Anthony Atala: Growing new organs

Translator: Silvin Lito Reviewer: Liridon Shala

This is actually a painting

Kjo në fakt është pikturë

that hangs at the Countway Library at Harvard Medical School.

e ekspozuar në Librarinë Kauntuei të Shkollës Mjekësore të Harvardit.

And it shows the first time an organ was ever transplanted.

Dhe tregon transplantin e parë të organeve.

In the front, you see, actually, Joe Murray

Në plan të parë, shikoni, Xho Mërrejin

getting the patient ready for the transplant,

duke përgatitur pacientin për transplantim,

while in the back room you see Hartwell Harrison,

kurse në sfond ju shihni Hartuell Harrisonin,

the Chief of Urology at Harvard,

Shefin e Urologjisë në Harvard,

actually harvesting the kidney.

i cili po "mbledh" veshkën e donatorit.

The kidney was indeed the first organ

Veshka qe metëvërtetë organi i parë

ever to be transplanted to the human.

i transplantuar me sukses mbi njeriun.

That was back in 1954,

Kjo ka ndodhur në 1954-ën,

55 years ago.

përpara 55 vjetësh.

Yet we're still dealing with a lot of the same challenges

Megjithatë, ne përsëri jemi duke u përballur me të njëjtat vështirësi

as many decades ago.

si edhe gjatë shumë dekadave të mëparshme.

Certainly many advances, many lives saved.

Sigurisht që pati shumë përparime, shumë jetë të shpëtuara

But we have a major shortage of organs.

Por, ne po përballemi me një mungesë organesh.

In the last decade the number of patients

gjatë dekadës së fundit numri i pacientëve në pritje

waiting for a transplant has doubled.

për transplant u dyfishua.

While, at the same time, the actual number of transplants

Ndërkohë numri i transplanteve

has remained almost entirely flat.

mbetet pothuajse i njejtë.

That really has to do with our aging population.

Kjo po ndodh për shkak të plakjes së popullatës.

We're just getting older.

Thjesht jemi plakur

Medicine is doing a better job

Mjekësia është më e suksesshme

of keeping us alive.

në zgjatjen e jetës.

But as we age, our organs tend to fail more.

Me zgjatjen e jetës, organet degradohen më shumë

So, that's a challenge,

Pra, një përpjekje

not just for organs but also for tissues.

për të zëvendësuar organet, sikurse dhe indet.

Trying to replace pancreas,

Të zëvendësosh pankreasin (tërmishëzën),

trying to replace nerves that can help us with Parkinson's.

të zëvendësosh nervat që të parandalojmë Parkinsonin.

These are major issues.

Këto janë sfida madhore.

This is actually a very stunning statistic.

Këtu kemi një statistikë marramendëse.

Every 30 seconds

çdo 30 sekonda

a patient dies from diseases

një pacient vdes nga sëmundje

that could be treated with tissue regeneration or replacement.

të mjekueshme nëpërmjet zëvendësimit, apo rigjenerimit të indeve.

So, what can we do about it?

Pra, ç' mund të bëjmë?

We've talked about stem cells tonight.

Sot folëm për qeliza burimore (staminale).

That's a way to do it.

Ajo është një mënyrë.

But still ways to go to get stem cells into patients,

Megjithatë, rruga për të bërë në atë drejtim është

in terms of actual therapies for organs.

e gjatë.

Wouldn't it be great if our bodies could regenerate?

A s'do të ishte çudi sikur trupi të ripërtërihej?

Wouldn't it be great if we could actually harness the power

A s'do të ishte madhështore të mund të shfrytëzonim

of our bodies, to actually heal ourselves?

fuqinë e trupit, që të sherojmë vetveten?

It's not really that foreign of a concept, actually;

S'është edhe kaq e pamundur,

it happens on the Earth every day.

ndodh mbi Tokë çdo ditë.

This is actually a picture of a salamander.

Ja fotografia e salamandrës..

Salamanders have this amazing capacity to regenerate.

Salamandrat kanë vetinë mahnitëse të ripërtëritjes.

You see here a little video.

Shikoni këtë filmim të shkurtër.

This is actually a limb injury in this salamander.

Ky është dëmtim i këmbës tek salamandra.

