Martin Villeneuve: How I made an impossible film

Tôi đã làm ra một bộ phim không thể thực hiện được như thế nào

Translator: Joseph Geni Reviewer: Morton Bast

Translator: Hai Anh Vu Reviewer: Quynh Nguyen

I made a film that was impossible to make,

Tôi đã làm một bộ phim đáng ra không thể làm được,

but I didn't know it was impossible,

nhưng tôi đã không biết là phim đó không thể làm được.

and that's how I was able to do it.

và đó là lý do tại sao tôi đã làm được.

"Mars et Avril" is a science fiction film.

"Mars et Avril" là một bộ phim khoa học viễn tưởng.

It's set in Montreal some 50 years in the future.

Bối cảnh của phim là Montreal 50 năm sau.

No one had done that kind of movie in Quebec before

Chưa ai từng làm phim thể loại này ở Quebec.

because it's expensive, it's set in the future,

vì chi phí đắt, bối cảnh trong tương lai,

and it's got tons of visual effects,

và phim có hàng tấn các hiệu ứng hình ảnh,

and it's shot on green screen.

và phim được quay trên màn hình xanh lá cây.

Yet this is the kind of movie that I wanted to make

Tuy nhiên, đây là loại phim mà tôi muốn làm

ever since I was a kid, really,

từ lúc tôi còn là một đứa trẻ, thật là như vậy,

back when I was reading some comic books

khi tôi còn đọc truyện tranh

and dreaming about what the future might be.

và mơ về tương lai sẽ ra sao

When American producers see my film,

Khi các nhà sản xuất Mỹ xem phim của tôi,

they think that I had a big budget to do it,

họ nghĩ là tôi có một ngân sách lớn để làm phim này,

like 23 million.

tầm 23 triệu.

But in fact I had 10 percent of that budget.

Nhưng trên thực tế tôi đã có 10 phần trăm của ngân sách đó.

I did "Mars et Avril" for only 2.3 million.

Tôi đã làm "Mars et Avril" chỉ với 2.3 triệu.

So you might wonder, what's the deal here?

Thế nên có lẽ các bạn đang tự hỏi, bí quyết ở đây là gì?

How did I do this?

Tôi đã làm phim này như thế nào?

Well, it's two things. First, it's time.

À, có hai điều. Thứ nhất, đó là thời gian.

When you don't have money, you must take time,

Khi bạn không có tiền, bạn phải hi sinh thời gian của mình,

and it took me seven years to do "Mars et Avril."

và tôi đã bỏ ra bảy năm để làm "Mars et Avril."

The second aspect is love.

Thứ hai là tình yêu

I got tons and tons of generosity from everyone involved.

Tôi đã nhận được rất nhiều sự ủng hộ từ tất cả những người đã tham gia.

And it seems like every department had nothing,

Và dường như là tất cả các bộ phận đều không có gì cả,

so they had to rely on our creativity

nên họ đã phải dựa vào sự sáng tạo của chúng tôi

and turn every problem into an opportunity.

để biến mọi khó khăn thành cơ hội.

And that brings me to the point of my talk, actually,

Và đó là điểm chính của cuộc nói chuyện của tôi hôm nay.

how constraints, big creative constraints, can boost creativity.

Làm cách nào mà sự hạn chế, sự hạn chế sáng tạo lớn, thúc đẩy sự sáng tạo.

But let me go back in time a bit.

Nhưng để tôi quay ngược thời gian một chút.

In my early 20s, I did some graphic novels,

Khi tôi ở độ tuổi 20, tôi đã làm một số tiểu thuyết đồ họa,

but they weren't your usual graphic novels.

nhưng không phải những tiểu thuyết đồ họa thông thường.

They were books telling a science fiction story

Đó là những cuốn sách kể chuyện khoa học viễn tưởng

through images and text,

thông qua hình ảnh và ngôn ngữ.

and most of the actors who are now starring

và hầu hết những diễn viên tham gia

in the movie adaptation, they were already involved

trong phiên bản phim, họ đã tham gia trước đó

in these books portraying characters

trong những cuốn sách miêu tả nhân vật

into a sort of experimental, theatrical, simplistic way.

đã được thực nghiệm hóa, sân khấu hóa, tối giản hóa.

