Parasitic worms hold back human progress. Here's how we can end them | Ellen Agler

64,739 views

2020-02-25 ・ TED


New videos

Parasitic worms hold back human progress. Here's how we can end them | Ellen Agler

64,739 views ・ 2020-02-25

TED


Tafadhali bofya mara mbili manukuu ya Kiingereza hapa chini ili kucheza video.

Translator: Nelson Simfukwe Reviewer: Joachim Mangilima
00:12
These are worms.
0
12482
1583
Hawa ni minyoo.
00:14
Not the kind of worms you find crawling in the dirt.
1
14089
2586
Si minyoo ambayo utaiona ikitambaa kwenye uchafu
00:16
These are parasitic roundworms.
2
16699
2154
Hivi ni vimelea vya minyookuru.
00:18
They live inside a human being's intestines.
3
18877
2435
Wanaishi ndani utumbo wa mwanadamu.
00:21
Each of these worms can grow up to 12 inches long,
4
21336
2756
Kila mmoja wa minyoo hii huweza kukua hadi urefu wa inchi 12,
00:24
and there are 200 of them in this jar for a reason,
5
24116
2381
na wapo 200 katika kopo hili kwa sababu fulani,
00:26
because that is the number you might typically find
6
26521
2382
kwa sababu hiyo ni idadi ambayo kwa kawaida utawakuta
00:28
in the belly of a single infected child.
7
28927
2444
ndani ya tumbo la mtoto anayeugua.
00:31
Worm infections have been around for thousands of years.
8
31395
2660
Maambukizi ya minyoo yamekuwapo kwa takribani ya maelfu ya miaka.
00:34
They have influenced the outcomes of wars,
9
34079
2000
Yamechangia katika matokeo ya baada ya vita,
00:36
and they have long stymied human health.
10
36103
1913
na kukinzana na afya ya mwanadamu kwa muda sana.
00:38
Roundworm, hookworm,
11
38040
1587
minyookuru, safura,
00:39
whipworm, schistosomiasis:
12
39651
2023
minyoo-mjeledi, kichocho:
00:41
infections from these species cause pain and discomfort.
13
41698
3112
maambukizi kutoka katika vijidudu hivi husababisha maumivu na kukosa raha.
00:44
They steal nutrients and zap energy.
14
44834
2093
Huiba virutubisho na kunyong'onyeza mwili.
00:46
They stunt both physical and cognitive growth.
15
46951
2474
Hudumaza ukuaji wa kimwili na kiakili.
00:49
In most cases, these worms may not be fatal,
16
49449
2722
Katika matukio mbalimbali, minyoo hawa huwa si wenye madhara makubwa,
00:52
but paradoxically, that's part of the problem.
17
52195
2179
lakini cha kushangaza, hiyo ndiyo sababu mojawapo ya tatizo.
00:54
It means that many countries
18
54398
1540
Inamaanisha kwamba nchi nyingi
00:55
simply have not been able to prioritize their treatment.
19
55962
2732
hazihitajika kuweza kutoa kipaumbele cha matibabu yake.
00:58
There's a social cost to that:
20
58718
1617
Na kuna madhara kwa jamii kutokana na hilo:
01:00
children without access to deworming treatments
21
60359
2192
watoto ambao hawapati huduma za dawa za kuua minyoo
01:02
have lower rates of school attendance.
22
62575
2043
wana mahudhurio ya chini shuleni.
01:04
Adults who grow up without deworming medicine
23
64642
2112
Watu wazima ambao hukua bila kutumia dawa za kuua minyoo
01:06
are less productive and have lower lifelong earnings.
24
66778
2800
hawawezi fanya kazi kwa juhudi na huwa na kipato duni.
01:09
What intestinal worms do, really,
25
69602
2112
Kitu ambacho minyoo hufanya, kihalisia,
01:11
is limit potential.
26
71738
1427
ni kuweka kikwazo cha uwezo wa uchapakazi.
01:13
Currently, there are 1.7 billion people in the world still at risk for worms.
27
73189
4219
Hadi sasa, kuna watu bilioni 1.7 duniani walio katika hatari ya minyoo hii.
01:17
Six hundred million of them are in Africa.
28
77432
2446
Milioni mia sita kati yao wanaishi Afrika.
01:19
For every dollar invested in worm control and prevention,
29
79902
3126
Kwa kila dola inayowekezwa katika kupambana na kuondokana na minyoo,
01:23
African countries see up to 42 dollars return in economic benefits.
30
83052
4151
Afrika inapata hadi dola 42 katika faidiko la kiuchumi.
01:27
The good news is that deworming treatment is extremely easy.
31
87227
3044
Habari njema ni kwamba matibabu ya kuua minyoo ni rahisi mno.
01:30
One to three pills given once or twice a year
32
90295
2245
Kuanzia kidonge kimoja hadi vitatu vikitolewa mara moja au mbili kwa mwaka
01:32
is enough to take a child from 200 worms to zero
33
92564
3040
hutosha kabisa kumfanya mtoto kutoka kuwa na minyoo 200 hadi kutokuwa na mnyoo hata mmoja
01:35