And this is actually real photography,

Realizuar nëpërmjet fotografisë,

timed photography, showing how that limb regenerates

fotografi e përshkallëzuar, që tregon rigjenerimin e indeve

in a period of days.

brenda disa ditësh.

You see the scar form.

Ju vëreni cikatricën

And that scar actually grows out

e cila zgjerohet dhe rritet duke

a new limb.

formuar një këmbë të re.

So, salamanders can do it.

Pra, hardhucat mund ta bëjnë këtë.

Why can't we? Why can't humans regenerate?

Pse nuk mundet ne njerëzit të ripërtërihemi?

Actually, we can regenerate.

Në fakt, ne e kemi këtë mundësi.

Your body has many organs

Trupi juaj përmban shumë organe

and every single organ in your body

dhe secili organ në trupin tuaj

has a cell population

zotëron një popullatë qelizore

that's ready to take over at the time of injury. It happens every day.

gati të aktivizohet në rast dëmtimi. Ndodh çdo ditë.

As you age, as you get older.

Ndërsa plakeni, me kalimin e kohës

Your bones regenerate every 10 years.

Skeleti juaj rigjenerohet çdo 10 vjet.

Your skin regenerates every two weeks.

Lëkura juaj rigjenerohet çdo 2 javë.

So, your body is constantly regenerating.

Pra, trupi është në ripërtëritje të vazhdueshme.

The challenge occurs when there is an injury.

Kjo ndodh në rast dëmtimi, kur ka një plagosje.

At the time of injury or disease,

Gjatë dëmtimit apo sëmundjes,

the body's first reaction

reagimi i parë i trupit

is to seal itself off from the rest of the body.

përbën izolimin, mënjanimin nga rrethanat.

It basically wants to fight off infection,

Kjo është mënyrë e luftimit të infeksioneve,

and seal itself, whether it's organs inside your body,

duke u izoluar, si organi brenda jush,

or your skin, the first reaction

ose qoftë edhe lekura nga mjedisi i jashtëm.

is for scar tissue to move in,

reaksioni i parë është formimi i cikatriceve

to seal itself off from the outside.

me qëllim izolimin nga bota e jashtme.

So, how can we harness that power?

Pra, si mund ta shfrytëzojmë ne këtë fuqi?

One of the ways that we do that

Një mënyrë është përdorimi

is actually by using smart biomaterials.

i biomaterialeve "inteligjente"

How does this work? Well, on the left side here

Si ndodh kjo? Ja, në të majtë, këtu

you see a urethra which was injured.

ju shikoni uretrën e dëmtuar.

This is the channel that connects the bladder to the outside of the body.

Kjo është tubi që lidh fshikëzën e urinës me botën e jashtme.

And you see that it is injured.

Dhe shikoni se është e dëmtuar.

We basically found out that you can use these smart biomaterials

Ne thjesht zbuluam se mund të përdorim këto biomateriale

that you can actually use as a bridge.

për të realizuar një "urë".

If you build that bridge, and you close off

Po ndërtove atë urë dhe e izolove

from the outside environment,

nga indet rrethuese,

then you can create that bridge, and cells

mund të krijosh një zgjatim dhe qelizat

that regenerate in your body,

që rigjenerohen në trupin tënd,

can then cross that bridge, and take that path.

e kalojne urën dhe marrin rrugën për rindërtim.

That's exactly what you see here.

Këtë po vëreni pikërisht këtu.

It's actually a smart biomaterial

është tamam ky biomateriali inteligjent

that we used, to actually treat this patient.

që ne përdorëm në terapinë e këtij pacienti.

This was an injured urethra on the left side.

Kjo ishte uretra e dëmtuar në të majtë.

We used that biomaterial in the middle.

Përdorëm biomaterialin në mes.

And then, six months later on the right-hand side

Dhe 6 javë më vonë nga e djathta

you see this reengineered urethra.

ja rezultati përfundimtar.

Turns out your body can regenerate,

Ja, na rezulton që edhe trupi juaj mund të rigjenerohet,

but only for small distances.

por vetëm për distanca të vogla.

The maximum efficient distance for regeneration

Distanca maksimale efektive për rigjenerim është

is only about one centimeter.

vetëm 1 centimetër.

So, we can use these smart biomaterials

Edhe një herë, mund t'i përdorim biomaterialet

but only for about one centimeter

,por vetëm deri në një centimetër

to bridge those gaps.

për të mbushur boshllëqet.

