Parasitic worms hold back human progress. Here's how we can end them | Ellen Agler

Çeviri: Burakhan Uçar Gözden geçirme: Nevaz Mescioğlu

These are worms.

Bunlar solucan.

Not the kind of worms you find crawling in the dirt.

Toprakta sürünenlerden değil.

These are parasitic roundworms.

Bunlar asalak solucanlar.

They live inside a human being's intestines.

İnsanların bağırsaklarında yaşıyorlar.

Each of these worms can grow up to 12 inches long,

Ayrıca bu solucanların her biri 30 cm uzunluğa ulaşabiliyor.

and there are 200 of them in this jar for a reason,

Bu kavanozda ise bir sebepten ötürü onlardan 200 tane var.

because that is the number you might typically find

Nedeni ise enfeksiyon kapmış bir çocuğun

in the belly of a single infected child.

karnındaki ortalama solucan sayısının bu kadar olması.

Worm infections have been around for thousands of years.

Solucan enfeksiyonları binlerce yıldır hayatımızda;

savaşların sonuçlarını etkilediler

They have influenced the outcomes of wars,

ve insan sağlığına uzun süredir zarar vermekteler.

and they have long stymied human health.

Roundworm, hookworm,

Asalak kurtlar, kancalı kurtlar kamçılı kurtlar, şistozomiyazlar.

whipworm, schistosomiasis:

infections from these species cause pain and discomfort.

Bu türlerin enfeksiyonları acı verici ve rahatsız edici olur.

They steal nutrients and zap energy.

Vücuttan besinleri ve enerjiyi sömürürler.

They stunt both physical and cognitive growth.

Fiziksel ve zihinsel büyümeye engel olurlar.

In most cases, these worms may not be fatal,

Çoğu durumda, bu kurtlar ölümcül değildir.

but paradoxically, that's part of the problem.

Fakat çelişkili bir şekilde, sorun da bu.

It means that many countries

Yani birçok ülke tedaviyi öncelikli hâle getiremiyor.

simply have not been able to prioritize their treatment.

There's a social cost to that:

Bunun da sosyal bir bedeli var:

children without access to deworming treatments

Bu haşerelerden kurtulamayan çocukların okula gitme oranları daha düşük oluyor.

have lower rates of school attendance.

Adults who grow up without deworming medicine

Bu hastalıkla büyüyen yetişkinler ise

are less productive and have lower lifelong earnings.

daha az üretken oluyor ve daha az kazanç sağlıyor.

What intestinal worms do, really,

Bağırsak solucanlarının tam olarak yaptığı şey ise

is limit potential.

potansiyeli kısıtlamak.

Currently, there are 1.7 billion people in the world still at risk for worms.

Şu an dünyada solucanlar yüzünden risk altında olan 1,7 milyar insan var.

Six hundred million of them are in Africa.

600 milyonu ise Afrika'da.

For every dollar invested in worm control and prevention,

Solucan enfeksiyonunu kontrol altına almak için yatırım yapılan her 1 dolar,

African countries see up to 42 dollars return in economic benefits.

ekonomiye 42 dolar olarak geri dönüyor.

The good news is that deworming treatment is extremely easy.

Güzel haberse bu hastalığın tedavisi oldukça kolay.

One to three pills given once or twice a year

1-2 yılda bir alınan birkaç ilaç

is enough to take a child from 200 worms to zero

bir çocuktaki solucan sayısını 200'den 0'a indirmek

and to protect them from infection going forward.

ve ömür boyu koruma sağlamak için yeterli.

In communities where there's a high prevalence of worms,

Solucanların çok yaygın olduğu toplumlarda tedavi okulda bile yapılabilir.

treatment can be done right at school.

This process is extremely simple and fast.

Tedavi süreci çok hızlı ve basit.

In Ethiopia, for example, this is done for 20 million children

Örneğin Etiyopya'da, birkaç hafta içinde milyonlarca çocuk tedavi ediliyor.

in a matter of weeks.

The world has come a long way

Dünya, bu hastalık için ilaç tedarik etme konusunda çok iyi bir yol katetti.

on getting deworming medicines to the people who need them,

and African governments want to gain more traction.

Ve Afrika hükûmeti bunun daha da artmasını istiyor.

It's now time to match their ambition.

Şimdiyse onların isteklerini gerçekleştirme zamanı.

The END Fund will work with governments

END Fund, solucanlardan kaynaklanan

to create a plan that drastically reduces the burden of disease caused by worms.

hastalık yükünü büyük ölçüde azaltmak için hükûmetlerle birlikte çalışmalar yapacak.

They’ll work together to ensure prevention and treatment programs

Hastalığı tedavi ve koruma etme hizmetini herkese sunmak için birlikte çalışacaklar.

can serve everyone.

The END Fund has an audacious idea:

Hatta END Fund'ın bu konuda iddialı bir projesi var:

they believe we are the generation to end sickness from worm infections forever.

Bizim neslimizin, solucan enfeksiyonlarını sonsuza kadar yok edeceğimize inanıyorlar.

The key is not simply to build new programs from scratch,

Amacımız sıfırdan yeni programlar kurmak değil.

but to amplify the efforts of the programs that are already taking shape.

