Martin Villeneuve: How I made an impossible film

Translator: Joseph Geni Reviewer: Morton Bast

Μετάφραση: Επιμέλεια: Miriela Patrikiadou

I made a film that was impossible to make,

Γύρισα μια ταινία που ήταν αδύνατο να γυριστεί.

but I didn't know it was impossible,

αλλά δεν το ήξερα,

and that's how I was able to do it.

γι' αυτό και τα κατάφερα.

"Mars et Avril" is a science fiction film.

Το "Mars et Avril" είναι μια ταινία επιστημονικής φαντασίας.

It's set in Montreal some 50 years in the future.

Εκτυλίσσεται στο Μόντρεαλ, σε 50 χρόνια.

No one had done that kind of movie in Quebec before

Κανείς δεν είχε ξανακάνει τέτοια ταινία στο Κεμπέκ

because it's expensive, it's set in the future,

γιατί είναι ακριβή, εκτυλίσσεται στο μέλλον,

and it's got tons of visual effects,

έχει πάρα πολλά ειδικά εφέ

and it's shot on green screen.

και είναι γυρισμένη σε πράσινη οθόνη.

Yet this is the kind of movie that I wanted to make

Αυτό είναι όμως το είδος της ταινίας που ήθελα να κάνω

ever since I was a kid, really,

από τότε που ήμουν παιδί,

back when I was reading some comic books

τότε που διάβαζα κόμικς

and dreaming about what the future might be.

και φανταζόμουν πώς θα μπορούσε να είναι το μέλλον.

When American producers see my film,

Όταν Αμερικανοί παραγωγοί βλέπουν την ταινία μου,

they think that I had a big budget to do it,

νομίζουν ότι είχα μεγάλο προϋπολογισμό,

like 23 million.

γύρω στα 23 εκατομμύρια.

But in fact I had 10 percent of that budget.

Στην πραγματικότητα, όμως, είχα μόλις το 10% αυτού του προϋπολογισμού.

I did "Mars et Avril" for only 2.3 million.

Γύρισα το "Mars et Avril" με μόλις 2,3 εκατομμύρια.

So you might wonder, what's the deal here?

Θα αναρωτιέστε, ίσως, πώς γίνεται αυτό.

How did I do this?

Πώς τα κατάφερα;

Well, it's two things. First, it's time.

Δύο πράγματα βοήθησαν. Το πρώτο είναι ο χρόνος.

When you don't have money, you must take time,

Όταν δεν έχεις χρήματα, πρέπει να έχεις χρόνο.

and it took me seven years to do "Mars et Avril."

Μου πήρε επτά χρόνια να γυρίσω το "Mars et Avril".

The second aspect is love.

Το δεύτερο είναι η αγάπη.

I got tons and tons of generosity from everyone involved.

Εξέλαβα τεράστια γενναιοδωρία από όλους όσοι συμμετείχαν.

And it seems like every department had nothing,

Κανένα τμήμα δεν είχε τίποτα στη διάθεσή του

so they had to rely on our creativity

επομένως έπρεπε να βασιστούν στη δημιουργικότητά μας

and turn every problem into an opportunity.

και να μετατρέψουν κάθε πρόβλημα σε ευκαιρία.

And that brings me to the point of my talk, actually,

Αυτό είναι το σημαντικότερο που ήθελα να πω.

how constraints, big creative constraints, can boost creativity.

Πώς οι μεγάλοι περιορισμοί στη δημιουργία μπορούν να ενισχύσουν τη δημιουργικότητα.

But let me go back in time a bit.

Ας γυρίσω, όμως, λίγο πίσω στον χρόνο.

In my early 20s, I did some graphic novels,

Στα 20 μου, έγραψα μερικά εικονογραφημένα μυθιστορήματα.

but they weren't your usual graphic novels.

αλλά δεν ήταν σαν τα συνηθισμένα.

