Bob Thurman: We can be Buddhas

Vertaald door: Els De Keyser Nagekeken door: Christel Foncke

Thank you.

Dankjewel.

And I feel like this whole evening has been very amazing to me.

Deze avond is verbazingwekkend.

I feel it's sort of like the Vimalakirti Sutra,

Het voelt aan als de Vimalakirti Sutra,

an ancient work from ancient India

een oud werk uit het oude India.

in which the Buddha appears at the beginning and a whole bunch of people

Boeddha verschijnt aan het begin en wordt bezocht door

come to see him from the biggest city in the area, Vaishali,

een hoop mensen uit de grootste stad uit het gebied: Vaishali.

and they bring some sort of jeweled parasols to make an offering to him.

Zij brengen met juwelen versierde parasols mee als offergave.

All the young people, actually, from the city.

Eigenlijk alle jonge mensen van de stad.

The old fogeys don't come because they're mad at Buddha,

De oudjes komen niet, want ze zijn boos op Boeddha

because when he came to their city he accepted --

omdat hij naar hun stad kwam --

he always accepts the first invitation that comes to him, from whoever it is,

hij neemt altijd de eerste uitnodiging die hij krijgt aan, van wie die ook is.

and the local geisha, a movie-star sort of person,

De lokale geisha, een filmster,

raced the elders of the city in a chariot and invited him first.

was de snelste in haar karretje en nodigde hem als eerste uit.

So he was hanging out with the movie star, and of course they were grumbling:

Hij verbleef dus bij de filmster, en natuurlijk mopperden ze:

"He's supposed to be religious and all this.

"Hij hoort gelovig te zijn.

What's he doing over there at Amrapali's house with all his 500 monks,"

Wat doet hij bij Amrapali's huis met zijn 500 monniken."

and so on. They were all grumbling, and so they boycotted him.

Ze mopperden en boycotten hem: ze gingen niet luisteren.

They wouldn't go listen to him.

Ze mopperden en boycotten hem: ze gingen niet luisteren.

But the young people all came.

De jonge mensen kwamen wel.

And they brought this kind of a jeweled parasol, and they put it on the ground.

Zij brachten de versierde parasols mee en legden ze op de grond.

And as soon as they had laid all these,

Nadat ze al deze

all their big stack of these jeweled parasols that they used to carry in ancient India,

parasols die gedragen werden in het oude India, hadden neergelegd,

he performed a kind of special effect which made it into a giant planetarium,

maakte Boeddha van de berg parasols een enorm planetarium,

the wonder of the universe. Everyone looked in that, and they saw in there

het wonder van het universum. Iedereen keek ernaar en

the total interconnectedness of all life in all universes.

ze zagen de verbondenheid van al het leven in alle universa.

And of course, in the Buddhist cosmos there are millions and billions of planets

In het boeddhistisch heelal zijn er miljoenen en miljarden planeten

with human life on it,

met menselijk leven erop.

and enlightened beings can see the life on all the other planets.

Verlichte wezens kunnen al het leven op alle planeten zien.

So they don't -- when they look out and they see those lights that you showed

Als ze kijken naar de lichtjes zien ze

in the sky -- they don't just see sort of pieces of matter burning

geen brandende materie,

or rocks or flames or gases exploding.

stenen, vlammen of exploderende gassen.

They actually see landscapes and human beings

Zij zien landschappen en menselijke wezens,

and gods and dragons and serpent beings and goddesses and things like that.

goden en draken en slangen en godinnen en meer.

He made that special effect at the beginning

Hij zorgde in het begin voor dit speciale effect

to get everyone to think about interconnection

om te zorgen dat iedereen zou stilstaan bij verbinding

and interconnectedness and how everything in life was totally interconnected.

en verbondenheid, hoe alles dat leeft met elkaar verbonden is.

And then Leilei -- I know his other name -- told us about interconnection,

Toen vertelde Leilei -- ik ken zijn andere naam -- ons over verbondenheid,

and how we're all totally interconnected here,

en hoe we hier allemaal volledig verbonden zijn,

and how we've all known each other. And of course in the Buddhist universe,

en dat we elkaar al kenden. In het boeddhistisch universum

we've already done this already billions of times in many, many lifetimes in the past.

hebben we dit al miljarden keren gedaan, in vele vorige levens.

