ کرده بودند که ساندویچ فاینمن بگیرند.

یکی بعد از دیگری میومدن داخل و ساندویچ فاینمن سفارش می دادند.

One after another, they came in and ordered Feynman sandwiches.

فاینمن عاشق این جریان بود.

Feynman loved this story.

He told me this story, and he was really happy and laughing.

اون این جریان رو برای من تعریف کرد و واقعا خوشحال و خندان بود.

When he finished the story, I said to him,

وقتی که داستان رو تعریف کرد بهش گفتم،

"Dick, I wonder what would be the difference

" دیک، موندم تفاوت بین

ساندویچ فاینمن و ساندویچ ساسکایند چیه؟"

between a Feynman sandwich and a Susskind sandwich."

And without skipping a beat at all,

و اون بدون وقفه جواب داد

he said, "Well, they'd be about the same.

"خب، تقریبا عین همدیگه هستند.

تنها تفاوت اینه که، ساندویچ ساسکایند ژامبون خیلی بیشتری داره."

The only difference is a Susskind sandwich would have a lot more ham."

ژامبون، در نقش بازیگر بده.

"Ham" as in bad actor.

(خنده حضار)

(Laughter)

Well, I happened to have been very quick that day,

خب، من هم اون روز حاضر جواب بودم،

و گفتم "بله، ولی سوسیس بالونی کمتری داره."

and I said, "Yeah, but a lot less baloney."

(Laughter)

(خنده حضار)

(Applause)

حقیقتش اینه که

The truth of the matter

is that a Feynman sandwich had a load of ham,

ساندویچ فاینمن

پر از ژامبون بود

but absolutely no baloney.

اما هیچ سوسیس بالونی نداشت.

What Feynman hated worse than anything else

فاینمن بیشتر از همه از

ادعای روشنفکری بدش میومد--

was intellectual pretense --

حقه بازی،

phoniness,

false sophistication, jargon.

پیچیدگی های الکی، کاربرد اصطلاحات پیچیده.

یادمه یک بار در دهه ی 80

I remember sometime during the mid-'80s,

در میانه ی دهه ی 80

Dick and I and Sidney Coleman would meet a couple of times

دیک و من و سیدنی کلمن

ما چند بار با هم ملاقات داشیتم

up in San Francisco -- at some very rich guy's house --

در سن فرانسیسکو و در خونه ی یک آدم پولدار--

up in San Francisco for dinner.

برای شام اونجا بودیم.

و آخرین باری که این آدم پولدار ما رو دعوت کرد،

And the last time the rich guy invited us,

he also invited a couple of philosophers.

چند تا فیلسوف هم دعوت کرده بود.

These guys were philosophers of mind.

اونها بر فلسفه ی ذهن کار می کردند.

Their specialty was the philosophy of consciousness.

تخصص شون فلسفه ی آگاهی بود.

And they were full of all kinds of jargon.

و حرف زدنشون پر از اصطلاحات تخصصی بود.

دارم سعی می کنم کلماتشون رو به خاطر بیارم--

I'm trying to remember the words --

"monism," "dualism," categories all over the place.

"یگانگی"، "دوگانگی ذهن و ماده" و کلی موضوع دیگه طرح میشد.

من نمی دونستم معنی اینها چیه، دیک هم نمی دونست--

I didn't know what those meant, neither did Dick or Sydney, for that matter.

سیدنی هم راجع به این موضوع چیزی نمی دونست.

پس راجع به چی داشتیم حرف می زدیم؟

And what did we talk about?

Well, what do you talk about when you talk about minds?

خب، وقتی راجع به ذهن حرف بزنید صحبت چیه؟

There's one obvious thing to talk about:

یک چیز، همین چیزِ بدیهی--

Can a machine become a mind?

آیا یک ماشین می تونه به ذهن تبدیل شه؟

Can you build a machine

آیا میشه ماشینی ساخت

that thinks like a human being that is conscious?

که مثل انسان ها فکر کنه،

و آگاه باشه؟

We sat around and talked about this -- we of course never resolved it.

