Bob Thurman: We can be Buddhas

Bob Thurman'a göre hepimiz Buda olabiliriz.

Çeviri: Mete Güre Gözden geçirme: Ramazan Gurer

Thank you.

Teşekkürler.

And I feel like this whole evening has been very amazing to me.

Bu gece benim için harika geçiyor.

I feel it's sort of like the Vimalakirti Sutra,

Bir nevi Vimalakirti Sutra'daymışım gibi hissediyorum,

an ancient work from ancient India

eski Hindistan'dan eski bir eser,

in which the Buddha appears at the beginning and a whole bunch of people

eserin başında Buda beliriyor ve bölgenin en büyük şehri olan Vaisali'den

come to see him from the biggest city in the area, Vaishali,

bir grup insan onu görmeye geliyor ve yanlarında ona sunmak için

and they bring some sort of jeweled parasols to make an offering to him.

bir sürü mücevherli şemsiye getiriyorlar.

All the young people, actually, from the city.

Şehirden gelenlerin hepsi genç olanlardan

The old fogeys don't come because they're mad at Buddha,

-- çünkü yaşlılar Buda'ya kızgın olduklarından gelmeyi reddetmişlerdir

because when he came to their city he accepted --

kızgınlığın sebebi ise Buda'nın şehre geldiğinde yerel bir Geyşa'nın

he always accepts the first invitation that comes to him, from whoever it is,

davetini kabul etmesiydi -çünkü Buda her zaman kim olursa olsun onu ilk davet edenin

and the local geisha, a movie-star sort of person,

davetini kabul eder; ve bu Geyşa, ki kendisi bir çeşit film-yıldızı gibi bir şey,

raced the elders of the city in a chariot and invited him first.

Buda'yı davet etmek için bir at arabası ile yaşlılarla yarışmıştı.

So he was hanging out with the movie star, and of course they were grumbling:

Sonuçta Buda, film yıldızıyla dolaşıyordu, yaşlılarsa homurdanıyordu:

"He's supposed to be religious and all this.

"O dini bir kişilik.

What's he doing over there at Amrapali's house with all his 500 monks,"

Fakat öyleyse Amrapali'nin evinde 500 keşişi ile birlike ne işi var?"

and so on. They were all grumbling, and so they boycotted him.

Hepsi aynı fikirdeydi ve sonuç olarak onu boykot ettiler.

They wouldn't go listen to him.

Gelip onu dinlemeyeceklerdi.

But the young people all came.

Fakat gençlerin hepsi geldi.

And they brought this kind of a jeweled parasol, and they put it on the ground.

Ve yanlarında bir tür mücevherli şemsiyelerle getirdiler

And as soon as they had laid all these,

Bunları yere koydukları anda,

all their big stack of these jeweled parasols that they used to carry in ancient India,

bu eski Hindistan'da taşıdıkları türden mücevherli şemsiye yığınını,

he performed a kind of special effect which made it into a giant planetarium,

Buda, bir tür mucize gerçekleştirdi ve şemsiye yığını dev bir gökkubbe haline geldi:

the wonder of the universe. Everyone looked in that, and they saw in there

Evrenin mucizesi. Herkes buna baktı ve orada

the total interconnectedness of all life in all universes.

tüm evrendeki tüm yaşamların birbirine olan büyük bağlantılılığını gördü.

And of course, in the Buddhist cosmos there are millions and billions of planets

Budist kainatında, üstünde insan yaşamı olan

with human life on it,

milyarlarca gezegen vardır,

and enlightened beings can see the life on all the other planets.

ve aydınlanmış varlıklar diğer dünyalardaki yaşamı görebilirler.

So they don't -- when they look out and they see those lights that you showed

Yani gökyüzündeki ışıklara baktıklarında sadece yanan maddeler,

in the sky -- they don't just see sort of pieces of matter burning

kayalar ya da patlayan gazlar görmediler.

or rocks or flames or gases exploding.

