Kathryn Schulz: Don't regret regret

Tłumaczenie: Michał Kwiatkowski Korekta: Agata Leśnicka

So that's Johnny Depp, of course.

To jest oczywiście Johny Depp.

And that's Johnny Depp's shoulder.

A to jest ramię Johnny'ego Deppa.

And that's Johnny Depp's famous shoulder tattoo.

A to jest słynny tatuaż Johnny'ego Deppa

Some of you might know that, in 1990,

Część z was może wie, że w 1990 roku

Depp got engaged to Winona Ryder,

Depp się zaręczył z Winoną Ryder,

and he had tattooed on his right shoulder

i wytauował sobie na prawym ramieniu

"Winona forever."

"Winona na zawsze".

And then three years later --

A trzy lata później --

which in fairness, kind of is forever by Hollywood standards --

co, szczerze mówiąc, jest jakby wiecznością w Hollywood --

they broke up,

się rozstali,

and Johnny went and got a little bit of repair work done.

no i Johnny poszedł sobie zrobić małą poprawkę.

And now his shoulder says, "Wino forever."

No i teraz ma napisane na ramieniu: "Menel na zawsze".

(Laughter)

(Śmiech)

So like Johnny Depp,

Więc jak Johnny Depp,

and like 25 percent of Americans

i jak 25 procent Amerykanów

between the ages of 16 and 50,

w wieku od 16 do 50 lat,

I have a tattoo.

mam tatuaż.

I first started thinking about getting it in my mid-20s,

Zaczęłam się zastanawiać nad tatuażem jak miałam jakieś 25 lat,

but I deliberately waited a really long time.

ale specjalnie czekałam bardzo długo,

Because we all know people

bo wszyscy znamy ludzi,

who have gotten tattoos when they were 17

którzy porobili sobie tatuaże w wieku 17 lat

or 19 or 23

albo 19 albo 23

and regretted it by the time they were 30.

i żałowali tego zanim osiągnęli wiek 30 lat.

That didn't happen to me.

Ze mną było inaczej.

I got my tattoo when I was 29,

Zrobiłam sobie tatuaż, jak miałam 29 lat,

and I regretted it instantly.

i od razu tego żałowałam.

And by "regretted it,"

a mówiąc, że „żałowałam tego”,

I mean that I stepped outside of the tattoo place --

chodzi mi o to, że jak wyszłam ze studia tatuażu --

this is just a couple miles from here

to tylko kilka mil stąd

down on the Lower East Side --

w dzielnicy Manhattanu Lower East Side --

and I had a massive emotional meltdown in broad daylight

no i w biały dzień przeżyłam totalne załamanie nerwowe

on the corner of East Broadway and Canal Street.

na rogu ulic East Broadway i Canal Street.

(Laughter)

(Śmiech)

Which is a great place to do it because nobody cares.

A to miejsce się świetnie do tego nadaje, bo nikogo to tu nie obchodzi.

(Laughter)

(Śmiech)

And then I went home that night, and I had an even larger emotional meltdown,

No i poszłam do domu tego wieczoru i się już zupełnie załamałam,

which I'll say more about in a minute.

o czym jeszcze za chwilę opowiem.

And this was all actually quite shocking to me,

Wszystko to było dla mnie prawdziwym wstrząsem,

because prior to this moment,

bo do tego momentu,

I had prided myself

chlubiłam się tym,

on having absolutely no regrets.

że absolutnie niczego nie żałowałam.

I made a lot of mistakes

Popełniałam wiele błędów

and dumb decisions, of course.

i pewnie, że podejmowałam głupie decyzje.

I do that hourly.

Postępuję tak cały czas.

But I had always felt like, look, you know,

Ale zawsze miałam poczucie, że, no...,

I made the best choice I could make

dokonywałam najlepszych możliwych wyborów,

given who I was then,

biorąc pod uwagę to, kim wówczas byłam,

given the information I had on hand.

i informacje, jakimi dysponowałam.