And I didn't give the talk always. You did, and we had to watch you, and so forth.

Ik had niet altijd het woord. Jij had het ook en wij luisterden, enz.

And we're all still trying to, I guess we're all trying to become TEDsters,

Nog steeds proberen wij allemaal TEDsters te worden,

if that's a modern form of enlightenment.

als een moderne vorm van verlichting.

I guess so. Because in a way, if a TEDster relates to all the interconnectedness

Misschien. Je zou kunnen zeggen: als een TEDster zich verbindt met alle interconnectie

of all the computers and everything, it's the forging of a mass awareness,

van alle computers en zo, krijg je een collectief bewustzijn

of where everybody can really know everything

waarin ieder werkelijk alles kan weten

that's going on everywhere in the planet.

wat er op deze planeet allemaal gebeurt.

And therefore it will become intolerable --

Mededogen is wanneer het ondraaglijk wordt voor ons,

what compassion is, is where it will become intolerable for us,

Mededogen is wanneer het ondraaglijk wordt voor ons,

totally intolerable that we sit here in comfort and in pleasure and enjoying

ondraaglijk dat wij hier zitten, comfortabel, onzelf te vermaken, en genieten van

the life of the mind or whatever it is,

het leven der geest, wat dit ook is.

and there are people who are absolutely riddled with disease

Er zijn mensen die vergeven zijn van ziekte

and they cannot have a bite of food and they have no place,

die geen hapje eten krijgen en geen plaats kunnen vinden,

or they're being brutalized by some terrible person and so forth.

of die worden mishandeld door een booswicht, enzovoort.

It just becomes intolerable.

Het wordt gewoon ondraaglijk.

With all of us knowing everything, we're kind of forced by technology

Wij weten allemaal alles en worden zowat gedwongen door onze technologie

to become Buddhas or something, to become enlightened.

om boeddha's te worden. Om verlichting te vinden.

And of course, we all will be deeply disappointed when we do.

En we zijn allemaal diep teleurgesteld als we dit werkelijk vinden.

Because we think that because we are kind of tired of what we do,

Want we denken dat omdat we moe zijn van wat we doen,

a little bit tired, we do suffer.

een beetje moe, dat we daarom lijden.

We do enjoy our misery in a certain way.

We genieten van onze ellende, in zekere zin.

We distract ourselves from our misery by running around somewhere,

We leiden onszelf af van onze ellende, door rond te rennen

but basically we all have this common misery

maar we delen allemaal in de ellende

that we are sort of stuck inside our skins

dat we vast zitten in ons eigen vel

and everyone else is out there.

en dat ieder ander daarbuiten is.

And occasionally we get together with another person stuck in their skin

Soms komen we samen met andere mensen die vast zitten in hun eigen vel

and the two of us enjoy each other, and each one tries to get out of their own,

en we vermaken elkaar, en elk probeert los te komen van zichzelf,

and ultimately it fails of course, and then we're back into this thing.

wat uiteindelijk mislukt, uiteraard, en we zijn terug bij af.

Because our egocentric perception -- from the Buddha's point of view, misperception --

Want onze egocentrische perceptie -- mis-perceptie, vanuit Boeddha's standpunt --

is that all we are is what is inside our skin.

is dat alles wat we zijn, binnen ons eigen vel zit.

And it's inside and outside, self and other,

Het is binnen en buiten, zelf en ander,

and other is all very different.

en de ander is heel erg anders.

And everyone here is unfortunately carrying that habitual perception,

Helaas draagt iedereen hier die aangeleerde kijk mee,

a little bit, right?

een beetje.

You know, someone sitting next to you in a seat -- that's OK because you're in a theater,

Iemand zit op de stoel naast je -- maar dat is oké omdat je in een theater zit.

but if you were sitting on a park bench and someone came up and sat that close to you,

Als je op een bank in het park zou zitten en iemand kwam zo dichtbij,

you'd freak out.

daar zou je door het lint gaan.