Onlar aslında başka kıtalar, insanlar, tanrılar,

They actually see landscapes and human beings

ejderhalar, yılanımsı varlıklar, tanrıçalar ve

and gods and dragons and serpent beings and goddesses and things like that.

bu gibi daha nice harika şeyler gördüler.

He made that special effect at the beginning

Başlangıçda o özel efekti yapmasının sebebi

to get everyone to think about interconnection

oradaki herkesi bağlantılılık, birbirine bağlantılılık kavramı ve

and interconnectedness and how everything in life was totally interconnected.

hayattaki her şeyin nasıl birbiriyle bağlantılı olduğu hakkında düşündürmekti.

And then Leilei -- I know his other name -- told us about interconnection,

Ve daha sonra Leilei - diğer ismini de biliyorum - bize birbirine bağlantılılık hakkında,

and how we're all totally interconnected here,

burada hepimizin nasıl biribirine bağlantılı oluğu ve

and how we've all known each other. And of course in the Buddhist universe,

biribirimizi nasıl tanıdığımızı anlattı. Tabi Budist evrende

we've already done this already billions of times in many, many lifetimes in the past.

geçmiş yaşantılarımızda bunları zaten milyarlarca kez yaptığımız varsayılır.

And I didn't give the talk always. You did, and we had to watch you, and so forth.

Ve bu konuşmayı hep ben vermedim. Siz verdiniz, ve bizler sizi izlemek zorundaydık, ve böyle devam eder.

And we're all still trying to, I guess we're all trying to become TEDsters,

Ve hâlâ deniyoruz, sanırım hepimiz birer TEDci olmaya çalışıyoruz,

if that's a modern form of enlightenment.

eğer ki aydınlanmanın çağdaş formu bu ise.

I guess so. Because in a way, if a TEDster relates to all the interconnectedness

Sanırım öyle. Çünkü bir bakıma eğer TEDci kişi tüm bilgisayarların ve her şeyin

of all the computers and everything, it's the forging of a mass awareness,

birbiriyle bağlantılılığını sağlıyorsa, o zaman herkesin dünyanın dört bir yanında olan

of where everybody can really know everything

her şeyi bildiği kitlesel bir farkındalığın

that's going on everywhere in the planet.

şekillenmesini sağlıyor demektir.

And therefore it will become intolerable --

Bu sebeple bizim yaptığımız kabul edilemez bir şey --

what compassion is, is where it will become intolerable for us,

biz merhametten söz ededuralım, başka yerlerde insanlar

totally intolerable that we sit here in comfort and in pleasure and enjoying

hastalıklarla boğuşuyor, bir lokma dahi yiyecek bulamıyor

the life of the mind or whatever it is,

ve başlarını sokacak çatıları dahi yokken ya da zulme uğruyorken

and there are people who are absolutely riddled with disease

bizlerin burada rahatlık ve keyif içinde

and they cannot have a bite of food and they have no place,

oturup düşünsel hayatın ya da nasıl isimlendirirseniz artık,

or they're being brutalized by some terrible person and so forth.

tadını çıkarıyor olmamız kabul edilemez bir şey.

It just becomes intolerable.

Kabul edilemez oluyor.

With all of us knowing everything, we're kind of forced by technology

Hepimizin her şeyi bilmesiyle, teknoloji tarafından birer Buda gibi bir şey olmaya,

to become Buddhas or something, to become enlightened.

aydınlanmaya zorlanıyoruz.

And of course, we all will be deeply disappointed when we do.

Ve tabi ki, öyle olduğumuzda hayal kırıklığına uğruyoruz.

Because we think that because we are kind of tired of what we do,

Çünkü, yaptığımız işten birazcık bile olsa sıkıldığımızda,

a little bit tired, we do suffer.

acı çektiğimizi düşünüyoruz.

We do enjoy our misery in a certain way.

Mutsuzluğumuzdan bir nevi zevk alıyoruz.