So, we do regenerate, but for limited distances.

Rigjenerim, por vetëm për hapësira të vogla.

What do we do now,

E ç' mund të bëjmë ne,

if you have injury for larger organs?

nëse kemi dëmtime për organe më të mëdha?

What do we do when we have injuries

Si të veprojmë në rast dëmtimesh

for structures which are much larger

të strukturave të cilat janë disi më të mëdha

than one centimeter?

se një cm?

Then we can start to use cells.

Mund të fillojmë të përdorim qeliza.

The strategy here, is if a patient comes in to us

Parimi këtu është, se kur mbërrin pacient

with a diseased or injured organ,

me një sëmundje ose me organ

you can take a very small piece of tissue from that organ,

të dëmtuar, nëpërmjet një copëze të vogël të vet organit,

less than half the size of a postage stamp,

më e vogël se ½ e madhësisë së një pulle poste,

you can then tease that tissue apart,

ju mund ta shpërbëni atë ind

and look at its basic components,

në qelizat që e përbëjnë,

the patient's own cells,

qelizat e vet pacientit,

you take those cells out,

t'i merrni qelizat, t'i vini mënjanë,

grow and expand those cells outside the body in large quantities,

t'i rrisni e shtoni jashtë trupit në sasi të mjaftueshme

and then we then use scaffold materials.

dhe t'i përdorni sëbashku me skelete biomaterialesh.

To the naked eye they look like a piece of your blouse,

Në pamje të parë duken si copa pëlhure, bluzash,

or your shirt, but actually

por në të vërtetë

these materials are fairly complex

këto materiale janë disi komplekse

and they are designed to degrade once inside the body.

dhe të ndërtuara në mënyrë të tillë, që të shpërbëhen

It disintegrates a few months later.

në brendi të trupit për disa muaj.

It's acting only as a cell delivery vehicle.

Vepron tamam si mjet implantimi të qelizave

It's bringing the cells into the body. It's allowing

i bashkon ato brenda trupit. U lejon atyre

the cells to regenerate new tissue,

të rigjenerojnë indet,

and once the tissue is regenerated the scaffold goes away.

dhe sa ripërtërihen indet, skelat shkrihen.

And that's what we did for this piece of muscle.

Ja ç' kemi bërë për këtë pjesë muskuli.

This is actually showing a piece of muscle and how we go through

Ja vetë muskuli dhe mënyra si kemi përdorur

the structures to actually engineer the muscle.

struktura për ta krijuar vetë muskulin në fjalë.

We take the cells, we expand them,

Marrim qelizat, i shumfishojmë,

we place the cells on the scaffold,

pastaj i vendosim në formë,

and we then place the scaffold back into the patient.

dhe në fund implantojmë formën me gjithë qelizat përsëri

But actually, before placing the scaffold into the patient,

në pacient, por, në fakt, përpara se ta implantojmë,

we actually exercise it.

e ushtrojmë atë.

We want to make sure that we condition

Qëllimi ynë është të sigurohemi se muskuli

this muscle, so that it knows what to do

është i ushtruar dhe i aftë të kryejë punën e tij

once we put it into the patient.

sapo ta kemi rivendosur në pacient.

That's what you're seeing here. You're seeing

Pikërisht këtë po shikoni tani. Ju po shikoni

this muscle bio-reactor

bio- reaktorin muskulor

actually exercising the muscle back and forth.

që ushtron muskulin në vazhdimsi.

Okay. These are flat structures that we see here,

Në rregull. Këto janë struktura të rrafshta,

the muscle.

muskuli.

What about other structures?

Po përsa i përket strukturave të tjera?

This is actually an engineered blood vessel.

Kjo këtu është enë gjaku e përftuar teknikisht.

Very similar to what we just did, but a little bit more complex.

Në mënyrë të ngjashme si më parë, por pak më komplekse.

Here we take a scaffold,

Ja ku e marrim formën,

and we basically -- scaffold can be like a piece of paper here.

tamam si një fije letër-- ja kështu, i japim formë.

And we can then tubularize this scaffold.

I japim, pra, formë tubulare.

And what we do is we, to make a blood vessel, same strategy.

Dhe ja si e krijojmë enën e gjakut, kështu, në të njëjtën mënyrë.

