Martin Villeneuve: How I made an impossible film

Translator: Joseph Geni Reviewer: Morton Bast

Translator: Elvira Peço Reviewer: Alisa Xholi

I made a film that was impossible to make,

Unë realizova një film i cili ishte i pamundur për tu realizuar,

but I didn't know it was impossible,

por unë nuk e dija që ishte i pamundur,

and that's how I was able to do it.

dhe për këtë arsye arrita ta realizoj.

"Mars et Avril" is a science fiction film.

" Marsi dhe Prilli" është një film fantastiko-shkencor.

It's set in Montreal some 50 years in the future.

Ngjarja ndodh në Montreal dhe flet për 50 vitet e ardhshme.

No one had done that kind of movie in Quebec before

Askush më parë nuk kishte realizuar një film të tillë në Quebec

because it's expensive, it's set in the future,

sepse është i shtrenjtë, ngjarjet xhirohen në të ardhmen,

and it's got tons of visual effects,

dhe ka jashtëzakonisht shumë efekte vizive,

and it's shot on green screen.

si dhe xhirimi i tij realizohet me ekran me efekte speciale.

Yet this is the kind of movie that I wanted to make

Ky ka qënë lloji i filmit që kam dashur të realizoj me të vërtetë

ever since I was a kid, really,

qëkur isha fëmijë,

back when I was reading some comic books

në kohën kur lexoja disa libra vizatimor

and dreaming about what the future might be.

dhe ëndërroja se si mund të ishte e ardhmja.

When American producers see my film,

Kur producentët amerikanë shohin filmin tim,

they think that I had a big budget to do it,

ata mendojnë se buxheti im ka qëne për ta realizuar,

like 23 million.

si për shembull 23 milionë.

But in fact I had 10 percent of that budget.

Por në fakt kisha vetëm 10 përqind të atij buxheti.

I did "Mars et Avril" for only 2.3 million.

Kam realizuar "Marsi dhe Prilli" për vetëm 2.3 milionë.

So you might wonder, what's the deal here?

Pra ju do pyesni veten se si është e mundur kjo gjë?

How did I do this?

Si e realizova një gjë të tillë?

Well, it's two things. First, it's time.

Atëherë, jane dy gjëra. E para është koha.

When you don't have money, you must take time,

Kur nuk ke para, atëherë të duhet më shumë kohë,

and it took me seven years to do "Mars et Avril."

dhe mua më mori shtatë vjet realizimi i " Marsi dhe Prilli".

The second aspect is love.

Aspekti i dytë është dashuria.

I got tons and tons of generosity from everyone involved.

Unë mora jashtëzakonisht shumë zemërmirësi nga të gjithë ata që ishin përfshirë.

And it seems like every department had nothing,

Dukej sikur çdo departament nuk kishte asgjë,

so they had to rely on our creativity

kështu që atyre u desh të mbështeteshin në krijimtarinë tonë

and turn every problem into an opportunity.

dhe ta kthenin çdo problem në një mundësi.

And that brings me to the point of my talk, actually,

Dhe kjo më sjell në piken e fjalimit tim, se si aktualisht

how constraints, big creative constraints, can boost creativity.

kufizimet, kufizimet e mëdha krijuese mund ti japin jetë krijimtarisë.

But let me go back in time a bit.

Por më lejoni të kthehem pak në kohë.

In my early 20s, I did some graphic novels,

Në moshën 20 vjeçare, unë kam botuar disa novela me ilustrime,

but they weren't your usual graphic novels.

por që nuk ishin si novelat e mirëfillta me ilustrime.

They were books telling a science fiction story

Ato ishin libra të cilët tregonin një histori fantastiko-shkencore

through images and text,

përmes imazheve dhe tekstit,

and most of the actors who are now starring

dhe shumë prej aktorëve që luajnë aktualisht

in the movie adaptation, they were already involved

në versione të përshtatura të filmit, ishin dikur të përfshirë

in these books portraying characters

në këto libra që përshkruanin këta karaktere

into a sort of experimental, theatrical, simplistic way.

në një mënyrë eksperimentale, teatrale dhe të thjeshtë.