They were books telling a science fiction story

Ήταν βιβλία που διηγούνταν μία ιστορία επιστημονικής φαντασίας

through images and text,

μέσα από εικόνες και κείμενα.

and most of the actors who are now starring

Οι περισσότεροι από τους ηθοποιούς που πρωταγωνιστούν σήμερα

in the movie adaptation, they were already involved

στη μεταφορά των βιβλίων σε ταινία, συμμετείχαν

in these books portraying characters

σε αυτά τα βιβλία, υποδυόμενοι χαρακτήρες

into a sort of experimental, theatrical, simplistic way.

με κάπως πειραματικό, θεατρικό, απλουστευτικό τρόπο.

And one of these actors is the great stage director

Ένας από αυτούς τους ηθοποιούς είναι και ο μεγάλος θεατρικός σκηνοθέτης

and actor Robert Lepage.

και ηθοποιός Ρομπέρ Λεπάζ.

And I just love this guy.

Τον αγαπώ αυτόν τον τύπο.

I've been in love with this guy since I was a kid.

Τον αγαπώ από τότε που ήμουν παιδί.

His career I admire a lot.

Θαυμάζω πολύ την καριέρα του.

And I wanted this guy to be involved in my crazy project,

Ήθελα να συμμετέχει στο τρελό σχέδιο που είχα

and he was kind enough to lend his image

και είχε την καλοσύνη να δανείσει το πρόσωπό του

to the character of Eugène Spaak,

στον χαρακτήρα Eugène Spaak,

who is a cosmologist and artist who seeks relation

έναν κοσμολόγο και καλλιτέχνη που αναζητά τη σχέση

in between time, space, love, music and women.

ανάμεσα στον χρόνο, το διάστημα, την αγάπη, τη μουσική και τις γυναίκες.

And he was a perfect fit for the part,

Ταίριαζε τέλεια στον ρόλο.

and Robert is actually the one who gave me my first chance.

Ο Ρομπέρ είναι ο πρώτος άνθρωπος που μου έδωσε μια ευκαιρία.

He was the one who believed in me

Ήταν ο πρώτος που πίστεψε σ'εμένα

and encouraged me to do an adaptation of my books

και με ενθάρρυνε να κάνω μια μεταφορά των βιβλίων μου

into a film, and to write, direct,

σε ταινία καθώς και να γράψω, να σκηνοθετήσω,

and produce the film myself.

και να κάνω την παραγωγή της ταινίας μόνος μου.

And Robert is actually the very first example

Ο Ρομπέρ είναι το πρώτο παράδειγμα

of how constraints can boost creativity.

για το πώς οι περιορισμοί μπορούν να ενισχύσουν τη δημιουργικότητα,

Because this guy is the busiest man on the planet.

γιατί ο τύπος αυτός είναι ο πιο πολυάσχολος άνθρωπος στον πλανήτη.

I mean, his agenda is booked until 2042,

Το πρόγραμμά του είναι κλεισμένο μέχρι το 2042

and he's really hard to get,

και είναι πολύ δύσκολο να τον βρει κανείς.

and I wanted him to be in the movie,

Ήθελα να παίξει στην ταινία,

to reprise his role in the movie.

για να παίξει τον εαυτό του.

But the thing is, had I waited

Το θέμα όμως είναι ότι αν περίμενα

for him until 2042, my film wouldn't be

μέχρι το 2042, η ταινία μου δεν θα ήταν πια φουτουριστική.

a futuristic film anymore, so I just couldn't do that. Right?

Έτσι, δεν μπορούσα να το κάνω αυτό. Σωστά;

But that's kind of a big problem.

Αυτό, όμως, είναι μεγάλο πρόβλημα.

How do you get somebody who is too busy

Πώς βρίσκεις κάποιον που είναι τόσο πολυάσχολος

to star in a movie?

