Bob Thurman: We can be Buddhas

Bob Thurman nói rằng chúng ta đều có thể là những vị Phật.

Translator: Alice Tran Reviewer: Ha Tran

Thank you.

Cảm ơn.

And I feel like this whole evening has been very amazing to me.

Tôi cảm thấy đêm nay thật tuyệt vời.

I feel it's sort of like the Vimalakirti Sutra,

Tôi cảm thấy nó giống như Vimalakirti Sutra,

an ancient work from ancient India

một công trình cổ đại của Ấn Độ cổ đại,

in which the Buddha appears at the beginning and a whole bunch of people

trong đó đức Phật xuất hiện ngay từ đầu và rất nhiều người

come to see him from the biggest city in the area, Vaishali,

đến để xem Ngài từ thành phố lớn nhất trong vùng, Vaisali,

and they bring some sort of jeweled parasols to make an offering to him.

và mang theo 1 loại lọng dù trang trí dâng lên Ngài.

All the young people, actually, from the city.

Tất cả người trẻ tuổi, thật ra, từ thành phố

The old fogeys don't come because they're mad at Buddha,

-- những con người cổ hủ không đến vì họ nổi điên với đức Phật,

because when he came to their city he accepted --

vì khi Ngài đến thành phố của họ mà Ngài đã đồng ý --

he always accepts the first invitation that comes to him, from whoever it is,

Ngài luôn chấp nhận lời mời đầu tiên được đưa ra, bất kể từ ai,

and the local geisha, a movie-star sort of person,

và những vũ nữ địa phương, những người giống như ngôi sao điện ảnh,

raced the elders of the city in a chariot and invited him first.

kéo theo những người già trong thành phố và mời Ngài đầu tiên.

So he was hanging out with the movie star, and of course they were grumbling:

Nên Ngài đã đi với những ngôi sao điện ảnh, và tất nhiên họ đã lầm bầm:

"He's supposed to be religious and all this.

"Ngài đáng lẽ phải sùng đạo lắm.

What's he doing over there at Amrapali's house with all his 500 monks,"

Những vệc Ngài đang làm tại nhà Amrapali với 500 nhà sư khác,"

and so on. They were all grumbling, and so they boycotted him.

và còn nữa. Tất cả họ đều lầm bầm, và rồi họ tẩy chay Ngài.

They wouldn't go listen to him.

Họ không đi nghe Ngài nữa.

But the young people all came.

Nhưng tất cả những người trẻ đã đến.

And they brought this kind of a jeweled parasol, and they put it on the ground.

Họ mang theo loại dù trang sức này và đặt chúng dưới đất.

And as soon as they had laid all these,

Ngay khi họ đã đặt xuống,

all their big stack of these jeweled parasols that they used to carry in ancient India,

tất cả những đống dù trang trí của họ mà họ thường mang ở Ấn Độ cổ đại,

he performed a kind of special effect which made it into a giant planetarium,

Ngài trình diễn một hiệu ứng đặc biệt, biến nó thành một mô hình vũ trụ khổng lồ,

the wonder of the universe. Everyone looked in that, and they saw in there

làm kinh ngạc cả tạo hóa. Mọi người nhìn vào đó và họ thấy

the total interconnectedness of all life in all universes.

sự kết nối toàn diện của cuộc sống trong vũ trụ.

And of course, in the Buddhist cosmos there are millions and billions of planets

Và tất nhiên, trong tư tưởng Phật giáo có hàng triệu, hành tỉ hành tinh

with human life on it,

có sự sống con người,

and enlightened beings can see the life on all the other planets.

và những tạo vật được khai sáng có thể nhìn thấy sự sống ở hành tinh khác.

So they don't -- when they look out and they see those lights that you showed

Nên họ không thấy, khi họ nhìn ra và trông thấy ánh sáng mà bạn cho họ thấy

in the sky -- they don't just see sort of pieces of matter burning

trên bần trời, họ không chỉ thấy vật chất cháy tàn

or rocks or flames or gases exploding.

đá, lửa, hay khí phát nổ.