Şu an hizmet edenleri de güçlendirmek.

By examining the problem of how worms transmit disease,

END Fund, solucanların hastalıkları nasıl bulaştırdığını teşhis ederek

the END Fund has identified five key areas where they can drive improvement.

geliştirebileceğimiz beş önemli madde belirledi.

Number one: lower the cost of treatment.

İlk madde: Tedavinin maliyetini düşürmek.

Many pharmaceutical companies offer deworming medicines for free,

Birçok eczacılık şirketi ücretsiz ilaç tedariki teklif ediyor.

so the END Fund works with the right partners

END Fund da doğru ortaklarla çalışarak ilaçların teslim edilmesi için çalışıyor.

to coordinate their delivery.

They will continue to secure drug donations

Daha fazla risk altındaki insanlar için

for additional at-risk populations.

güvenli ilaç bağışı hizmetine de devam edecek.

They can now do it for less than 25 cents per child per year.

Yıllık, her çocuk için 25 sentten daha ucuza hizmet sağlıyor.

Number two: focus on prevention.

İkinci madde: Önlem odaklı olmak.

The END Fund calls in the right partners to educate communities

END Fund, insanların; tuvalet kullanımı ve el yıkamak gibi alışkanlıklarını

on sanitation and hygiene

değiştirmek için, temizlik ve hijyen konusunda

in order to change behaviors around things like hand-washing

toplumlara eğitim vererek tekrar enfeksiyon kapmalarını önlemek için

and latrine use,

ensuring people are not continually reinfected.

doğru partnerlerle çalışacak.

Number three: invest in innovation.

Üçüncü madde: Yeniliğe yatırım yapmak.

The END Fund has contributed to deworming

END Fund, doğrudan insanları hedef alan ve etkili bir tedavi sunan

by introducing innovative techniques that effectively target and treat people.

yenilikçi teknikleri insanlara tanıtarak tedaviye katkı sağlayacak.

They will test new delivery methods,

Yeni teslimat yöntemleri deneyecekler,

target the environments where parasites thrive

parazitlerin geliştikleri çevreleri hedef alacaklar

and influence behavior change.

ve insanların davranışlarını değiştirecekler.

Number four: monitor and evaluate.

Dördüncü madde: Gözlemlemek ve değerlendirmek.

The END Fund collects detailed data on all programs on a regular basis

END Fund düzenli olarak program verilerini detaylı bir şekilde

to help them get better and better over time.

toplayacak ve iyileştirmek için çalışmalar yapacak.

Number five: increase local ownership.

Beşinci madde: Yerel sahipliği arttırmak.

At all stages of the process,

Sürecin bütün aşamalarında

the END Fund works with government and local stakeholders

END Fund, haşerelerden kurtulma çabasını destekleyen finansman taahhütlerini

to encourage cofinancing commitments that support deworming efforts.

teşvik etmek için hükûmetlerle ve hissedarlarla çalışacak.

They also worked with African philanthropists

Ayrıca taşın altına elini sokmak isteyen hayırseverler ve kurumsal liderlerle de

and corporate leaders to partner on these efforts.

iş birliği yapacak.

There's an incredible opportunity to work together to create a new system

Önümüzdeki on yıl ve sonrasında hastalıklardan kurtulmak amacıyla

for disease elimination for the next decade and beyond.

iş birliği yapmak ve yeni bir sistem kurmak için inanılmaz bir fırsat var.

Part of the money the END Fund needs

END Fund'a bağışlanan paranın bir kısmı

will go directly toward delivering deworming treatments

doğrudan ihtiyaç sahibi olan toplumlara tedaviyi ulaştırmak için kullanılacak.

to communities that need it

and part will go towards facilitating the handover of programs

Diğer bir kısmı ise programların yerel mülkiyete aktarılmasını

to local ownership.

kolaylaştırmak için kullanılacak.

Together, these efforts will create prevention and treatment programs

Bu çabaların hepsi bir araya geldiğinde

that are sustainable far into the future.

uzun yıllar boyunca sürecek tedavi ve koruma programları oluşacak.

If this plan gets fully funded for the next six years,

Eğer bu program önümüzdeki 6 yıl boyunca tam olarak finanse ettirilirse

tens of millions of people will receive deworming treatment.

on milyonlarca insan tedavi edilebilecek.

With that, countries will be interrupting the cycle of disease transmission

Bununla birlikte, ülkeler her anlamda hastalığın bulaşmasını engellemiş

at all levels,

and most importantly, people will experience significant improvements

ve daha da önemlisi, insanlar zihinsel, fiziksel ve sosyal sağlıklarında

in their mental, physical and social health.

çok önemli gelişmeler kaydetmiş olacak.

Just imagine the potential that will be gained

İnsanların hastalık için endişe etmek yerine

when people can stop worrying about these

enerjilerini böyle şeylere harcadıkları zaman

and can put their energy into things like these.

ortaya çıkacak potansiyeli bir düşünsenize.

(Students' overlapping voices)

(Öğrencilerin karışık sesleri)

(Clapping and singing)

(Alkışlar ve şarkı sesleri)

(Cheering)

(Neşeli sesler)