για να πρωταγωνιστήσει σε μια ταινία;

Well, I said as a joke in a production meeting --

Είπα για πλάκα σε μια συνάντηση της παραγωγής

and this is a true story, by the way —

και αυτό έχει συμβεί στ' αλήθεια, παρεμπιπτόντως -

I said, "Why don't we turn this guy into a hologram?

είπα, «Γιατί δεν τον κάνουμε ολόγραμμα;

Because, you know, he is everywhere

Είναι παντού και πουθενά

and nowhere on the planet at the same time,

στον πλανήτη την ίδια ώρα.

and he's an illuminated being in my mind,

Τον έχω ως ένα πεφωτισμένο ον στο μυαλό μου

and he's in between reality and virtual reality,

και είναι μεταξύ πραγματικότητας και εικονικής πραγματικότητας.

so it would make perfect sense

Έτσι, θα ήταν τέλειο

to turn this guy into a hologram."

να τον κάνουμε ολόγραμμα.»

Everybody around the table laughed,

Όλοι γύρω από το τραπέζι γέλασαν,

but the joke was kind of a good solution,

αλλά το αστείο ήταν μια καλή λύση.

so that's what we ended up doing.

Έτσι, αυτό κάναμε στο τέλος.

Here's how we did it. We shot Robert with six cameras.

Να πώς το κάναμε. Τραβήξαμε τον Ρομπέρ με έξι κάμερες.

He was dressed in green and he was like

Ήταν ντυμένος στα πράσινα και έμοιαζε

in a green aquarium.

σαν να βρισκόταν μέσα σε πράσινο ενυδρείο.

Each camera was covering 60 degrees of his head,

Κάθε κάμερα τραβούσε το κεφάλι του από γωνία 60 μοιρών

so that in post-production we could use

ώστε στο μοντάζ να μπορούσαμε να χρησιμοποιήσουμε

pretty much any angle we needed,

όποια γωνία χρειαζόμασταν.

and we shot only his head.

Τραβήξαμε μόνο το κεφάλι του.

Six months later there was a guy on set,

Έξι μήνες αργότερα, στα γυρίσματα, ένας τύπος,

a mime portraying the body,

ένας μίμος παρίστανε το σώμα,

the vehicle for the head.

με το οποίο θα κινούνταν το κεφάλι.

And he was wearing a green hood

Φορούσε μια πράσινη μάσκα

so that we could erase the green hood in postproduction

ώστε να μπορούσαμε να την σβήσουμε εύκολα στο μοντάζ

and replace it with Robert Lepage's head.

και να την αντικαταστήσουμε με το κεφάλι του Λεπάζ.

So he became like a renaissance man,

Έτσι έγινε σαν άνθρωπος της Αναγέννησης

and here's what it looks like in the movie.

και στην ταινία εμφανίζεται κάπως έτσι.

(Music)

(Μουσική)

(Video) Robert Lepage: [As usual, Arthur's drawing

- Ως συνήθως, τα σχέδια του Άρθουρ

didn't account for the technical challenges.

δεν πρόλαβαν κάποιες τεχνικές δυσκολίες.

I welded the breech, but the valve is still gaping.

Ένωσα το πίσω μέρος, αλλά υπάρχει ακόμα κάποιο κενό.

I tried to lift the pallets to lower the pressure in the sound box,

Προσπάθησα να μειώσω την ένταση στον ήχο

but I might have hit a heartstring.

αλλά μάλλον άγγιξα ευαίσθητη χορδή.

It still sounds too low.]

Ακόμη ακούγεται πολύ χαμηλά.

Jacques Languirand: [That's normal.

- Είναι φυσιολογικό.

The instrument always ends up resembling its model.]

Πάντα στο τέλος το όργανο μοιάζει με το πρότυπό του.