I learned a lesson from it.

Była to dla mnie nauczka.

It somehow got me to where I am in life right now.

Jakoś mnie to popchnęło do mego obecnego miejsca w życiu.

And okay, I wouldn't change it.

No i dobra, ale nie zmieniłabym tego.

In other words, I had drunk our great cultural Kool-Aid about regret,

Innymi słowy, wypiłam to nasze piwo, któreśmy naważyli, dotyczące żalu,

which is that lamenting things that occurred in the past

według którego ubolewanie nad rzeczami, jakie się wydarzyły w przeszłości

is an absolute waste of time,

jest kompletną stratą czasu,

that we should always look forward and not backward,

że zawsze powinniśmy patrzeć do przodu a nie do tyłu,

and that one of the noblest and best things we can do

i że najlepiej i najszlachetniej jest

is strive to live a life free of regrets.

dążyć do tego, by żyć bez żalów.

This idea is nicely captured by this quote:

Następujący cytat fajnie ujmuje tą ideę:

"Things without all remedy

"Problemy bez rozwiązania

should be without regard;

nie powinny być rozważane;

what's done is done."

co się stało, to się już nie odstanie".

And it seems like kind of an admirable philosophy at first --

Na pierwszy rzut oka wygląda to na godną podziwu filozofię --

something we might all agree to sign onto ...

coś, pod czym moglibyśmy się podpisać...

until I tell you who said it.

póki wam nie powiem, kto to powiedział.

Right, so this is Lady MacBeth

Właśnie, Lady Makbet,

basically telling her husband to stop being such a wuss

jak mówiła swojemu mężowi, żeby nie był takim mięczakiem,

for feeling bad about murdering people.

bo ma poczucie winy z powodu morderstw.

And as it happens, Shakespeare was onto something here,

Tak się akurat składa, że Szekspir był tu na dobrym tropie;

as he generally was.

jak zazwyczaj zresztą.

Because the inability to experience regret

Bo brak odczuwania żalu

is actually one of the diagnostic characteristics

jest, w sumie, jedną z charakterystycznych cech

of sociopaths.

socjopatów.

It's also, by the way, a characteristic of certain kinds of brain damage.

Nawiasem mówiąc, jest to także charakterystyczne dla pewnych urazów mózgu,

So people who have damage

bo ludzie, u których kora oczodołowa-czołowa

to their orbital frontal cortex

jest uszkodzona

seem to be unable to feel regret

nie są w stanie odczuwać żalu

in the face of even obviously very poor decisions.

pomimo nawet rażąco złych decyzji.

So if, in fact, you want to live a life free of regret,

Więc jeśli i tak chcesz żyć bez żalów,

there is an option open to you.

to istnieje rozwiązanie dla ciebie.

It's called a lobotomy.

Jest nim lobotomia.

But if you want to be fully functional

Ale jeśli chcesz być w pełni zdrowy

and fully human

i w pełni ludzki

and fully humane,

i w pełni humanitarny,

I think you need to learn to live, not without regret, but with it.

to myślę, że musisz się nauczyć żyć, nie bez żalów, a z nimi.

So let's start off by defining some terms.

No to zacznijmy od definicji.

What is regret?

Czym jest żal?

Regret is the emotion we experience

Żal jest uczuciem, które odczuwamy,

when we think that our present situation

kiedy uważamy, że nasza obecna sytuacja

could be better or happier

mogłaby być lepsza lub bardziej pomyślna,

if we had done something different in the past.

gdybyśmy inaczej postąpili w przeszłości.

So in other words, regret requires two things.

Więc, innymi słowy, żal wymaga dwóch rzeczy.

It requires, first of all, agency -- we had to make a decision in the first place.

Wymaga, po pierwsze, działania -- musieliśmy w o ogóle podjąć jakąś decyzję.

And second of all, it requires imagination.

A po drugie, wymaga wyobraźni.