A blood vessel is made up of two different cell types.

Ena e gjakut përbëhet nga dy lloje qelizash.

We take muscle cells, we paste,

I marrim qelizat muskulore, i përzjejmë,

or coat the outside with these muscle cells,

ose e mbulojmë pjesën e jashtme me qel. muskulore,

very much like baking a layer cake, if you will.

njësoj si piqet një tortë me kate, n.q.s. dëshironi.

You place the muscle cells on the outside.

Vendosni qelizat muskulare nga ana e jashtme.

You place the vascular blood vessel lining cells on the inside.

Vendosni qelizat e cipës së brendshme të enës së gjakut, nga brenda.

You now have your fully seeded scaffold.

Dhe përftoni një formë të gatshme.

You're going to place this in an oven-like device.

E vendosni të përftuarën në një inkubator.

It has the same conditions as a human body,

Në kushte të njëjta si në brendësi të trupit,

37 degrees centigrade,

37 gradë temperaturë,

95 percent oxygen.

95% oksigjen.

You then exercise it, as what you saw on that tape.

Pastaj i ushtroni, tamam siç e patë në film.

And on the right you actually see a carotid artery that was engineered.

Dhe në të djathtë ju shikoni arterien karotide të përftuar artificialisht.

This is actually the artery that goes from your neck to your brain.

Kjo është pikërisht arteria që fillon nga qafa dhe ushqen me gjak trurin.

And this is an X-ray showing you

Dhe kjo është grafi që ju demostron

the patent, functional blood vessel.

enën e gjakut funksionale te pacienti.

More complex structures

Strukturat më kompleksi si

such as blood vessels, urethras, which I showed you,

enët e gjakut, uretrat, që ju tregova,

they're definitely more complex

s'ka dyshim që janë më të komplikuar

because you're introducing two different cell types.

,sepse ju jeni duke përdorur dy tipa qelizash.

But they are really acting mostly as conduits.

Megjithatë, ato veprojnë kryesisht si tub.

You're allowing fluid or air to go through

Thjesht lejojnë kalimin e ajërit ose lëngjeve

at steady states.

përmes tyre, në qetësi.

They are not nearly as complex as hollow organs.

As i afrohen dot për nga kompleksiteti organeve zgavrore.

Hollow organs have a much higher degree of complexity,

Ato kanë një nivel edhe më të lartë kompleksiteti,

because you're asking these organs to act on demand.

sepse u kërkoni atyre të veprojnë sipas nevojës.

So, the bladder is one such organ.

Pra, fshikëza është një organ i tillë.

Same strategy, we take a very small piece of the bladder,

Me të njëjtin parim, marrim një copë të vogël fshikëze,

less than half the size of a postage stamp.

më e vogël se ½ e madhësisë së një pulle poste.

We then tease the tissue apart

Pastaj e shpërbëni atë ind

into its two individual cell components,

në dy komponentet qelizore që e përbëjnë,

muscle, and these bladder specialized cells.

muskul dhe këto qelizat e specializuara të fshikëzës.

We grow the cells outside the body in large quantities.

I shtojmë jashtë trupit në sasi të mjaftueshme

It takes about four weeks to grow these cells from the organ.

Nevojiten rreth 4 javë të krijosh një organ nga këto qeliza.

We then take a scaffold that we shape like a bladder.

Më pas marrim një skelet që i japim formën e fshikëzës.

We coat the inside with these bladder lining cells.

E mbulojmë brendinë me qeliza të cipës së brendshme

We coat the outside with these muscle cells.

të fshikëzës dhe nga jashtë me qel. muskulore.

We place it back into this oven-like device.

I vendosim përsëri në inkubator.

From the time you take that piece of tissue, six to eight weeks later

Që kur e marrim indin, 6-8 javë më vonë,

you can put the organ right back into the patient.

mund ta vendosni organin brenda në pacient.

This actually shows the scaffold.

Ky është skeleti.

The material is actually being coated with the cells.

Materiali mbulohet me qeliza.

When we did the first clinical trial for these patients

Kur filluam provat klinike për këta pacientë

we actually created the scaffold specifically for each patient.

e krijuam çdo formë specifike për çdo pacient.