می نشستیم و راجع به این حرف می زدیم-- البته هیچ وقت حلش نکردیم.

But the trouble with the philosophers

ولی مشکل ما با فیلسوف ها این بود که

is that they were philosophizing

اونا در حال فلسفه بافی برای چیزی بودند که

when they should have been science-ophizing.

باید علمی باهاش برخورد می شد.

در نهایت این یک سوال علمیه.

It's a scientific question, after all.

And this was a very, very dangerous thing to do

و این فلسفه بافی در حضور دیک فاینمن

یک کار خیلی خیلی خطرناک بود.

around Dick Feynman.

(Laughter)

Feynman let them have it -- both barrels, right between the eyes.

فاینمن اجازه داد تا آنها صحبت هاشون رو بکنند-- هر دو طرف، با هم حسابی بجنگند.

It was brutal; it was funny -- ooh, it was funny.

بحثشون وحشیانه بود، خنده دار بود-- اوه، واقعا خنده دار بود.

But it was really brutal.

ولی واقعا وحشیانه بود.

He really popped their balloon.

اون واقعا آتش بحث اونها رو روشن می کرد.

ولی نکته جالب این بود که--

But the amazing thing was -- Feynman had to leave a little early;

فاینمن باید یک کمی زود می رفت.

he wasn't feeling too well, so he left a little bit early.

حالش خوب نبود، پس یکم زودتر رفت.

And Sidney and I were left there with the two philosophers.

و سیدنی و من با دو تا فیلسوف تنها موندیم.

And the amazing thing is these guys were flying.

و جالبیش اینه که این افراد داشتند پرواز می کردند.

They were so happy.

اونا خیلی خوشحال بودند.

اونا یه مرد بزرگ رو دیده بودند؛

They had met the great man;

they had been instructed by the great man;

اونا توسط یک مرد بزرگ راهنمایی شده بودند؛

they had an enormous amount of fun

به اونها خیلی خوش گذشته بود

having their faces shoved in the mud ...

اونا با صورت به زمین کوبیده شده بودند

و این یک چیز استثنایی بود.

And it was something special.

I realized there was something just extraordinary about Feynman,

من متوجه شدم که یک چیز واقعا خارق العاده در مورد فاینمن هست

حتی زمانی که کارش رو میکرد.

even when he did what he did.

Dick -- he was my friend; I did call him Dick --

دیک، دوست من بود. بهش دیک می گفتم.

Dick and I had a little bit of a rapport.

ما با هم یک کم تفاهم داشتیم.

فکر کنم این یک حس مشترک خاص بود که ما داشتیم.

I think it may have been a special rapport that he and I had.

We liked each other; we liked the same kind of things.

به هم علاقه داشتیم؛ به چیزهای مشترک علاقه داشتیم.

I also like the intellectual macho games.

من هم عاشق بازی های فکری مردونه بودم.

Sometimes I would win, mostly he would win,

بعضی وقتها من می بردم، بیشتر اوقات اون

but we both enjoyed them.

ولی ما هر دو لذت می بردیم.

And Dick became convinced at some point

و دیک در یه زمانی قانع شده بود که

that he and I had some kind of similarity of personality.

من و اون یک تشابه شخصیتی داشیتم.

فکر کنم اشتباه می کرد.

I don't think he was right.

I think the only point of similarity between us

فکر کنم تنها تشابه بین ما

این بود که هر دو دوست داشتیم راجع به خودمان حرف بزنیم.

is we both like to talk about ourselves.

But he was convinced of this.

ولی اون اعتقاد خودشو داشت.

و اون کنجکاو بود.

And the man was incredibly curious.

این مرد وحشتناک کنجکاو بود.

And he wanted to understand what it was and why it was

و اون می خواست بفهمه که این ارتباطِ جالب بین ما

چی هست و چرا هست.

that there was this funny connection.

And one day, we were walking.

و یک روز داشتیم صحبت می کردیم. فرانسه بودیم.

We were in France, in Les Houches.

در شهر لازوش بودیم.

We were up in the mountains, 1976.

