Martin Villeneuve: How I made an impossible film

Translator: Joseph Geni Reviewer: Morton Bast

Vertaald door: Janneke Meijntjes-Lok Nagekeken door: Valérie Boor

I made a film that was impossible to make,

Ik heb een film gemaakt die onmogelijk te maken was,

but I didn't know it was impossible,

maar dat wist ik niet en <BR/>zo kon ik hem toch maken.

and that's how I was able to do it.

maar dat wist ik niet en <BR/>zo kon ik hem toch maken.

"Mars et Avril" is a science fiction film.

<i>'Mars & Avril'</i> <BR/>is een sciencefiction-film.

It's set in Montreal some 50 years in the future.

Hij speelt in het Montreal van 50 jaar in de toekomst.

No one had done that kind of movie in Quebec before

Niemand in Quebec had ooit zo'n film gemaakt,

because it's expensive, it's set in the future,

omdat dat duur is, in de toekomst speelt

and it's got tons of visual effects,

met een hele hoop visuele effecten

and it's shot on green screen.

en op greenscreen is gefilmd.

Yet this is the kind of movie that I wanted to make

Toch is dat precies het soort film dat ik wilde maken,

ever since I was a kid, really,

al vanaf mijn kindertijd eigenlijk.

back when I was reading some comic books

Toen ik stripboeken las

and dreaming about what the future might be.

en droomde over hoe de toekomst eruit zou zien.

When American producers see my film,

Als Amerikaanse producers mijn film zien,

they think that I had a big budget to do it,

denken ze dat ik er <BR/>een enorm budget voor had,

like 23 million.

zo'n 23 miljoen.

But in fact I had 10 percent of that budget.

In feite had ik maar <BR/>10% van dat budget.

I did "Mars et Avril" for only 2.3 million.

Ik maakte 'Mars & Avril' voor slechts 2,3 miljoen.

So you might wonder, what's the deal here?

Je denkt misschien: hoe kan dat?

How did I do this?

Hoe heb ik dat gedaan?

Well, it's two things. First, it's time.

Het heeft met 2 dingen te maken. Het eerste is tijd.

When you don't have money, you must take time,

Als je geen geld hebt, moet je de tijd nemen.

and it took me seven years to do "Mars et Avril."

Het kostte me 7 jaar om 'Mars & Avril' te maken.

The second aspect is love.

Het tweede aspect is liefde.

I got tons and tons of generosity from everyone involved.

Alle betrokkenen bij de film waren enorm vrijgevig.

And it seems like every department had nothing,

Er was schijnbaar nergens geld voor,

so they had to rely on our creativity

dus ze moesten vertrouwen op onze creativiteit

and turn every problem into an opportunity.

en van elk probleem een kans maken.

And that brings me to the point of my talk, actually,

Dat brengt me bij <BR/>het onderwerp van mijn talk:

how constraints, big creative constraints, can boost creativity.

hoe creativiteit kan voortkomen uit enorme creatieve beperkingen.

But let me go back in time a bit.

Ik ga even terug in de tijd.

In my early 20s, I did some graphic novels,

Toen ik begin 20 was, maakte ik beeldverhalen.

but they weren't your usual graphic novels.

Niet de gebruikelijke beeldverhalen,

They were books telling a science fiction story

maar boeken die met beeld en tekst een sciencefictionverhaal vertelden.

through images and text,

maar boeken die met beeld en tekst een sciencefictionverhaal vertelden.

and most of the actors who are now starring

De meeste acteurs die nu in de film spelen,

in the movie adaptation, they were already involved

hadden ook al een rol in de boeken.

in these books portraying characters

Ze zetten op een experimentele, theatrale, simplistische manier personages neer.

into a sort of experimental, theatrical, simplistic way.

Ze zetten op een experimentele, theatrale, simplistische manier personages neer.

And one of these actors is the great stage director

Een van die acteurs is de beroemde toneelregisseur

and actor Robert Lepage.

en acteur, Robert Lepage.

And I just love this guy.

Ik ben gewoon gek op die gast.

I've been in love with this guy since I was a kid.

Als kind was ik al idolaat van hem.

His career I admire a lot.

Ik heb enorme bewondering voor zijn carrière.

And I wanted this guy to be involved in my crazy project,

Ik wilde hem heel graag betrekken bij mijn waanzinnige project

and he was kind enough to lend his image

en hij was zo aardig <br />zijn imago te verbinden

to the character of Eugène Spaak,

aan het personage Eugène Spaak,

who is a cosmologist and artist who seeks relation

een kosmoloog en kunstenaar, <br />die een relatie zoekt tussen

in between time, space, love, music and women.

tijd, ruimte, liefde, <br />muziek en vrouwen.