We need to be able to imagine going back and making a different choice,

Musimy sobie wyobrazić starą sytuację, w której to dokonujemy innego wyboru,

and then we need to be able to kind of spool this imaginary record forward

i następnie być w stanie przewinąć taśmę naszej wyobraźni do przodu

and imagine how things would be playing out in our present.

i pomyśleć, co by się działo w naszej teraźniejszości.

And in fact, the more we have of either of these things --

No i im więcej mamy obu tych rzeczy --

the more agency and the more imagination

im więcej działania i im więcej wyobraźni

with respect to a given regret,

odnośnie danego żalu,

the more acute that regret will be.

tym bardziej piekący żal będzie nas ogarniał.

So let's say for instance

Powiedzmy, na przykład,

that you're on your way to your best friend's wedding

że jesteś w drodze na ślub swojego najlepszego kolegi,

and you're trying to get to the airport and you're stuck in terrible traffic,

chcesz się dostać na lotnisko, ale utknąłeś w strasznym korku.

and you finally arrive at your gate

W końcu jesteś na lotnisku,

and you've missed your flight.

ale samolot ci uciekł.

You're going to experience more regret in that situation

W takiej sytuacji będziesz odczuwał większy żal,

if you missed your flight by three minutes

jeśli się spóźniłeś 3 minuty,

than if you missed it by 20.

niż jeżeli się spóźniłeś 20 minut.

Why?

Czemu?

Well because, if you miss your flight by three minutes,

No bo jeśli się spóźniłeś tylko 3 minuty,

it is painfully easy to imagine

to aż nazbyt łatwo jest sobie wyobrazić,

that you could have made different decisions

że mogłeś podjąć inne decyzje,

that would have led to a better outcome.

które miałyby lepszy skutek.

"I should have taken the bridge and not the tunnel.

"Powinienem był pojechać mostem, a nie tunelem.

I should have gone through that yellow light."

Trzeba było przejechać na żółtym świetle".

These are the classic conditions that create regret.

Są to typowe warunki, które rodzą żal.

We feel regret when we think we are responsible

Czujemy żal, kiedy uważamy, że jesteśmy odpowiedzialni

for a decision that came out badly,

za decyzję, która się okazała złą,

but almost came out well.

ale prawie wyszła dobrze.

Now within that framework,

W tych ramach

we can obviously experience regret about a lot of different things.

możemy oczywiście żałować najrozmaitszych rzeczy.

This session today is about behavioral economics.

Dzisiejsze konferencje dotyczą ekonomii behawioralnej.

And most of what we know about regret

A większa część z tego, co wiemy o żalach

comes to us out of that domain.

pochodzi z tej dziedziny.

We have a vast body of literature

Mamy ogromną literaturę

on consumer and financial decisions

dotyczącą decyzji konsumenckich i finansowych

and the regrets associated with them --

i żali z nimi związanych --

buyer's remorse, basically.

wyrzuty sumienia u kupującego, w zasadzie.

But then finally, it occurred to some researchers to step back

Ale w końcu doszło do niektórych badaczy, żeby zrobić krok do tyłu

and say, well okay, but overall,

i powiedzieć, no dobra, ale ogólnie,

what do we regret most in life?

to czego żałujemy w życiu najbardziej?

Here's what the answers turn out to look like.

Tak oto wyglądają odpowiedzi.

So top six regrets --

Sześć największych żalów --

the things we regret most in life:

rzeczy, których najbardziej w życiu żałujemy:

Number one by far, education.

Zdecydowanym numerem jeden jest wykształcenie.

33 percent of all of our regrets

33 procent wszystkich naszych żalów

pertain to decisions we made about education.

dotyczy naszych decyzji związanych z wykształceniem.

We wish we'd gotten more of it.

Żałujemy, że nie jesteśmy lepiej wykształceni.

We wish we'd taken better advantage of the education that we did have.

Żałujemy, że nie wykorzystaliśmy swoich możliwości edukacyjnych lepiej.

We wish we'd chosen to study a different topic.