رفته بودیم کوه. سال 1976 بود.

کوه بودیم و فاینمن به من گفت

And Feynman said to me, "Leonardo ..."

اون گفت: "لئوناردو"

علت این که به من می گفت لئوناردو

The reason he called me "Leonardo" is because we were in Europe,

این بود که در اروپا بودیم

and he was practicing his French.

و داشت زبان فرانسه تمرین می کرد.

(Laughter)

اون گفت "لئوناردو،

And he said, "Leonardo,

تو در دوران کودکی بیشتر با مادرت نزدیک بودی

were you closer to your mother or your father when you were a kid?"

یا با پدرت؟"

I said, "Well, my real hero was my father.

من گفتم "خب، قهرمان واقعی من پدرم بود.

اون یک کارگر بود،

He was a working man,

سواد تا کلاس پنجم داشت.

had a fifth-grade education.

He was a master mechanic, and he taught me how to use tools.

اون استاد مکانیک بود، و به من هم کار با ابزار رو یاد داده بود.

He taught me all sorts of things about mechanical things.

او به من همه نوع کار با ابزارهای مکانیکی را یاد داد.

He even taught me the Pythagorean theorem.

حتی به من قضیه فیثاغورث رو هم یاد داده بود.

He didn't call it the hypotenuse,

اون اسم وتر رو بکار نمی برد،

he called it the shortcut distance."

بهش می گفت مسیر میانبر."

And Feynman's eyes just opened up.

و چشم های فاینمن برق زد.

He went off like a lightbulb.

انگار بهش الهام شد.

و اون گفت اون هم

And he said that he had had

basically exactly the same relationship with his father.

اصولا رابطه ی مشابهی

با پدرش داشته.

In fact, he had been convinced at one time

در حقیقت، اون یک مدت معتقد بود

that to be a good physicist,

که برای یک فیزیکدان خوب بودن

خیلی مهم هست که

it was very important to have had that kind of relationship

با پدرتون اینچنین ارتباطی داشته باشید.

with your father.

I apologize for the sexist conversation here,

بخاطر این صحبت جنسیتی متاسفم،

but this is the way it really happened.

ولی این واقعا رخ داد.

He said he had been absolutely convinced that this was necessary,

می گفت که کاملا قانع شده بود که این لازم هست--

a necessary part of the growing up of a young physicist.

بخش ضروری برای رشد به عنوان یک فیزیکدان جوان.

Being Dick, he, of course, wanted to check this.

دیک، البته با توجه به خصوصیاتش می خواست این رو آزمایش کنه.

می خواست بره و یک آزمایش ترتیب بده.

He wanted to go out and do an experiment.

خب، این کار رو کرد.

(Laughter)

Well, he did.

رفت و آزمایش کرد.

He went out and did an experiment.

اون از تمام دوستهاش كه فكر مي كرد فيزيكدانان قابلى هستند پرسيد

He asked all his friends that he thought were good physicists,

"شما از مادرتان تاثير گرفتيد يا از پدرتان؟"

"Was it your mom or your pop that influenced you?"

They were all men,

همه فيزيكدان ها مرد بودند

and to a man, every single one of them said,

و تك تك اونها جواب دادند

"از مادرم"

"My mother."

(Laughter)

(خنده حضار)

There went that theory, down the trash can of history.

و اين نظريه به زباله دان تاريخ رفت.

(Laughter)

But he was very excited that he had finally met somebody

ولى اون خيلى خوشحال بود كه آخر سر كسى را پيدا كرده

who had the same experience with his father

كه ارتباطش با پدرش مشابه

رابطه اون با پدرش بوذه.

as he had with his father.

And for some time, he was convinced this was the reason we got along so well.

و براى مدتى معتقد بود كه

اين دليل جور بودن ما با هم هست.

I don't know. Maybe. Who knows?

نمى دونم. شايد. كسى چه ميدونه؟

But let me tell you a little bit about Feynman the physicist.

ولى بذاريد يه مقدار

از فاينمن فيزيكدان براتون بگم.

Feynman's style -- no, "style" is not the right word.