And he was a perfect fit for the part,

Hij was geknipt voor de rol.

and Robert is actually the one who gave me my first chance.

Eigenlijk was Robert <br />de eerste die me een kans gaf.

He was the one who believed in me

Hij geloofde in mij

and encouraged me to do an adaptation of my books

en stimuleerde me <BR/>om mijn boeken om te werken

into a film, and to write, direct,

naar een film. <br />Om zelf het script te schrijven,

and produce the film myself.

de film te regisseren <br />en te produceren.

And Robert is actually the very first example

Robert is het allereerste voorbeeld

of how constraints can boost creativity.

van hoe creativiteit kan voortvloeien <br />uit beperkingen.

Because this guy is the busiest man on the planet.

Hij is namelijk <br />de drukst bezette man ter wereld.

I mean, his agenda is booked until 2042,

Zijn agenda zit vol tot 2042

and he's really hard to get,

en hij is heel moeilijk te krijgen.

and I wanted him to be in the movie,

Ik wilde dat hij zijn rol

to reprise his role in the movie.

weer zou spelen in de film.

But the thing is, had I waited

Maar als ik op hem gewacht had <br />tot 2042,

for him until 2042, my film wouldn't be

zou mijn film geen <br />futuristische film meer zijn.

a futuristic film anymore, so I just couldn't do that. Right?

Dat kon ik dus niet doen. <br />Toch?

But that's kind of a big problem.

Ik had dus een groot probleem.

How do you get somebody who is too busy

Hoe krijg je een overbezette acteur zover,

to star in a movie?

dat hij de hoofdrol in je film wil spelen.

Well, I said as a joke in a production meeting --

Tijdens een productievergadering <br />zei ik voor de grap

and this is a true story, by the way —

(dit is overigens waar gebeurd):

I said, "Why don't we turn this guy into a hologram?

"Waarom maken we geen hologram <br />van die gast?

Because, you know, he is everywhere

Hij is namelijk overal

and nowhere on the planet at the same time,

en nergens tegelijkertijd,

and he's an illuminated being in my mind,

ik stel me hem voor <br />als een verlicht wezen

and he's in between reality and virtual reality,

dat zich tussen de werkelijkheid <br />en de virtual reality bevindt.

so it would make perfect sense

Het zou dus heel logisch zijn

to turn this guy into a hologram."

om een hologram van hem te maken."

Everybody around the table laughed,

De hele tafel moest lachen,

but the joke was kind of a good solution,

maar de grap was een goede oplossing,

so that's what we ended up doing.

dus uiteindelijk besloten we <br />om het te doen.

Here's how we did it. We shot Robert with six cameras.

We deden het zó. <br />We filmden Robert met 6 camera's.

He was dressed in green and he was like

Hij had groene kledij aan, <br />waardoor het leek

in a green aquarium.

alsof hij in een groen aquarium zat.

Each camera was covering 60 degrees of his head,

Iedere camera registreerde <br />60 graden van zijn hoofd.

so that in post-production we could use

In de montage hadden we <br />de beschikking

pretty much any angle we needed,

over bijna alle hoeken <br />die we nodig hadden.

and we shot only his head.

We filmden alleen zijn hoofd.

Six months later there was a guy on set,

6 maanden later <br />maakten we opnames

a mime portraying the body,

van een mimespeler, <br />wiens lichaam diende

the vehicle for the head.

als voertuig voor het hoofd.

And he was wearing a green hood

Hij droeg een groene kap.

so that we could erase the green hood in postproduction

In de montage <br />werd die kap er uitgehaald

and replace it with Robert Lepage's head.

en vervangen door <br />het hoofd van Robert Lepage.

So he became like a renaissance man,

Een soort renaissancemens.

and here's what it looks like in the movie.

Zo ziet het eruit in de film.

(Music)

(Muziek)

(Video) Robert Lepage: [As usual, Arthur's drawing

(Video) Robert Lepage: "Zoals gewoonlijk

didn't account for the technical challenges.

hield Arthurs schets geen rekening <br />met de technische problemen.

I welded the breech, but the valve is still gaping.

Ik heb de cilinderkop gelast, <br />maar de klep sluit nog niet.

I tried to lift the pallets to lower the pressure in the sound box,

Ik heb geprobeerd om de kleppen hoger te plaatsen, <br />om de druk in de soundbox te verlagen,

but I might have hit a heartstring.

maar misschien heb ik <br />een gevoelige snaar geraakt.

It still sounds too low.]

Hij klinkt nog steeds te laag."

Jacques Languirand: [That's normal.

Jaques Languirand: "Dat is normaal.

The instrument always ends up resembling its model.]

Het instrument lijkt uiteindelijk <br />altijd op zijn proefmodel."

