Rory Stewart: Time to end the war in Afghanistan

134,237 views ・ 2011-07-25

TED


Dubbelklik op de Engelse ondertitels hieronder om de video af te spelen.

Vertaald door: Axel Saffran Nagekeken door: Kevin Keyaert
00:15
The question today is not:
0
15260
3000
De vraag is niet:
00:18
Why did we invade Afghanistan?
1
18260
2000
Waarom vielen we Afghanistan binnen?
00:20
The question is:
2
20260
2000
De vraag is:
00:22
why are we still in Afghanistan
3
22260
3000
Waarom zijn we nog steeds in Afghanistan,
00:25
one decade later?
4
25260
3000
tien jaar later?
00:28
Why are we spending
5
28260
2000
Waarom geven we
00:30
$135 billion?
6
30260
4000
135 miljard dollar uit?
00:34
Why have we got 130,000 troops on the ground?
7
34260
4000
Waarom hebben we 130.000 manschappen op de grond?
00:38
Why were more people killed
8
38260
2000
Waarom zijn in de afgelopen maand
00:40
last month
9
40260
2000
meer mensen gedood
00:42
than in any preceding month
10
42260
2000
dan in alle voorgaande maanden
00:44
of this conflict?
11
44260
2000
van dit conflict?
00:46
How has this happened?
12
46260
2000
Hoe is dit kunnen gebeuren?
00:48
The last 20 years
13
48260
3000
De afgelopen 20 jaar
00:51
has been the age of intervention,
14
51260
3000
waren het tijdperk van de interventie,
00:54
and Afghanistan is simply one act
15
54260
3000
en Afghanistan is eenvoudig één bedrijf
00:57
in a five-act tragedy.
16
57260
2000
in een tragedie met 5 bedrijven.
00:59
We came out of the end of the Cold War
17
59260
3000
We kwamen uit de Koude Oorlog
01:02
in despair.
18
62260
2000
en waren wanhopig.
01:04
We faced Rwanda;
19
64260
2000
We kregen Rwanda;
01:06
we faced Bosnia,
20
66260
2000
we kregen Bosnië;
01:08
and then we rediscovered our confidence.
21
68260
3000
en toen herontdekten we ons zelfvertrouwen.
01:11
In the third act, we went into Bosnia and Kosovo
22
71260
3000
In het derde bedrijf gingen we Bosnië en Kosovo aan
01:14
and we seemed to succeed.
23
74260
3000
en we schenen te slagen.
01:17
In the fourth act, with our hubris,
24
77260
2000
In het vierde bedrijf, met onze hoogmoed,
01:19
our overconfidence developing,
25
79260
2000
onze zelfoverschatting groeiende,
01:21
we invaded Iraq and Afghanistan,
26
81260
3000
vielen we Irak en Afghanistan binnen.
01:24
and in the fifth act,
27
84260
2000
En in het vijfde bedrijf
01:26
we plunged into a humiliating mess.
28
86260
4000
stortten we ons in een beschamende chaos.
01:30
So the question is: What are we doing?
29
90260
3000
Dus is de vraag: Wat zijn we aan het doen?
01:33
Why are we still stuck in Afghanistan?
30
93260
3000
Waarom zitten we nog steeds vast in Afghanistan?
01:36
And the answer, of course,
31
96260
2000
En het antwoord daarop
01:38
that we keep being given
32
98260
2000
luidt keer op keer
01:40
is as follows:
33
100260
2000
als volgt.
01:42
we're told that we went into Afghanistan
34
102260
2000
Ons werd verteld dat we Afghanistan binnenvielen
01:44
because of 9/11,
35
104260
2000
vanwege 9/11,
01:46
and that we remain there
36
106260
2000
en dat we daar blijven
01:48
because the Taliban poses an existential threat
37
108260
2000
omdat de Taliban een existentiële dreiging vormt
01:50
to global security.
38
110260
2000
voor de internationale veiligheid.
01:52
In the words of President Obama,
39
112260
3000
In de woorden van president Obama,
01:55
"If the Taliban take over again,
40
115260
2000
"Als de Taliban weer de macht grijpen,
01:57
they will invite back Al-Qaeda,
41
117260
2000
zullen ze Al Qaeda uitnodigen,
01:59
who will try to kill as many of our people
42
119260
3000
die zullen trachten zoveel van onze mensen
02:02
as they possibly can."
43
122260
3000
te doden als ze kunnen".
02:05
The story that we're told
44
125260
2000
Het verhaal dat ons verteld werd,
02:07
is that there was a "light footprint" initially --
45
127260
2000
is dat er aanvankelijk een minimale aanwezigheid was --
02:09
in other words, that we ended up in a situation
46
129260
2000
met andere woorden, dat we in een situatie beland waren
02:11
where we didn't have enough troops,
47
131260
2000
waarin we niet genoeg troepen hadden,
02:13
we didn't have enough resources,
48
133260
2000
niet genoeg middelen hadden,
02:15
that Afghans were frustrated --
49
135260
2000
dat de Afghanen gefrustreerd waren.
02:17
they felt there wasn't enough progress
50
137260
2000
Ze vonden dat er niet genoeg vooruitgang was
02:19
and economic development and security,
51
139260
3000
en economische ontwikkeling en veiligheid,
02:22
and therefore the Taliban came back --
52
142260
2000
en daarom de Taliban terugkwam.
02:24
that we responded in 2005 and 2006
53
144260
3000
Dat we reageerden met troepenstationeringen
02:27
with troop deployments,
54
147260
2000
in 2005 en 2006,
02:29
but we still didn't put enough troops on the ground.
55
149260
4000
maar we nog steeds niet genoeg troepen op de grond hadden.
02:33
And that it wasn't until 2009,
56
153260
3000
En dat het pas in 2009 was,
02:36
when President Obama signed off on a surge,
57
156260
3000
toen president Obama een troepenvermeerdering goedkeurde
02:39
that we finally had,
58
159260
2000
dat we eindelijk,
02:41
in the words of Secretary Clinton,
59
161260
2000
in de woorden van minister Clinton,
02:43
"the strategy, the leadership and the resources."
60
163260
3000
"de strategie, het leiderschap en de middelen" hadden
02:46
So, as the president now reassures us,
61
166260
3000
om, zoals de president ons nu verzekert,
02:49
we are on track to achieve our goals.
62
169260
4000
op de juiste weg te zijn onze doelen te verwezenlijken.
02:54
All of this is wrong.