Żałujemy, że nie wybraliśmy innego kierunku.

Others very high on our list of regrets

Inne rzeczy, których mocno żałujemy to:

include career, romance, parenting,

rodzaj kariery, związki miłosne, wychowanie dzieci,

various decisions and choices about our sense of self

rozmaite decyzje i wybory dotyczące naszej tożsamości

and how we spend our leisure time --

i co robimy w wolnym czasie --

or actually more specifically,

a dokładniej

how we fail to spend our leisure time.

czego nie robimy w wolnym czasie.

The remaining regrets

Pozostałe żale

pertain to these things:

dotyczą tych oto rzeczy:

finance, family issues unrelated to romance or parenting,

pieniądze, sprawy rodzinne niedotyczące związków miłosnych czy wychowania dzieci,

health, friends,

zdrowie, przyjaźnie,

spirituality and community.

duchowość i wspólnota.

So in other words, we know most of what we know about regret

Innymi słowy, większość z tego, co wiemy o żalach, wiemy

by the study of finance.

z badań nad finansami.

But it turns out, when you look overall at what people regret in life,

Ale kiedy patrzymy na to, czego ludzie ogólnie najbardziej żałują w życiu,

you know what, our financial decisions don't even rank.

okazuje się, że decyzje dotyczące naszych finansów są bardzo nisko.

They account for less than three percent of our total regrets.

One obejmują mniej niż 3 procent wszystkich naszych żalów.

So if you're sitting there stressing

Więc jeśli tam siedzisz i się stresujesz

about large cap versus small cap,

firmami z większym kapitałem przeciwko mniejszemu kapitałowi,

or company A versus company B,

albo czy wybrać firmę A czy firmę B,

or should you buy the Subaru or the Prius,

albo czy kupić Subaru czy Priusa,

you know what, let it go.

wiesz co? Daj sobie spokój.

Odds are, you're not going to care in five years.

Pewnie i tak nie będzie cię to obchodziło za 5 lat.

But for these things that we actually do really care about

Ale jeśli chodzi o te rzeczy, na których nam naprawdę zależy

and do experience profound regret around,

i z powodu których ogarnia nas głęboki żal,

what does that experience feel like?

to jakie to uczucie?

We all know the short answer.

Wszyscy znamy tę krótką odpowiedź.

It feels terrible. Regret feels awful.

To straszne uczucie. Żal jest okropny.

But it turns out that regret feels awful

Ale okazuje się, że żal jest okropny

in four very specific and consistent ways.

na cztery bardzo konkretne i stałe sposoby.

So the first consistent component of regret

Więc pierwszym stałym elementem żalu

is basically denial.

jest w zasadzie zaprzeczenie.

When I went home that night after getting my tattoo,

Kiedy poszłam do domu tamtej nocy po zrobieniu tatuażu,

I basically stayed up all night.

w zasadzie nie mogłam spać całą noc.

And for the first several hours,

I przez pierwsze kilka godzin,

there was exactly one thought in my head.

w mojej głowie była tylko i wyłącznie jedna myśl.

And the thought was,

A mianowicie:

"Make it go away!"

„Niech to zniknie!”.

This is an unbelievably primitive emotional response.

Jest to niesamowicie prymitywna reakcja emocjonalna.

I mean, it's right up there with, "I want my mommy!"

To znaczy, to jest podobne do: „Chcę do mamy!”.

We're not trying to solve the problem.

Nie próbujemy rozwiązać problemu.

We're not trying to understand how the problem came about.

Nie staramy się zrozumieć skąd ten problem się wziął.

We just want it to vanish.

Chcemy tylko, żeby on zniknął.

The second characteristic component of regret

Drugim charakterystycznym elementem żalu

is a sense of bewilderment.

jest poczucie konsternacji.

So the other thing I thought about there in my bedroom that night

Więc inna myśl, jaka mnie w moim pokoju tamtej nocy dręczyła

was, "How could I have done that?

to: „Jak mogłam coś takiego zrobić?