What do they want from me? Like, who's that?

Wat willen ze van me? Wie is dat?

And so you wouldn't sit that close to another person

Jij zou nooit zo dicht bij een ander zitten

because of your notion that it's you versus the universe -- that's all Buddha discovered.

vanwege je begrip dat het jou versus de kosmos is -- dat is wat de Boeddha heeft ontdekt.

Because that cosmic basic idea that it is us all alone, each of us,

Die kosmische basisgedachte dat elk van ons alleen staat,

and everyone else is different,

en elk ander verschillend is,

then that puts us in an impossible situation, doesn't it?

dat zet ons in een onmogelijke situatie.

Who is it who's going to get enough attention from the world?

Wie zal het zijn die genoeg aandacht krijgt van de wereld?

Who's going to get enough out of the world?

Wie zal het meeste uit de wereld halen?

Who's not going to be overrun by an infinite number of other beings --

Wie zal er niet onder de voet gelopen worden door eindeloos veel andere wezens --

if you're different from all the other beings?

als je anders was dan al deze andere wezens?

So where compassion comes is where you

Mededogen komt doordat jij

surprisingly discover you lose yourself in some way:

onverwachts ontdekt dat je jezelf verliest:

through art, through meditation, through understanding, through knowledge actually,

In de kunst, in meditatie, in begrip, en kennis.

knowing that you have no such boundary,

Je weet dat jij deze grenzen niet kent,

knowing your interconnectedness with other beings.

dat je met alle andere wezens bent verbonden.

You can experience yourself as the other beings

Je kan jezelf ervaren als de andere wezens

when you see through the delusion of being separated from them.

als je door de waan heen kijkt dat je ervan afgezonderd bent.

When you do that, you're forced to feel what they feel.

Doe je dat, dat word je gedwongen om te voelen wat zij voelen.

Luckily, they say -- I still am not sure --

Gelukkig, zeggen ze -- Ik weet het nog niet zeker --

but luckily, they say that when you reach that point because some people have said

dat als je dat punt hebt bereikt -- want sommigen

in the Buddhist literature, they say, "Oh who would really want to be compassionate?

in de boeddhistische literatuur zeggen: "Wie wil er nu mededogend zijn?

How awful! I'm so miserable on my own. My head is aching.

Vreselijk! Ik heb het zelf al zo slecht. Mijn hoofd doet pijn.

My bones are aching. I go from birth to death. I'm never satisfied.

Mijn botten doen pijn. Ik ga van wieg tot graf. Ik ben nooit tevreden

I never have enough, even if I'm a billionaire, I don't have enough.

Ik heb nooit genoeg. Ik ben miljardair en heb nog niet genoeg.

I need a hundred billion." So I'm like that.

Ik heb honderd miljard nodig, zo ben ik nou eenmaal.

Imagine if I had to feel even a hundred other people's suffering.

Stel je voor dat ik het lijden van honderden mensen moest voelen.

It would be terrible.

Dat zou vreselijk zijn.

But apparently, this is a strange paradox of life.

Maar dat is blijkbaar een rare paradox van het leven.

When you're no longer locked in yourself,

Als je niet meer in jezelf vastzit,

and as the wisdom or the intelligence or the scientific knowledge

en als wijsheid, intelligentie, wetenschappelijke kennis

of the nature of the world, that enables you to let your mind spread out,

of de wereldnatuur, je toelaten je geest open te zetten

and empathize, and enhance the basic human ability of empathizing,

en meedogend te zijn, en de natuurlijke menselijke vaardigheid van meevoelen te versterken

and realizing that you are the other being,

en te beseffen dat jij het andere wezen bent,

somehow by that opening, you can see the deeper nature of life. And you can,

dan kan je, door open te staan, de diepere aard van het leven zien.

you get away from this terrible iron circle of I, me, me, mine,

Je komt weg van de verschrikkelijke stalen cyclus van ikke, mij, mij, mijn,

like the Beatles used to sing.

zoals de Beatles dat zongen.