63
174260
3000
Dit klopt allemaal niet.
02:57
Every one of those statements is wrong.
64
177260
3000
Ieder van die uitspraken klopt niet.
03:01
Afghanistan does not
65
181260
2000
Afghanistan vormt geen
03:03
pose an existential threat
66
183260
2000
existentiële dreiging voor
03:05
to global security.
67
185260
2000
de internationale veiligheid.
03:07
It is extremely unlikely
68
187260
2000
Het is extreem onwaarschijnlijk
03:09
the Taliban would ever be able to take over the country --
69
189260
3000
dat de Taliban ooit in staat zouden zijn het land over te nemen --
03:12
extremely unlikely they'd be able to seize Kabul.
70
192260
2000
extreem onwaarschijnlijk dat ze Kaboel kunnen innemen.
03:14
They simply don't have a conventional military option.
71
194260
3000
Ze hebben simpelweg geen conventionele militaire optie.
03:17
And even if they were able to do so, even if I'm wrong,
72
197260
3000
En zelfs al zouden ze het kunnen, zelfs als ik het mis heb,
03:20
it's extremely unlikely
73
200260
2000
is het extreem onwaarschijnlijk
03:22
the Taliban would invite back Al-Qaeda.
74
202260
2000
dat de Taliban Al Qaeda terug zou verwelkomen.
03:24
From the Taliban's point of view,
75
204260
2000
Vanuit het standpunt van de Taliban,
03:26
that was their number one mistake last time.
76
206260
3000
was dat de vorige keer hun grootste fout.
03:29
If they hadn't invited back Al-Qaeda,
77
209260
2000
Als ze Al Qaeda niet hadden verwelkomd,
03:31
they would still be in power today.
78
211260
3000
zouden ze nu nog steeds aan de macht zijn.
03:34
And even if I'm wrong about those two things,
79
214260
2000
En zelfs al had ik het mis wat deze dingen betreft,
03:36
even if they were able to take back the country,
80
216260
2000
zelfs al zouden ze het land terug veroveren,
03:38
even if they were to invite back Al-Qaeda,
81
218260
3000
zelfs al zouden ze Al Qaeda terug ontvangen,
03:41
it's extremely unlikely
82
221260
2000
dan is het extreem onwaarschijnlijk
03:43
that Al-Qaeda would significantly enhance
83
223260
2000
dat Al Qaeda's vermogen zou toenemen om schade
03:45
its ability to harm the United States
84
225260
2000
te berokkenen aan de Verenigde Staten
03:47
or harm Europe.
85
227260
3000
of aan Europa.
03:50
Because this isn't the 1990s anymore.
86
230260
2000
Dit zijn de jaren '90 niet meer.
03:52
If the Al-Qaeda base
87
232260
2000
Als de Al Qaeda basis
03:54
was to be established near Ghazni,
88
234260
2000
zou worden gevestigd bij Ghazni,
03:56
we would hit them very hard,
89
236260
2000
zouden we heel hard toeslaan,
03:58
and it would be very, very difficult
90
238260
2000
en het zou erg moeilijk zijn
04:00
for the Taliban to protect them.
91
240260
2000
voor de Taliban om hen te beschermen.
04:02
Furthermore, it's simply not true
92
242260
3000
Verder is het simpelweg niet waar
04:05
that what went wrong in Afghanistan
93
245260
2000
dat wat er mis ging in Afghanistan
04:07
is the light footprint.
94
247260
2000
de minimale aanwezigheid was.
04:09
In my experience, in fact,
95
249260
2000
In mijn ervaring was
04:11
the light footprint was extremely helpful.
96
251260
4000
die minimale aanwezigheid in feite zeer nuttig.
04:15
And these troops that we brought in --
97
255260
3000
En de troepen die we binnenbrachten --
04:18
it's a great picture of David Beckham
98
258260
2000
dit is een mooie foto van David Beckham
04:20
there on the sub-machine gun --
99
260260
2000
achter het machinegeweer --
04:22
made the situation worse, not better.
100
262260
3000
maakten de situatie erger, niet beter.
04:25
When I walked across Afghanistan
101
265260
2000
Toen ik door Afghanistan liep
04:27
in the winter of 2001-2002,
102
267260
3000
in de winter van 2001-2002,
04:30
what I saw was scenes like this.
103
270260
2000
zag ik taferelen als dit.
04:32
A girl, if you're lucky,
104
272260
2000
Een meisje, als je goed kijkt,
04:34
in the corner of a dark room --
105
274260
2000
in de hoek van een donkere kamer --
04:36
lucky to be able to look at the Koran.
106
276260
3000
bevoorrecht dat ze de Koran kon inkijken.
04:39
But in those early days
107
279260
2000
Maar in die beginperiode
04:41
when we're told we didn't have enough troops and enough resources,
108
281260
2000
toen ons verteld werd dat we niet genoeg troepen en middelen hadden,
04:43
we made a lot of progress in Afghanistan.
109
283260
2000
boekten we een hoop vooruitgang in Afghanistan.
04:45
Within a few months,
110
285260
2000
Binnen enkele maanden
04:47
there were two and a half million more girls in school.
111
287260
3000
gingen tweeënhalf miljoen meer meisjes naar school.
04:50
In Sangin where I was sick in 2002,
112
290260
3000
In Sangin waar ik ziek was in 2002,
04:53
the nearest health clinic
113
293260
2000
was het dichtstbijzijnde hospitaal
04:55
was within three days walk.
114
295260
2000
drie dagen lopen.
04:57
Today, there are 14 health clinics
115
297260
3000
Nu zijn er 14 hospitaaltjes
05:00
in that area alone.
116
300260
2000
alleen al in dat gebied.
05:02
There was amazing improvements.
117
302260
2000
Er was enorme vooruitgang.
05:04
We went from almost no Afghans
118
304260
2000
We gingen van een situatie waarin bijna geen Afghanen
05:06
having mobile telephones during the Taliban
119
306260
2000
mobiele telefoons hadden onder de Taliban,
05:08
to a situation where, almost overnight,
120
308260
2000
naar een situatie waarin, bijna plotseling,
05:10
three million Afghans had mobile telephones.
121
310260
4000
3 miljoen Afghanen mobiele telefoons hadden.
05:14
And we had progress in the free media.
122
314260
2000
En we boekten vooruitgang in de vrije media.
05:16
We had progress in elections --
123
316260
2000
We boekten vooruitgang in verkiezingen --
05:18
all of this with the so-called light footprint.
