How Your Sense of Smell Helps You Savor Flavor | Body Stuff with Dr. Jen Gunter | TED

In a recent survey,

Translator: Sanntint Tint Reviewer: Myo Aung

မကြာသေးတဲ့ စစ်တမ်းတစ်ခုမှာ

a majority of respondents picked their sense of smell

ဖြေဆိုသူအများစုဟာ အစဥ်အလာ အာရုံငါးပါးမှာ

as the one they'd be most willing to give up

စွန့်လွှတ်လိုစိတ်အရှိဆုံးဖြစ်တဲ့

among the traditional five senses.

သူတို့ရဲ့အနံ့ခံအာရုံကို ရွေးချယ်ခဲ့ကြတယ်။

But if you love food,

ဒါပေမဲ့ အစားအသောက်ကို နှစ်သက်ရင်တော့

you should be giving your nose much more credit.

နှာခေါင်းကို အများကြီး ပိုပြီးဂုဏ်ပြုသင့်တယ်။

Because it’s actually our sense of smell

ဘာလို့လဲဆိုတော့ အနံ့ခံအာရုံဟာ အရသာကို

that plays a huge role in our ability to process flavor.

စီမံပြုပြင်နိုင်စွမ်းမှာ ကြီးမားတဲ့ အခန်းကဏ္ဍကနေ ပါဝင်တာကြောင့်ပါ။

[Body Stuff with Dr. Jen Gunter]

[ဒေါက်တာ Jen Gunter နှင့် ခန္ဓာကိုယ်အကြောင်း]

First, let's talk about how smell works,

ပထမဆုံး ကော်ဖီကနေ အမှိုက် အနံ့ဆိုးတွေအထိ

from coffee to stinky trash.

အနံ့ အလုပ်လုပ်ပုံအကြောင်း ဆွေးနွေးရအောင်။

The substances around us give off volatiles,

ပတ်ဝန်းကျင်က အရာဝတ္ထုတွေက သေးငယ်တဲ့ အနံ့ မော်လီကျူးတွေလို့

which you can think of as tiny smell molecules.

ထင်နိုင်တဲ့ အငွေ့ပြန်မှုတွေကို ထုတ်ပေးတယ်။

We breathe in these smell molecules,

ဒီအနံ့ မော်လီကျူးတွေကို ရှူရှိုက်ပြီးနောက်မှာ

which then stimulate the olfactory sensory neurons

နှာခေါင်းထဲက အမြင့်ပိုင်းမှာ ရှိနေတဲ့ ဂန္ဓာရုံ အာရုံခံ

that sit high in the nose.

နူရွန်းတွေကို လှုံ့ဆော်တယ်။

Each of these neurons contains an odor receptor on its surface.

ဒီနူရွန်းတစ်ခုစီရဲ့မျက်နှာပြင်ပေါ်မှာ အနံ့ခံ တုံ့ပြန်အင်္ဂါတစ်ခုပါရှိတယ်။

Once the odor receptors are triggered by these smell molecules,

ဒီအနံ့ခံ မော်လီကျူးတွေကနေ အနံ့ခံ တုံ့ပြန်အင်္ဂါကို အစပျိုးလိုက်တာနဲ့

the neurons send information about them to the brain.

နူရွန်းတွေက သူတို့နဲ့ပတ်သက်တဲ့ အချက်အလက်ကို ဦးနှောက်ဆီပို့တယ်။

Here's what I think is so cool.

ဒီမှာ သိပ်မိုက်တယ်လို့ ကျွန်မ ထင်တဲ့အရာပါ။

The brain not only categorizes that information as a particular odor,

ဦးနှောက်က ဒီအချက်အလက်တွေကို သီးခြား အနံ့တစ်ခုအဖြစ် ခွဲခြားသတ်မှတ်ရုံသာမက

it may also begin to associate feelings,

သာယာမှု သို့မဟုတ် မနှစ်မြို့မှုနဲ့ အခြား စိတ်သဘောထားတွေ၊

like pleasure or disgust and other moods and emotions with that odor

ခံစားမှုတွေလို ခံစားချက်တွေကို နောင်အကိုးအကားအတွက် ဒီရနံ့နဲ့ အတူ

for future reference.

စတင်ပေါင်းစပ်နိုင်တာပါ။

For example, you sniff bacon, you eat it,

ဥပမာ၊ ဝက်ဆားနယ်ခြောက်ကို ရှူတယ်၊ စားတယ်၊

your taste buds get salt,

ရသာဖူးတွေက ဆားကိုရတယ်၊

and then your body gets a whack of fat,

ဒီနောက် ခန္ဓာကိုယ်က စွမ်းအင်

which is an energy source.

အရင်းအမြစ်ဖြစ်တဲ့ အဆီဝေစု ရတယ်။

So the brain loves it and attaches a positive label to it.