We distract ourselves from our misery by running around somewhere,

Mutsuzluğumuzdan uzaklaşmak için başka yerlere kaçıyoruz,

but basically we all have this common misery

fakat temelde hepimizde bu ortak mutsuzluk var;

that we are sort of stuck inside our skins

sanki biz kendi tenimizin içinde kapalı kalmışken

and everyone else is out there.

diğer herkes dışarıdaymış gibi.

And occasionally we get together with another person stuck in their skin

Ve eninde sonunda bizim gibi kendini kapalı kalmış hisseden bir başkasını buluyoruz

and the two of us enjoy each other, and each one tries to get out of their own,

ve ikimiz birbirimizden zevk alıyoruz ve her birimiz tenimizin dışına çıkmaya çalışıyor,

and ultimately it fails of course, and then we're back into this thing.

fakat sonunda başarısız oluyoruz; yine en başa dönüyoruz.

Because our egocentric perception -- from the Buddha's point of view, misperception --

Benmerkezci bakış açımız sebebiyle -- Buda'nın değişiyle, yanlış açı --

is that all we are is what is inside our skin.

tenimizin içinde kalmış kişiden başka birisi olamıyoruz.

And it's inside and outside, self and other,

Hep içerisi ve dışarısı, ben ve diğeri oluyor;

and other is all very different.

diğeri ise her zaman bizden tamamen ayrı.

And everyone here is unfortunately carrying that habitual perception,

Malesef buradaki herkes alışık oldukları bu bakış açısına

a little bit, right?

sahip biraz, değil mi?

You know, someone sitting next to you in a seat -- that's OK because you're in a theater,

Birisi sizin hemen yanınızda oturuyor, bir salonda olduğunuzdan bu çok normal,

but if you were sitting on a park bench and someone came up and sat that close to you,

fakat eğer bir parkta oturuyor olsaydınız ve birisi gelip yanınıza otursaydı,

you'd freak out.

bundan rahatsız olurdunuz.

What do they want from me? Like, who's that?

Benden ne istiyorlar? Yani, kim bu kişi?

And so you wouldn't sit that close to another person

"Bana karşı diğer tüm evren" bakış açısı sebebiyle bir başkasının yanına oturmazsınız.

because of your notion that it's you versus the universe -- that's all Buddha discovered.

Buda tüm bunları fark etmişti.

Because that cosmic basic idea that it is us all alone, each of us,

Hepimizin yapayalnız olduğu temel kozmik fikir sebebiyle, her birimiz,

and everyone else is different,

ve diğer herkes farklı,

then that puts us in an impossible situation, doesn't it?

o zaman bu bizi bir kısır döngüye sokuyor, değil mi?

Who is it who's going to get enough attention from the world?

Kim o kişi, hangimiz dünyanın ilgisini yeterince çekecek?

Who's going to get enough out of the world?

Dünyanın tadını kim çıkartacak?

Who's not going to be overrun by an infinite number of other beings --

Eğer diğer tüm varlıklardan farklıysan,

if you're different from all the other beings?

kim, sonsuz sayıdaki diğer varlık arasında kaybolmadan durabilecek?

So where compassion comes is where you

Sonuçta, merhametin ortaya çıktığı an

surprisingly discover you lose yourself in some way:

kişinin şaşkınlık içinde bir şekilde kendisini kaybettiğini fark ettiği an oluyor:

through art, through meditation, through understanding, through knowledge actually,

sanatta, meditasyonda, anlayışta, hatta bilgide,

knowing that you have no such boundary,

bir sınırının olmadığını bildiğinde,

knowing your interconnectedness with other beings.

diğer varlıkla olan bağlantılılığını bildiğinde.

You can experience yourself as the other beings

Onlardan ayrı olduğun yanılsamasından kurtulduğun zaman,

when you see through the delusion of being separated from them.

kendini sanki diğerleriymişsin gibi deneyimleyebilirsin.