124
318260
3000
allemaal met een zogezegde minimale aanwezigheid.
05:21
But when we began to bring more money,
125
321260
3000
Maar toen we er meer geld in gingen stoppen,
05:24
when we began to invest more resources,
126
324260
3000
toen we meer middelen gingen investeren,
05:27
things got worse, not better. How?
127
327260
3000
werden de dingen slechter, niet beter. Hoe dan?
05:30
Well first see, if you put 125 billion dollars a year
128
330260
3000
Ten eerste, wanneer je 125 miljard dollar per jaar
05:33
into a country like Afghanistan
129
333260
2000
in een land als Afghanistan stopt,
05:35
where the entire revenue of the Afghan state
130
335260
3000
waar de totale inkomsten van de Afghaanse staat
05:38
is one billion dollars a year,
131
338260
2000
één miljard dollar per jaar is,
05:40
you drown everything.
132
340260
3000
verzuip je gewoonweg alles.
05:43
It's not simply corruption and waste
133
343260
2000
Het is niet enkel corruptie en verspilling
05:45
that you create;
134
345260
2000
die je creëert;
05:47
you essentially replace the priorities of the Afghan government,
135
347260
3000
je vervangt in feite de prioriteiten van de Afghaanse regering,
05:50
the elected Afghan government,
136
350260
2000
de verkozen Afghaanse regering,
05:52
with the micromanaging tendencies
137
352260
2000
door neigingen tot micromanagement
05:54
of foreigners on short tours
138
354260
3000
van buitenlanders op tijdelijke posten
05:57
with their own priorities.
139
357260
2000
met hun eigen pioriteiten.
05:59
And the same is true for the troops.
140
359260
2000
Hetzelfde geldt voor de troepen.
06:01
When I walked across Afghanistan,
141
361260
2000
Toen ik door Afghanistan liep,
06:03
I stayed with people like this.
142
363260
2000
verbleef ik bij mensen als deze.
06:05
This is Commandant Haji Malem Mohsin Khan of Kamenj.
143
365260
3000
Dit is commandant Haji Malem Mohsin Khan van Kamenj.
06:08
Commandant Haji Malem Mohsin Khan of Kamenj was a great host.
144
368260
3000
Hij was een uitstekende gastheer.
06:11
He was very generous,
145
371260
2000
Hij was erg genereus,
06:13
like many of the Afghans I stayed with.
146
373260
2000
net als veel andere Afghanen bij wie ik logeerde.
06:15
But he was also considerably more conservative,
147
375260
3000
Maar hij was tevens aanzienlijk conservatiever,
06:18
considerably more anti-foreign,
148
378260
2000
aanzienlijk meer gekant tegen buitenlanders,
06:20
considerably more Islamist
149
380260
2000
aanzienlijk islamistischer
06:22
than we'd like to acknowledge.
150
382260
3000
dan we graag zouden willen geloven.
06:25
This man, for example, Mullah Mustafa,
151
385260
2000
Deze man bijvoorbeeld, Mullah Mustafa,
06:27
tried to shoot me.
152
387260
2000
probeerde me neer te schieten.
06:29
And the reason I'm looking a little bit perplexed in this photograph
153
389260
3000
En de reden waarom ik wat verbijsterd kijk op deze foto,
06:32
is I was somewhat frightened,
154
392260
2000
is omdat ik ietwat bang was.
06:34
and I was too afraid on this occasion
155
394260
2000
Ik was te bang bij deze gelegenheid,
06:36
to ask him, having run for an hour through the desert
156
396260
2000
na een uur door de woestijn te hebben gerend,
06:38
and taken refuge in this house,
157
398260
2000
en beschutting te hebben gezocht in dit huis, om hem te vragen
06:40
why he had turned up and wanted to have his photograph taken with me.
158
400260
4000
waarom hij hier was, en met mij op de foto wilde.
06:44
But 18 months later, I asked him
159
404260
2000
Maar 18 maanden later vroeg ik hem
06:46
why he had tried to shoot me.
160
406260
2000
waarom hij me had geprobeerd neer te schieten.
06:48
And Mullah Mustafa -- he's the man with the pen and paper --
161
408260
2000
Mulllah Mustafa -- hij is de man met pen en papier --
06:50
explained that the man sitting immediately to the left as you look at the photograph,
162
410260
3000
legde uit dat de man die meteen links zit als je naar de foto kijkt,
06:53
Nadir Shah
163
413260
2000
Nadir Shah
06:55
had bet him that he couldn't hit me.
164
415260
3000
had gewed dat hij me niet zou kunnen raken.
06:58
Now this is not to say
165
418260
2000
Nu wil dit niet zeggen
07:00
Afghanistan is a place full of people like Mullah Mustafa.
166
420260
3000
dat Afghanistan vooral een plek is met mensen zoals Mullah Mustafa.
07:03
It's not; it's a wonderful place
167
423260
3000
Zeker niet; het is een fantastische plek
07:06
full of incredible energy and intelligence.
168
426260
3000
vol ongelofelijke energie en intelligentie.
07:09
But it is a place
169
429260
2000
Maar het is een plek
07:11
where the putting-in of the troops
170
431260
2000
waar de stationering van de troepen
07:13
has increased the violence rather than decreased it.
171
433260
3000
het geweld eerder heeft doen toenemen dan afnemen.
07:16
2005, Anthony Fitzherbert,
172
436260
2000
In 2005 kon Anthony Fitzherbert,
07:18
an agricultural engineer,
173
438260
2000
een landbouwkundig ingenieur,
07:20
could travel through Helmand,
174
440260
2000
door Helmand reizen,
07:22
could stay in Nad Ali, Sangin and Ghoresh,
175
442260
2000
verblijven in Nad Ali, Sangin en Ghoresh,
07:24
which are now the names of villages where fighting is taking place.
176
444260
3000
welke nu namen zijn van dorpen waar gevochten wordt.
07:27
Today, he could never do that.
177
447260
3000
Vandaag zou hij dat nooit kunnen doen.
07:30
So the idea that we deployed the troops
178
450260
2000
Dus het idee dat we troepen inzetten
07:32
to respond to the Taliban insurgency
179
452260
2000
om het oproer van de Taliban aan te pakken
07:34
is mistaken.
180
454260
2000
is niet juist.
07:36
Rather than preceding the insurgency,
181
456260
2000
In plaats van voorafgaan aan de troepentoename,
07:38
the Taliban followed the troop deployment,
182
458260
3000
volgde de Taliban de troepeninzet.