And one of these actors is the great stage director

Và một trong những diễn viên là đạo diễn sân khấu tài năng

and actor Robert Lepage.

và diễn viên Robert Lepage.

And I just love this guy.

Tôi thật sự thích ông ấy.

I've been in love with this guy since I was a kid.

Tôi hâm mộ ông từ khi tôi còn là một đứa trẻ.

His career I admire a lot.

Tôi rất ngưỡng mộ sự nghiệp của ông.

And I wanted this guy to be involved in my crazy project,

Và tôi đã muốn ông tham gia vào dự án điên rồi của tôi,

and he was kind enough to lend his image

và ông thậm chí đã cho tôi sử dụng hình ảnh của ông

to the character of Eugène Spaak,

để xây dựng nhân vật Eugène Spaak,

who is a cosmologist and artist who seeks relation

nhà vũ trụ học và nghệ sĩ, người đi tìm những mối liên hệ

in between time, space, love, music and women.

giữa thời gian, không gian, tình yêu, âm nhạc và phụ nữ.

And he was a perfect fit for the part,

Và ông hoàn toàn phù hợp với vai đó,

and Robert is actually the one who gave me my first chance.

Robert cũng chính là người đã cho tôi cơ hội đầu tiên.

He was the one who believed in me

Ông là người đã tin tưởng tôi

and encouraged me to do an adaptation of my books

và đã khuyến khích tôi chuyển thế những cuốn sách của tôi

into a film, and to write, direct,

thành phim, và viết kịch bản, đạo diễn

and produce the film myself.

và tự sản xuất phim này.

And Robert is actually the very first example

Và Robert cũng là ví dụ đầu tiên

of how constraints can boost creativity.

về sự hạn chế có thể thúc đẩy sự sáng tạo như thế nào.

Because this guy is the busiest man on the planet.

Bởi ông là người bận rộn nhất trên hành tinh này.

I mean, his agenda is booked until 2042,

Ý tôi là, nhật ký công việc của ông đã kín cho đến năm 2042,

and he's really hard to get,

và ông là người rất khó để có được

and I wanted him to be in the movie,

nhưng tôi đã muốn có ông trong phim này,

to reprise his role in the movie.

để diễn của chính ông.

But the thing is, had I waited

Nhưng có điều, nếu tôi đợi

for him until 2042, my film wouldn't be

ông đến năm 2042 thì phim của tôi sẽ không còn là

a futuristic film anymore, so I just couldn't do that. Right?

bộ phim nói về tương lai nữa, nên tôi không thể làm điều đó, đúng không?

But that's kind of a big problem.

Nhưng đó lại là một vấn đề lớn.

How do you get somebody who is too busy

Làm sao bạn có thể có được một người quá bận rộn như vậy

to star in a movie?

để diễn vai chính trong một bộ phim?

Well, I said as a joke in a production meeting --

Tôi đã nói đùa trong cuộc họp sản xuất

and this is a true story, by the way —

và đây là một câu chuyện có thật đấy nhé

I said, "Why don't we turn this guy into a hologram?

Tôi đã nói, "Sao chúng ta không biến người đàn ông này thành một hình ảnh ba chiều nhỉ?

Because, you know, he is everywhere

Vì như các vị biết đấy, ông ở mọi nơi

and nowhere on the planet at the same time,

và không ở nơi nào cùng một lúc,

and he's an illuminated being in my mind,

và ông là một phiên bản được chiếu sáng trong đầu óc tôi,

and he's in between reality and virtual reality,

và ông ở giữa thật và ảo,

so it would make perfect sense

do đó, hoàn toàn thực tế nếu

to turn this guy into a hologram."

ta biến người đàn ông này thành một hình ảnh ba chiều."

Everybody around the table laughed,

Tất cả mọi người ngồi quanh bàn đều cười,

but the joke was kind of a good solution,

nhưng câu chuyện đùa đó lại là một giải pháp tốt

so that's what we ended up doing.

thế nên cuối cùng chúng tôi đã làmđúng như thế,

Here's how we did it. We shot Robert with six cameras.

Đây là cách chúng tôi đã làm.Chúng tôi quay Robert bằng sáu máy quay

He was dressed in green and he was like

Ông được mặc màu xanh lá cây và ông giống như

in a green aquarium.

đang ở trong bể cá xanh lá cây vậy.