What was I thinking?"

Co ja sobie myślałam?”

This real sense of alienation

To prawdziwe poczucie wyobcowania

from the part of us that made a decision we regret.

od tej cząstki nas, która podjęła decyzję, której żałujemy.

We can't identify with that part.

Nie potrafimy się z nią utożsamić.

We don't understand that part.

Nie rozumiemy jej.

And we certainly don't have any empathy for that part --

A już na pewno nie mamy dla niej współczucia --

which explains the third consistent component of regret,

co tłumaczy trzeci stały element żalu,

which is an intense desire to punish ourselves.

którym jest silne pragnienie, by siebie ukarać.

That's why, in the face of our regret,

Dlatego właśnie, kiedy żałujemy czegoś,

the thing we consistently say is, "I could have kicked myself."

my często powtarzamy: „Powinnam była się kopnąć”.

The fourth component here

Czwartym elementem

is that regret is what psychologists call perseverative.

jest ten rodzaj żalu, który psycholodzy nazywają perseweracyjnym.

To perseverate means to focus obsessively and repeatedly

Perseweracja to obsesyjne i wielokrotne skupianie się

on the exact same thing.

na jednej i tej samej rzeczy.

Now the effect of perseveration

Efektem perseweracji

is to basically take these first three components of regret

jest to, że zbieramy te trzy pierwsze elementy

and put them on an infinite loop.

i zapętlamy je w nieskończoność.

So it's not that I sat there in my bedroom that night,

Czyli nie siedziałam w swoim pokoju tamtej nocy,

thinking, "Make it go away."

myśląc: „Niech to zniknie”.

It's that I sat there and I thought,

Ja tam siedziałam, myśląc:

"Make it go away. Make it go away.

„Niech to zniknie. Niech to zniknie.

Make it go away. Make it go away."

„Niech to zniknie. Niech to zniknie”.

So if you look at the psychological literature,

Więc jeśli sięgniemy po literaturę psychologiczną,

these are the four consistent defining components of regret.

to znajdziemy te cztery elementy, które określają żal.

But I want to suggest that there's also a fifth one.

Ale moim zdaniem jest jeszcze piąty element.

And I think of this

Uważam to

as a kind of existential wake-up call.

za taki egzystencjalny dzwonek na przebudzenie.

That night in my apartment,

Tamtej nocy w swoim mieszkaniu,

after I got done kicking myself and so forth,

po tym jak już przestałam się biczować i tak dalej,

I lay in bed for a long time,

długo leżałam w łóżku

and I thought about skin grafts.

i myślałam o przeszczepach skóry.

And then I thought about how,

I wtedy myślałam o tym,

much as travel insurance doesn't cover acts of God,

że jakkolwiek ubezpieczenie na czas podróży nie obejmuje nieszczęść,

probably my health insurance did not cover acts of idiocy.

prawdopodobnie moje ubezpieczenie zdrowotne nie obejmuje głupoty.

In point of fact, no insurance covers acts of idiocy.

Tak naprawdę żadne ubezpieczenie nie obejmuje głupoty.

The whole point of acts of idiocy

W głupocie właśnie chodzi o to,

is that they leave you totally uninsured;

że jesteśmy zupełnie nieubezpieczeni;

they leave you exposed to the world

jesteśmy pozostawieni sami sobie

and exposed to your own vulnerability and fallibility

oraz swojej własnej bezsilności i omylności,

in face of, frankly, a fairly indifferent universe.

w obliczu, tak naprawdę, dość obojętnego wszechświata.

This is obviously an incredibly painful experience.

Oczywiście jest to niesamowicie bolesne doświadczenie.

And I think it's particularly painful for us now in the West

I myślę, że jest ono szczególnie bolesne dla nas teraz na Zachodzie

in the grips of what I sometimes think of

w uścisku tego, co czasem nazywam

as a Control-Z culture --

kulturą Control-Z --

Control-Z like the computer command,

Control-Z, czyli ten skrót klawiszowy,

undo.

cofnij.