سبك فاينمن--

نه، سبك كلمه ى مناسب نيست.

"Style" makes you think of the bow tie he might have worn,

كلمه سبك بيشتر نوع پاپيونى كه مى بسته

يا كتى كه مى پوشيده رو تداعى ميكنه.

or the suit he was wearing.

منظور من عميق تر از اينهاست،

It's something much deeper than that,

but I can't think of another word for it.

ولى واژه مناسب به ذهنم خطور نمى كنه.

سبك علمى فاينمن

Feynman's scientific style was always to look for the simplest,

هميشه اين بود كه به دنبال ساده ترين باشه،

ساده ترين راه حل ممكن براى يك مسئله.

most elementary solution to a problem that was possible.

If it wasn't possible, you had to use something fancier.

اگر اين ممكن نبود بايد از يك چيز پر زرق و برق تر استفاده كنيد.

ولى بدون ترديد اين جريان

No doubt, part of this was his great joy and pleasure

شعف و لذت اون از

in showing people that he could think more simply than they could.

نشان دادن تواناىى تفكر ساده و بى پيرايه اش نسبت به ديگران بود.

But he also deeply believed, he truly believed,

ولى اون عميقا اعتقاد داشت، حقيقتا معتقد بود كه

that if you couldn't explain something simply,

اگه نمى تونيد يه چيزى رو ساده توضيح بدهيد

you didn't understand it.

بخاطر اينه كه خودتان هم اون رو نفهميديد.

In the 1950s, people were trying to figure out

در ده ٥٠ افرادى تلاش مى كردند تا

how superfluid helium worked.

هليوم ابر سيال رو بشناسند.

يه نظريه موجود بود.

There was a theory.

It was due to a Russian mathematical physicist.

نتيجه ى كار يك رياضى فيزيكدان روسى بود

و يك نظريه ى پيچيده بود.

It was a complicated theory;

I'll tell you what it was soon enough.

به شما مى گم اون نظريه چه بود.

It was a terribly complicated theory,

يك نظريه به غايت پيچيده بود

full of very difficult integrals and formulas

پر از انتگرال هاى سخت و فرمول

and mathematics and so forth.

و رياضيات و الى آخر.

And it sort of worked, but it didn't work very well.

و يك جورهايى جواب مى داد، ولى خيلى نتيجه بخش نبود.

تنها حالتى كه نظريه جواب مى داد

The only way it worked

is when the helium atoms were very, very far apart.

زمانى بود كه اتم هاى هليوم از يكديگه خيلى، خيلى دور بودند.

And unfortunately,

اتم ها بايد خيلى خيلى با هم فاصله مى داشتند.

و متاسفانه، در هليوم مايع اتم هاى هليوم

the helium atoms in liquid helium are right on top of each other.

دقيقا روى همديگه قرار گرفتند.

Feynman decided, as a sort of amateur helium physicist,

فاينمن، به عنوان يك فيزيكدان مبتدى هليوم،

تصميم گرفت سعى كنه اين رو بفهمه.

that he would try to figure it out.

He had an idea, a very clear idea.

اون يه ايده داشت، يه ايده خيلى ساده.

He would try to figure out

اون سعى كرد ببينه

what the quantum wave function of this huge number of atoms looked like.

اثر موجى كوانتومى

در اين تعداد زياد اتم به چه شكله.

اون سعى كرد به وسيله چند اصل ساده

He would try to visualize it,

guided by a small number of simple principles.

مسئله رو تجسم كنه.

The small number of simple principles were very, very simple.

چند تا اصل ساده، واقعا خيلى ساده بودند.

The first one was that when helium atoms touch each other,

اوليش اين بود كه

وقتى كه اتم هاى هليوم با هم تماس داشته باشند، اونها همديگه رو دفع مى كنند.

they repel.

The implication of that is that the wave function has to go to zero,

نتيجه ى اين اينه كه اثر موجى كوانتومى بايد به صفر برسه،

اين اثر وقتى اتم ها با هم برخورد مى كنند محو ميشه.

it has to vanish when the helium atoms touch each other.