You know, we really learned everything in the '60s.

We hebben eigenlijk alles al geleerd in jaren 60.

Too bad nobody ever woke up to it,

Jammer dat het niemand heeft wakker geschud.

and they've been trying to suppress it since then.

Sindsdien proberen ze het te onderdrukken.

I, me, me, mine. It's like a perfect song, that song. A perfect teaching.

Ik, mij, mij, mijn. Het perfecte liedje, een perfecte les.

But when we're relieved from that,

Maar als we daarvan bevrijd zijn,

we somehow then become interested in all the other beings.

raken we ineens geïnteresseerd in alle andere wezens.

And we feel ourselves differently. It's totally strange.

En we voelen onszelf anders. Heel vreemd.

It's totally strange.

Heel vreemd.

The Dalai Lama always likes to say --

De Dalai Lama zegt altijd --

he says that when you give birth in your mind to the idea of compassion,

wanneer je in je geest gestalte geeft aan het idee van mededogen,

it's because you realize that you yourself and your pains and pleasures

komt dat doordat je realiseert dat jijzelf en je pijntjes en pleziertjes

are finally too small a theater for your intelligence.

een veel te klein podium zijn voor jouw intelligentie.

It's really too boring whether you feel like this or like that, or what, you know --

Het is slaapwerwekkend of je je nu zus of zo voelt.

and the more you focus on how you feel, by the way, the worse it gets.

Hoe meer je focust op hoe je je voelt, hoe slechter het wordt.

Like, even when you're having a good time,

Als je de tijd van je leven hebt,

when is the good time over?

wanneer is die dan voorbij?

The good time is over when you think, how good is it?

De goede tijd is voorbij als je denkt: hoe goed gaat het?

And then it's never good enough.

Het is nooit goed genoeg.

I love that Leilei said that the way of helping those who are suffering badly

Ik houd ervan dat Leilei zegt dat je mensen die lijdt, helpt,

on the physical plane or on other planes is having a good time,

op fysiek vlak of op een ander vlak, door het goed te hebben,

doing it by having a good time.

doordat je een goede tijd hebt.

I think the Dalai Lama should have heard that. I wish he'd been there to hear that.

Dat had de Dalai Lama moeten horen!

He once told me -- he looked kind of sad;

Hij vertelde me eens -- hij keek verdrietig.

he worries very much about the haves and have-nots.

Hij maakt zich zorgen over de armen en de rijken.

He looked a little sad, because he said, well, a hundred years ago,

Hij keek een beetje verdrietig en zei: "Honderd jaar geleden

they went and took everything away from the haves.

namen ze alles af van de rijken."

You know, the big communist revolutions, Russia and China and so forth.

De communistische revolutie in Rusland en China en zo.

They took it all away by violence,

Ze namen alles af met geweld

saying they were going to give it to everyone, and then they were even worse.

en zeiden dat ze alles gingen verdelen onder iedereen. Het werd nog slechter.

They didn't help at all.

Het hielp helemaal niet.

So what could possibly change this terrible gap that has opened up in the world today?

Wat zou dit grote gat kunnen dichten in de wereld van vandaag?

And so then he looks at me.

Hij kijkt naar mij.

So I said, "Well, you know, you're all in this yourself. You teach: it's generosity,"

Ik zei: "Je doet het zelf. Je predikt generositeit."

was all I could think of. What is virtue?

Dat was alles wat ik kon bedenken. Wat is deugd?

But of course, what you said, I think the key to saving the world, the key to compassion

De sleutel om de wereld te redden. De sleutel tot mededogen

is that it is more fun.

is dat het plezieriger is.

It should be done by fun. Generosity is more fun. That's the key.

Je zou het door plezier moeten doen. Generositeit is plezieriger.

Everybody has the wrong idea. They think Buddha was so boring,

Iedereen ziet het fout. Ze denken dat Boeddha zo saai is.

and they're so surprised when they meet Dalai Lama and he's fairly jolly.