Each camera was covering 60 degrees of his head,

Mỗi máy quay 60 độ của đầu ông,

so that in post-production we could use

để trong hầu giai đoạn hậu kỳ chúng tôi có thể sử dụng

pretty much any angle we needed,

bất kì góc độ nào chúng tôi cần,

and we shot only his head.

chúng tôi chỉ quay đầu của ông.

Six months later there was a guy on set,

Sáu tháng sau có một người khác ở trường quay,

a mime portraying the body,

một diễn kịch câm, chỉ diễn lại cơ thể,

the vehicle for the head.

một phương tiện vận chuyển cái đầu,

And he was wearing a green hood

Và anh này đội một chiếc mũ chùm kín đầu và cổ màu xanh lá cây

so that we could erase the green hood in postproduction

để chúng tôi có thể xoá chiếc mũ đó trong giai đoạn hậu kỳ

and replace it with Robert Lepage's head.

và thay đầu của Robert Lepage vào đó.

So he became like a renaissance man,

Nên anh ấy đã trở thành người từ thời phục hưng,

and here's what it looks like in the movie.

và trên phim nó trông như thế này.

(Music)

(Nhạc)

(Video) Robert Lepage: [As usual, Arthur's drawing

(Video) Robert Lepage: [Như mọi khi, bức tranh của Arthur

didn't account for the technical challenges.

đã không giải thích được thách thức kĩ thuật.

I welded the breech, but the valve is still gaping.

Tôi đã hàn lại phần dưới, nhưng chiếc van vẫn có lỗ hổng.

I tried to lift the pallets to lower the pressure in the sound box,

Tôi đã cố nâng những tấm ván lên để giảm áp lực trong hộp âm thanh,

but I might have hit a heartstring.

nhưng chắc tôi đã đụng phải một dây chính.

It still sounds too low.]

Nó vẫn kêu nhỏ quá.]

Jacques Languirand: [That's normal.

Jacques Languirand: [Chuyện đó cũng bình thường mà.

The instrument always ends up resembling its model.]

Nhạc cụ luôn luôn thể hiện giống mô hình của nó.]

(Music)

(Nhạc)

Martin Villeneuve: Now these musical instruments

Martin Villeneuve : Bây giờ thì những nhạc cụ đó

that you see in this excerpt,

Những nhạc cụ mà các bạn thấy trong trích đoạn này,

they're my second example of how

là ví dụ thứ hai về cách thức mà

constraints can boost creativity,

sự hạn chế thúc đẩy sự sáng tạo,

because I desperately needed these objects in my movie.

vì tôi đã rất cần những nhạc cụ này xuất hiện trong phim của tôi .

They are objects of desire.

Chúng là những nhạc cụ cần thiết.

They are imaginary musical instruments.

Những nhạc cụ được tưởng tượng ra.

And they carry a nice story with them.

Chúng mang theo mình một câu chuyện rất hay.

Actually, I knew what these things would look like

Thật ra thì tôi đã biết những nhạc cụ đó trông như thế nào

in my mind for many, many years.

trong trí tưởng tượng của tôi từ rất nhiều năm rồi.

But my problem was, I didn't have the money

Nhưng vấn đề là tôi đã không có tiền

to pay for them. I couldn't afford them.

để trả cho những thứ đó. Tôi không có đủ khả năng để mua chúng.

So that's kind of a big problem too.

Đó cũng là một vấn đề rất lớn.

How do you get something that you can't afford?

Làm sao mà bạn có được thứ mà bạn không có khả năng để chi trả cho nó?

And, you know, I woke up one morning with a pretty good idea.

Và, bạn biết đấy, một buổi sáng tôi thức dậy cùng với một ý tưởng khá hay.

I said, "What if I have somebody else pay for them?"

Tôi đã nói, "Nếu như có người khác trả thay cho tôi thì sao nhỉ?"

(Laughter)

(Cười)

But who on Earth would be interested

Nhưng ai sẽ muốn

by seven not-yet-built musical instruments

mua bảy nhạc cụ còn chưa được làm ra

inspired by women's bodies?

lấy ý tưởng từ cơ thể phụ nữ?

And I thought of Cirque du Soleil in Montreal,

Và tôi đã nghĩ đến Cirque du Soleil ở Montreal,

because who better to understand the kind of

vì ai hiểu về

crazy poetry that I wanted to put on screen?

loại thơ điên khùng mà tôi muốn đưa lên màn ảnh hơn họ chứ?