And one of these actors is the great stage director

Një prej aktorëve është drejtori i madh i skenës

and actor Robert Lepage.

dhe aktori Robert Lepage.

And I just love this guy.

Unë e dua tmerrësisht këtë njeri.

I've been in love with this guy since I was a kid.

Kam qenë i apasionuar pas tij që në fëmijërinë time.

His career I admire a lot.

E admiroj shumë karrierën e tij.

And I wanted this guy to be involved in my crazy project,

Dëshiroja shumë që ai të përfshihej në projektin tim të çmendur,

and he was kind enough to lend his image

dhe ai ishte mjaft i sjellshëm duke më huazuar imazhin e tij

to the character of Eugène Spaak,

për karakterin e Eugene Spaak,

who is a cosmologist and artist who seeks relation

i cili është një kozmolog dhe artist që kërkon të vendosë lidhjet

in between time, space, love, music and women.

mes kohës, hapësirës, dashurisë, muzikës dhe femrave.

And he was a perfect fit for the part,

Dhe ai ishte më i përshtatshmi për pjesën,

and Robert is actually the one who gave me my first chance.

dhe aktualisht Robert është personi që më dha mundësinë time të parë.

He was the one who believed in me

Ishte ai që besoi tek unë,

and encouraged me to do an adaptation of my books

dhe më dha kurajën që të përshtasja librat e mi

into a film, and to write, direct,

në një film, të shkruaja, të drejtoja,

and produce the film myself.

dhe të isha producenti i këtij filmi.

And Robert is actually the very first example

Robert është shembulli im i parë

of how constraints can boost creativity.

se si kufizimet mund të shndërrohen në krijimtari.

Because this guy is the busiest man on the planet.

Sepse ky njeri është personi më i angazhuar me punë në planet.

I mean, his agenda is booked until 2042,

Dua të them se, axhenda e tij është e rezervuar deri në vitin 2042,

and he's really hard to get,

dhe është shumë e vështirë ta kontaktosh,

and I wanted him to be in the movie,

dhe unë dëshiroja ta kisha pjesë të filmit,

to reprise his role in the movie.

t'i jepja një rol në film.

But the thing is, had I waited

Por nëse unë duhet të prisja

for him until 2042, my film wouldn't be

për atë deri në vitin 2042, atëherë filmi im nuk do të ishte

a futuristic film anymore, so I just couldn't do that. Right?

një film futurist, kështu që unë nuk mund të prisja një gjë të tillë, apo jo?

But that's kind of a big problem.

Por ky është një problem i madh.

How do you get somebody who is too busy

Si mund të marrësh dikë që është shumë i angazhuar

to star in a movie?

për t'i dhënë një rol në filmin tënd?

Well, I said as a joke in a production meeting --

Unë e shpreha si një shaka në një takim të produksionit --

and this is a true story, by the way —

dhe meqë ra fjala, kjo është histori e vërtetë ---

I said, "Why don't we turn this guy into a hologram?

Unë thashë, " Pse të mos e kthejmë këtë njeri në një imazh holografik?

Because, you know, he is everywhere

Sepse ju e dini, ai është ngado

and nowhere on the planet at the same time,

dhe askund në planet njëkohësisht,

and he's an illuminated being in my mind,

dhe ai është një qënie e shndritshme në mendjen time,

and he's in between reality and virtual reality,

dhe ka qënë gjithmonë mes realitetit dhe realitetit imagjinar,

so it would make perfect sense

kështu që do të ishte kuptimplotë

to turn this guy into a hologram."

ta kthenim këtë njeri në një holografik.

Everybody around the table laughed,

Të gjithë personat rreth tavolinës qeshën,

but the joke was kind of a good solution,

por shakaja ishte një lloj zgjidhjeje,

so that's what we ended up doing.

dhe përfundimisht e realizuam një gjë të tillë.

Here's how we did it. We shot Robert with six cameras.