We're incredibly used to not having to face

Jesteśmy niesamowicie przyzwyczajeni do niestawiania czoła

life's hard realities, in a certain sense.

trudnościom życia, w pewnym sensie.

We think we can throw money at the problem

Myślimy, że możemy załatwić problem pieniędzmi

or throw technology at the problem --

albo technologią --

we can undo and unfriend

że możemy cofnąć, odprzyjaźnić się

and unfollow.

i odwrócić.

And the problem is that there are certain things that happen in life

Problem polega na tym, że niektóre takie rzeczy się wydarzają w życiu,

that we desperately want to change

które strasznie chcemy zmienić,

and we cannot.

a nie możemy.

Sometimes instead of Control-Z,

Czasami zamiast Control-Z

we actually have zero control.

tak naprawdę mamy zero kontroli.

And for those of us who are control freaks and perfectionists --

A dla tych z nas, którzy są maniakami kontroli i perfekcjonistami --

and I know where of I speak --

a wiem o czym mówię --

this is really hard,

to jest bardzo trudne,

because we want to do everything ourselves and we want to do it right.

bo wszystko byśmy chcieli zrobić sami i zrobić to dobrze.

Now there is a case to be made

Należy przedstawić pogląd mówiący,

that control freaks and perfectionists should not get tattoos,

że maniacy kontroli i perfekcjoniści nie powinni robić sobie tatuaży.

and I'm going to return to that point in a few minutes.

Wrócę do tego za kilka minut.

But first I want to say

Ale najpierw chcę powiedzieć,

that the intensity and persistence

że intensywność i uporczywość,

with which we experience these emotional components of regret

z jaką doświadczamy tych emocjonalnych elementów żalu

is obviously going to vary

na pewno będzie się różnić

depending on the specific thing that we're feeling regretful about.

w zależności od konkretnej rzeczy, której żałujemy.

So for instance, here's one of my favorite

No więc to jest, na przykład, jedno z moich ulubionych

automatic generators of regret in modern life.

automatycznych źródeł żalu we współczesnym świecie.

(Laughter)

(Śmiech)

Text: Relpy to all.

Tekst: Odpowiedz wszystkim.

And the amazing thing

Zdumiewającą rzeczą

about this really insidious technological innovation

jeśli chodzi o tę naprawdę zdradliwą innowację technologiczną

is that even just with this one thing,

jest to, że tylko przez tę jedną rzecz

we can experience a huge range of regret.

możemy żałować najrozmaitszych rzeczy.

You can accidentally hit "reply all" to an email

Możesz przez przypadek wcisnąć "odpowiedz wszystkim" przy mailu

and torpedo a relationship.

i zniszczyć związek.

Or you can just have an incredibly embarrassing day at work.

Albo możesz się najeść strasznego wstydu w pracy.

Or you can have your last day at work.

Albo może to być twój ostatni dzień w pracy.

And this doesn't even touch

A to się nawet nie ociera

on the really profound regrets of a life.

o naprawdę głębokie żale w życiu.

Because of course, sometimes we do make decisions

No bo, oczywiście, czasami podejmujemy decyzje,

that have irrevocable and terrible consequences,

które mają nieodwracalne i okropne konsekwencje

either for our own or for other people's

albo dla naszego własnego albo dla zdrowia,

health and happiness and livelihoods,

szczęścia i środków do życia innych ludzi,

and in the very worst case scenario, even their lives.

a w najgorszych scenariuszach, nawet ich życia.

Now obviously, those kinds of regrets

Oczywiście tego typu żale

are incredibly piercing and enduring.

są niesamowicie przeszywające i długotrwałe.

I mean, even the stupid "reply all" regrets

To znaczy nawet te głupie żale związane z "odpowiedz wszystkim"

can leave us in a fit of excruciating agony for days.

mogą przez wiele dni potwornie nas męczyć.

So how are we supposed to live with this?