(Music)

(Μουσική)

Martin Villeneuve: Now these musical instruments

Τα μουσικά όργανα

that you see in this excerpt,

που βλέπετε σε αυτό το απόσπασμα,

they're my second example of how

είναι το δεύτερο παράδειγμα

constraints can boost creativity,

για το πώς οι περιορισμοί ενισχύουν τη δημιουργικότητα,

because I desperately needed these objects in my movie.

γιατί χρειαζόμουν απεγνωσμένα αυτά τα αντικείμενα στην ταινία μου.

They are objects of desire.

Είναι αντικείμενα πόθου.

They are imaginary musical instruments.

Είναι μουσικά όργανα δημιουργημένα με τη φαντασία.

And they carry a nice story with them.

Κουβαλούν και μια ωραία ιστορία μαζί τους.

Actually, I knew what these things would look like

Βασικά, ήξερα πώς θα ήταν αυτά τα πράγματα

in my mind for many, many years.

στο μυαλό μου εδώ και πολλά, πολλά χρόνια.

But my problem was, I didn't have the money

Το πρόβλημα όμως ήταν ότι δεν είχα τα χρήματα

to pay for them. I couldn't afford them.

για να πληρώσω για αυτά. Δεν άντεχα οικονομικά.

So that's kind of a big problem too.

Είναι κι αυτό ένα μεγάλο πρόβλημα.

How do you get something that you can't afford?

Πώς αγοράζεις κάτι που δεν αντέχεις οικονομικά;

And, you know, I woke up one morning with a pretty good idea.

Ξύπνησα, λοιπόν, ένα πρωί με μια πολύ ωραία ιδέα.

I said, "What if I have somebody else pay for them?"

Είπα: «Κι αν τα πλήρωνε κάποιος άλλος;»

(Laughter)

(Γέλια)

But who on Earth would be interested

Ποιος, όμως, θα ενδιαφερόταν

by seven not-yet-built musical instruments

για επτά, άφτιαχτα ακόμα, μουσικά όργανα

inspired by women's bodies?

εμπνευσμένα από γυναικεία σώματα;

And I thought of Cirque du Soleil in Montreal,

Έτσι, σκέφτηκα το Cirque du Soleil στο Μόντρεαλ

because who better to understand the kind of

γιατί ποιος άλλος θα μπορούσε να καταλάβει καλύτερα

crazy poetry that I wanted to put on screen?

αυτήν την τρελή ποίηση που ήθελα να μεταφέρω στην οθόνη;

So I found my way to Guy Laliberté, Cirque du Soleil's CEO,

Βρήκα λοιπόν τον Γκι Λαλιμπερτέ, Διευθύνοντα Σύμβουλο του Cirque du Soleil,

and I presented my crazy idea to him

και του μίλησα για την τρελή μου ιδέα

with sketches like this and visual references,

με σχέδια όπως αυτό και με οπτικές αναφορές.

and something pretty amazing happened.

Τότε συνέβη κάτι απίστευτο.

Guy was interested by this idea

Στον Γκι φάνηκε ενδιαφέρουσα η ιδέα,

not because I was asking for his money,

όχι γιατί ζητούσα τα χρήματά του

but because I came to him with a good idea

αλλά γιατί πήγα σε εκείνον έχοντας μια καλή ιδέα

in which everybody was happy.

με την οποία όλοι θα έμεναν ευχαριστημένοι.

It was kind of a perfect triangle

Ήταν σαν ένα τέλειο τρίγωνο

in which the art buyer was happy

στο οποίο ο αγοραστής της τέχνης ήταν χαρούμενος

because he got the instruments at a cheaper price,

γιατί αγόραζε τα όργανα σε χαμηλότερη τιμή,

because they weren't even made.

αφού ακόμη δεν είχαν φτιαχτεί.

He took a leap of faith.

Πίστεψε πολύ σε αυτό.

And the artist, Dominique Engel, brilliant guy,

Αλλά και ο καλλιτέχνης, ο Ντομινίκ Ενγκέλ, ένας θαυμάσιος τύπος,

he was happy too because he had a dream project

ήταν ευχαριστημένος γιατί είχε έναν ολόκληρο χρόνο

to work on for a year.