We brought patients in,

I sillnim pacientët,

six to eight weeks prior to their scheduled surgery, did X-rays,

6-8 javë përpara datës së operacionit të tyre, bënim skaner,

and we then composed a scaffold specifically for that patient's size

dhe kompozonim një formë specifike që i përshtatej hapësirës së

pelvic cavity.

barkut të pacientit.

For the second phase of the trials

Gjatë fazës së dytë të studimit

we just had different sizes, small, medium, large and extra-large.

thjesht krijuam madhësi të ndryshme small, medium, large dhe extra-large.

(Laughter)

(hilaritet)

It's true.

Nuk tallem.

And I'm sure everyone here wanted an extra-large. Right?

Dhe me siguri gjithkush këtu e do extra-large? Apo jo?

(Laughter)

(hilaritet)

So, bladders are definitely a little bit more complex

Pra, fshikëzat janë më të komplikuara

than the other structures.

në krahasim me strukturat e tjera.

But there are other hollow organs that have added complexity to it.

Por ka edhe organe zgavrore që janë edhe më komplekse.

This is actually a heart valve, which we engineered.

Kjo është një kllapë e zemrës e përftuar artificialisht.

And the way you engineer this heart valve is the same strategy.

Dhe parimi për ta përftuar atë është i njejti.

We take the scaffold, we seed it with cells,

Marrim formën, mbjellim qelizat,

and you can now see here, the valve leaflets opening and closing.

dhe ju mund t'i shihni fletët e kllapës si hapen dhe mbyllen.

We exercise these prior to implantation.

Ne i ushtrojmë ato përpara implantimit.

Same strategy.

Parimi është i njejtë.

And then the most complex are the solid organs.

Dhe më të vështirat janë organet solide.

For solid organs, they're more complex

Mbasi organet solide, janë më koplekse

because you're using a lot more cells per centimeter.

, sepse përdoren më tepër qeliza për çdo centimetër.

This is actually a simple solid organ like the ear.

Ky është një organ solid i ndërlikuar: veshi

It's now being seeded with cartilage.

Tani po mbillet me kërc.

That's the oven-like device;

Ky është inkubatori;

once it's coated it gets placed there.

kur mbulohet, vendoset aty.

And then a few weeks later we can take out the cartilage scaffold.

Dhe disa javë më vonë, ne mund të marrim formën kërcore.

This is actually digits that we're engineering.

Këto janë gishta që po i përftojmë artificialisht.

These are being layered, one layer at a time,

Këto ne po i mbjellim shtresë pas shtrese,

first the bone, we fill in the gaps with cartilage.

në fillim kockën, mbushim boshllëqet me kërc.

We then start adding the muscle on top.

Pastaj i shtojmë përsipër muskujt.

And you start layering these solid structures.

Dhe filloni t'i kompozoni këto struktura komplekse.

Again, fairly more complex organs,

dhe përsëri, organe disi më komplekse,

but by far, the most complex solid organs

por më komplekset nga të gjitha organet solide

are actually the vascularized, highly vascularized,

janë organet e vaskularizuara, me shkallë të lartë

a lot of blood vessel supply,

vaskularizimi, me shumë enë gjaku.

organs such as the heart,

organe si zemra,

the liver, the kidneys.

mëlçia, veshkat.

This is actually an example -- several strategies

Ky këtu është një shembull-- disa strategji

to engineer solid organs.

për mbjelljen e organeve solide.

This is actually one of the strategies. We use a printer.

Kjo është një mënyrë. Përdorim një printer.

And instead of using ink, we use -- you just saw an inkjet cartridge --

Dhe në vend të bojës, ne përdorim-- sapo i patë kasetat inkxhet--

we just use cells.

ne thjesht përdorim qeliza.

This is actually your typical desktop printer.

Ky është printeri tipik që mund të gjejmë mbi

It's actually printing this two chamber heart,

byro. Në fakt po printon një zemër dy dhomëshe.

one layer at a time.

shtresë mbas shtrese.

You see the heart coming out there. It takes about 40 minutes to print,

Ja ku po del gati. Duhen gati 45 minuta për ta printuar,

and about four to six hours later

dhe rreth 4-6 orë më vonë

you see the muscle cells contract.

shikoni qelizat muskulore të tkurren.

(Applause)

(duartrokitje)

This technology was developed by Tao Ju, who worked at our institute.