Ja se si e realizuam. E filmuam Robertin me gjashtë kamera.

He was dressed in green and he was like

Ai ishte veshur me rroba ngjyrë jeshile dhe dukej si

in a green aquarium.

një akuarium jeshil.

Each camera was covering 60 degrees of his head,

Çdo kamera mbulonte një kënd prej 60 gradësh të kokës së tij,

so that in post-production we could use

kështu që në post-produksion ne mund të përdornim

pretty much any angle we needed,

pak a shume cilindo kënd që kishim nevojë,

and we shot only his head.

dhe filmuam vetëm kokën e tij.

Six months later there was a guy on set,

Pas gjashtë muajsh kishim një djalë tjetër në xhirime,

a mime portraying the body,

i cili dublonte trupin,

the vehicle for the head.

dhe xhirimet u përdorën për kokën.

And he was wearing a green hood

Ai mbante një kapuç fytyre në ngjyrë jeshile

so that we could erase the green hood in postproduction

në mënyrë që në post-produksion ta fshinim këtë kapuç jeshil

and replace it with Robert Lepage's head.

dhe ta zëvendësonim me kokën e Robert Lepage.

So he became like a renaissance man,

Pra ai u rilind,

and here's what it looks like in the movie.

dhe ja se si duket në film.

(Music)

(Muzikë)

(Video) Robert Lepage: [As usual, Arthur's drawing

(Video) Robert Lepage: ( Si zakonisht,drejtimi i makinës nga Arthur

didn't account for the technical challenges.

nuk merrte parasysh sfidat teknike.

I welded the breech, but the valve is still gaping.

E shtrëngova pak pjesën e pasme, por valvula është akoma e lirë.

I tried to lift the pallets to lower the pressure in the sound box,

U përpoqa të ngrija balestrat në mënyrë që të ulja presionin e bokseve të muzikës

but I might have hit a heartstring.

por duhet të kem dëmtuar ndonjë tel kryesor.

It still sounds too low.]

Akoma nuk dëgjohet shumë fort).

Jacques Languirand: [That's normal.

Jacques Languirand: (Kjo është normale.

The instrument always ends up resembling its model.]

Në fund të fundit instrumenti do ngjasojë me modelin e tij).

(Music)

(Muzikë)

Martin Villeneuve: Now these musical instruments

Martin Villeneuve: Tani, këto instrumente muzikore

that you see in this excerpt,

që shihni në këtë pjesë,

they're my second example of how

janë shembulli im i dytë se si

constraints can boost creativity,

kufizimet mund të nxisin krijimet,

because I desperately needed these objects in my movie.

sepse këto objekte ishin shumë të nevojshëm në filmin tim

They are objects of desire.

Ato janë objekte dëshire.

They are imaginary musical instruments.

Ato janë intrumente muzikorë imagjinarë.

And they carry a nice story with them.

Dhe mbartin një histori të këndshme.

Actually, I knew what these things would look like

Në fakt, e dija se këto instrumente do të ishin

in my mind for many, many years.

në mendjen time për shumë, shumë vjet.

But my problem was, I didn't have the money

Por problemi im ishte se nuk kisha parat

to pay for them. I couldn't afford them.

per te paguar ato. Nuk e përballoja dot.

So that's kind of a big problem too.

Pra edhe ky është një problem i madh.

How do you get something that you can't afford?

Si mund të kesh diçka të cilën nuk e përballon dot me shpenzime?

And, you know, I woke up one morning with a pretty good idea.

Dhe një ditë të bukur u zgjova me një ide mjaft te mire.

I said, "What if I have somebody else pay for them?"

Mendova me vete, " Pse të mos gjej dikë që të paguajë për to?"

(Laughter)

( Të qeshura)

But who on Earth would be interested

Po kush ne bote do ishte i interesuar

by seven not-yet-built musical instruments

për shtatë instrumente muzikore të pandërtuar akoma

inspired by women's bodies?

të cilët ishin frymëzuar nga trupat femërorë?