They actually see landscapes and human beings

Họ thực sự nhìn thấy những khung cảnh của con người sống

and gods and dragons and serpent beings and goddesses and things like that.

các vị thần và rồng, rắn, thần thánh và những điều như thế.

He made that special effect at the beginning

Ngài tạo ra hiệu ứng đặc biệt đó ngay từ đầu

to get everyone to think about interconnection

để mọi người nghĩ về sự kết nối lẫn nhau

and interconnectedness and how everything in life was totally interconnected.

và cách mọi vật trong cuộc sống liên kết với nhau.

And then Leilei -- I know his other name -- told us about interconnection,

Và tồi Leikei -- tôi còn biết tên khác của ông ta -- nói cho chúng tôi về sự kết nối đó,

and how we're all totally interconnected here,

và cách chúng ta hoàn tòn kết nối với nhau,

and how we've all known each other. And of course in the Buddhist universe,

cách chúng ta biết nhau. Và tất nhiên trong vũ trụ Phật giáo,

we've already done this already billions of times in many, many lifetimes in the past.

chúng ta đã làm việc này hàng tỉ năm, trong nhiều kiếp trước.

And I didn't give the talk always. You did, and we had to watch you, and so forth.

Tôi không phải lúc nào cũng nói về nó. Chính là bạn, và chúng tôi phải theo dõi bạn, cứ như vậy.

And we're all still trying to, I guess we're all trying to become TEDsters,

Chúng tôi vẫn đang cố gắng, tôi đoán là cố gắng trở thành những TEDster,

if that's a modern form of enlightenment.

nếu đó là một hình thức hiện đại của việc khai sáng.

I guess so. Because in a way, if a TEDster relates to all the interconnectedness

Tôi đoán vậy. Bởi vì theo cách nào đó, nếu một TEDster có liên quan đến sự liên kết toàn diện

of all the computers and everything, it's the forging of a mass awareness,

của máy tính và mọi thứ, đó sẽ là sự tiến lên của một ý thức rộng rãi,

of where everybody can really know everything

của nơi mà mọi người biết hết mọi thứ

that's going on everywhere in the planet.

đang diễn ra mọi nơi trên hành tinh này.

And therefore it will become intolerable --

Và như vậy việc này trở nên quá quắt --

what compassion is, is where it will become intolerable for us,

lòng trắc ẩn là gì, là nơi việc này trở nên không chịu đựng nổi cho chúng ta,

totally intolerable that we sit here in comfort and in pleasure and enjoying

rất quá quắt rằng chúng ta ngồi đây thoải mái và tận hưởng mọi thứ

the life of the mind or whatever it is,

cuộc sống tâm linh hay bất kì là thứ gì,

and there are people who are absolutely riddled with disease

và có những người đang khốn khổ với bệnh tật

and they cannot have a bite of food and they have no place,

họ không thể có một tí máu và họ không có chỗ,

or they're being brutalized by some terrible person and so forth.

hay họ bị hành hung bởi những con người tàn bạo và cứ như vậy.

It just becomes intolerable.

Nó cứ trở nên quá quắt.

With all of us knowing everything, we're kind of forced by technology

Tất cả chúng ta biết mọi thứ, chúng ta dường như được công nghệ đẩy đi

to become Buddhas or something, to become enlightened.

để trở thành những vị Phật hay gì đó, để được khai sáng.

And of course, we all will be deeply disappointed when we do.

Và tất nhiên, chúng ta sẽ rất thất vọng nếu điều đó xảy ra.

Because we think that because we are kind of tired of what we do,

Vì chúng ta nghĩ rằng vì ta chán nản với những việc ta làm,

a little bit tired, we do suffer.

một chút chán nản, chúng ta lao xuống dốc.

We do enjoy our misery in a certain way.

Chúng ta trải qua cơn đau khổ theo một cách nào đó.

We distract ourselves from our misery by running around somewhere,

Chúng ta cố quên đi nỗi đau bằng cách chạy đi đâu đó,

but basically we all have this common misery

nhưgng cơ bản là chúng ta có nỗi đau chung

that we are sort of stuck inside our skins

là chúng ta đều mắc kẹt dưới da

and everyone else is out there.

và mọi người khác thì ở ngoài.