Więc jak mamy z tym żyć?

I want to suggest that there's three things

Moim zdaniem są trzy rzeczy,

that help us to make our peace with regret.

które pomagają nam pogodzić się z żalami.

And the first of these

Po pierwsze

is to take some comfort in its universality.

można się pocieszać jego powszechnością.

If you Google regret and tattoo,

Jeśli wpiszemy w Google „żałuję” i „tatuaż”

you will get 11.5 million hits.

to wyskoczy nam ponad 11,5 miliona wyników.

(Laughter)

(Śmiech)

The FDA estimates

Według szacunków FDA (Agencja ds. Żywności i Leków)

that of all the Americans who have tattoos,

spośród wszystkich Amerykanów, którzy mają tatuaże,

17 percent of us regret getting them.

17 procent żałuje, że je sobie zrobili.

That is Johnny Depp and me

Czyli Johnny Depp i ja

and our seven million friends.

oraz 7 milionów naszych kumpli.

And that's just regret about tattoos.

A to tylko żale związane z tatuażami.

We are all in this together.

Wszyscy w tym siedzimy.

The second way that we can help make our peace with regret

Drugim sposobem na pogodzenie się z żalami

is to laugh at ourselves.

jest śmiech z samego siebie.

Now in my case, this really wasn't a problem,

No, w moim przypadku, to naprawdę nie był problem,

because it's actually very easy to laugh at yourself

bo bardzo łatwo jest się śmiać z siebie,

when you're 29 years old and you want your mommy

kiedy się ma 29 lat i chce się do mamy,

because you don't like your new tattoo.

bo się nam nie podoba nowy tatuaż.

But it might seem like a kind of cruel or glib suggestion

Ale może się wydawać, że jest to trochę taka okrutna albo uproszczona sugestia,

when it comes to these more profound regrets.

jeśli chodzi o te takie głębsze żale.

I don't think that's the case though.

Jednak myślę, że tak nie jest.

All of us who've experienced regret

Wszyscy, którzy odczuwali żal,

that contains real pain and real grief

który niesie ze sobą prawdziwy ból i prawdziwe rozgoryczenie,

understand that humor and even black humor

zrozumieją, że humor, a nawet wisielczy humor,

plays a crucial role in helping us survive.

odgrywa zasadniczą rolę w przeżyciu.

It connects the poles of our lives back together,

Na nowo złącza bieguny naszego życia,

the positive and the negative,

pozytywny i negatywny,

and it sends a little current of life back into us.

i przywraca nam promyk życia.

The third way that I think we can help make our peace with regret

Trzeci sposób, jaki, moim zdaniem, może pomóc nam pogodzić się z żalem,

is through the passage of time,

to upływ czasu,

which, as we know, heals all wounds --

który, jak wiemy, leczy wszystkie rany --

except for tattoos, which are permanent.

oprócz tatuaży, które są na stałe.

So it's been several years

Więc od kilku lat

since I got my own tattoo.

mam tatuaż.

And do you guys just want to see it?

A chcecie go zobaczyć?

All right.

No dobra.

Actually, you know what, I should warn you,

W sumie, wiecie co, muszę was ostrzec,

you're going to be disappointed.

bo będziecie zawiedzeni.

Because it's actually not that hideous.

bo, w sumie, nie jest taki ohydny.

I didn't tattoo Marilyn Manson's face

Nie zrobiłam sobie tatuażu z twarzą Marilyna Mansona

on some indiscreet part of myself or something.

na jakiejś intymnej części ciała czy coś.

When other people see my tattoo,

Kiedy inni ludzie widzą mój tatuaż,

for the most part they like how it looks.

to generalnie im się podoba.

It's just that I don't like how it looks.

Tylko, że mi się on nie podoba.

And as I said earlier, I'm a perfectionist.

A jak już wcześniej powiedziałam, jestem perfekcjonistką.

But I'll let you see it anyway.

Ale i tak wam pokażę.

This is my tattoo.

