How Your Sense of Smell Helps You Savor Flavor | Body Stuff with Dr. Jen Gunter | TED

In a recent survey,

Tłumaczenie: Dominika Musialik Korekta: Ola Królikowska

W niedawnej ankiecie

a majority of respondents picked their sense of smell

większość respondentów wybrało zmysł węchu

as the one they'd be most willing to give up

jako ten, z którego byliby najbardziej skłonni zrezygnować

among the traditional five senses.

spośród tradycyjnych pięciu zmysłów.

But if you love food,

Ale jeśli kochasz jedzenie,

you should be giving your nose much more credit.

warto dać swojemu nosowi więcej uznania.

Because it’s actually our sense of smell

Bo to właściwie nasz zmysł węchu

that plays a huge role in our ability to process flavor.

odgrywa ogromną rolę w naszej zdolności do przetwarzania smaku.

[Body Stuff with Dr. Jen Gunter]

[Body Stuff z dr Jen Gunter]

First, let's talk about how smell works,

Najpierw porozmawiajmy o tym, jak działa zapach

from coffee to stinky trash.

od kawy po śmierdzące śmieci.

The substances around us give off volatiles,

Substancje wokół nas wydzielają substancje lotne,

which you can think of as tiny smell molecules.

które możemy uznać za maleńkie cząsteczki zapachowe.

We breathe in these smell molecules,

Wdychamy te cząsteczki zapachowe,

which then stimulate the olfactory sensory neurons

które następnie stymulują węchowe neurony czuciowe

that sit high in the nose.

siedzące wysoko w nosie.

Each of these neurons contains an odor receptor on its surface.

Każdy z tych neuronów na swojej powierzchni zawiera receptor zapachów.

Once the odor receptors are triggered by these smell molecules,

Po uruchomieniu receptorów zapachów przez cząsteczki zapachowe,

the neurons send information about them to the brain.

neurony wysyłają informacje o nich do mózgu.

Here's what I think is so cool.

Moim zdaniem fajne jest to,

The brain not only categorizes that information as a particular odor,

że mózg nie tylko klasyfikuje te informacje jako konkretny zapach,

it may also begin to associate feelings,

ale może też zacząć kojarzyć uczucia

like pleasure or disgust and other moods and emotions with that odor

jak przyjemność czy wstręt oraz inne nastroje i emocje z tym zapachem

for future reference.

w przyszłości.

For example, you sniff bacon, you eat it,

Na przykład wąchasz boczek, jesz go,

your taste buds get salt,

Twoje kubki smakowe dostają sól

and then your body gets a whack of fat,

i wtedy twoje ciało dostaje dawkę tłuszczu,

which is an energy source.

który jest źródłem energii.

So the brain loves it and attaches a positive label to it.

Więc mózg to kocha i dołącza do niego pozytywną etykietę.

The next time you smell bacon,

Następnym razem, kiedy czujesz bekon,

a sensation associated with pleasure arises.

pojawia się doznanie skojarzone z przyjemnością.

Now, there are a lot of smells out there,

Istnieje dużo więcej zapachów.

more than our 400 or so odor receptors can detect.

Zdecydowanie więcej niż te około 400, które nasze receptory mogą wykryć.

But people with a healthy working sense of smell

Ale ludzie ze zdrowym, działającym zmysłem węchu

have odor receptors that can combine

mają receptory zapachowe, które mogą się łączyć

to detect anywhere between 10,000

i wykrywać mniej więcej od 10 tysięcy

to more than a trillion different odors.

do ponad biliona różnych zapachów.

Now, taste is completely different.

Smak to coś zupełnie innego.

It comes from taste receptors on our tongues and in our mouths.

Pochodzi z receptorów smakowych na naszych językach i w naszych ustach.

Taste is limited to the basics: salty, sweet, bitter, sour

Wyróżnia podstawowe smaki: słony, słodki, gorzki, kwaśny

and, somewhat controversially, umami or savory.

i nieco kontrowersyjny umami lub słonawy.

You can taste without smell,

Możesz smakować bez zapachu,

but anyone with a stuffy nose can attest

ale każdy z zatkanym nosem potwierdzi,

that's a pretty bland experience.

że to dość mdłe doświadczenie.

That's because when we eat, for example, chewing pizza,

To dlatego, że gdy jemy na przykład pizzę,

the pizza releases volatiles that travel from our mouths and throat

pizza uwalnia substancje lotne, które wędrują z naszych ust i gardła

up through the nasal passage.

w górę przez kanał nosowy.

There, olfactory neurons get all the complex smells from the pizza

Tam neurony węchowe odbierają wszystkie złożone zapachy z pizzy

and send that information to the brain.

i wysyłają te informacje do mózgu.

The smell and taste work together to help us enjoy food.

Zapach i smak współgrają ze sobą, żeby pomóc nam cieszyć się jedzeniem.

When our nose isn't working properly and food seems flavorless,

Kiedy nasz nos nie działa prawidłowo, a jedzenie wydaje się bez smaku,

it's because we're only tasting those basic tastes

to dlatego, że smakujemy tylko te podstawowe smaki

without any of the complex odors detected through smell.

bez wykrywania żadnego złożonego zapachu.

So the next time you savor an amazing flavor,

Następnym razem podczas smakowania niesamowitego smaku

thank your nose.

podziękuj swojemu nosowi.

Our sense of smell is what brings nuance to what we eat.

To nasz zmysł węchu dodaje to “coś” do tego, co jemy.