07:41
and as far as I'm concerned,
183
461260
2000
En als je het mij vraagt,
07:43
the troop deployment caused their return.
184
463260
3000
heeft de troepeninzet hun heropleving veroorzaakt.
07:46
Now is this a new idea?
185
466260
2000
Is dit nu een nieuw gegeven?
07:48
No, there have been any number of people
186
468260
2000
Nee, er zijn een hoop mensen geweest
07:50
saying this over the last seven years.
187
470260
3000
die dit zeiden in de laatste zeven jaar.
07:53
I ran a center at Harvard
188
473260
2000
Ik runde een centrum aan Harvard
07:55
from 2008 to 2010,
189
475260
2000
van 2008 tot 2010.
07:57
and there were people like Michael Semple there
190
477260
2000
Daar waren mensen zoals Michael Semple,
07:59
who speak Afghan languages fluently,
191
479260
2000
die vloeiend de Afghaanse talen spreken,
08:01
who've traveled to almost every district in the country.
192
481260
3000
die in haast ieder district gereisd hebben.
08:04
Andrew Wilder, for example,
193
484260
3000
Andrew Wilder bijvoorbeeld,
08:07
born on the Pakistan-Iranian border,
194
487260
3000
geboren aan de Pakistaans-Iraanse grens,
08:10
served his whole life
195
490260
2000
diende zijn hele leven
08:12
in Pakistan and Afghanistan.
196
492260
2000
in Pakistan en Afghanistan.
08:14
Paul Fishstein who began working there in 1978 --
197
494260
2000
Paul Fishstein, die hier begon te werken in 1978 --
08:16
worked for Save the Children,
198
496260
2000
voor Save the Children,
08:18
ran the Afghan research and evaluation unit.
199
498260
3000
runde de Afghaanse eenheid voor onderzoek en evaluatie.
08:22
These are people
200
502260
2000
Dit zijn mensen
08:24
who were able to say consistently
201
504260
2000
die in staat waren om voortdurend te zeggen
08:26
that the increase in development aid
202
506260
2000
dat de toename van ontwikkelingshulp
08:28
was making Afghanistan less secure, not more secure --
203
508260
3000
Afghanistan minder veilig maakte, in plaats van veiliger --
08:31
that the counter-insurgency strategy
204
511260
2000
dat de anti-oproerstrategie
08:33
was not working and would not work.
205
513260
3000
niet werkte en ook nooit zou gaan werken.
08:36
And yet, nobody listened to them.
206
516260
3000
En toch luisterde er niemand naar hen.
08:39
Instead,
207
519260
2000
In plaats daarvan
08:41
there was a litany of astonishing optimism.
208
521260
2000
was er een litanie van verbijsterend optimisme.
08:43
Beginning in 2004,
209
523260
3000
Beginnend in 2004
08:46
every general came in saying,
210
526260
3000
kwam elke generaal binnen en zei,
08:49
"I've inherited a dismal situation,
211
529260
2000
"Ik heb een ellendige situatie geërfd,
08:51
but finally I have the right resources and the correct strategy,
212
531260
3000
maar eindelijk heb ik de juiste middelen en strategie,
08:54
which will deliver,"
213
534260
2000
die zullen zorgen voor",
08:56
in General Barno's word in 2004,
214
536260
2000
in generaal Barno's woorden in 2004,
08:58
the "decisive year."
215
538260
2000
het "beslissende jaar".
09:00
Well guess what? It didn't.
216
540260
2000
Raad eens? Dat was het geenszins.
09:02
But it wasn't sufficient to prevent General Abuzaid saying
217
542260
3000
Maar dat belette generaal Abuzaid niet te zeggen
09:05
that he had the strategy and the resources
218
545260
2000
dat hij de strategie en middelen had
09:07
to deliver, in 2005,
219
547260
2000
om in 2005 te zorgen voor
09:09
the "decisive year."
220
549260
2000
het "beslissende jaar".
09:11
Or General David Richards to come in 2006
221
551260
3000
Of generaal David Richards die in 2006
09:14
and say he had the strategy and the resources
222
554260
2000
zei dat hij de strategie en de middelen had
09:16
to deliver the "crunch year."
223
556260
2000
om te zorgen voor het "kanteljaar".
09:18
Or in 2007,
224
558260
2000
Of in 2007,
09:20
the Norwegian deputy foreign minister, Espen Eide,
225
560260
3000
Espen Eide, de Noorse staatssecretaris Buitenlandse Zaken,
09:23
to say that that would deliver the "decisive year."
226
563260
3000
die zei dat hij zou zorgen voor het "beslissende jaar".
09:26
Or in 2008, Major General Champoux
227
566260
2000
Of in 2008, generaal-majoor Champoux
09:28
to come in and say he would deliver the "decisive year."
228
568260
3000
die binnenkwam en zei dat hij zou zorgen voor het "beslissende jaar"
09:31
Or in 2009, my great friend,
229
571260
2000
Of in 2009, mijn grote vriend,
09:33
General Stanley McChrystal,
230
573260
2000
generaal Stanley McChrystal,
09:35
who said that he was "knee-deep in the decisive year."
231
575260
3000
die zei dat hij "tot zijn knieën in het beslissende jaar" stond.
09:38
Or in 2010,
232
578260
2000
Of in 2010,
09:40
the U.K. foreign secretary, David Miliband,
233
580260
3000
David Miliband, de Britse minister van Buitenlandse Zaken,
09:43
who said that at last we would deliver the "decisive year."
234
583260
3000
die zei dat hij eindelijk zou gaan zorgen voor het "beslissende jaar".
09:46
And you'll be delighted to hear in 2011, today,
235
586260
3000
En jullie zullen blij zijn te horen, nu in 2011,
09:49
that Guido Westerwelle, the German foreign minister,
236
589260
3000
dat Guido Westerwelle, de Duitse minister van Buitenlandse Zaken,
09:52
assures us that we are in the "decisive year."
237
592260
3000
ons verzekert dat we aanbeland zijn in het "beslissende jaar".
09:57
(Applause)
238
597260
6000
(Applaus)
10:03
How do we allow
239
603260
2000
Hoe kan het dat we
10:05
any of this to happen?
240
605260
2000
dit allemaal laten gebeuren?