And occasionally we get together with another person stuck in their skin

Và thỉnh thoảng chúng ta gặp gỡ người khác cũng bị kẹt dưới da

and the two of us enjoy each other, and each one tries to get out of their own,

và hai chúng ta thông cảm cho nhau, và mỗi người đều chán nản để bước ra khỏi vỏ bọc của mình,

and ultimately it fails of course, and then we're back into this thing.

và cuối cùng nó thất bại, tất nhiên, và chúng ta quay trở lại điều này.

Because our egocentric perception -- from the Buddha's point of view, misperception --

Vì quan niệm ích kỉ -- theo phương diện Phật giáo, một nhận thức sai lầm --

is that all we are is what is inside our skin.

là tất cả của chúng ta đều nằm dưới da.

And it's inside and outside, self and other,

Và bên trong và bên ngoài, bản thân và người khác,

and other is all very different.

và người khác là hoàn toàn khác biệt.

And everyone here is unfortunately carrying that habitual perception,

Và mọi người ở đây không may là đều mang tư tưởng đó,

a little bit, right?

một chút ít, đúng chứ?

You know, someone sitting next to you in a seat -- that's OK because you're in a theater,

Bạn biết đấy, ai đó ngồi cạnh bạn trên ghế -- điều đó thì ổn thôi vì bạn đang ở trong nhà hát,

but if you were sitting on a park bench and someone came up and sat that close to you,

nhưng nếu bạn ngồi trên ghế công viên và ai bước tới ngồi cạnh bạn,

you'd freak out.

bạn sẽ điên lên.

What do they want from me? Like, who's that?

Họ muốn gì ở tôi? Như là, ai vậy?

And so you wouldn't sit that close to another person

Và vì vậy bạn sẽ không ngồi quá gần một ai đó

because of your notion that it's you versus the universe -- that's all Buddha discovered.

vì bạn để ý rằng bạn đang đi ngược tự nhiên -- đó là tất cả những gì đức Phật tìm ra.

Because that cosmic basic idea that it is us all alone, each of us,

Vì cái ý tưởng vĩ đại rằng tất cả chúng ta, mỗi người chúng ta,

and everyone else is different,

và mọi người khác đều khác biệt,

then that puts us in an impossible situation, doesn't it?

thế nên cái gì đưa chúng ta vào tình thế không xoay xở được, phải không?

Who is it who's going to get enough attention from the world?

Ai sẽ được cả thế giới chú ý?

Who's going to get enough out of the world?

Ai sẽ rút ra được đầy đủ từ thế giới?

Who's not going to be overrun by an infinite number of other beings --

Ai sẽ không bị hằng hà sa số những sự vật khác vuợt mặt --

if you're different from all the other beings?

nếu bạn khác biệt với tất cả những sự vật còn lại?

So where compassion comes is where you

Nơi tình thương có mặt chính là nơi

surprisingly discover you lose yourself in some way:

bạn phát hiện ra mình đánh mất bản thân bằng một cách nào đó:

through art, through meditation, through understanding, through knowledge actually,

qua nghệ thuật, qua y tế, qua kiến thức và thấu hiểu lẫn nhau,

knowing that you have no such boundary,

biết rằng bạn không có một giới hạn như vậy,

knowing your interconnectedness with other beings.

biết sự liên kết của bạn với mọi vật khác

You can experience yourself as the other beings

Bạn có thể trải nghiệm bản thân như những sự vật khác

when you see through the delusion of being separated from them.

khi bạn trông thấy qua ảo tưởng là đã bị tách rời khỏi chúng.

When you do that, you're forced to feel what they feel.

Khi bạn làm như vậy, bạn bị ép buộc phải cảm thấy như chúng.

Luckily, they say -- I still am not sure --

May mắn rằng, họ nói -- tôi vẫn chưa chắc chắn --

but luckily, they say that when you reach that point because some people have said

nhưng may mắn, họ nói khi bạn đạt đến điểm đó bởi vì vài người đã nói

in the Buddhist literature, they say, "Oh who would really want to be compassionate?

trong Văn Học Phật giáo, họ nói, ooh, ai thực sự muốn có được nhiệt huyết?