(Music)

(Muziek)

Martin Villeneuve: Now these musical instruments

Martin Villeneuve: <br />De muziekinstrumenten

that you see in this excerpt,

die je ziet in dit fragment,

they're my second example of how

zijn mijn tweede voorbeeld

constraints can boost creativity,

van hoe creativiteit <br />kan voortvloeien uit beperkingen.

because I desperately needed these objects in my movie.

Ik had ze namelijk hard nodig in mijn film.

They are objects of desire.

Het zijn begeerde objecten.

They are imaginary musical instruments.

Het zijn denkbeeldige muziekinstrumenten

And they carry a nice story with them.

en er zit een aardig verhaal aan vast.

Actually, I knew what these things would look like

In feite had ik al jaren <br />een voorstelling in mijn hoofd

in my mind for many, many years.

van hoe ze eruit zouden moeten zien.

But my problem was, I didn't have the money

Het probleem was alleen <br />dat ik er geen geld voor had.

to pay for them. I couldn't afford them.

Ik kon me ze niet veroorloven.

So that's kind of a big problem too.

Dat is dus ook een groot probleem.

How do you get something that you can't afford?

Hoe kom je aan iets <br />dat je niet kunt betalen?

And, you know, I woke up one morning with a pretty good idea.

Op een ochtend werd ik wakker <br />met een aardig idee.

I said, "What if I have somebody else pay for them?"

Ik zei: "Als ik ze nu eens <br />door iemand anders liet betalen?"

(Laughter)

(Gelach)

But who on Earth would be interested

Maar waar ter wereld vind je iemand, <br />die geïnteresseerd is

by seven not-yet-built musical instruments

in het bouwen van <br />7 muziekinstrumenten,

inspired by women's bodies?

die geïnspireerd zijn <br />op vrouwenlichamen.

And I thought of Cirque du Soleil in Montreal,

Ik dacht aan het <br />Cirque du Soleil in Montreal.

because who better to understand the kind of

Wie anders zou <br />begrip hebben voor

crazy poetry that I wanted to put on screen?

het soort absurde poëzie <br />dat ik op het scherm wilde brengen.

So I found my way to Guy Laliberté, Cirque du Soleil's CEO,

Dus benaderde ik Guy Laliberté, <br />de directeur van het circus

and I presented my crazy idea to him

en presenteerde hem <br />mijn maffe idee.

with sketches like this and visual references,

Ik liet dit soort schetsen en <br />visualisaties aan hem zien

and something pretty amazing happened.

en er gebeurde iets <br />heel wonderlijks.

Guy was interested by this idea

Guy was geïnteresseerd in het idee,

not because I was asking for his money,

niet omdat ik hem om zijn geld vroeg,

but because I came to him with a good idea

maar omdat ik met een goed idee kwam,

in which everybody was happy.

waarmee iedereen tevreden was.

It was kind of a perfect triangle

Het was eigenlijk een perfecte driehoek.

in which the art buyer was happy

De inkoper was tevreden,

because he got the instruments at a cheaper price,

want hij kreeg de instrumenten <br />voor een lagere prijs,

because they weren't even made.

omdat ze nog niet eens gemaakt waren.

He took a leap of faith.

Hij had vertrouwen in de afloop.

And the artist, Dominique Engel, brilliant guy,

De briljante kunstenaar Dominique Engel

he was happy too because he had a dream project

was ook tevreden, <br />want hij kreeg een jaar de tijd

to work on for a year.

om te werken aan een droomproject.

And obviously I was happy because I got the instruments

Uiteraard was ik ook blij, <br />want ik kreeg gratis muziekinstrumenten

in my film for free, which was kind of what I tried to do.

voor mijn film en dat was waar ik op uit was.

So here they are.

Dit zijn ze dus.

And my last example of how constraints

Mijn laatste voorbeeld <br />van hoe uit beperkingen

can boost creativity

creativiteit kan voortvloeien,

comes from the green,

heeft te maken met de kleur groen.

because this is a weird color, a crazy color,

Het is namelijk een rare kleur.

and you need to replace the green screens eventually

De groene screens moeten <br />uiteindelijk vervangen worden

and you must figure that out sooner rather than later.

en vroeg of laat <br />moet je daar iets op bedenken.

And I had, again, pretty much, ideas in my mind

Ik had genoeg ideeën

as to what the world would be,

over hoe de wereld eruit zou moeten zien,

but then again I turned to my childhood imagination

maar toen dacht ik terug aan <br />mijn verbeeldingswereld als kind

and went to the work of Belgian comic book master

en richtte mij op het werk <br />van de Belgische stripmaker

François Schuiten in Belgium.

François Schuiten.

And this guy is another guy I admire a lot,

Ook iemand waar ik <br />veel bewondering voor heb.

and I wanted him to be involved in the movie

Ik wilde hem graag <br />als productie-ontwerper

as a production designer.

bij de fim betrekken.