10:07
Well the answer, of course, is,
241
607260
2000
Het antwoord is uiteraard
10:09
if you spend 125 billion or 130 billion
242
609260
2000
dat als je 125 miljard of 130 miljard dollar
10:11
dollars a year in a country,
243
611260
3000
per jaar uitgeeft in een land,
10:14
you co-opt almost everybody.
244
614260
2000
je bijna iedereen erbij betrekt.
10:16
Even the aid agencies,
245
616260
2000
Zelfs de hulpverleningsorganisaties --
10:18
who begin to receive an enormous amount of money
246
618260
2000
die dan enorme hoeveelheden geld krijgen
10:20
from the U.S. and the European governments
247
620260
2000
van de Amerikaanse en Europese overheden
10:22
to build schools and clinics,
248
622260
2000
om scholen en hospitalen te bouwen --
10:24
are somewhat disinclined
249
624260
2000
zijn niet echt bereid om
10:26
to challenge the idea
250
626260
2000
tegen te spreken dat
10:28
that Afghanistan is an existential threat
251
628260
2000
Afghanistan een existentieel gevaar vormt
10:30
to global security.
252
630260
2000
voor de internationale veiligheid.
10:32
They're worried, in other words,
253
632260
2000
Ze vrezen met andere woorden,
10:34
that if anybody believes that it wasn't such a threat --
254
634260
2000
dat als mensen geloven dat het niet zo'n probleem is --
10:36
Oxfam, Save the Children
255
636260
2000
Oxfam, Save the children --
10:38
wouldn't get the money
256
638260
2000
geen geld zouden krijgen
10:40
to build their hospitals and schools.
257
640260
2000
om hun scholen en hospitalen te bouwen.
10:42
It's also very difficult to confront a general
258
642260
2000
Ook is het erg moeilijk om een generaal
10:44
with medals on his chest.
259
644260
2000
met medailles op zijn borst, tegen te spreken.
10:46
It's very difficult for a politician,
260
646260
3000
Het is erg moeilijk voor een politicus,
10:49
because you're afraid that many lives have been lost in vain.
261
649260
3000
want je bent bang dat vele levens voor niets verloren zijn gegaan.
10:52
You feel deep, deep guilt.
262
652260
2000
Je voelt een diepe, diepe schuld.
10:54
You exaggerate your fears,
263
654260
3000
Je overdrijft je angsten.
10:57
and you're terrified about the humiliation
264
657260
3000
Je bent doodsbang voor de vernedering
11:00
of defeat.
265
660260
2000
van een nederlaag.
11:02
What is the solution to this?
266
662260
2000
Wat is hiervoor de oplossing?
11:04
Well the solution to this
267
664260
2000
De oplossing hiervoor is
11:06
is we need to find a way
268
666260
2000
dat we een manier vinden
11:08
that people like Michael Semple, or those other people,
269
668260
3000
waardoor mensen als Michael Semple, of die andere mensen,
11:11
who are telling the truth, who know the country,
270
671260
3000
die de waarheid vertellen, die het land kennen,
11:14
who've spent 30 years on the ground --
271
674260
2000
die er 30 jaar gewoond hebben --
11:16
and most importantly of all,
272
676260
2000
en het belangrijkste van al,
11:18
the missing component of this --
273
678260
2000
het ontbrekende element hierin --
11:20
Afghans themselves,
274
680260
2000
De Afghanen zelf,
11:22
who understand what is going on.
275
682260
3000
die begrijpen wat er zich afspeelt;
11:25
We need to somehow get their message
276
685260
3000
we moeten hun verhaal hoe dan ook
11:28
to the policymakers.
277
688260
2000
bij de beleidsmakers kunnen brengen.
11:30
And this is very difficult to do
278
690260
2000
Dit is erg moeilijk om te doen
11:32
because of our structures.
279
692260
2000
vanwege onze structuren.
11:34
The first thing we need to change
280
694260
2000
Het eerste wat we moeten veranderen
11:36
is the structures of our government.
281
696260
2000
zijn de structuren van onze overheden.
11:38
Very, very sadly,
282
698260
2000
Het is betreurenswaardig dat
11:40
our foreign services, the United Nations,
283
700260
2000
onze diplomatieke diensten, de Verenigde Naties,
11:42
the military in these countries
284
702260
2000
het leger in deze landen
11:44
have very little idea of what's going on.
285
704260
2000
weinig weten over wat er zich afspeelt.
11:46
The average British soldier is on a tour of only six months;
286
706260
3000
De gemiddelde Britse soldaat dient er slechts 6 maanden;
11:49
Italian soldiers, on tours of four months;
287
709260
3000
Italiaanse soldaten, vier maanden;
11:52
the American military, on tours of 12 months.
288
712260
3000
het Amerikaanse leger periodes van 12 maanden.
11:55
Diplomats are locked in embassy compounds.
289
715260
3000
Diplomaten zitten opgesloten in ambassades.
11:58
When they go out, they travel in these curious armored vehicles
290
718260
3000
Als ze erop uit gaan, reizen ze in vreemde gepanserde voertuigen
12:01
with these somewhat threatening security teams
291
721260
3000
met nogal dreigend uitziende beveiligingsteams
12:04
who ready 24 hours in advance
292
724260
2000
die zich 24 uur van tevoren voorbereiden
12:06
who say you can only stay on the ground for an hour.
293
726260
2000
en zeggen dat je slechts een uur ergens mag blijven.
12:08
In the British embassy in Afghanistan
294
728260
2000
In de Britse ambassade in Afghanistan,
12:10
in 2008,
295
730260
2000
in 2008,
12:12
an embassy of 350 people,
296
732260
2000
een ambassade van 350 mensen,
12:14
there were only three people who could speak Dari,
297
734260
3000
waren slechts drie mensen die redelijk Dari spraken,
12:17
the main language of Afghanistan, at a decent level.
298
737260
3000
de voornaamste taal van Afghanistan.
12:20
And there was not a single Pashto speaker.
299
740260
3000
Er was niet één persoon die Pasjtoe sprak.
12:23
In the Afghan section in London
300
743260
3000
In de Afghaanse sectie in Londen,
12:26
responsible for governing Afghan policy on the ground,
301
746260
3000
verantwoordelijk voor de uitvoering van het Afghaanse beleid ter plaatse,
12:29
I was told last year
302
749260
2000
zo vertelde men me vorig jaar,
12:31
that there was not a single staff member
303
751260
2000
was er niemand van de kantoorstaf
12:33
of the foreign office in that section
304
753260
3000
van buitenlandse zaken in die sectie
12:36
who had ever served
305
756260
2000
die ooit naar Afghanistan
12:38
on a posting in Afghanistan.