How awful! I'm so miserable on my own. My head is aching.

Thật tệ! Tôi thật thảm thương. Đầu tôi đau buốt.

My bones are aching. I go from birth to death. I'm never satisfied.

Xương tôi cũng đau. Tôi đi từ khi ra đời đến lúc chết đi. Tôi không bao giờ hài lòng.

I never have enough, even if I'm a billionaire, I don't have enough.

Tôi không bao giờ có đủ, dù có là tỉ phú tôi vẫn không có đủ.

I need a hundred billion." So I'm like that.

Tôi cần cả trăm tỉ, như vậy đó.

Imagine if I had to feel even a hundred other people's suffering.

Tưởng tượng nếu tôi phải cảm nhận nỗi đau của hàng trăm người.

It would be terrible.

Thật kinh khủng.

But apparently, this is a strange paradox of life.

Nhưng rõ ràng, đây là một nghịch lí kì lạ của cuộc sống.

When you're no longer locked in yourself,

Khi bạn không còn bị khóa trong chính bản thân mình nữa,

and as the wisdom or the intelligence or the scientific knowledge

và như trí tuệ. hay trí thông minh, hay kiến thức khoa học

of the nature of the world, that enables you to let your mind spread out,

thuộc về bản chất của thế giới, thứ cho phép bạn mở rộng trí óc,

and empathize, and enhance the basic human ability of empathizing,

và thấu cảm, và nhấn mạnh khả năng thấu cảm cơ bản của con người,

and realizing that you are the other being,

và nhận ra bạn chính là những tạo vật khác,

somehow by that opening, you can see the deeper nature of life. And you can,

một cách nào đó qua sự mở rộng này, bạn nhìn thấy bản chất sâu xa hơn của cuộc sống, nếu bạn có thể,

you get away from this terrible iron circle of I, me, me, mine,

bạn tránh xa khỏi cái vòng lẩn quẩn đáng sợ tôi, tôi, tôi, của tôi,

like the Beatles used to sing.

như nhóm the Beatles đã hát đấy.

You know, we really learned everything in the '60s.

Bạn biết đấy, chúng tôi thực sự đã học được tất cả vào những năm 60.

Too bad nobody ever woke up to it,

Thật tệ là không ai từng nhận ra điều đó,

and they've been trying to suppress it since then.

và họ cố gắng phủ định nó từ đấy.

I, me, me, mine. It's like a perfect song, that song. A perfect teaching.

Tôi, tôi, tôi, của tôi. Như một khúc ca tuyệt vời, bài hát đó. Một sự dạy dỗ tuyệt vời.

But when we're relieved from that,

Nhưng khi chúng ta thoát khỏi đó,

we somehow then become interested in all the other beings.

chúng ta phần nào hứng thú hơn với những sự vật khác.

And we feel ourselves differently. It's totally strange.

Chúng ta cảm thấy bản thân mình khác. Hoàn toàn khác lạ.

It's totally strange.

Hoàn toàn khác lạ.

The Dalai Lama always likes to say --

Đức Đạt Lai Lạt Ma luôn thích nói rằng --

he says that when you give birth in your mind to the idea of compassion,

Ngài nói rằng khi trong tâm trí bạn cho ra đời lòng trắc ẩn,

it's because you realize that you yourself and your pains and pleasures

đó là vì bạn nhận ra rằng bản thân và nỗi đau và niềm vui

are finally too small a theater for your intelligence.

tất cả quá nhỏ để vừa vào trí thông minh của bạn.

It's really too boring whether you feel like this or like that, or what, you know --

Thật chán nếu bạn cảm thấy thế này hay thế kia, hay sao đi nữa, bạn biết đấy --

and the more you focus on how you feel, by the way, the worse it gets.

và bạn càng chú ý vào cảm xúc của mình thì nó càng tồi tệ hơn thôi.