But people told me, you know, Martin, it's impossible,

Maar ze zeiden tegen me <br />dat het onmogelijk was.

the guy is too busy and he will say no.

Hij zou het te druk hebben <br />en daarom nee zeggen.

Well, I said, you know what, instead of mimicking his style,

Ik zei: "Weet je wat, in plaats <br />van zijn stijl te imiteren,

I might as well call the real guy and ask him,

kan ik hem ook zelf vragen."

and I sent him my books,

Ik stuurde hem mijn boeken

and he answered that he was interested

en hij antwoordde <br />dat hij geïnteresseerd was

in working on the film with me

om met mij aan de film te werken.

because he could be a big fish in a small aquarium.

Hij zou namelijk een grote vis <br />in een klein aquarium kunnen zijn.

In other words, there was space for him to dream with me.

Oftewel, er was voor hem ruimte <br />om met mij mee te dromen.

So here I was with one of my childhood heroes,

Daar zat ik dan, samen met <br />een van mijn jeugdhelden,

drawing every single frame that's in the film

ieder frame voor de film te tekenen,

to turn that into Montreal in the future.

om het Montreal <br />van de toekomst te creëren.

And it was an amazing collaboration

Het was een geweldige ervaring

to work with this great artist whom I admire.

om samen te werken met die grote, <br />door mij bewonderde kunstenaar.

But then, you know, eventually you have to turn

Maar uiteindelijk moeten alle tekeningen

all these drawings into reality.

worden omgezet in realiteit.

So, again, my solution was to aim

En weer had ik mijn zinnen gezet

for the best possible artist that I could think of.

op de best mogelijke kunstenaar <br />die ik kon bedenken.

And there's this guy in Montreal, another Quebecois

In Montreal woont iemand <br />die Carlos Monzon heet.

called Carlos Monzon, and he's a very good VFX artist.

Hij komt ook uit Quebec en is <br/>een heel goede visueel-effect-kunstenaar.

This guy had been lead compositor on such films

Deze jongen had <BR/>visuele-effectenteams aangestuurd

as "Avatar" and "Star Trek" and "Transformers,"

bij films als 'Avatar', <BR/>'Star Trek', 'Transformers'

and other unknown projects like this,

en andere, onbekende projecten zoals dit.

and I knew he was the perfect fit for the job,

Ik wist dat hij de perfecte man <br />voor de job was.

and I had to convince him,

Ik moest hem overtuigen,

and, instead of working on the next Spielberg movie,

maar in plaats van te kiezen voor <br />de volgende Spielbergfilm,

he accepted to work on mine.

koos hij ervoor aan die van mij te werken.

Why? Because I offered him a space to dream.

Waarom? <br />Omdat ik hem een plek gaf om te dromen.

So if you don't have money to offer to people,

Dus als je mensen geen geld kunt bieden,

you must strike their imagination with something

moet je hun verbeeldingskracht prikkelen

as nice as you can think of.

met het leukste wat je kunt bedenken.

So this is what happened on this movie,

Zo gebeurde het bij deze film

and that's how it got made,

en zo kwam hij tot stand.

and we went to this very nice postproduction company

We gingen naar een heel prettig <br />postproductiebedrijf

in Montreal called Vision Globale,

in Montreal, Vision Globale.

and they lent their 60 artists to work full time

Ze lieten al hun 60 kunstenaars <br />een half jaar

for six months to do this crazy film.

fulltime aan onze waanzinnige film werken.

So I want to tell you that, if you have some crazy ideas

Ik wil maar zeggen, als je <br />wat waanzinnige ideeën hebt

in your mind, and that people tell you

waarvan ze zeggen dat <br/>ze onmogelijk te realiseren zijn,

that it's impossible to make,

waarvan ze zeggen dat <br/>ze onmogelijk te realiseren zijn,

well, that's an even better reason to want to do it,

dat je dan reden te meer hebt <br />om het te willen doen.

because people have a tendency

Mensen zijn namelijk geneigd

to see the problems rather than the final result,

eerder de problemen te zien <br />dan het eindproduct.

whereas if you start to deal with problems

Terwijl, als je problemen benadert

as being your allies rather than your opponents,

als bondgenoten <br/>in plaats van tegenstanders,

life will start to dance with you

je leven fabelachtig met je aan de zwier zal gaan.

in the most amazing way.

je leven fabelachtig met je aan de zwier zal gaan.

I have experienced it.

Ik heb het ervaren.

And you might end up doing some crazy projects,

Uiteindelijk ga je misschien <br/>een paar waanzinnige projecten doen

and who knows, you might even end up

en, wie weet, kom je zelfs

going to Mars.

op Mars terecht.

Thank you.

Bedankt.

(Applause)

(Applaus)