And I thought of Cirque du Soleil in Montreal,

Dhe kështu mendova për Cirkun e Diellit në Montreal,

because who better to understand the kind of

sepse kush më mirë se ata do të kuptonin llojin

crazy poetry that I wanted to put on screen?

e çmendurisë që unë doja të vija në skenë

So I found my way to Guy Laliberté, Cirque du Soleil's CEO,

Kështu që gjeta mënyrën për të kontaktuar Guy Laliberte, krye menaxherin e Cirkut të Diellit,

and I presented my crazy idea to him

dhe i paraqita idenë time të marrë

with sketches like this and visual references,

së bashku me skicat dhe referencat e tjera vizive,

and something pretty amazing happened.

dhe atëherë ndodhi diçka e mrekullueshme.

Guy was interested by this idea

Ideja e paraqitur i krijoi interes

not because I was asking for his money,

jo sepse unë i kërkova parat atij,

but because I came to him with a good idea

por sepse i paraqita një ide të mire

in which everybody was happy.

me të cilën të gjithë do ishin të kënaqur.

It was kind of a perfect triangle

Ishte si një trekëndësh perfekt

in which the art buyer was happy

me të cilin blerësi i artit ishte i kënaqur

because he got the instruments at a cheaper price,

sepse ai mori instrumentet në një çmim më të ulët,

because they weren't even made.

sepse ato nuk ishin bërë akoma.

He took a leap of faith.

Ai më besoi edhe pse unë nuk kisha prova konkrete.

And the artist, Dominique Engel, brilliant guy,

Edhe artisti Dominique Engel, një djalë i shkëlqyer,

he was happy too because he had a dream project

ishte i lumtur gjithashtu sepse ai kishte një projekt ëndërr

to work on for a year.

që të punonte për një vit.

And obviously I was happy because I got the instruments

Sigurisht që unë isha i lumtur sepse sigurova instrumentet

in my film for free, which was kind of what I tried to do.

për filmin falas, e cila ishte ajo per cka une isha perpjekur.

So here they are.

Pra ja ku janë.

And my last example of how constraints

Dhe shembulli im i fundit se si kufizimet

can boost creativity

mund të nxisin krijimtarinë

comes from the green,

vjen nga ngjyra jeshile,

because this is a weird color, a crazy color,

sepse kjo është një ngjyrë e çuditshme, e çmendur,

and you need to replace the green screens eventually

dhe duhet që ekranet jeshile ti ndërrosh në mënyrë të pashmangshme

and you must figure that out sooner rather than later.

dhe të gjesh një zgjidhje më mirë herët sesa vonë.

And I had, again, pretty much, ideas in my mind

Sërish kisha disa ide në mendjen time

as to what the world would be,

se si do të ishte bota,

but then again I turned to my childhood imagination

por përsëri iu riktheva imagjinatës fëminore

and went to the work of Belgian comic book master

dhe iu riktheva librit vizatimor të autorit Belg

François Schuiten in Belgium.

François Schuiten në Belgjikë.

And this guy is another guy I admire a lot,

Dhe ky eshte nje tjeter tip qe une e adhuroj shumë,

and I wanted him to be involved in the movie

dhe dëshiroja që të përfshihej në filmin tim

as a production designer.

si dizenjator produksioni.

But people told me, you know, Martin, it's impossible,

Por njerëzit më thanë, ti e di Martin, është e pamundur,

the guy is too busy and he will say no.

sepse ai është shumë i zënë dhe nuk do pranojë.

Well, I said, you know what, instead of mimicking his style,

Mirë,u thashë, atëherë në vend që të imitioj stilin e tij

I might as well call the real guy and ask him,

duhet ta telefonoj vetë personin dhe ta pyes,

and I sent him my books,

dhe kështu i dërgova librat e mi,

and he answered that he was interested

dhe ai u përgjigj se ishte i interesuar

in working on the film with me

që të punonte me mua për filmin

because he could be a big fish in a small aquarium.

sepse do të ishte një peshk i madh në një akuarium të vogël.

In other words, there was space for him to dream with me.