για να εργαστεί πάνω σε ένα ονειρεμένο σχέδιο.

And obviously I was happy because I got the instruments

Εγώ προφανώς και ήμουν ευχαριστημένος γιατί βρήκα δωρεάν

in my film for free, which was kind of what I tried to do.

τα μουσικά όργανα για την ταινία μου, αυτό που προσπαθούσα να κάνω.

So here they are.

Να τα λοιπόν.

And my last example of how constraints

Το τελευταίο μου παράδειγμα για το πώς οι περιορισμοί

can boost creativity

μπορούν να ενισχύσουν τη δημιουργικότητα

comes from the green,

έχει να κάνει με το πράσινο χρώμα,

because this is a weird color, a crazy color,

γιατί είναι ένα περίεργο χρώμα, ένα τρελό χρώμα.

and you need to replace the green screens eventually

Στο τέλος χρειάζεται να αντικαταστήσεις τις πράσινες οθόνες

and you must figure that out sooner rather than later.

και πρέπει να βρεις τον τρόπο το συντομότερο δυνατό.

And I had, again, pretty much, ideas in my mind

Είχα πάλι κάποιες ιδέες στο μυαλό μου

as to what the world would be,

για το πώς θα ήταν ο κόσμος,

but then again I turned to my childhood imagination

αλλά μετά πάλι χρησιμοποίησα τη φαντασία που είχα ως παιδί

and went to the work of Belgian comic book master

και ανέτρεξα στο έργο του Βέλγου πρωτοπόρου στα βιβλία κόμικς,

François Schuiten in Belgium.

Φρανσουά Σίτεν στο Βέλγιο.

And this guy is another guy I admire a lot,

Είναι άλλος ένας άνθρωπος που θαυμάζω πολύ

and I wanted him to be involved in the movie

και ήθελα να συμμετέχει στην ταινία

as a production designer.

ως σχεδιαστής παραγωγής.

But people told me, you know, Martin, it's impossible,

Μου έλεγαν, Μάρτιν, είναι αδύνατον,

the guy is too busy and he will say no.

ο άνθρωπος είναι πολύ απασχολημένος και θα πει όχι.

Well, I said, you know what, instead of mimicking his style,

Είπα λοιπόν αντί να μιμηθώ το στιλ του,

I might as well call the real guy and ask him,

να τηλεφωνήσω στον πραγματικό άνθρωπο και να τον ρωτήσω.

and I sent him my books,

Του έστειλα τα βιβλία μου

and he answered that he was interested

και μου απάντησε ότι ενδιαφερόταν

in working on the film with me

να εργαστεί στην ταινία μαζί μου

because he could be a big fish in a small aquarium.

γιατί θα ήταν σαν ένα μεγάλο ψάρι σε ένα μικρό ενυδρείο.

In other words, there was space for him to dream with me.

Με άλλα λόγια, υπήρχε και για εκείνον χώρος να ονειρευτεί μαζί μου.

So here I was with one of my childhood heroes,

Έτσι λοιπόν βρέθηκα με έναν από τους ήρωες της παιδικής μου ηλικίας

drawing every single frame that's in the film

ο οποίος θα σχεδίαζε κάθε κομμάτι της ταινίας

to turn that into Montreal in the future.

ώστε να το μεταφέρει στο Μόντρεαλ στο μέλλον.

And it was an amazing collaboration

Ήταν απίστευτο που συνεργαζόμουν

to work with this great artist whom I admire.

με τον μεγάλο καλλιτέχνη που θαύμαζα.

But then, you know, eventually you have to turn

Μετά όμως πρέπει να μετατρέψεις

all these drawings into reality.

όλα αυτά τα σχέδια σε πραγματικότητα.

