David Bismark: E-voting without fraud

Tłumaczenie: Marcin Cwikla Korekta: Piotr Ożga

So there are a few things

Tak więc jest kilka rzeczy,

that bring us humans together in the way that an election does.

które jednoczą nas tak jak wybory.

We stand in elections; we vote in elections;

Bierzemy udział w wyborach, głosujemy w wyborach,

we observe elections.

obserwujemy wybory.

Our democracies rely on elections.

Nasze demokracje zależą od wyborów.

We all understand why we have elections,

Wszyscy rozumiemy dlaczego mamy wybory,

and we all leave the house on the same day

i wszyscy wychodzimy z domu w tym samym dniu,

to go and vote.

aby oddać głos.

We cherish the opportunity to have our say,

Doceniamy okazję by wyrazić własne zdanie,

to help decide the future of the country.

by mieć wpływ na przyszłość kraju.

The fundamental idea is that politicians

Podstawową ideą jest to, że politykom

are given mandate to speak for us,

dane są mandaty, by mówić naszym głosem,

to make decisions on our behalf

by podejmować w naszym imieniu decyzje,

that affect us all.

które dotkną nas wszystkich.

Without that mandate, they would be corrupt.

Bez tych mandatów, byliby skorumpowani.

Well unfortunately, power corrupts,

Niestety, władza korumpuje

and so people will do lots of things

i dlatego ludzie zrobią różne rzeczy

to get power and to stay in power,

by dojść i pozostać przy władzy

including doing bad things to elections.

wliczając w to wpływanie na wynik wyborów.

You see, even if the idea

Widzicie, nawet jeśli sama idea

of the election is perfect,

wyborów jest idealna

running a countrywide election is a big project,

przeprowadzenie wyborów w całym kraju jest dużym przedsięwzięciem,

and big projects are messy.

a takie są niechlujne.

Whenever there is an election,

Kiedykolwiek są wybory

it seems like something always goes wrong,

zdaje się, że coś poszło źle,

someone tries to cheat,

ktoś próbuje oszukiwać,

or something goes accidentally awry --

lub coś idzie na opak --

a ballot box goes missing here,

znika urna wyborcza,

chads are left hanging over here.

głosy się walają.

To make sure as few things as possible go wrong,

Aby upewnić się, że jak najmniej rzeczy pójdzie nie po myśli

we have all these procedures around the election.

istnieją różne procedury.

So for example, you come to the polling station,

Na przykład, przychodzisz do punktu wyborczego

and a poll station worker asks for your ID

i jesteś proszony o dowód osobisty

before giving you a ballot form

zanim zostanie wręczona Ci karta wyborcza

and asking you to go into a voting booth

i proszą Cię o udanie się do budki wyborczej

to fill out your vote.

celem oddania głosu.

When you come back out, you get to drop your vote

Kiedy już z niej wyjdziesz, wrzucasz swój głos

into the ballot box

do urny

where it mixes with all the other votes,

gdzie miesza się z innymi głosami

so that no one knows how you voted.

tak że nikt nie wie jak głosowałeś.

Well, what I want us to think about for a moment

Chciałbym byśmy przez chwilę pomyśleli

is what happens after that,

o tym co dzieje się po tym

after you drop your vote into the ballot box.

jak wrzucisz swój głos do urny.

And most people would go home

Większość ludzi wraca do domu

and feel sure that their vote has been counted,

pewni, że ich głos zostanie policzony,

because they trust

ponieważ wierzą,

that the election system works.

że system wyborczy działa.

They trust that election workers and election observers

Wierzą, że osoby pracujące przy wyborach i obserwatorzy

do their jobs and do their jobs correctly.

dobrze wykonują swoją pracę.

The ballot boxes go to counting places.

Urny wyborcze transportuje się by je przeliczyć.

They're unsealed and the votes are poured out

Zostają odpieczętowane, głosy wysypują się

and laboriously counted.

i są ręcznie liczone.

Most of us have to trust

Większość z nas musi ufać,

that that happens correctly for our own vote,

że z naszym głosem wszystko pójdzie dobrze,

and we all have to trust that that happens correctly

wszyscy musimy wierzyć, że tak się stanie

for all the votes in the election.

ze wszystkimi głosami podczas wyborów.

So we have to trust a lot of people.

Musimy więc ufać wielu osobom.

We have to trust a lot of procedures.

Musimy ufać wielu procedurom.

And sometimes we even have to trust computers.

I czasami musimy nawet ufać komputerom.

So imagine hundreds of millions of voters

Wyobraźcie sobie setki milionów wyborców

casting hundreds of millions of votes,

oddających setki miliony głosów,

all to be counted correctly

które muszą zostać poprawnie policzone

and all the things that can possibly go wrong

i wszystkie rzeczy, które mogą pójść źle,

causing all these bad headlines,

o których przeczytacie w nagłówkach gazet.

and you cannot help but feel exhausted at the idea

I nie możecie nic uczynić, tylko czuć się wyczerpani samą myślą

of trying to make elections better.

jak lepiej przeprowadzić wybory.

Well in the face of all these bad headlines,

Cóż, w obliczu tych wszystkich negatywnych nagłówków,

researchers have taken a step back

naukowcy uczynili krok wstecz,

and thought about how we can do elections differently.

i zastanowili się jak inaczej można przeprowadzić wybory.

They've zoomed out and looked at the big picture.

Cofnęli się, i spojrzeli na większy obraz.

And the big picture is this:

A wygląda on następująco:

elections should be verifiable.

wybory powinny być sprawdzalne.