Kjo teknologji është zhvilluar nga Tao Zhu, i cili punon në institutin tonë.

And this is actually still, of course, experimental,

Dhe kjo, sigurisht, është eksperimentale,

not for use in patients.

jo për përdorim njerëzor.

Another strategy that we have followed

Dhe një strategji tjetër që kemi ndjekur

is actually to use decellularized organs.

është decelularizimi i organeve.

We actually take donor organs,

Ne marrim organe të dhuruara,

organs that are discarded,

organe që janë mënjanuar,

and we then can use very mild detergents

dhe duke përdorur detergjente speciale

to take all the cell elements out of these organs.

i heqim të gjitha qelizat nga këto organe.

So, for example on the left panel,

Kështu, p.sh. nga e majta,

top panel, you see a liver.

lart, shikoni mëlçinë.

We actually take the donor liver,

E marrim organin e dhuruar,

we use very mild detergents,

përdorim detergjente speciale,

and we, by using these mild detergents, we take all the cells

dhe, në sajë të tyre, eliminojmë të gjitha qelizat

out of the liver.

e mëlçisë.

Two weeks later, we basically can lift this organ up,

Për dy javë, mund ta ngremë me duar këtë organ,

it feels like a liver,

që në prekje duket si mëlçi

we can hold it like a liver,

mund ta mbajmë si mëlçi

it looks like a liver, but it has no cells.

në pamje duket mëlçi, por s'ka qeliza.

All we are left with

Gjithçka mbetet

is the skeleton, if you will, of the liver,

skeleti, po deshët, i mëlçisë,

all made up of collagen,

është i përbërë prej kolagjeni,

a material that's in our bodies, that will not reject.

material ky që është pjesë e trupit tonë, nuk flaket

We can use it from one patient to the next.

Mund ta përdorim për të gjithë pacientët.

We then take this vascular structure

Pastaj marrim strukturën vaskulare

and we can prove that we retain the blood vessel supply.

dhe mund ta vërtetojmë që jemi në gjendje ta ruajmë

You can see, actually that's a fluoroscopy.

furnizimin me enët e gjakut. Mund ta shikoni me fluoroskopi.

We're actually injecting contrast into the organ.

Injektojmë lëndë kontrasti në organ.

Now you can see it start. We're injecting the contrast into the organ

Ja ku po fillon. Po injektojmë kontrast në organ

into this decellularized liver.

brenda kësaj mëlçie të decelularizuar.

And you can see the vascular tree that remains intact.

Dhe shihni degëzimin vaskular që mbetet i paprekur.

We then take the cells, the vascular cells,

Marrim pastaj qelizat vaskulare,

blood vessel cells, we perfuse the vascular tree

qelizat e enëve të gjakut, e perfuzojmë degëzimin vaskular

with the patient's own cells.

me qelizat e veta të pacientit.

We perfuse the outside of the liver

E perfuzojmë anën e jashtme të mëlçisë

with the patient's own liver cells.

me qelizat e vet pacientit.

And we can then create functional livers.

edhe mund të krijojmë mëlçinë funkcionale.

And that's actually what you're seeing.

Dhe këtë po ju tregojmë këtu.

This is still experimental. But we are able to actually reproduce the functionality

Kjo është sërisht në stad eksperimental. Sidoqoftë, ne jemi në gjendje të riprodhojmë funkcionalitetin

of the liver structure, experimentally.

e strukturës së mëlçisë, me eksperiment.

For the kidney,

Për sa i përket veshkës,

as I talked to you about the first painting that you saw,

ndërsa po ju flisja kur patë pikturën në fillim,

the first slide I showed you,

diapozitiva e parë që ju tregova,

90 percent of the patients on the transplant wait list

90 përqind e pacientëve në listën e transplanteve presin

are waiting for a kidney, 90 percent.

një veshkë, 90 përqind.

So, another strategy we're following

Pra, një strategji tjetër që po ndjekim

is actually to create wafers

është krijimi i vaferave

that we stack together, like an accordion, if you will.

të cilët i ngjisim bashkë, si fizarmonikë, le të themi,

So, we stack these wafers together, using the kidney cells.

Pra, i bashkojmë vaferat, duke përdorur qelizat e veshkës.