Like, even when you're having a good time,

Như là, ngay khi bạn có thời gian hạnh phúc,

when is the good time over?

khi nào thời gin đó sẽ qua đi?

The good time is over when you think, how good is it?

Thời gain hạnh phúc sẽ qua khi bạn nghĩ vậy, nó tốt đến chừng nào?

And then it's never good enough.

Và hạnh phúc sẽ không bao giờ là đủ.

I love that Leilei said that the way of helping those who are suffering badly

Tôi yêu lới nói của Leilei rằng cách giúp những người đang đau khổ tột cùng

on the physical plane or on other planes is having a good time,

về thể xác hay về những phương diện khác là có một thời gian hạnh phúc,

doing it by having a good time.

làm việc đó bằng các có một thời gian hạnh phúc.

I think the Dalai Lama should have heard that. I wish he'd been there to hear that.

Tôi nghĩ Đạt Lai Lạt Ma đã từng nghe điều này. Tôi ước ông ta ở đó để nghe.

He once told me -- he looked kind of sad;

Ộng ta từng nói với tôi -- ông ta trông có vẻ buồn;

he worries very much about the haves and have-nots.

Ông ta lo rất nhiều về những thứ đã có và chưa có.

He looked a little sad, because he said, well, a hundred years ago,

Ông ta trông thoáng buồn, vì ông nói, vâng, 100 năm trước,

they went and took everything away from the haves.

chúng tới và cướp lấy tất cả những thứ có được.

You know, the big communist revolutions, Russia and China and so forth.

Bạn biết chứ, cuộc nổi dậy Cộng sản quy mô lớn, Nga và Trung Quốc và cứ thế.

They took it all away by violence,

Họ hung hăng chiếm hết tất cả,

saying they were going to give it to everyone, and then they were even worse.

và nói rằng họ sẽ chia cho mọi người, và rồi họ còn tệ hơn.

They didn't help at all.

Họ không giúp đỡ ai cả.

So what could possibly change this terrible gap that has opened up in the world today?

Nên thứ gì có thể thay đổi khoảng cách kinh khủng đã mở ra thế giới ngày nay?

And so then he looks at me.

Và rồi ông ta nhìn tôi.

So I said, "Well, you know, you're all in this yourself. You teach: it's generosity,"

Nên tôi nói, "Vâng, ông biết đó, tất cả là bản thân ông. Ông dạy: tất cả là sự độ lượng,"

was all I could think of. What is virtue?

là tất cả những gì tối ó thể nghĩ về. Đức hạnh là gì?

But of course, what you said, I think the key to saving the world, the key to compassion

Nhưng tất nhiên, tôi nghĩ chìa khóa để cứu thế giới, chìa khóa của lòng thương cảm,

is that it is more fun.

là có nhiều niềm vui hơn.

It should be done by fun. Generosity is more fun. That's the key.

Điều này nên được làm bằng niềm vui. Sự rộng lượng càng vui hơn nữa. Chìa khóa là đây.

Everybody has the wrong idea. They think Buddha was so boring,

Mọi người đều có suy nghĩ sai. Họ nghĩ đức Phật thật là chán,

and they're so surprised when they meet Dalai Lama and he's fairly jolly.

và họ ngạc nhiên khi gặp Đạt Lai Lạt Ma và ông ta thật tràn đầy năng lượng.

Even though his people are being genocided --

Ngay khi tín đồ của ông đang bị đàn áp --

and believe me, he feels every blow on every old nun's head,

và tin tôi đi, ông cảm thấy từng nỗi đau trông tâm trí từng bà mẹ già,

in every Chinese prison. He feels it.

trong mọi ngục tù Trung Hoa. Ông ta cảm thấy điều đó.

He feels the way they are harvesting yaks nowadays.

Ông ta cảm thấy cách người ta đang sử dụng bò Tây tạng ngày nay.

I won't even say what they do. But he feels it.

Tôi sẽ không nói họ làm gì. Nhưng ông ta cảm thấy điều đó.

And yet he's very jolly. He's extremely jolly.