So I found my way to Guy Laliberté, Cirque du Soleil's CEO,

Nên tôi đã tìm đến Guy Laliberte, tổng giám đốc của Cirque du Solei

and I presented my crazy idea to him

và giới thiệu ý tưởng điên rồ của tôi với anh ta

with sketches like this and visual references,

với bản phác thảo như thế này cùng với tài liệu tham khảo bằng hình ảnh,

and something pretty amazing happened.

và có chuyện khá kỳ diệu đã xảy ra.

Guy was interested by this idea

Anh ấy quan tâm đến ý tưởng này

not because I was asking for his money,

không phải vì tôi tới hỏi xin tiền của anh ấy

but because I came to him with a good idea

mà là vì tôi đã đến gặp anh ấy với một ý tưởng hay

in which everybody was happy.

làm cho tất cả mọi người đều hài lòng.

It was kind of a perfect triangle

Nó như một hình tam giác hoàn hảo

in which the art buyer was happy

trong đó người mua nghệ thuật hài lòng

because he got the instruments at a cheaper price,

vì anh ấy có được nhạc cụ với giá rẻ

because they weren't even made.

vì chúng còn chưa được làm ra mà.

He took a leap of faith.

Anh ấy đã đặt cược lớn dựa trên niềm tin.

And the artist, Dominique Engel, brilliant guy,

Và người nghệ sĩ, Dominique Engel, một người tuyệt vời

he was happy too because he had a dream project

anh ấy cũng đã rất hài lòng vì anh ấy đã có một dự án trong mơ

to work on for a year.

để làm trong một năm.

And obviously I was happy because I got the instruments

Và dĩ nhiên tôi cũng hài lòng vì tôi có được những nhạc cụ

in my film for free, which was kind of what I tried to do.

miễn phí cho bộ phim của tôi, và đó là thứ mà tôi đã cố gắng để có được

So here they are.

Và tôi đã có chúng.

And my last example of how constraints

Ví dụ cuối cùng của tôi về sự hạn chế

can boost creativity

đã thúc đẩy sự sáng tạo như thế nào

comes from the green,

xuất phát từ màu xanh lá cây,

because this is a weird color, a crazy color,

vì đây là một màu quái dị, một màu điên khùng,

and you need to replace the green screens eventually

và cuối cùng bạn cần phải thay thế màn hình màu xanh lá cây

and you must figure that out sooner rather than later.

và trước sau gì bạn cũng phải làm điều đó.

And I had, again, pretty much, ideas in my mind

Và một lần nữa tôi lại có khá nhiều ý tưởng trong đầu,

as to what the world would be,

về việc thế giới sẽ thành ra như thế nào,

but then again I turned to my childhood imagination

nhưng sau đó tôi lại quay lại trí tưởng tượng thời nhỏ của mình

and went to the work of Belgian comic book master

và tôi tìm đến tác phẩm của bậc thầy truyện tranh Bỉ

François Schuiten in Belgium.

François Schuiten ở Bỉ

And this guy is another guy I admire a lot,

Đây cũng là một người mà tôi rất ngưỡng mộ,

and I wanted him to be involved in the movie

và muốn anh ta tham gia vào bộ phim này

as a production designer.

với vai trò một nhà thiết kế sản xuất.

But people told me, you know, Martin, it's impossible,

Nhưng mọi người đã nói với tôi, Martin à, điều đó là không thể,

the guy is too busy and he will say no.

anh ấy quá bận và sẽ nói "không" đấy

Well, I said, you know what, instead of mimicking his style,

À, tôi đã nói, bạn biết không, thay vì bắt chước phong cách của anh ấy

I might as well call the real guy and ask him,

Tôi có thể gọi trực tiếp anh ta và hỏi

and I sent him my books,

và tôi đã gửi cho anh ta sách của tôi,

and he answered that he was interested

và anh ta trả lời là anh ta quan tâm

in working on the film with me

đến việc làm việc cùng với tôi trong bộ phim

because he could be a big fish in a small aquarium.

vì anh sẽ như con cá lớn trong bể cá nhỏ vậy,

In other words, there was space for him to dream with me.

Nói theo một cách khác, ở đây có chỗ cho anh mơ mộng cùng tôi.