And then you can see these miniature kidneys that we've engineered.

dhe ju mund të shihni një veshkë në miniaturë që kemi përftuar.

They are actually making urine.

Ajo është e aftë të prodhojë urinë.

Again, small structures, our challenge is how to make them larger,

Përsëri, struktura të vogla; përpiqemi t'i bëjmë më të mëdha,

and that is something we're working on

e mbi këtë jemi akoma duke punuar

right now at the institute.

gjatë kësaj kohe në institut.

One of the things that I wanted to summarize for you then

Një gjë që po përpiqem t'ju ilustroj,

is what is a strategy that we're going for in regenerative medicine.

është një strategji që ndjekim në mjekësinë regjenerative.

If at all possible,

Nëse është e mundur,

we really would like to use smart biomaterials

ne do të dëshironim të përdornim biomateriale

that we can just take off the shelf

direkt nga rafti

and regenerate your organs.

për të regjeneruar organet tuaja.

We are limited with distances right now,

Tani për tani, kemi kufizim distance

but our goal is actually to increase those distances over time.

por qëllimi ynë është ta rrisim gradualisht këtë distancë

If we cannot use smart biomaterials,

me kalimin e kohës. Nëse s'mund të përdorim

then we'd rather use your very own cells.

biomateriale, ne do të përdornim qelizat tuaja.

Why? Because they will not reject.

Pse? Sepse nuk flaken nga organizmi.

We can take cells from you,

ne mund të marrim qelizat tuaja,

create the structure, put it right back into you, they will not reject.

të krijojmë strukturën, ta kthejmë përsëri në trup, ato s'do të flaken.

And if possible, we'd rather use the cells from your very specific organ.

Sipas mundësisë, do të përdornim qeliza specifike të organit.

If you present with a diseased wind pipe

Nëse keni skërfyell të sëmurë

we'd like to take cells from your windpipe.

ne marrim qeliza nga skërfyelli juaj.

If you present with a diseased pancreas

Nëse vuani nga sëmundje të pankreasit

we'd like to take cells from that organ.

do të donim qeliza të atij organi.

Why? Because we'd rather take those cells

Pse? Sepse, e kemi më të lehtë të marrim qeliza

which already know that those are the cell types you want.

që janë tashmë të diferencuara, dhe e kryejnë funksionin në fjalë.

A windpipe cell already knows it's a windpipe cell.

Qeliza e skërfyellit e di që është qelizë skërfyelli.

We don't need to teach it to become another cell type.

S'kemi nevojë t'i mësojmë të jetë lloj tjetër qelize.

So, we prefer organ-specific cells.

Pra, preferojmë qeliza organ- specifike.

And today we can obtain cells from most every organ in your body,

E sot ne jemi në gjendje të përftojmë qeliza nga pothuaj çdo organ

except for several which we still need stem cells for,

të trupit tuaj, përveç atyre për të cilat na duhen qel. staminale,

like heart, liver, nerve and pancreas.

si zemra, mëlçia, nervat dhe pankreasi.

And for those we still need stem cells.

Për to na duhen ende qeliza burimore.

If we cannot use stem cells from your body

Po s'qe e mundur të përdorim qeliza burimore

then we'd like to use donor stem cells.

nga ju, i marrim nga donatorë.

And we prefer cells that will not reject

Dhe parapëlqejmë qeliza që nuk flaken

and will not form tumors.

dhe që s'do formojnë tumorë.

And we're working a lot with the stem cells that we

Po punojmë shumë me qeliza staminale,

published on two years ago,

publikuam përpara dy vjetësh,

stem cells from the amniotic fluid,

qeliza të lëngut amniotik dhe

and the placenta, which have those properties.

të placentës, që gëzojnë këto veti.

So, at this point, I do want to tell you that

Pra, në këtë pikë, do të dëshiroja t'ju tregoja

some of the major challenges we have.

dise arritje madhore që zotërojmë.

You know, I just showed you this presentation, everything looks so good,

Sapo ju tregova prezantimin, çdo gjë duket në rregull,

everything works. Actually no,

çdo gjë punon. Në fakt, jo,

these technologies really are not that easy.

këto teknologji s'janë edhe aq të lehta.

Some of the work you saw today

Disa prej punëve që patë sot

was performed by over 700 researchers

janë zhvilluar nga 700 kërkimtarë

at our institute across a 20-year time span.

në institutin tonë përgjatë një periudhe 20 vjeçare.