306
758260
2000
uitgezonden was geweest.
12:40
So we need to change that institutional culture.
307
760260
2000
Dus we moeten de institutionele cultuur veranderen.
12:42
And I could make the same points about the United States
308
762260
3000
En ik zou hetzelfde kunnen zeggen over de Verenigde Staten
12:45
and the United Nations.
309
765260
2000
en de Verenigde Naties.
12:47
Secondly, we need to aim off of the optimism of the generals.
310
767260
3000
Ten tweede moeten we het optimisme van de generaals niet zo serieus nemen.
12:50
We need to make sure that we're a little bit suspicious,
311
770260
3000
We moeten zorgen dat we een beetje wantrouwig blijven,
12:53
that we understand that optimism
312
773260
2000
en begrijpen dat optimisme
12:55
is in the DNA of the military,
313
775260
2000
in het DNA van het leger zit,
12:57
that we don't respond to it
314
777260
2000
dat we er niet met zoveel
12:59
with quite as much alacrity.
315
779260
2000
gretigheid op reageren.
13:01
And thirdly, we need to have some humility.
316
781260
3000
Ten derde hebben we bescheidenheid nodig.
13:04
We need to begin from the position
317
784260
2000
We moeten beginnen bij de notie
13:06
that our knowledge, our power,
318
786260
2000
dat onze kennis, onze macht,
13:08
our legitimacy
319
788260
2000
onze legitimiteit
13:10
is limited.
320
790260
2000
beperkt is.
13:12
This doesn't mean
321
792260
2000
Dit betekent niet
13:14
that intervention around the world is a disaster.
322
794260
2000
dat interventie wereldwijd een ramp is.
13:16
It isn't.
323
796260
2000
Dat is het niet.
13:18
Bosnia and Kosovo
324
798260
2000
Bosnië en Kosovo
13:20
were signal successes,
325
800260
2000
waren lichtende successen
13:22
great successes.
326
802260
3000
grote successen.
13:25
Today when you go to Bosnia
327
805260
2000
Als je vandaag naar Bosnië gaat
13:27
it is almost impossible to believe
328
807260
2000
is het niet te geloven dat wat we zagen
13:29
that what we saw in the early 1990s happened.
329
809260
4000
in de begin jaren '90, echt gebeurd is.
13:33
It's almost impossible to believe the progress we've made
330
813260
3000
Het is niet te geloven hoeveel vooruitgang er is geboekt
13:36
since 1994.
331
816260
3000
sinds 1994.
13:39
Refugee return,
332
819260
2000
Terugkeer van vluchtelingen,
13:41
which the United Nations High Commission for Refugees
333
821260
2000
hetgeen het VN-Hoog Commissariaat voor de Vluchtelingen
13:43
thought would be extremely unlikely,
334
823260
2000
bijzonder onwaarschijnlijk achtte,
13:45
has largely happened.
335
825260
2000
heeft grotendeels plaatsgevonden.
13:47
A million properties have been returned.
336
827260
2000
Een miljoen bezittingen zijn teruggegeven.
13:49
Borders between the Bosniak territory
337
829260
2000
De grenzen tussen Bosniaks grondgebied
13:51
and the Bosnian-Serb territory have calmed down.
338
831260
3000
en het Bosnisch-Servisch grondgebied zijn rustiger.
13:54
The national army has shrunk.
339
834260
3000
Het nationale leger is gekrompen.
13:57
The crime rates in Bosnia today
340
837260
2000
De huidige criminaliteitscijfers in Bosnië
13:59
are lower than they are in Sweden.
341
839260
3000
zijn lager dan in Zweden.
14:03
This has been done
342
843260
2000
Dit werd bewerkstelligd
14:05
by an incredible, principled effort
343
845260
3000
door een ongelofelijke, principiële actie
14:08
by the international community,
344
848260
2000
van de internationale gemeenschap,
14:10
and, of course, above all,
345
850260
2000
en, natuurlijk, bovenal
14:12
by Bosnians themselves.
346
852260
2000
door de Bosniërs zelf.
14:14
But you need to look at context.
347
854260
2000
Maar je moet naar de context kijken.
14:16
And this is what we've lost in Afghanistan and Iraq.
348
856260
3000
Dat is wat we verloren hebben in Afghanistan en Irak.
14:19
You need to understand that in those places
349
859260
2000
Je moet begrijpen dat op die plekken
14:21
what really mattered
350
861260
2000
het belangrijkste was:
14:23
was, firstly, the role of Tudman and Milosevic
351
863260
2000
ten eerste, de rol van Tudjman en Milosevic
14:25
in coming to the agreement,
352
865260
2000
in het bereiken van een akkoord,
14:27
and then the fact those men went,
353
867260
3000
en dan het feit dat deze mannen vertrokken,
14:30
that the regional situation improved,
354
870260
2000
dat de regionale situatie verbeterde,
14:32
that the European Union could offer Bosnia
355
872260
3000
dat de Europese Unie Bosnië iets buitengewoons
14:35
something extraordinary:
356
875260
2000
kon aanbieden:
14:37
the chance to be part
357
877260
2000
de kans om deel uit te maken
14:39
of a new thing, a new club,
358
879260
2000
van iets nieuws, een nieuwe club,
14:41
a chance to join something bigger.
359
881260
3000
een kans om tot iets groters toe te treden.
14:44
And finally, we need to understand that in Bosnia and Kosovo,
360
884260
3000
En als laatste moeten we begrijpen dat in Bosnië en Kosovo,
14:47
a lot of the secret of what we did,
361
887260
2000
een groot deel van het geheim van wat we deden,
14:49
a lot of the secret of our success,
362
889260
2000
een groot deel van het geheim van ons succes,
14:51
was our humility --
363
891260
2000
onze bescheidenheid was --
14:53
was the tentative nature of our engagement.
364
893260
3000
de tijdelijke aard van onze inzet was.
14:56
We criticized people a lot in Bosnia
365
896260
2000
We bekritiseerden mensen in Bosnië vaak
14:58
for being quite slow to take on war criminals.
366
898260
2000
vanwege hun traagheid bij het aanpakken van oorlogsmisdadigers.
15:00
We criticized them
367
900260
2000
We bekritiseerden ze
15:02
for being quite slow to return refugees.
368
902260
2000
voor de trage terugkeer van vluchtelingen.