Và nhưng ông rất sung sức. Cực kì sung mãn.

Because when you open up like that,

Vì khi bạn rộng mở như vậy,

then you can't just -- what good does it do to add being miserable with others' misery?

thì bạn sẽ không thể -- làm được việc tốt gì để làm người hoạn nạn càng thêm khốn khổ?

You have to find some vision where you see how hopeful it is,

Bạn phải tìm ra hướng đi nơi bạn tìm thấy ánh sáng,

how it can be changed.

tìm ra cách thay đổi.

Look at that beautiful thing Chiho showed us. She scared us with the lava man.

Nhìn vào thứ đẹp đẽ này mà Chiho đã cho chúng tôi xem. Cô ta hù dọa chúng tôi với người đàn ông dung nham.

She scared us with the lava man is coming,

Cô ta dọa chúng tôi là người dung nham đang đến,

then the tsunami is coming,

rồi sóng thần đang đến,

but then finally there were flowers and trees, and it was very beautiful.

và cuối cùng chỉ có hoa, và cây, chúng rất đẹp.

It's really lovely.

Thật đáng yêu.

So, compassion means to feel the feelings of others,

Nên, lòng trắc ẩn nghĩa là cảm nhận được cảm xúc của người khác,

and the human being actually is compassion.

và bản thân con người chính là lòng trắc ẩn.

The human being is almost out of time.

Con người dường như đã không còn thời gian.

The human being is compassion because what is our brain for?

Con người chính là tình thương vì não chúng ta để làm gì?

Now, Jim's brain is memorizing the almanac.

Bây giờ, não của Jim đang nhớ lại cuốn niêm giám.

But he could memorize all the needs of all the beings that he is, he will, he did.

Nhưng anh ta có thể nhớ tất cả những nhu cầu của bản thân, sẽ như vậy, đã như vậy.

He could memorize all kinds of fantastic things to help many beings.

Anh ta có thể nhớ tất cả mọi thứ tuyệt vời để giúp mọi tạo vật.

And he would have tremendous fun doing that.

Và anh ta sẽ cực kì phấn khích khi làm việc đó.

So the first person who gets happy,

Nên người đầu tiên trở nên vui,

when you stop focusing on the self-centered situation of, how happy am I,

khi bạn không còn chú tâm vào tình trạng cá nhân của, tôi vui như thế nào,

where you're always dissatisfied --

khi bạn luôn không hài lòng --

as Mick Jagger told us. You never get any satisfaction that way.

như Mick Jagger đã nói với chúng tôi, bạn sẽ không bao giờ được hài lòng theo cách đó.

So then you decide, "Well, I'm sick of myself.

Nên rồi bạn quyết định, vâng, tôi chán ngấy bản thân mình.

I'm going to think of how other people can be happy.

Tôi sẽ nghĩ đến việc người khác vui như thế nào.

I'm going to get up in the morning and think,

Buổi sáng tôi sẽ thức dậy và nghĩ,

what can I do for even one other person, even a dog, my dog, my cat,

tôi còn có thể làm gì cho người khác, ngay cả là con chó hay mèo của tôi,

my pet, my butterfly?"

con vật nuôi, con bướm của tôi.

And the first person who gets happy when you do that,

Và người đầu tiên hạnh phúc khi bạn làm như vậy,

you don't do anything for anybody else, but you get happier, you yourself,

bạn không làm gì cho ai khác, nhưng bạn trở nên vui tươi hơn, chính bản thân bạn,

because your whole perception broadens

vì cái nhìn của bạn được mở rộng,

and you suddenly see the whole world and all of the people in it.

bạn chợt nhìn thấy cả thế giới và mọi người trên đó.

And you realize that this -- being with these people --

Và bạn nhận ra điều này -- được chung bước với những con người này --

is the flower garden that Chiho showed us.

chính là vườn hoa mà Chiho đã cho chúng tôi thấy.

It is Nirvana.

Đó là Nirvana.

And my time is up. And I know the TED commandments.

Thời giờ của tôi đã hết. Tôi biết yêu cầu của TED.

Thank you.

Xin cảm ơn.