So, again, my solution was to aim

Έτσι και πάλι η λύση ήταν να βάλω στόχο

for the best possible artist that I could think of.

τον καλύτερο καλλιτέχνη που θα μπορούσα να σκεφτώ.

And there's this guy in Montreal, another Quebecois

Στο Μόντρεαλ υπάρχει άλλος ένας τύπος, πάλι από το Κεμπέκ,

called Carlos Monzon, and he's a very good VFX artist.

τον λένε Κάρλος Μονζόν και είναι πολύ καλός στα οπτικοακουστικά εφέ.

This guy had been lead compositor on such films

Ήταν ο κύριος συνθέτης σε ταινίες όπως

as "Avatar" and "Star Trek" and "Transformers,"

το "Avatar", το "Star Trek" και το "Transformers"

and other unknown projects like this,

και σε άλλα άγνωστα σχέδια όπως αυτό εδώ.

and I knew he was the perfect fit for the job,

Ήξερα πως ήταν ό,τι έπρεπε για τη δουλειά

and I had to convince him,

και έπρεπε να τον πείσω.

and, instead of working on the next Spielberg movie,

Αντί να δουλέψει στην επόμενη ταινία του Σπίλμπεργκ,

he accepted to work on mine.

δέχτηκε να δουλέψει στη δική μου.

Why? Because I offered him a space to dream.

Γιατί; Γιατί του έδωσα το περιθώριο να ονειρευτεί.

So if you don't have money to offer to people,

Αν λοιπόν δεν έχετε να προσφέρετε χρήματα στους ανθρώπους,

you must strike their imagination with something

πρέπει να ξυπνήσετε τη φαντασία τους με κάτι

as nice as you can think of.

όσο πιο όμορφο μπορείτε να σκεφτείτε.

So this is what happened on this movie,

Αυτό λοιπόν συνέβη με αυτήν την ταινία,

and that's how it got made,

και με αυτόν τον τρόπο γυρίστηκε.

and we went to this very nice postproduction company

Πήγαμε και σε μια πολύ καλή εταιρεία στο Μόντρεαλ

in Montreal called Vision Globale,

για το μοντάζ, την Vision Globale.

and they lent their 60 artists to work full time

Μας δάνεισε τους 60 καλλιτέχνες της για να εργαστούν με πλήρες ωράριο

for six months to do this crazy film.

για έξι μήνες προκειμένου να γυρίσουμε αυτήν την τρελή ταινία.

So I want to tell you that, if you have some crazy ideas

Σας λέω λοιπόν ότι αν έχετε μερικές τρελές ιδέες

in your mind, and that people tell you

στο μυαλό σας και σας λένε ότι

that it's impossible to make,

είναι αδύνατον να γίνουν πραγματικότητα,

well, that's an even better reason to want to do it,

είναι ένας ακόμη καλύτερος λόγος για να θέλετε να τις πραγματοποιήσετε.

because people have a tendency

Οι άνθρωποι έχουν την τάση

to see the problems rather than the final result,

να βλέπουν τα προβλήματα και όχι το τελικό αποτέλεσμα.

whereas if you start to deal with problems

Ενώ, αν αρχίζεις και αντιμετωπίζεις τα προβλήματα

as being your allies rather than your opponents,

σαν να είναι σύμμαχοί σου και όχι αντίπαλοί σου,

life will start to dance with you

η ζωή θα αρχίσει να χορεύει μαζί σου

in the most amazing way.

με τον πιο απίστευτο τρόπο.

I have experienced it.

Το έχω ζήσει.

And you might end up doing some crazy projects,

Μπορεί να καταλήξετε να πραγματοποιείτε κάποια τρελά σχέδια

and who knows, you might even end up

και ποιός ξέρει, μπορεί ακόμη να καταλήξετε

going to Mars.

να πάτε στον Άρη.

Thank you.

Σας ευχαριστώ.

(Applause)

(Χειροκροτήματα)