When you do that, you're forced to feel what they feel.

Ve bunu yaptığında, onların hissettiklerini paylaşmak zorunda kalacaksın.

Luckily, they say -- I still am not sure --

Şansın varsa şunu derler "Hâlâ pek emin değilim"

but luckily, they say that when you reach that point because some people have said

o da eğer şansın varsa, fakat o noktaya geldiğinde Budist edebiyattaki bazı insanlar

in the Buddhist literature, they say, "Oh who would really want to be compassionate?

"Ah, gerçekten merhametli olmayı mı isterdin?

How awful! I'm so miserable on my own. My head is aching.

"Ne kötü! Tek başıma zaten yeterince kötüyüm. Başım ağrıyor.

My bones are aching. I go from birth to death. I'm never satisfied.

"Kemiklerim sızlıyor. Doğumdan ölüme gidiyorum. Asla tatmin olmadım.

I never have enough, even if I'm a billionaire, I don't have enough.

"Asla yetmiyor, milyarder bile olsam asla yetmiyor.

I need a hundred billion." So I'm like that.

"Yüz milyara ihtiyacım var, ben böyleyim.

Imagine if I had to feel even a hundred other people's suffering.

"Bir de başka yüz kişinin daha sıkıntısını hissettiğimi düşün.

It would be terrible.

"Korkunç olurdu."

But apparently, this is a strange paradox of life.

Fakat görünüşe göre, bu hayatın tuhaf bir çelişkisi.

When you're no longer locked in yourself,

Artık kendinize kapalı olmadığınızda,

and as the wisdom or the intelligence or the scientific knowledge

ve ufkunuzu genişleten, empati yapmanıza empati yapma becerinizi geliştirmenize olanak sağlayan

of the nature of the world, that enables you to let your mind spread out,

bilgeliğiniz ya da zekanız ya da dünyanın doğası hakkındaki bilimsel bilginiz

and empathize, and enhance the basic human ability of empathizing,

ve aslında diğer varlık olduğunuzun farkına vardığınızda...

and realizing that you are the other being,

Bir şekilde bu farkına varışla, hayatın doğasını daha derinden anlıyorsunuz ve

somehow by that opening, you can see the deeper nature of life. And you can,

bu korkunç ben-ben-ben-benim döngüsünden kurtuluyorsunuz;

you get away from this terrible iron circle of I, me, me, mine,

tıpkı Beatles'ın

like the Beatles used to sing.

şarkılarında söyledikleri gibi.

You know, we really learned everything in the '60s.

Cidden, ne öğrendiysek hep 60'larda öğrendik.

Too bad nobody ever woke up to it,

Kimsenin bunu fark etmemiş olması ne yazık

and they've been trying to suppress it since then.

ve o zamandan beridir de bunu bastırmaya çalışıyorlar.

I, me, me, mine. It's like a perfect song, that song. A perfect teaching.

Ben, ben, ben, benim. Muhteşem bir şarkı gibi. Muhteşem bir ders.

But when we're relieved from that,

Fakat ne zaman ki bu döngüden kurtuluyoruz

we somehow then become interested in all the other beings.

ilgimiz diğer varlıklara yöneliyor.

And we feel ourselves differently. It's totally strange.

Kendimizi farklı hissediyoruz. Çok tuhaf.

It's totally strange.

Çok, çok tuhaf.

The Dalai Lama always likes to say --

Dalai Lama şöyle demeye bayılırdı --

he says that when you give birth in your mind to the idea of compassion,

derdi ki aklında merhamet düşüncesi belirdiğinde,

it's because you realize that you yourself and your pains and pleasures

bunun sebebi sizin, kendinizin, acılarınız ve zevklerinizin

are finally too small a theater for your intelligence.

zekânızın yanında önemsiz birer oyun olduğunu fark etmenizdir.