اصل ديگه اينه كه

The other fact is that in the ground state --

در حالت پايه، حالت با كمترين انرژى در يك سيستم كوانتومى

the lowest energy state of a quantum system --

اثر كوانتومى خيلى يكنواخت هست--

the wave function is always very smooth;

it has the minimum number of wiggles.

اثر كمترين ميزان نوسان رو داره.

So he sat down --

بنابراين اون نشست--

and I imagine he had nothing more

و مى تونم تصور كنم كه بجز

than a simple piece of paper and a pencil --

يه تكه كاغذ و قلم چيز ديگه اى نداشته--

and he tried to write down, and did write down,

و سعى كرد تا ساده ترين تابعى كه

به ذهنش می رسید که شرایط حدی

the simplest function that he could think of,

which had the boundary conditions

اثر موجی که در هنگام برخورد دو اتم

that the wave function vanish when things touch

از بین می رفت و سایر مواقع به صورت یکنواخت هست رو

and is smooth in between.

بنویسه، و اون رو نوشت.

اون یک چیز ساده نوشت.

He wrote down a simple thing -- so simple, in fact,

در واقع انقدر ساده بود که

that I suspect a really smart high-school student

فکر کنم یک دانش آموز دبیرستانی باهوش

که محاسبات نخوانده هم

who didn't even have calculus

could understand what he wrote down.

بتواند اون چیزی که نوشته بود رو بفهمه.

The thing was, that simple thing that he wrote down

مسئله این بود که اون نوشته ی ساده که او نوشت

explained everything that was known at the time about liquid helium,

همه چیزی رو که تا آن زمان در مورد هلیوم مایع شناخته شده بود رو توضیح می داد

و بعدها قسمتی رو.

and then some.

I've always wondered whether the professionals --

همیشه از خودم می پرسم

که آیا حرفه ای ها، حرفه ای ها در زمینه ی فیزیک هلیوم

the real professional helium physicists --

were just a little bit embarrassed by this.

یک مقدار با این مسئله شرمنده نشدند؟

They had their super-powerful technique,

اونها تکنیک های واقعا قوی خودشان را داشتند

ولی اون ها هم نتیجه ای نگرفته بودند.

and they couldn't do as well.

Incidentally, I'll tell you what that super-powerful technique was.

اتفاقا، به شما می گم این تکنیک های واقعا قوی چی بودند.

این ها تکنیک دیاگرام های فاینمن بودند.

It was the technique of Feynman diagrams.

(Laughter)

(خنده حضار)

He did it again in 1968.

اون مجدد در سال 1968 همین کار رو کرد.

In 1968, in my own university -- I wasn't there at the time --

در 1968، در همان دانشگاه من--

اون موقع من آنجا نبودم-- ولی در 1968،

they were exploring the structure of the proton.

داشتند ساختار پروتون رو بررسی می کردند.

The proton is obviously made of a whole bunch of little particles;

پروتون به وضوح از

کلی ذرات کوچکتر ساخته شده.

this was more or less known.

این رو کم و بیش می دونستند.

And the way to analyze it was, of course, Feynman diagrams.

و تنها راهی که می شد این رو تحلیل کرد البته که دیاگرام های فاینمن بود.

این همون چیزی بود که دیاگرام های فاینمن براش ساخته شده بودند--

That's what Feynman diagrams were constructed for --

to understand particles.

فهم ذرات.

The experiments that were going on were very simple:

آزمایش هایی که انجام می دادند خیلی ساده بودند.

پروتون رو می گرفتند

you simply take the proton,

and you hit it really sharply with an electron.

و یک الکترون رو به شدت به آن برخورد می دادند.

دیاگرام های فاینمن برای همین جور چیزها بود.

This was the thing the Feynman diagrams were for.

تنها مسئله این بود که

The only problem was that Feynman diagrams are complicated.

دیاگرام های فاینمن پیچیده بودند.

شامل انتگرال های مشکل هستند.

They're difficult integrals.

If you could do all of them, you would have a very precise theory,

اگر بتونید همه ی اونها رو حل کنید، اون موقع یک نظریه ی دقیق دارید.