and to protect them from infection going forward.
34
95628
2423
na kuwalinda na maambukizi yajayo.
01:38
In communities where there's a high prevalence of worms,
35
98075
2620
Katika jamii ambazo kuna uwepo mkubwa wa minyoo,
01:40
treatment can be done right at school.
36
100719
1823
matibabu yanaweza fanyika shuleni.
01:42
This process is extremely simple and fast.
37
102855
2333
Mchakato huu ni rahisi na wa haraka.
01:45
In Ethiopia, for example, this is done for 20 million children
38
105212
3126
Nchini Ethiopia, kwa mfano, hii inafanyika kwa watoto milioni 20
01:48
in a matter of weeks.
39
108362
1786
ndani ya wiki chache tu.
01:50
The world has come a long way
40
110172
1628
Dunia imetoka mbali
01:51
on getting deworming medicines to the people who need them,
41
111824
2825
katika kuwapatia dawa za minyoo watu wanaozihitaji,
01:54
and African governments want to gain more traction.
42
114673
2540
na serikali za nchi za Afrika zinataka kupata msukumo.
01:57
It's now time to match their ambition.
43
117237
2109
Ni wakati sasa wa kuendana na malengo yao.
01:59
The END Fund will work with governments
44
119729
1945
Mradi wa END utashirikiana na serikali
02:01
to create a plan that drastically reduces the burden of disease caused by worms.
45
121698
4719
kuandaa mpango madhubuti wa kupunguza mzigo wa magonjwa yanayosababishwa na minyoo.
02:06
They’ll work together to ensure prevention and treatment programs
46
126441
3138
Watafanya kazi pamoja kuhakikisha programu za kinga na tiba
02:09
can serve everyone.
47
129603
1294
zinaweza kumpa huduma kila mtu.
02:10
The END Fund has an audacious idea:
48
130921
2179
Mradi wa END una wazo lenye uthubutu:
02:13
they believe we are the generation to end sickness from worm infections forever.
49
133124
4380
wanaamini kwamba sisi ni kizazi ambacho kitakomesha magonjwa yatokanayo na minyoo milele.
02:17
The key is not simply to build new programs from scratch,
50
137528
3195
Mpango si tu kuunda programu mpya kuanzia mwanzo,
02:20
but to amplify the efforts of the programs that are already taking shape.
51
140747
3642
lakini kuzipa muamko zaidi juhudi za programu ambazo tayari zinaleta mabadiliko.
02:24
By examining the problem of how worms transmit disease,
52
144413
3112
Kwa kutathmini tatizo la namna gani minyoo husambaza magonjwa,
02:27
the END Fund has identified five key areas where they can drive improvement.
53
147549
3920
mradi wa END umegundua sehemu tano muhimu ambazo wanaweza fanyia maboresho.
02:32
Number one: lower the cost of treatment.
54
152017
2443
Namba moja: matibabu yaliyo nafuu.
02:34
Many pharmaceutical companies offer deworming medicines for free,
55
154484
3049
Makampuni mengi ya kutengeneza madawa hutoa dawa za minyoo bure,
02:37
so the END Fund works with the right partners
56
157557
2143
hivyo mradi wa END unafanya kazi na washirika sahihi
02:39
to coordinate their delivery.
57
159724
1567
kusimamia utoaji wa dawa.
02:41
They will continue to secure drug donations
58
161315
2420
Wataendelea kusimamia utoaji wa dawa
02:43
for additional at-risk populations.
59
163759
2637
katika jamii ambazo zipo katika hatari.
02:46
They can now do it for less than 25 cents per child per year.
60
166982
3778
Sasa wanaweza kufanya kwa chini ya zaidi ya senti 25 kwa mtoto katika mwaka mmoja.
02:51
Number two: focus on prevention.
61
171120
2430
Namba mbili: kutazamia katika kinga.
02:53
The END Fund calls in the right partners to educate communities
62
173574
3002
Mradi wa END unahamasisha washirika sahihi ili kuelimisha jamii
02:56
on sanitation and hygiene
63
176600
1569
katika usafi wa mazingira na usafi binafsi
02:58
in order to change behaviors around things like hand-washing
64
178193
2842
ili kuweza kubadili mienendo kama kuosha mikono
03:01
and latrine use,
65
181059
1151
na matumizi ya msalani,
03:02
ensuring people are not continually reinfected.
66
182234
2693
kuhakikisha kwamba watu hawapati tena maambukizi.
03:04
Number three: invest in innovation.
67
184951
2709
Namba tatu: kuwekeza katika ubunifu.
03:07
The END Fund has contributed to deworming
68
187684
2075
Mradi wa END umechangia katika kutokomeza minyoo
03:09
by introducing innovative techniques that effectively target and treat people.
69
189783
4240
kwa kuleta namna za kibunifu ambazo zinawalenga watu na kuwatibu.
03:14
