How Your Sense of Smell Helps You Savor Flavor | Body Stuff with Dr. Jen Gunter | TED

In a recent survey,

Çeviri: Sılanaz Topuz Gözden geçirme: Burak Yildiz

Son zamanlarda yapılan

a majority of respondents picked their sense of smell

bir ankette, yanıt verenlerin büyük bir kısmı

as the one they'd be most willing to give up

geleneksel beş duyu arasından vazgeçmeye en meyilli

among the traditional five senses.

oldukları koku alma duygusunu seçti.

But if you love food,

Fakat, yemeği seviyorsanız

you should be giving your nose much more credit.

burnunuzun hakkını daha fazla vermelisiniz.

Because it’s actually our sense of smell

Çünkü aslında tatları işlemede

that plays a huge role in our ability to process flavor.

büyük bir rol oynayan koku alma duygumuz.

[Body Stuff with Dr. Jen Gunter]

[Dr. Jen Gunter ile Body Stuff]

First, let's talk about how smell works,

Öncelikle, kahveden kokuşmuş çöpe kadar

from coffee to stinky trash.

kokunun nasıl çalıştığına bakalım.

The substances around us give off volatiles,

Etrafımızdaki maddeler minik koku

which you can think of as tiny smell molecules.

molekülleri gibi düşünebileceğiniz uçucu maddeler yayar.

We breathe in these smell molecules,

Bu küçük koku moleküllerini soluyoruz

which then stimulate the olfactory sensory neurons

ve bunlar daha sonra burnun üst kısmında konumlanan koku

that sit high in the nose.

alma nöronlarını uyarıyor.

Each of these neurons contains an odor receptor on its surface.

Bu nöronların her biri yüzeyinde bir koku alıcısı içerir.

Once the odor receptors are triggered by these smell molecules,

Bu moleküller tarafından koku alıcıları tetiklendiğinde

the neurons send information about them to the brain.

nöronlar, beyne onlar hakkında bilgi yollar.

Here's what I think is so cool.

Çok havalı olduğunu düşündüğüm bir şey var.

The brain not only categorizes that information as a particular odor,

Beyin yalnızca bu bilgiyi belirli bir koku olarak sınıflandırmaz,

it may also begin to associate feelings,

aynı zamanda gelecekte referans olması için zevk veya tiksinti gibi

like pleasure or disgust and other moods and emotions with that odor

duyguları ve diğer ruh hallerini ve duyguları bu kokuyla ilişkilendirmeye

for future reference.

başlayabilir.

For example, you sniff bacon, you eat it,

Örneğin, pastırmayı koklarsanız, yersiniz,

your taste buds get salt,

tat alma tomurcuğunuz tuz alır,

and then your body gets a whack of fat,

daha sonra vücudunuz bir enerji kaynağı olan

which is an energy source.

bir miktar yağ alır.

So the brain loves it and attaches a positive label to it.

Böylece beyin onu sever ve ona olumlu bir etiket yapıştırır.

The next time you smell bacon,

Bir sonraki sefer pastırmayı kokladığınızda,

a sensation associated with pleasure arises.

zevkle ilgili bir his ortaya çıkar.

Now, there are a lot of smells out there,

Mevut olarak, 400 kadar koku alıcımızın

more than our 400 or so odor receptors can detect.

algılayabileceğinden fazla, dışarıda pek çok koku var.

But people with a healthy working sense of smell

Ancak sağlıklı çalışan koku alma duygusuna sahip insanlar

have odor receptors that can combine

10.000 ile bir trilyondan fazla farklı kokuyu

to detect anywhere between 10,000

algılamak için

to more than a trillion different odors.

birleşebilen koku alıcılarına sahip olur.

Now, taste is completely different.

Şimdi, tat tamamen farklı.

It comes from taste receptors on our tongues and in our mouths.

Dilimizdeki ve ağzımızdaki tat alıcılarından gelir.

Taste is limited to the basics: salty, sweet, bitter, sour

Basitçe, tat sınırlıdır: tuzlu, tatlı, acı, ekşi

and, somewhat controversially, umami or savory.

ve biraz tartışmalı bir şekilde, umami veya baharatlı.

You can taste without smell,

Koku olmadan tat alabilirsiniz,

but anyone with a stuffy nose can attest

ancak burnu tıkalı olan herkes bunun oldukça

that's a pretty bland experience.

tatsız bir deneyim olduğunu doğrulayabilir.

That's because when we eat, for example, chewing pizza,

Bunun nedeni, örneğin pizzayı çiğnerken,

the pizza releases volatiles that travel from our mouths and throat

pizzanın ağzımızdan boğazımızdan ve burun geçidinden yukarı uçucu

up through the nasal passage.

maddeler bırakması.

There, olfactory neurons get all the complex smells from the pizza

Orada, koku alma nöronları, pizzadan gelen tüm karmaşık kokuları

and send that information to the brain.

alır ve bu bilgiyi beyne gönderir.

The smell and taste work together to help us enjoy food.

Koku ve tat birlikte çalışarak besinlerden keyif almamıza yardımcı olur.

When our nose isn't working properly and food seems flavorless,

Burnumuz düzgün çalışmadığında ve yiyecekler tatsız gözüktüğünde,

it's because we're only tasting those basic tastes

bunun nedeni koku yoluyla algılanan karmaşık kokuların hiçbiri

without any of the complex odors detected through smell.

olmadan sadece temel tatları alıyor olmamız.

So the next time you savor an amazing flavor,

Yani bir dahaki sefere harika bir lezzetin tadına vardığınızda,

thank your nose.

burnunuza teşekkür edin.

Our sense of smell is what brings nuance to what we eat.

Yediklerimize fark katan şey koku alma duyumuz olur.