15:04
But that slowness, that caution,
369
904260
2000
Maar die traagheid, die omzichtigheid,
15:06
the fact that President Clinton initially said
370
906260
3000
het feit dat president Clinton meteen zei
15:09
that American troops would only be deployed for a year,
371
909260
2000
dat Amerikaanse troepen slechts een jaar ingezet zouden worden,
15:11
turned out to be a strength,
372
911260
2000
bleken een pluspunt te zijn,
15:13
and it helped us to put our priorities right.
373
913260
3000
en het hielp ons om onze prioriteiten te bepalen.
15:16
One of the saddest things
374
916260
2000
Een van de treurigste aspecten
15:18
about our involvement in Afghanistan
375
918260
2000
van onze betrokkenheid in Afghanistan
15:20
is that we've got our priorities out of sync.
376
920260
2000
is dat we onze prioriteiten niet op elkaar hebben afgestemd.
15:22
We're not matching our resources to our priorities.
377
922260
3000
We zetten onze middelen niet in volgens onze prioriteiten.
15:25
Because if what we're interested in is terrorism,
378
925260
3000
Want als we geïnteresseerd zijn in terrorisme,
15:28
Pakistan is far more important than Afghanistan.
379
928260
3000
is Pakistan veel belangrijker dan Afghanistan.
15:31
If what we're interested in is regional stability,
380
931260
2000
Als we geïnteresseerd zijn in regionale stabiliteit,
15:33
Egypt is far more important.
381
933260
2000
is Egypte veel belangrijker.
15:35
If what we're worried about is poverty and development,
382
935260
3000
Als we inzitten over armoede en ontwikkeling,
15:38
sub-Saharan Africa is far more important.
383
938260
3000
is Sub-Saharisch Afrika veel belangrijker.
15:41
This doesn't mean that Afghanistan doesn't matter,
384
941260
3000
Dit betekent niet dat Afghanistan niet telt,
15:44
but that it's one of 40 countries in the world
385
944260
2000
maar dat het één van 40 landen in de wereld is
15:46
with which we need to engage.
386
946260
2000
waarmee we aan de slag moeten.
15:48
So if I can finish with a metaphor for intervention,
387
948260
4000
Dus als ik mag afsluiten met een metafoor voor interventie...
15:52
what we need to think of
388
952260
3000
waaraan we moeten denken
15:55
is something like mountain rescue.
389
955260
3000
is iets dat lijkt op bergreddingswerk.
15:58
Why mountain rescue?
390
958260
2000
Waarom bergreddingswerk?
16:00
Because when people talk about intervention,
391
960260
3000
Omdat wanneer mensen het hebben over interventie,
16:03
they imagine that some scientific theory --
392
963260
2000
denken ze dat een wetenschappelijke theorie --
16:05
the Rand Corporation goes around
393
965260
2000
de Rand Corporation gaat kijken naar
16:07
counting 43 previous insurgencies
394
967260
3000
43 voorgaande opstanden,
16:10
producing mathematical formula
395
970260
2000
en produceert wiskundige formules
16:12
saying you need one trained counter-insurgent
396
972260
2000
die je vertellen dat je één getrainde soldaat
16:14
for every 20 members of the population.
397
974260
3000
nodig hebt per 20 inwoners.
16:17
This is the wrong way of looking at it.
398
977260
2000
Dat is de verkeerde manier om er tegenaan te kijken.
16:19
You need to look at it in the way that you look at mountain rescue.
399
979260
3000
Je moet het op dezelfde manier zien als bergreddingswerk.
16:22
When you're doing mountain rescue,
400
982260
2000
Als je in de bergen reddingswerk doet,
16:24
you don't take a doctorate in mountain rescue,
401
984260
3000
behaal je niet eerst een doctoraat in reddingswerk.
16:27
you look for somebody who knows the terrain.
402
987260
3000
Je zoekt iemand die het terrein kent.
16:30
It's about context.
403
990260
2000
Het draait om context.
16:32
You understand that you can prepare,
404
992260
2000
Je begrijpt dat je je kunt voorbereiden,
16:34
but the amount of preparation you can do
405
994260
2000
maar de hoeveelheid voorbereiding die mogelijk is,
16:36
is limited --
406
996260
2000
is beperkt.
16:38
you can take some water, you can have a map,
407
998260
2000
Je kunt water meenemen, en een kaart,
16:40
you can have a pack.
408
1000260
2000
en een rugzak.
16:42
But what really matters
409
1002260
2000
Maar wat echt een rol speelt,
16:44
is two kinds of problems --
410
1004260
2000
zijn twee soorten problemen --
16:46
problems that occur on the mountain
411
1006260
2000
problemen die optreden op het terrein
16:48
which you couldn't anticipate,
412
1008260
2000
die je niet kon voorzien,
16:50
such as, for example, ice on a slope,
413
1010260
3000
zoals bijvoorbeeld ijs op een helling,
16:53
but which you can get around,
414
1013260
2000
maar waar je wel omheen kunt.
16:55
and problems which you couldn't anticipate
415
1015260
3000
En problemen die je niet kon voorzien
16:58
and which you can't get around,
416
1018260
2000
en waar je niet omheen kunt,
17:00
like a sudden blizzard or an avalanche
417
1020260
2000
zoals een plotse storm of lawine
17:02
or a change in the weather.
418
1022260
2000
of een verandering van weer.
17:04
And the key to this
419
1024260
2000
Cruciaal hier
17:06
is a guide who has been on that mountain,
420
1026260
3000
is een gids die op die berg is geweest
17:09
in every temperature,
421
1029260
2000
in elke temperatuur,
17:11
at every period --
422
1031260
2000
in elke periode.
17:13
a guide who, above all,
423
1033260
2000
Een gids die, bovenal
17:15
knows when to turn back,
424
1035260
2000
weet wanneer terug te keren.
17:17
who doesn't press on relentlessly
425
1037260
2000
Iemand die niet onophoudelijk doorduwt
17:19
when conditions turn against them.
426
1039260
2000
wanneer de omstandigheden zich tegen hem keren.
17:21
What we look for
427
1041260
2000
Wat we zoeken in
17:23
in firemen, in climbers, in policemen,
428
1043260
3000
brandweerlieden, in klimmers, in politiemensen,
17:26
and what we should look for in intervention,
429
1046260
2000
en wat we zouden moeten zoeken voor interventie,
17:28
is intelligent risk takers --
430
1048260
2000
zijn intelligente risiconemers --
17:30
not people who plunge blind off a cliff,
431
1050260
3000
niet mensen die blindelings in een afgrond springen,
17:33
not people who jump into a burning room,
432
1053260
3000
niet mensen die een brandende kamer binnenvallen,
17:36
but who weigh their risks,
433
1056260
2000
maar die de risico's afwegen,
17:38
weigh their responsibilities.