Oto mój tatuaż.

I can guess what some of you are thinking.

Wiem, co niektórzy z was sobie myślą.

So let me reassure you about something.

Więc niech was zapewnię o czymś.

Some of your own regrets

Niektóre z waszych własnych żalów

are also not as ugly as you think they are.

nie są tak złe, jak się wam wydaje.

I got this tattoo

Zrobiłam sobie ten tatuaż,

because I spent most of my 20s

bo większość czasu po dwudziestce

living outside the country and traveling.

mieszkałam poza krajem i podróżowałam.

And when I came and settled in New York afterward,

A jak później wróciłam i zamieszkałam w Nowym Yorku,

I was worried that I would forget

to się martwiłam, że zapomnę

some of the most important lessons that I learned during that time.

wiele z najważniejszych rzeczy, których się nauczyłam w tamtym czasie.

Specifically the two things I learned about myself

Szczególnie dwóch rzeczy, których się dowiedziałam o sobie,

that I most didn't want to forget

a których najbardziej nie chciałam zapomnieć.

was how important it felt to keep exploring

Mianowicie jak ważne jest, żeby ciągle odkrywać

and, simultaneously, how important it is

i, jednocześnie, jak ważne jest

to somehow keep an eye on your own true north.

podążać na własny azymut.

And what I loved about this image of the compass

Bo co mi się bardzo podobało w tym rysunku kompasu,

was that I felt like it encapsulated both of these ideas

to to, że czułam, że on ujmuje obie te rzeczy

in one simple image.

w jednym prostym obrazie.

And I thought it might serve as a kind of permanent mnemonic device.

No i pomyślałam sobie, że może on się stać takim stałym środkiem wspomagającym pamięć.

Well it did.

No i tak było.

But it turns out, it doesn't remind me of the thing I thought it would;

Ale okazuje się, że nie przypomina mi on o tym, o czym miał;

it reminds me constantly of something else instead.

zamiast tego ciągle mi on przypomina o czymś innym.

It actually reminds me

Bo w sumie przypomina mi on

of the most important lesson regret can teach us,

najważniejszą rzecz, jakiej żal może nas nauczyć,

which is also one of the most important lessons life teaches us.

co jest także jedną z najważniejszych rzeczy, jakich nas życie uczy.

And ironically, I think it's probably the single most important thing

No i jak na ironię, moim zdaniem, chyba nic ważniejszego

I possibly could have tattooed onto my body --

nie mogłabym sobie wytatuować --

partly as a writer,

po części jako pisarz,

but also just as a human being.

ale także jako człowiek.

Here's the thing,

Sęk w tym,

if we have goals

że jeśli mamy cele

and dreams,

i marzenia

and we want to do our best,

i chcemy dawać z siebie wszystko,

and if we love people

i jeśli kochamy ludzi,

and we don't want to hurt them or lose them,

a nie chcemy ich skrzywdzić ani stracić,

we should feel pain when things go wrong.

to powinno nas boleć, kiedy coś jest nie tak.

The point isn't to live without any regrets.

Nie chodzi tu o życie, w którym niczego nie żałujemy.

The point is to not hate ourselves for having them.

Chodzi tu o to, żebyśmy się za to nie nienawidzili.

The lesson that I ultimately learned from my tattoo

W ostatecznym rozrachunku tym, czego się nauczyłam od swojego tatuażu,

and that I want to leave you with today

i tym, z czym bym chciała, żebyście stąd wyszli

is this:

jest to,

We need to learn to love

że musimy się nauczyć kochać

the flawed, imperfect things

te wadliwe i niedoskonałe rzeczy,

that we create

które tworzymy

and to forgive ourselves for creating them.

i wybaczać sobie za tworzenie ich.

Regret doesn't remind us that we did badly.

Żal nie mówi nam, że źle wypadliśmy.

It reminds us that we know we can do better.

Mówi nam, że stać nas na więcej.

Thank you.

Dziękuję.

(Applause)

(Oklaski)