How Your Sense of Smell Helps You Savor Flavor | Body Stuff with Dr. Jen Gunter | TED

In a recent survey,

Translator: Tram Ngoc Reviewer: My Den

Trong một khảo sát gần đây,

a majority of respondents picked their sense of smell

đa số người trả lời chọn khứu giác

as the one they'd be most willing to give up

là giác quan họ sẵn sàng từ bỏ nhất

among the traditional five senses.

trong 5 giác quan.

But if you love food,

Nhưng nếu là tín đồ ăn uống,

you should be giving your nose much more credit.

bạn nên tin yêu khứu giác của mình nhiều hơn.

Because it’s actually our sense of smell

Bởi vì thật sự khứu giác của bạn

that plays a huge role in our ability to process flavor.

đóng vai trò rất quan trọng trong khả năng xử lí mùi vị của chúng ta.

[Body Stuff with Dr. Jen Gunter]

[Body Stuff cùng Bác sĩ Jen Gunter]

First, let's talk about how smell works,

Trước tiên, hãy nói về cách mùi hương hoạt động,

from coffee to stinky trash.

từ hương cà phê cho đến mùi rác.

The substances around us give off volatiles,

Các chất xung quanh ta đều bay hơi,

which you can think of as tiny smell molecules.

bạn có thể nghĩ đến các phân tử mùi hương bé xíu.

We breathe in these smell molecules,

Chúng ta hít vào các phân tử ấy,

which then stimulate the olfactory sensory neurons

chúng kích thích các tế bào thần kinh khứu giác

that sit high in the nose.

nằm sâu trong mũi.

Each of these neurons contains an odor receptor on its surface.

Mỗi tế bào thần kinh chứa thụ thể mùi trên bề mặt.

Once the odor receptors are triggered by these smell molecules,

Một khi các thụ thể mùi được kích hoạt bởi các phân tử mùi hương,

the neurons send information about them to the brain.

tế bào thần kinh sẽ gửi thông tin của chúng về não.

Here's what I think is so cool.

Và đây là thứ tôi cảm thấy tuyệt nhất.

The brain not only categorizes that information as a particular odor,

Não không chỉ phân loại thông tin ấy như mùi hương đặc biệt,

it may also begin to associate feelings,

nó còn bắt đầu kết nối với cảm giác,

like pleasure or disgust and other moods and emotions with that odor

như là hài lòng hay ghê tởm hoặc tâm trạng và cảm xúc khác với mùi hương đó

for future reference.

để nhận biết trong tương lai.

For example, you sniff bacon, you eat it,

Chẳng hạn, bạn ngửi thịt xông khói, bạn ăn nó,

your taste buds get salt,

vị giác của bạn cảm nhận được vị mặn,

and then your body gets a whack of fat,

cơ thể bạn nhận được lượng lớn chất béo,

which is an energy source.

như một nguồn năng lượng.

So the brain loves it and attaches a positive label to it.

Vậy nên não yêu thích nó và gắn biểu tượng tích cực cho nó.

The next time you smell bacon,

Vào lần tiếp theo khi ngửi mùi thịt xông khói,

a sensation associated with pleasure arises.

một cảm giác gắn với sự hài lòng trỗi dậy.

Now, there are a lot of smells out there,

Giờ đây, trong vô vàn mùi hương ngoài kia,

more than our 400 or so odor receptors can detect.

Các thụ thể mùi có thể phát hiện 400 mùi hoặc hơn thế nữa.

But people with a healthy working sense of smell

Nhưng với những người có khứu giác khỏe

have odor receptors that can combine

với các thụ thể mùi có thể phối hợp

to detect anywhere between 10,000

để phát hiện đâu đó khoảng 10,000

to more than a trillion different odors.

cho tới một nghìn tỷ mùi hương khác nhau.

Now, taste is completely different.

Các mùi vị thì lại khác hoàn toàn.

It comes from taste receptors on our tongues and in our mouths.

Nó đến từ các thụ thể vị trên lưỡi và trong miệng chúng ta.

Taste is limited to the basics: salty, sweet, bitter, sour

Mùi vị chỉ giới hạn trong các vị cơ bản: mặn, ngọn, đắng, chua

and, somewhat controversially, umami or savory.

và một vị gây tranh cãi, vị bột ngọt, hay vị “ngon”.

You can taste without smell,

Bạn có thể nếm mà không cần ngửi,

but anyone with a stuffy nose can attest

nhưng bất kì ai nghẹt mũi đều nhận thấy

that's a pretty bland experience.

khi đó hương vị sẽ rất nhạt nhòa.

That's because when we eat, for example, chewing pizza,

Đó là bởi vì khi ta ăn gì đó, nhai pizza chẳng hạn,

the pizza releases volatiles that travel from our mouths and throat

các vụn pizza sẽ đi từ miệng và họng

up through the nasal passage.

đi lên đường mũi.

There, olfactory neurons get all the complex smells from the pizza

Ở đó, các thần kinh khứu giác sẽ nhận hỗn hợp mùi từ pizza

and send that information to the brain.

và gửi thông tin đến não.

The smell and taste work together to help us enjoy food.

Mùi và vị kết hợp hài hòa mang cho ta cảm giác ngon miệng.

When our nose isn't working properly and food seems flavorless,

Khi mũi hoạt động không tốt và đồ ăn dường như vô vị,

it's because we're only tasting those basic tastes

đó là bởi vì chúng ta chỉ nếm được vị

without any of the complex odors detected through smell.

mà không cảm nhận được mùi hương.

So the next time you savor an amazing flavor,

Vì thế lần sau, khi thưởng thức một hương vị tuyệt vời,

thank your nose.

hãy biết ơn mũi của bạn.

Our sense of smell is what brings nuance to what we eat.

Khứu giác của chúng ta là thứ mang lại sắc thái cho thứ chúng ta ăn.