It's really too boring whether you feel like this or like that, or what, you know --

Şöyle ya da böyle hissettiğinize ya da ne hissettiğinize bakmak çok sıkıcı

and the more you focus on how you feel, by the way, the worse it gets.

ve siz nasıl hissettiğinize yoğunlaştıkça daha da kötüleşiyor.

Like, even when you're having a good time,

Şey gibi, iyi vakit geçirirken bile sormak:

when is the good time over?

Bu iyi zaman ne zaman bitecek?

The good time is over when you think, how good is it?

İyi vakit, onun ne kadar iyi olduğunu düşündüğünüz zaman bitmiyor mu?

And then it's never good enough.

İşte o zaman asla yeterince iyi olmuyor.

I love that Leilei said that the way of helping those who are suffering badly

Leilei'nin, fiziksel alemden ya da diğer alemlerde acı çekenlere yardım etmenin

on the physical plane or on other planes is having a good time,

iyi vakit geçirmek olduğunu,

doing it by having a good time.

bunu zevk alarak yaptığını söylemesini seviyorum.

I think the Dalai Lama should have heard that. I wish he'd been there to hear that.

Bence Dalai Lama bunu duymalıydı. Keşke orada olup bunu duysaydı.

He once told me -- he looked kind of sad;

Bir keresinde bana -- üzgün görünüyordu;

he worries very much about the haves and have-nots.

sahibiyet konusunda sıkılıyordu.

He looked a little sad, because he said, well, a hundred years ago,

Biraz üzgün görünüyordu, çünkü yüz yıl önce,

they went and took everything away from the haves.

onların gelip sahip olunan her şeyi aldığını söyledi.

You know, the big communist revolutions, Russia and China and so forth.

Şu büyük komünist devrimleri, Rusya, Çin ve benzerleri.

They took it all away by violence,

Herkese dağıtacaklarını söyleyerek,

saying they were going to give it to everyone, and then they were even worse.

şiddet yoluyla her şeyi aldılar ve her şey daha kötü oldu.

They didn't help at all.

Hiçbir şey düzelmedi.

So what could possibly change this terrible gap that has opened up in the world today?

Günümüzde oluşmuş bu büyük uçurumu ne değiştirebilir?

And so then he looks at me.

Sonra bana baktı.

So I said, "Well, you know, you're all in this yourself. You teach: it's generosity,"

Bense, "Eh, bu işte tek başınasın. Sen öğretiyorsun: Bu cömertliktir," dedim.

was all I could think of. What is virtue?

Aklıma başka bir şey gelmemişti. Hem erdem dediğin nedir?

But of course, what you said, I think the key to saving the world, the key to compassion

Fakat tabi ki, bence dünyayı kurtarmanın sırrı, merhametin sırrı,

is that it is more fun.

aslında daha eğlenceli olmasıdır.

It should be done by fun. Generosity is more fun. That's the key.

Eğlenerek yapılmalı. Cömertlik daha eğlenceli. İşin sırrı bu.

Everybody has the wrong idea. They think Buddha was so boring,

Herkes yanlış biliyor. Buda'nın sıkıcı olduğunu düşünüyorlar,

and they're so surprised when they meet Dalai Lama and he's fairly jolly.

sonraysa Dalai Lama ile tanıştıklarında çok şaşırıyorlar çünkü o çok neşeli birisi.

Even though his people are being genocided --

Halkı soykırıma uğruyor olsa bile --

and believe me, he feels every blow on every old nun's head,

ve inanın bana, Çin hapishanelerinde her yaşlı annenin başına inen

in every Chinese prison. He feels it.

her darbeyi hissediyor. Aynen hissediyor.

He feels the way they are harvesting yaks nowadays.

Bugünlerde tibet öküzlerini nasıl güttüklerini hissediyor.

I won't even say what they do. But he feels it.

Ben doğrusu ne yaptıklarını bilmiyorum bile, Fakat o hissediyor.

And yet he's very jolly. He's extremely jolly.

Ve yine de çok neşeli. Son derece neşeli.