They will test new delivery methods,
70
194047
1768
Watajaribu namna mpya za utoaji huduma,
03:15
target the environments where parasites thrive
71
195839
2192
kulenga mazingira ambayo vimelea huweza kuishi
03:18
and influence behavior change.
72
198055
1711
na kushawishi mabadiliko ya mienendo.
03:19
Number four: monitor and evaluate.
73
199790
2713
Namba nne: kusimamia na kufanya tathmini.
03:22
The END Fund collects detailed data on all programs on a regular basis
74
202527
3795
Mradi wa END hukusanya taarifa za programu zote mara kwa mara
03:26
to help them get better and better over time.
75
206346
2712
ili kuweza kuboresha programu zaidi na zaidi kadiri muda unavyokwenda.
03:29
Number five: increase local ownership.
76
209082
2842
Namba tano: kuongeza umilikishaji katika jamii.
03:31
At all stages of the process,
77
211948
1619
Katika hatua zote za mchakato,
03:33
the END Fund works with government and local stakeholders
78
213591
3167
mradi wa END unafanya kazi na serikali na wadau katika jamii
03:36
to encourage cofinancing commitments that support deworming efforts.
79
216782
3778
ili kuweza kuchangia michango ya kifedha kwa pamoja ili kuunga mkono juhudi za kuondokana na minyoo.
03:40
They also worked with African philanthropists
80
220584
2176
Wamefanya kazi wa wahisani kutoka Afrika
03:42
and corporate leaders to partner on these efforts.
81
222784
2847
na viongozi wa makampuni katika juhudi hizi.
03:45
There's an incredible opportunity to work together to create a new system
82
225655
3722
Kuna fursa kubwa sana ya kufanya kazi pamoja kutengeneza namna mpya
03:49
for disease elimination for the next decade and beyond.
83
229401
3222
ya kuondoa ugonjwa kwa muongo unaofata na zaidi.
03:52
Part of the money the END Fund needs
84
232647
1755
Kiasi cha fedha ambacho mradi wa END unahitaji
03:54
will go directly toward delivering deworming treatments
85
234426
2601
kitakwenda moja kwa moja katika utoaji wa matibabu ya minyoo
03:57
to communities that need it
86
237051
1398
kwa jamii ambazo zina uhitaji
03:58
and part will go towards facilitating the handover of programs
87
238473
3421
na kiasi kingine kitaenda katika uwezeshaji wa miradi
04:01
to local ownership.
88
241918
1301
kwa umilikishaji wa jamii.
04:03
Together, these efforts will create prevention and treatment programs
89
243243
3461
Kwa pamoja, hizi juhudi zitatengeneza programu za kukinga na kutibu
04:06
that are sustainable far into the future.
90
246728
2586
ambazo zitakuwa madhubuti hadi miaka ijayo.
04:09
If this plan gets fully funded for the next six years,
91
249338
3492
Kama mradi huu utawezeshwa kifedha kwa miaka sita ijayo,
04:12
tens of millions of people will receive deworming treatment.
92
252854
3657
makumi ya mamilioni ya watu wataweza pata matibabu ya minyoo.
04:16
With that, countries will be interrupting the cycle of disease transmission
93
256883
3722
Kwa hilo, nchi zitaweza kuuondoa mzunguko wa maambukizi ya ugonjwa
04:20
at all levels,
94
260629
1171
katika ngazi zote,
04:21
and most importantly, people will experience significant improvements
95
261824
3853
na lililo muhimu zaidi, watu wataweza kuimarika zaidi
04:25
in their mental, physical and social health.
96
265701
2951
katika afya ya kiakili, kimwili na mahusiano ya kijamii.
04:28
Just imagine the potential that will be gained
97
268676
2518
Hebu fikiria uwezo utakao kuwepo
04:31
when people can stop worrying about these
98
271218
2419
pale watu wanapokoma kupata wasiwasi wa jambo hili
04:33
and can put their energy into things like these.
99
273661
2849
na kuweka nguvu zao katika mambo kama haya.
04:37
(Students' overlapping voices)
100
277331
1719
(Wanafunzi wakipaza sauti)
04:39
(Clapping and singing)
101
279074
3183
(Wakipiga makofi na kuimba)
04:42
(Cheering)
102
282281
2840
(Wakishangilia)
Kuhusu tovuti hii

Tovuti hii itakuletea video za YouTube ambazo ni muhimu kwa kujifunza Kiingereza. Utaona masomo ya Kiingereza yanayofundishwa na walimu wa kiwango cha juu kutoka duniani kote. Bofya mara mbili kwenye manukuu ya Kiingereza yanayoonyeshwa kwenye kila ukurasa wa video ili kucheza video kutoka hapo. Manukuu yanasonga katika kusawazishwa na uchezaji wa video. Ikiwa una maoni au maombi yoyote, tafadhali wasiliana nasi kwa kutumia fomu hii ya mawasiliano.

https://forms.gle/WvT1wiN1qDtmnspy7