Ze zijn verbaasd als ze de Dalai Lama ontmoeten en zien dat hij grappig is.

Even though his people are being genocided --

Zelfs als zijn volk wordt uitgemoord --

and believe me, he feels every blow on every old nun's head,

geloof me, hij voelt elke klap op het hoofd van elke oude non,

in every Chinese prison. He feels it.

in elke Chinese gevangenis.

He feels the way they are harvesting yaks nowadays.

Hij voelt hoe ze tegenwoordig yaks vangen.

I won't even say what they do. But he feels it.

Ik zeg je niet wat ze doen. Maar hij voelt het.

And yet he's very jolly. He's extremely jolly.

En toch is hij grappig. Hij is heel grappig.

Because when you open up like that,

Want als je zo openstaat,

then you can't just -- what good does it do to add being miserable with others' misery?

is dat niet alleen -- wat heb je aan mee-lijden met het lijden van anderen?

You have to find some vision where you see how hopeful it is,

Je moet een visie vinden waardoor je ziet hoe hoopvol het is,

how it can be changed.

hoe het kan veranderen.

Look at that beautiful thing Chiho showed us. She scared us with the lava man.

Kijk naar dat mooie ding dat Chiho ons toonde. Ze maakte ons bang

She scared us with the lava man is coming,

met de lavaman die komt,

then the tsunami is coming,

en dan komt de tsunami,

but then finally there were flowers and trees, and it was very beautiful.

maar toen waren er bloemen en bomen, en dat was heel mooi.

It's really lovely.

Het is echt heel mooi.

So, compassion means to feel the feelings of others,

Mededogen betekent dat je het gevoel van anderen voelt.

and the human being actually is compassion.

De mens is mededogen.

The human being is almost out of time.

De tijd van de mens is bijna op.

The human being is compassion because what is our brain for?

De mens is mededogen, want waar dient ons brein voor?

Now, Jim's brain is memorizing the almanac.

Jims brein dient om de almanak van buiten te leren.

But he could memorize all the needs of all the beings that he is, he will, he did.

Maar hij zou de noden kunnen leren van alle wezens die hij is. Dat zal hij. Dat deed hij.

He could memorize all kinds of fantastic things to help many beings.

Hij zou allerlei goeds kunnen onthouden om vele mensen te helpen.

And he would have tremendous fun doing that.

Daar zou hij veel plezier mee hebben.

So the first person who gets happy,

De eerste mens die gelukkig wordt,

when you stop focusing on the self-centered situation of, how happy am I,

is wie stopt met je te richten op de egocentrische situatie van 'hoe gelukkig ben ik',

where you're always dissatisfied --

waar het altijd tegenvalt --

as Mick Jagger told us. You never get any satisfaction that way.

Mick Jagger zei het al. Zo komt er nooit bevrediging.

So then you decide, "Well, I'm sick of myself.

Dus beslis je: "Ik baal van mijzelf.

I'm going to think of how other people can be happy.

Ik ga uitzoeken hoe anderen gelukkig kunnen zijn.

I'm going to get up in the morning and think,

Ik ga 's ochtends opstaan en bedenken:

what can I do for even one other person, even a dog, my dog, my cat,

wat kan ik doen voor zelfs maar één andere mens, een hond, een kat,

my pet, my butterfly?"

mijn huisdier, mijn vlinder?"

And the first person who gets happy when you do that,

De eerste persoon die daar gelukkiger van wordt --

you don't do anything for anybody else, but you get happier, you yourself,

je doet niets voor iemand anders, maar je wordt zelf gelukkiger

because your whole perception broadens

omdat je perceptie breder wordt

and you suddenly see the whole world and all of the people in it.

en je plots de hele wereld ziet en iedereen die erin zit.

And you realize that this -- being with these people --

En je beseft dat dat -- samen zijn met die mensen --

is the flower garden that Chiho showed us.

de bloementuin is die Chiho ons toonde.

It is Nirvana.

Het is Nirwana.

And my time is up. And I know the TED commandments.

Mijn tijd zit erop. Ik ken de TED-geboden.

Thank you.

Dankjewel.