ولی نمی شد؛ واقعا پیچیده بودند.

but you couldn't -- they were just too complicated.

افراد مختلفی سعی می کردند که اونها رو حل کنند.

People were trying to do them.

دیاگرام تک حلقوی حل میشه. نگران تک حلقه ای نباشید.

You could do a one-loop diagram. Don't worry about one loop.

تک حلقه، دو حلقه-- شاید دیاگرام سه حلقه ای رو هم بتوان حل کرد،

One loop, two loops -- maybe you could do a three-loop diagram,

ولی بعد از آن رو هیچ کاری نمیشه کرد.

but beyond that, you couldn't do anything.

فاینمن گفت: "همه ی اونها رو فراموش کنید.

Feynman said, "Forget all of that.

Just think of the proton

به پروتون به عنوان

as an assemblage, a swarm, of little particles."

انباشته ای از ذرات نگاه کنید--

مجموعه ای از ذرات کوچک."

He called them "partons."

به این ذرات می گفت پارتون.

He said, "Just think of it as a swarm of partons moving real fast."

می گفت: "فکر کنید این مجموعه ای از پاترون هایی هست

که خیلی سریع حرکت می کنند."

چون سرعت حرکت اونها زیاده

Because they're moving real fast,

relativity says the internal motions go very slow.

نسبیت می گه که حرکات داخلی اونها آروم می شند.

ناگهان الکترون برخورد می کنه.

The electron hits it suddenly --

it's like taking a very sudden snapshot of the proton.

خیلی شبیه عکس فوری از پروتون هست.

چی دیده میشه؟

What do you see?

یک سری پارتون های بدون حرکت.

You see a frozen bunch of partons.

They don't move,

اونها حرکت نمی کنند و به دلیل عدم حرکت

and because they don't move during the course of the experiment,

در طول آزمایش

you don't have to worry about how they're moving.

لازم نیست که نگران چگونگی حرکت اونها باشید.

لازم نیست به نیروهای بین اونها توجه کنید.

You don't have to worry about the forces between them.

فقط باید به اون به عنوان

You just get to think of it as a population of frozen partons."

مجموعه ای از

پارتون های بدون حرکت فکر کنید.

This was the key to analyzing these experiments.

این کلید تحلیل این آزمایشها بود.

خیلی خوب جواب داد، واقعا داد--

Extremely effective.

یکی می گفت انقلاب کلمه ی مناسبی نیست.

Somebody said the word "revolution" is a bad word.

ولی من فکر می کنم این موجود است، پس نمی گم انقلاب--

I suppose it is, so I won't say "revolution,"

but it certainly evolved very, very deeply our understanding of the proton,

ولی این قطعا فهم ما از

پروتون را عمیقا تکمیل کرد

and of particles beyond that.

و همچنین ذرات بعد از آن.

Well, I had some more that I was going to tell you

خب، صحبت های دیگه ای هم داشتم در مورد رابطه ام با فاینمن

که می خواستم بیان کنم

about my connection with Feynman,

what he was like,

این که چطوری بود

but I see I have exactly half a minute.

ولی می بینم که دقیقا 30 ثانیه وقت دارم.

So I think I'll just finish up by saying:

پس با این تموم می کنم

و می گم فکر نمی کنم فاینمن از این برنامه خوشش میومد.

I actually don't think Feynman would have liked this event.

فکر می کنم می گفت

I think he would have said, "I don't need this."

"به این نیازی ندارم."

But ...

حالا چطوری می تونیم فاینمن رو گرامی بداریم؟

(Laughter)

How should we honor Feynman?

How should we really honor Feynman?

چطوری واقعا یادش رو زنده نگه داریم؟

I think the answer is we should honor Feynman

فکر کنم جوابش اینه که باید یاد فاینمن رو با

by getting as much baloney out of our own sandwiches

در آوردن سوسیس های هر چه بیشتر از

ساندویچ هایمان گرامی بداریم.

as we can.

متشکرم.

Thank you.

(Applause)

(تشویق)