How Your Sense of Smell Helps You Savor Flavor | Body Stuff with Dr. Jen Gunter | TED

In a recent survey,

Prevodilac: Una Kavazović Lektor: Milenka Okuka

U nedavnoj anketi,

a majority of respondents picked their sense of smell

većina učesnika je izabrala čulo mirisa

as the one they'd be most willing to give up

kao ono kog bi se najlakše odrekli

among the traditional five senses.

među pet tradicionalnih čula.

But if you love food,

Međutim, ako volite hranu,

you should be giving your nose much more credit.

trebalo bi da svoj nos mnogo više cenite.

Because it’s actually our sense of smell

Jer je zapravo naše čulo mirisa

that plays a huge role in our ability to process flavor.

ono koje igra ogromnu ulogu u našoj sposobnosti da obrađujemo ukus.

[Body Stuff with Dr. Jen Gunter]

[„Body Stuff” sa dr Džen Ganter]

First, let's talk about how smell works,

Prvo, da vidimo kako miris funkcioniše,

from coffee to stinky trash.

od kafe do smrdljivog smeća.

The substances around us give off volatiles,

Supstance oko nas ispuštaju isparljive materije,

which you can think of as tiny smell molecules.

koje možete zamisliti kao sitne molekule mirisa.

We breathe in these smell molecules,

Mi udišemo ove molekule mirisa,

which then stimulate the olfactory sensory neurons

koji zatim stimulišu olfaktorne senzorne nervne ćelije

that sit high in the nose.

koje se nalaze visoko u nosu.

Each of these neurons contains an odor receptor on its surface.

Svaka od ovih nervnih ćelija sadrži receptor mirisa na svojoj površini.

Once the odor receptors are triggered by these smell molecules,

Kada se receptori mirisa pokrenu zahvaljujući ovim molekulima mirisa,

the neurons send information about them to the brain.

nervne ćelije šalju informacije o njima našem mozgu.

Here's what I think is so cool.

Evo šta mislim da je baš sjajno.

The brain not only categorizes that information as a particular odor,

Mozak ne samo da kategoriše ovu informaciju kao naročit miris,

it may also begin to associate feelings,

već može početi da povezuje osećanja,

like pleasure or disgust and other moods and emotions with that odor

poput zadovoljstva ili gađenja i drugih raspoloženja i osećanja sa datim mirisom

for future reference.

za ubuduće.

For example, you sniff bacon, you eat it,

Recimo, pomirišete slaninu, pojedete je,

your taste buds get salt,

vaši receptori ukusa prime so,

and then your body gets a whack of fat,

i onda vaše telo oseti masnoću,

which is an energy source.

što predstavlja izvor energije.

So the brain loves it and attaches a positive label to it.

Pošto to mozak voli, prikači mu pozitivnu etiketu.

The next time you smell bacon,

Sledeći put kada pomirišete slaninu,

a sensation associated with pleasure arises.

senzacija vezana za zadovoljsto se pojavljuje.

Now, there are a lot of smells out there,

Sad, postoji dosta mirisa oko nas,

more than our 400 or so odor receptors can detect.

više nego što naših otprilike 400 receptora mirisa može prepoznati.

But people with a healthy working sense of smell

Međutim, ljudi sa normalnim, funkcionalnim čulom mirisa

have odor receptors that can combine

imaju receptore mirisa koji se kombinuju

to detect anywhere between 10,000

tako da prepoznaju sve između 10,000

to more than a trillion different odors.

i više od biliona različitih mirisa.

Now, taste is completely different.

Ipak, ukus je potpuno različit.

It comes from taste receptors on our tongues and in our mouths.

On dolazi iz receptora ukusa na našem jeziku i u našim ustima.

Taste is limited to the basics: salty, sweet, bitter, sour

Ukus je ograničen u suštini na: slano, slatko, gorko, kiselo

and, somewhat controversially, umami or savory.

i, pomalo kontroverzno, umami ili prijatan ukus.

You can taste without smell,

Možete imati ukus bez mirisa,

but anyone with a stuffy nose can attest

ali bilo ko sa začepljenim nosem može reći

that's a pretty bland experience.

da je to prilično bezukusno iskustvo.

That's because when we eat, for example, chewing pizza,

To je zato što kada jedemo, na primer, dok žvaćemo picu,

the pizza releases volatiles that travel from our mouths and throat

pica ispušta isparljive materije koje putuju od naših usta i grla

up through the nasal passage.

kroz nosnu šupljinu.

There, olfactory neurons get all the complex smells from the pizza

Tamo, olfaktorne nervne ćelije dobijaju sve složene mirise od pice

and send that information to the brain.

i šalju tu informaciju mozgu.

The smell and taste work together to help us enjoy food.

Miris i ukus sarađuju kako bi nam pomogli da uživamo u hrani.

When our nose isn't working properly and food seems flavorless,

Kada naš nos ne funkcioniše ispravno i hrana se čini bezukusnom,

it's because we're only tasting those basic tastes

to je zato što samo osećamo ove osnovne ukuse

without any of the complex odors detected through smell.

bez ikakvih složenih mirisa koje naše čulo prepoznaje.

So the next time you savor an amazing flavor,

Tako da sledeći put kada uživate u nekom sjajnom ukusu,

thank your nose.

zahvalite se svom nosu.

Our sense of smell is what brings nuance to what we eat.

Naše čulo mirisa je to što donosi nijanse onome što jedemo.