ဒါကြောင့် ဦးနှောက်က ဒါကိုနှစ်သက်ပြီး ဒါမှာ အပြုသဘော တံဆိပ်တစ်ခုကို ကပ်ထားတယ်။

The next time you smell bacon,

နောက်တစ်ကြိမ် ဝက်ဆားနယ်ခြောက်ကို အနံ့ခံလိုက်တဲ့အခါ

a sensation associated with pleasure arises.

သာယာမှုနဲ့ ဆက်နွယ်တဲ့ ခံစားမှုတစ်ခု ပေါ်လာပါတယ်။

Now, there are a lot of smells out there,

အခု အပြင်မှာ အနံ့တွေ အများကြီးရှိနေတယ်။

more than our 400 or so odor receptors can detect.

ကျွန်မတို့ရဲ့ အနံ့ခံ တုံ့ပြန်အင်္ဂါ ၄၀၀ ကျော်က ထောက်လှမ်းနိုင်တယ်။

But people with a healthy working sense of smell

ဒါပေမဲ့ ကောင်းမွန်စွာ အလုပ်လုပ်တဲ့ အနံ့အာရုံရှိသူတွေဟာ

have odor receptors that can combine

အနံ့ ၁၀,၀၀၀ ကနေ ထရီလျံကျော်ကြားက

to detect anywhere between 10,000

ဘယ်နေရာမှာမဆို ခွဲခြားသိရှိနိုင်စေဖို့

to more than a trillion different odors.

ပေါင်းစပ်နိုင်တဲ့အနံ့ခံ တုံ့ပြန်အင်္ဂါတွေရှိတယ်။

Now, taste is completely different.

ကဲ အရသာကတော့ လုံးဝကို ခြားနားပါတယ်။

It comes from taste receptors on our tongues and in our mouths.

ဒါက လျှာတွေနဲ ခံတွင်းတွေမှာရှိတဲ့ အရသာ တုံ့ပြန်အင်္ဂါတွေကနေ လာတာပါ။

Taste is limited to the basics: salty, sweet, bitter, sour

အရသာကို ဒီအခြေခံတွေမှာ ကန့်သတ်ထားတယ်။ အငန်၊ အချို၊ အခါး၊ အချဉ်နဲ့

and, somewhat controversially, umami or savory.

အတန်ငယ် အငြင်းပွားစရာဖြစ်တဲ့ umami သို့မဟုတ် အရသာရှိတာပါ။

You can taste without smell,

အနံ့မပါဘဲ အရသာခံနိုင်ပေမဲ့

but anyone with a stuffy nose can attest

နှာပိတ်နေတဲ့သူတိုင်းကတော့ ဒါဟာ တော်တော်လေး ဖွယ်တဲ့

that's a pretty bland experience.

အတွေ့အကြုံလို့ သက်သေပြုနိုင်တယ်။

That's because when we eat, for example, chewing pizza,

ဘာလို့လဲဆိုတော့ စားတဲ့အခါ ဥပမာ ပီဇာကို ဝါးတဲ့အခါ

the pizza releases volatiles that travel from our mouths and throat

ပီဇာက ပါးစပ်နဲ့ လည်ချောင်းကနေ နှာခေါင်း လမ်းကြောင်းတစ်လျှောက် ထွက်လာတဲ့

up through the nasal passage.

အငွေ့ပြန်မှုတွေကို ထုတ်ပေးလို့ပါ။

There, olfactory neurons get all the complex smells from the pizza

အဲဒီမှာ ဂန္ဓာရုံ နူရွန်းတွေက ပီဇာဆီကနေ ရှုပ်ထွေးတဲ့ အနံ့တွေကို ရယူပြီး

and send that information to the brain.

ဒီအချက်အလက်တွေကို ဦးနှောက်ဆီ ပို့ပေးတယ်။

The smell and taste work together to help us enjoy food.

အနံ့နဲ့ အရသာက အစားအစာကို နှစ်သက်အောင် ကူညီဖို့ အတူတကွ လုပ်ဆောင်တယ်။

When our nose isn't working properly and food seems flavorless,

နှာခေါင်းက ကောင်းကောင်း အလုပ်မလုပ်တော့ဘဲ အစားအစာက အရသာမရှိဘူးလို့ ထင်ရတာာက

it's because we're only tasting those basic tastes

အနံ့အားဖြင့် သိရှိရတဲ့ ရှုပ်ထွေးတဲ့ အနံ့တွေမရှိဘဲ

without any of the complex odors detected through smell.

ဒီအခြေခံအရသာတွေကိုပဲ မြည်းစမ်းနေရတာကြောင့်ပါ။

So the next time you savor an amazing flavor,

ဒီတော့ အံ့သြစရာ အရသာကို နောက်တစ်ကြိမ် အရသာခံရတဲ့အခါ သင့်နှာခေါင်းကို

thank your nose.

ကျေးဇူတင်လိုက်ပါ။

Our sense of smell is what brings nuance to what we eat.

အနံ့ခံအာရုံက ကျွန်မတို့ စားတာကို သိမ်မွေ့တဲ့ ခြားနားမှုတွေဖြစ်စေတာပါ။