434
1058260
2000
hun verantwoordelijkheden afwegen.
17:40
Because the worst thing we have done in Afghanistan
435
1060260
3000
Want het ergste wat we in Afghanistan hebben gedaan
17:43
is this idea
436
1063260
2000
is het idee
17:45
that failure is not an option.
437
1065260
3000
dat falen geen optie is,
17:48
It makes failure invisible,
438
1068260
3000
Het maakt falen onzichtbaar,
17:51
inconceivable and inevitable.
439
1071260
3000
ondenkbaar en onvermijdelijk.
17:54
And if we can resist
440
1074260
2000
Als we deze krankzinnige slogan
17:56
this crazy slogan,
441
1076260
2000
kunnen weerstaan,
17:58
we shall discover --
442
1078260
2000
zullen we ontdekken --
18:00
in Egypt, in Syria, in Libya,
443
1080260
2000
In Egypte, in Syrië en in Libië,
18:02
and anywhere else we go in the world --
444
1082260
3000
en waar dan ook ter wereld --
18:05
that if we can often do much less than we pretend,
445
1085260
3000
dat ook al kunnen we vaak veel minder dan we pretenderen,
18:08
we can do much more than we fear.
446
1088260
4000
we veel meer kunnen dan we vrezen.
18:12
Thank you very much.
447
1092260
2000
Dank u zeer.
18:14
(Applause)
448
1094260
2000
(Applaus)
18:16
Thank you. Thank you very much.
449
1096260
3000
Dank u. Dank u zeer.
18:19
Thank you. Thank you very much.
450
1099260
3000
Dank u. Dank u zeer.
18:22
Thank you. Thank you. Thank you.
451
1102260
4000
Dank u. Dank u. Dank u.
18:26
(Applause)
452
1106260
8000
(Applaus)
18:34
Thank you.
453
1114260
2000
Dank u.
18:36
Thank you. Thank you.
454
1116260
2000
Dank u. Dank u.
18:38
Thank you.
455
1118260
2000
Dank u.
18:40
(Applause)
456
1120260
2000
(Applaus)
18:42
Bruno Giussani: Rory, you mentioned Libya at the end.
457
1122260
3000
Bruno Giussani: Rory, je noemde Libië aan het eind.
18:45
Just briefly, what's your take on the current events there
458
1125260
3000
In het kort, wat zijn jouw gedachten over de huidige situatie daar
18:48
and the intervention?
459
1128260
2000
en de interventie?
18:50
Rory Stewart: Okay, I think Libya poses the classic problem.
460
1130260
3000
Rory Stewart: Oké, Ik denk dat Libië het klassieke probleem laat zien.
18:53
The problem in Libya
461
1133260
2000
Het probleem in Libië
18:55
is that we are always pushing for the black or white.
462
1135260
2000
is dat we de oplossing altijd zwart of wit zien.
18:57
We imagine there are only two choices:
463
1137260
2000
We denken dat er slechts twee oplossingen zijn:
18:59
either full engagement and troop deployment
464
1139260
3000
ofwel volwaardige deelname met troepeninzet
19:02
or total isolation.
465
1142260
2000
of totale isolatie.
19:04
And we are always being tempted up to our neck.
466
1144260
3000
We laten ons altijd verleiden tot aan onze nek.
19:07
We put our toes in and we go up to our neck.
467
1147260
2000
We voelen met een teen en gaan er tot de nek in.
19:09
What we should have done in Libya
468
1149260
2000
Wat we hadden moeten doen in Libië
19:11
is we should have stuck to the U.N. resolution.
469
1151260
2000
is ons aan de V.N. resolutie houden.
19:13
We should have limited ourselves very, very strictly
470
1153260
3000
We hadden onszelf zeer strikt moeten beperken
19:16
to the protection of the civilian population in Benghazi.
471
1156260
3000
tot de bescherming van de burgers van Benghazi.
19:19
We could have done that.
472
1159260
2000
Dat hadden we kunnen doen.
19:21
We set up a no-fly zone within 48 hours
473
1161260
3000
We creëeren een no-flyzone binnen 48 uur
19:24
because Gaddafi had no planes
474
1164260
2000
want Gaddafi had geen vliegtuigen
19:26
within 48 hours.
475
1166260
2000
binnen 48 uur.
19:28
Instead of which, we've allowed ourselves to be tempted
476
1168260
3000
In plaats daarvan laten we onszelf verleiden
19:31
towards regime change.
477
1171260
2000
tot omverwerping van het regime.
19:33
In doing so, we've destroyed our credibility with the Security Council,
478
1173260
4000
Hiermee hebben we onze geloofwaardigheid verspeeld bij de Veiligheidsraad.
19:37
which means it's very difficult
479
1177260
2000
Dat betekent dat het erg moeilijk is
19:39
to get a resolution on Syria,
480
1179260
2000
om een resolutie voor Syrië te kijgen,
19:41
and we're setting ourselves up again for failure.
481
1181260
3000
en we stevenen weer af op falen.
19:44
Once more, humility,
482
1184260
2000
Nogmaals, bescheidenheid,
19:46
limits, honesty,
483
1186260
2000
grenzen, eerlijkheid,
19:48
realistic expectations
484
1188260
2000
realistische verwachtingen,
19:50
and we could have achieved something to be proud of.
485
1190260
2000
en we hadden iets kunnen bereiken om trots op te zijn.
19:52
BG: Rory, thank you very much.
486
1192260
2000
BG: Rory, dank je wel.
19:54
RS: Thank you. (BG: Thank you.)
487
1194260
2000
RS: Dank u (BG: Dank u)
Over deze website

Deze site laat u kennismaken met YouTube-video's die nuttig zijn om Engels te leren. U ziet Engelse lessen gegeven door topdocenten uit de hele wereld. Dubbelklik op de Engelse ondertitels op elke videopagina om de video af te spelen. De ondertitels scrollen synchroon met het afspelen van de video. Heeft u opmerkingen of verzoeken, neem dan contact met ons op via dit contactformulier.

https://forms.gle/WvT1wiN1qDtmnspy7