So here I was with one of my childhood heroes,

Và tôi đã làm cùng với một trong những người hùng thời thơ ấu của mình

drawing every single frame that's in the film

vẽ từng khung ảnh xuất hiện trong phim

to turn that into Montreal in the future.

biến nó thành Montreal trong tương lai.

And it was an amazing collaboration

Thực sự rất tuyệt với

to work with this great artist whom I admire.

khi được hợp tác với người nghệ sĩ tài năngmà mình ngưỡng mộ.

But then, you know, eventually you have to turn

Nhưng sau đó, bạn biết đấy, cuối cùng bạn phải biến

all these drawings into reality.

tất cả những bản vẽ đó thành thực tế.

So, again, my solution was to aim

Nên lại một lần nữa, giải pháp của tôi là phải tìm

for the best possible artist that I could think of.

được người nghệ sĩ tốt nhất mà tôi có thể nghĩ ra.

And there's this guy in Montreal, another Quebecois

Và có một người ở Montreal, một người Quebec nữa

called Carlos Monzon, and he's a very good VFX artist.

tên là Carlos Monzon, anh ấy là một người tạo hiệu ứng hình ảnh rất giỏi.

This guy had been lead compositor on such films

Anh ấy là người sáng tác chính trong những phim

as "Avatar" and "Star Trek" and "Transformers,"

như "Avatar" và "Star Treak" và "Transformers,"

and other unknown projects like this,

hay những dự án không ai biết tới như dự án này ,

and I knew he was the perfect fit for the job,

và tôi biết anh ấy hoàn toàn phù hợp với công việc đó,

and I had to convince him,

tôi đã phải thuyết phục anh ấy,

and, instead of working on the next Spielberg movie,

và thay vì làm cho bộ phim tiếp theo của Spielberg,

he accepted to work on mine.

anh ấy đã chấp nhận làm cho phim của tôi.

Why? Because I offered him a space to dream.

Vì sao ư? Vì tôi đã cho anh ấy khoảng trời để mơ mộng.

So if you don't have money to offer to people,

Nên nếu bạn không có tiền để cho mọi người

you must strike their imagination with something

hãy tấn công trí tưởng tượng của họ bằng thứ gì đó

as nice as you can think of.

tốt đẹp nhất mà bạn có thể nghĩ đến.

So this is what happened on this movie,

Đây là những gì đã xảy ra trong bộ phim này,

and that's how it got made,

và đó là cách mà bộ phim được làm,

and we went to this very nice postproduction company

và chúng tôi tìm đến một công ty sản xuất hậu kỳ phim rất tốt.

in Montreal called Vision Globale,

ở Montreal có tên Vision Globale,

and they lent their 60 artists to work full time

họ đã cho chúng tôi mượn 60 nghệ sĩ làm việc toàn thời gian

for six months to do this crazy film.

trong sáu tháng để hoàn thành bộ phim điên khùng này.

So I want to tell you that, if you have some crazy ideas

Nên tôi muốn nói với các bạn rằng, nếu bạn có những ý tưởng điên khùng nào đó

in your mind, and that people tell you

trong đầu bạn, và mọi người nói với bạn

that it's impossible to make,

rằng ý tưởng không thể thực hiện được,

well, that's an even better reason to want to do it,

đó chính là lý do tốt hơn nữa để bạn muốn thực hiện ý tưởng đó,

because people have a tendency

vì con người có xu hướng

to see the problems rather than the final result,

nhìn thấy vấn đề thay vì kết quả cuối cùng,

whereas if you start to deal with problems

bởi vì xét cho cùng, nếu bạn bắt đầu đối phó với những vấn đề

as being your allies rather than your opponents,

xem chúng như đồng minh chứ không phải đối thủ của bạn,

life will start to dance with you

thì cuộc sống sẽ mỉm cười với bạn

in the most amazing way.

theo cách tuyệt vời nhất có thể.

I have experienced it.

Tôi đã trải qua rồi.

And you might end up doing some crazy projects,

Có thể cuối cùng bạn sẽ làm một dự án điên khùng nào đó,

and who knows, you might even end up

ai mà biết được, thậm chí bạn có thể lên

going to Mars.

sao Hỏa thì sao

Thank you.

Cảm ơn.

(Applause)

(Vỗ tay)