So, these are very tough technologies.

Pra, këto janë teknologji të forta.

Once you get the formula right you can replicate it.

Me të perfeksionuar formulën, mund ta riprodhoni.

But it takes a lot to get there.

Por lipset kohë për të arritur aty.

So, I always like to show this cartoon.

Unë kam qejf ta tregojë këtë vizatim.

This is how to stop a runaway stage.

Tregon si të ndalosh rrebelimin e kuajve.

And there you see the stagecoach driver,

dhe shikoni karocierin,

and he goes, on the top panel,

dhe ai kalon, te paneli i sipërm,

He goes A, B, C, D, E, F.

Ai kalon nga A,B,C,D,E,F.

He finally stops the runaway stage.

dhe në fund i ndalon kuajt.

And those are usually the basic scientists,

dhe si rregull të tillë janë shkencëtarët,

The bottom is usually the surgeons.

Të tillë si ky poshtë janë kirurgët.

(Laughter)

(hilaritet)

I'm a surgeon so that's not that funny.

Unë vet jam kirurg, kjo s'është aspak gazmore.

(Laughter)

(hilaritet)

But actually method A is the correct approach.

Megjithatë, metoda A është e saktë.

And what I mean by that is that anytime we've launched one of these technologies

Dhe ajo që kam parasysh është se kur i lançojmë këto teknologji

to the clinic,

në klinikë,

we've made absolutely sure that we do everything we can

sigurohemi maksimalisht t'i vëjmë në provë, përsosmërisht

in the laboratory before we ever

në laborator, përpara se

launch these technologies to patients.

t'i vëmë në shërbim të pacientëve.

And when we launch these technologies to patients

dhe kur i përdorim te pacientët.

we want to make sure that we ask ourselves a very tough question.

Ne sigurohemi se jemi në gjendje t'i përgjigjemi një pyetjeje

Are you ready to place this in your own loved one, your own child,

të vështirë: A je gati t'i përdorësh këto tek të afërmit, fëmija,

your own family member, and then we proceed.

një pjestar i familjes tënde? Pastaj veprojmë.

Because our main goal, of course,

sepse qellimi ynë kryesor, sigurisht,

is first, to do no harm.

është: e para-- mos lëndo.

I'm going to show you now, a very short clip,

Do t'ju tregoj tani një videoklip të shkurtër,

It's a five second clip of a patient

Një klip 5 sekondësh të një pacienteje

who received one of the engineered organs.

që përfitoi një organ të kultivuar nga ne.

We started implanting some of these structures

Ne filluar të implantojmë këto struktura,

over 14 years ago.

mbi 14 vjet përpara.

So, we have patients now walking around with organs,

Pra, ne kemi pacientë që jetojnë me organe,

engineered organs, for over 10 years, as well.

organe të përftuara teknikisht, më tepër se 10 vjet

I'm going to show a clip of one young lady.

Do t'ju tregoj një klip të një vajze të re.

She had a spina bifida defect, a spinal cord abnormality.

Që vuante nga spina bifida, një defekt i palcës kurrizore.

She did not have a normal bladder. This is a segment from CNN.

Ajo nuk kishte fshikëzë normale të urinës. Një segment bga CNN.

We are just taking five seconds.

Vetëm 5 sekonda.

This is a segment that Sanjay Gupta actually took care of.

Segment ky i përcjellë nga Sanxhai Gupta.

Video: Kaitlyn M: I'm happy. I was always afraid

Video: Ketlin M: Jam e gëzuar. Gjithnjë jam frikësuar

that I was going to have like, an accident or something.

se do të ndodhte aksident, ose diçka tjetër.

And now I can just go and

Tani unë mund të shkoj e

go out with my friends,

të dalë me shoqe,

go do whatever I want.

të bëjë ç'të dua.

Anthony Atala: See, at the end of the day, the promise of regenerative medicine

Antoni Atala: E shikoni, në fund, premtimi i mjekësisë regjenerative

is a single promise.

është një

And that is really very simple,

Dhe ky është thjesht,

to make our patients better.

t'i falim shëndetin pacientëve tanë.

Thank you for your attention.

Faleminderit për vëmendjen.

(Applause)

(duartrokitje)