Because when you open up like that,

Çünkü, o şekilde dünyaya açıldığınızda,

then you can't just -- what good does it do to add being miserable with others' misery?

yapamıyorsunuz -- diğerlerinin acısına kendinizinkini de katmanın ne faydası var?

You have to find some vision where you see how hopeful it is,

Bir şeylerin umutlu ve değiştirilebilir göründüğü

how it can be changed.

bir bakış açısı edinmek zorundasınız.

Look at that beautiful thing Chiho showed us. She scared us with the lava man.

Chiho'nun bize gösterdiği şu güzel şeye bakın. Bizi lav adamla korkuttu.

She scared us with the lava man is coming,

Bizi lav adam geliyor diye korkuttu,

then the tsunami is coming,

sonraysa tsunami geliyor diye,

but then finally there were flowers and trees, and it was very beautiful.

fakat bir bakmışız çiçekler ve ağaçlar gelmiş, ve çok güzeldiler.

It's really lovely.

Harikaydılar.

So, compassion means to feel the feelings of others,

Yani, merhamet, diğerlerinin duygularını hissetmek anlamına geliyor,

and the human being actually is compassion.

ve insan dediğin aslında merhamettir.

The human being is almost out of time.

İnsan dediğimiz adeta zamanın dışındadır.

The human being is compassion because what is our brain for?

İnsan dediğin merhamettir çünkü beynimiz başka ne içindir ki?

Now, Jim's brain is memorizing the almanac.

Şimdi, Jim'in beyni takvimin günlerini ezberliyor.

But he could memorize all the needs of all the beings that he is, he will, he did.

Fakat bunu yerine tüm canlıların tüm ihtiyaçlarını ezberleyebilir, yapıyor, yapacak, yaptı.

He could memorize all kinds of fantastic things to help many beings.

Birçok varlığa yardımcı olacak her türden olağanüstü şeyi ezberleyebilir.

And he would have tremendous fun doing that.

Ve bunu yaparken çok eğlenirdi.

So the first person who gets happy,

Yani ilk mutlu olacak kişi kendisi olurdu eğer ki

when you stop focusing on the self-centered situation of, how happy am I,

cavabın daima olumsuz olduğu

where you're always dissatisfied --

ben-merkezci 'ne kadar mutluyum' sorgusunu bırakabilseydi.

as Mick Jagger told us. You never get any satisfaction that way.

Mick Jagger'ın bize dediği gibi, bu şekilde asla tatmin olamazsın.

So then you decide, "Well, I'm sick of myself.

O zaman bir karara varıyorsun: Kendimden bıktım.

I'm going to think of how other people can be happy.

Artık diğerlerinin nasıl mutlu olabileceğini düşüneceğim.

I'm going to get up in the morning and think,

Artık sabah kalktığımda düşüneceğim:

what can I do for even one other person, even a dog, my dog, my cat,

diğeri için, bir köpek, kedi, hayvan ya da böcek dahi olsa,

my pet, my butterfly?"

diğeri için ne yapabilirim?

And the first person who gets happy when you do that,

Ve böyle yaptığın için mutlu olan ilk kişinin ardından,

you don't do anything for anybody else, but you get happier, you yourself,

aslında başkasını değil, önce kendini daha mutlu kılmış oluyorsun;

because your whole perception broadens

çünkü tüm ufkun genişliyor ve

and you suddenly see the whole world and all of the people in it.

bir anda tüm dünyayı ve içindeki insanları görüyorsun.

And you realize that this -- being with these people --

Ve o an fark ediyorsun; bu insanlarla iç içe olmak

is the flower garden that Chiho showed us.

Chiho'nun bize göstermiş olduğu çiçek bahçesidir.

It is Nirvana.

Bu, Nirvana'dır.

And my time is up. And I know the TED commandments.

Ve zamanım doldu. Ve TED'in kurallarını biliyorum.

Thank you.

Teşekkür ederim.