Voters should be able to check

Wyborcy powinni być w stanie sprawdzić

that their votes are counted correctly,

czy ich głosy zostały poprawnie policzone,

without breaking election secrecy,

bez naruszania tajemnicy wyborczej,

which is so very important.

która jest niezwykle ważna.

And that's the tough part.

I to jest ta trudna część planu.

How do we make an election system completely verifiable

Jak można uczynić system wyborczy całkowicie sprawdzalnym

while keeping the votes

zachowując jednocześnie głosy

absolutely secret?

w absolutnej tajemnicy?

Well, the way we've come up with

Cóż, pomysł na który wpadliśmy

uses computers

wykorzystuje komputery,

but doesn't depend on them.

ale nie polega na nich.

And the secret is the ballot form.

A tajemnica jest w formularzu do głosowania.

And if you look closely at these ballot forms,

Jeśli przyjrzycie im się dokładniej

you'll notice that the candidate list

zauważycie, że lista kandydatów

is in a different order on each one.

jest na każdej w innym porządku.

And that means, if you mark your choices on one of them

Co oznacza, że jeśli oznaczycie swój wybór na jednej z nich

and then remove the candidate list,

i następnie usuniecie listę kandydatów

I won't be able to tell from the bit remaining

nie będe w stanie stwierdzić z tego co pozostało,

what your vote is for.

na kogo oddaliście swój głos.

And on each ballot form there is this encrypted value

A na każdym formularzu jest zaszyfrowana wartość

in the form of this 2D barcode

w postaci 2D kodu kreskowego

on the right.

po prawej stronie.

And there's some complicated cryptography

Zachodzi tutaj

going on in there,

skomplikowana kryptografia,

but what's not complicated

ale to co nie jest skomplikowane

is voting with one of these forms.

to głosowanie za pomocą jednego z tych formularzy.

So we can let computers do all the complicated cryptography for us,

Możemy więc pozwolić komputerom, by zajęły się tą skomplikowaną kryptografią za nas

and then we'll use the paper for verification.

a później zweryfikować to za pomocą papieru.

So this is how you vote.

W taki sposób się głosuje.

You get one of these ballot forms at random,

Losowo wybierasz formularz do głosowania,

and then you go into the voting booth,

udajesz się do budki wyborczej,

and you mark your choices,

zaznaczasz swój wybór,

and you tear along a perforation.

i oddzierasz wzdłuż perforacji.

And you shred the candidate list.

I rozdzierasz na strzępy listę kandydatów.

And the bit that remains, the one with your marks --

A część, która pozostała, ta z twoim zaznaczeniem,

this is your encrypted vote.

to twój zaszyfrowany głos.

So you let a poll station worker

I pozwalasz pracownikowi stacji wyborczej

scan your encrypted vote.

zeskanować twój zaszyfrowany głos.

And because it's encrypted,

A ponieważ jest zaszyfrowany,

it can be submitted, stored

może być zgłoszony, przechowywany

and counted centrally

i policzony centralnie

and displayed on a website

i wyświetlony na stronie,

for anyone to see, including you.

żeby każdy mógł go zobaczyć, włączając Ciebie.

So you take this encrypted vote

Zabierasz swój zaszyfrowany głos

home as your receipt.

do domu jako potwierdzenie.

And after the close of the election,

I po zakończeniu wyborów,

you can check that your vote was counted

możesz sprawdzić czy Twój głos został policzony

by comparing your receipt

poprzez porównanie swojego potwierdzenia

to the vote on the website.

z głosem na stronie.

And remember, the vote is encrypted

I pamiętaj, głos jest zaszyfrowany

from the moment you leave the voting booth,

od momentu, gdy opuszczasz budkę

so if an election official wants to find out how you voted,

więc, jeśli pracownik punktu wyborczego będzie chciał sprawdzić jak głosowałeś

they will not be able to.

nie będzie w stanie tego uczynić.

If the government wants to find out how you voted,

Jeśli rząd będzie chciał sprawdzić jak głosowałeś,

they won't be able to.

również nie będą w stanie.

No hacker can break in

Żaden hacker nie będzie mógł się włamać

and find out how you voted.

by sprawdzić jak głosowałeś.

No hacker can break in and change your vote,

Żaden hacker nie będzie mógł się włamać i zmienić Twójego głosu

because then it won't match your receipt.

ponieważ, nie będzie on pasował do Twojego potwierdzenia.

Votes can't go missing

Głosy nie mogą znikać,

because then you won't find yours when you look for it.

ponieważ nie będziesz w stanie znaleźć swojego.

But the election magic doesn't stop there.

Ale czar wyborów nie kończy się tutaj.

Instead, we want to make the whole process

Chcielibyśmy uczynić cały proces

so transparent

tak przejrzystym,

that news media and international observers

żeby media i obserwatorzy międzynarodowi

and anyone who wants to

i ktokolwiek inny kto zechce

can download all the election data

mógł ściągnąć dane wyborcze

and do the count themselves.

by samemu przeliczyć głosy.

They can check that all the votes were counted correctly.

Mogą sprawdzić, że głosy zostały poprawnie policzone.

They can check

Mogą sprawdzić,

that the announced result of the election

że ogłoszone wyniki wyborów

is the correct one.

są poprawne.

And these are elections

I są to wybory

by the people, for the people.

od ludzi, dla ludzi,

So the next step for our democracies

więc następny krok dla naszych demokracji

are transparent

to przejrzyste

and verifiable elections.

i sprawdzalne wybory.

Thank you.

Dziękuję.

(Applause)

(Oklaski)