Me pak fjalë, kishte hapësirë që dhe ai të ëndërronte bashkë me mua.

So here I was with one of my childhood heroes,

Kështu, ja ku isha bashkë me një nga heronjtë e fëmijërisë sime,

drawing every single frame that's in the film

duke vizatuar çdo skenë të filmit

to turn that into Montreal in the future.

që ta ktheja në Montreal në të ardhmen.

And it was an amazing collaboration

Ishte një bashkëpunim i mrekullueshëm

to work with this great artist whom I admire.

të punoja me një artist që e admiroja.

But then, you know, eventually you have to turn

Por pastaj, ju e dini që përfundimisht duhej ti ktheja

all these drawings into reality.

të gjithë vizatimet në realitet.

So, again, my solution was to aim

Kështu, përsëri zgjidhja ime ishte të synoja

for the best possible artist that I could think of.

artistin më të mirë të mundshëm që mund të mendoja.

And there's this guy in Montreal, another Quebecois

Dhe ishte ky djali në Montreal, nga Quebec

called Carlos Monzon, and he's a very good VFX artist.

i cili quhej Carlos Monzon dhe që është artist i efekteve vizive .

This guy had been lead compositor on such films

Ai ka qenë kompozitori kryesor në filma

as "Avatar" and "Star Trek" and "Transformers,"

si " Avatar" dhe " Star Trek" dhe " Transformers",

and other unknown projects like this,

si dhe në projekte të tjera si këto jo shumë të njohura,

and I knew he was the perfect fit for the job,

dhe e dija se ai ishte më i përshtashmi për këtë punë,

and I had to convince him,

por më duhej ta bindja,

and, instead of working on the next Spielberg movie,

dhe në vend që të punonte në filmin e ardhshëm të Spielberg,

he accepted to work on mine.

ai pranoi të punonte në filmin tim.

Why? Because I offered him a space to dream.

Pse? Sepse unë i ofrova hapësirën për të ëndërruar.

So if you don't have money to offer to people,

Kështu, nëse nuk keni para për t'ia ofruar njerëzve,

you must strike their imagination with something

duhet të godisni imagjinatën e tyre me diçka

as nice as you can think of.

sa më këndshëm që të mundeni.

So this is what happened on this movie,

Pra, kjo është ajo çka ndodhi me këtë film,

and that's how it got made,

dhe se si arrita ta realizoj,

and we went to this very nice postproduction company

dhe më vonë iu drejtuam kësaj kompanie post-produktive

in Montreal called Vision Globale,

në Montreal që quhej Vision Globale,

and they lent their 60 artists to work full time

dhe ata na dhanë 60 artistët e tyre të punonin me kohë të plotë

for six months to do this crazy film.

për gjashtë muaj në mënyrë që të realizohej ky film i çmendur.

So I want to tell you that, if you have some crazy ideas

Dua t'ju them se, nëse keni ide të çmendura

in your mind, and that people tell you

në mendjen tuaj, dhe njerëzit ju thonë se

that it's impossible to make,

është e pamundur ti realizoni,

well, that's an even better reason to want to do it,

atëherë kjo është një arsye e mirë që ju t'i përmbushni,

because people have a tendency

sepse njerëzit kanë tendencën

to see the problems rather than the final result,

që të shohin problemet dhe jo përfundimet,

whereas if you start to deal with problems

ndërsa nëse filloni të përballeni me problemet

as being your allies rather than your opponents,

duke i parë si aleatët tuaj dhe jo si kundërshtarë,

life will start to dance with you

atëherë jeta do ju shpërblejë

in the most amazing way.

në mënyrën më të mrekullueshme.

I have experienced it.

Unë e kam përjetuar një eksperiencë të tillë.

And you might end up doing some crazy projects,

Dhe ju, mund të përfundoni duke ndërtuar projekte të çmendura,

and who knows, you might even end up

dhe ku i dihet, ndoshta përfundoni

going to Mars.

në Mars.

Thank you.

Faleminderit.

(Applause)

(Duartrokitje)