Rory Stewart: Time to end the war in Afghanistan

Tłumaczenie: Marta Boniśniak Korekta: Monika Sulima

The question today is not:

Nie pytajmy:

Why did we invade Afghanistan?

Dlaczego zaatakowaliśmy Afganistan?

The question is:

Zapytajmy:

why are we still in Afghanistan

Dlaczego nadal jesteśmy w Afganistanie

one decade later?

dekadę później?

Why are we spending

Dlaczego wydajemy

$135 billion?

135 miliardów dolarów?

Why have we got 130,000 troops on the ground?

Dlaczego utrzymujemy tam 130 000 żołnierzy?

Why were more people killed

Dlaczego zabito więcej ludzi

last month

w zeszłym miesiącu

than in any preceding month

niż w jakimkolwiek wcześniej

of this conflict?

w czasie tego konfliktu?

How has this happened?

Jak to się stało?

The last 20 years

Ostatnie 20 lat

has been the age of intervention,

to czas interwencji zbrojnych,

and Afghanistan is simply one act

a Afganistan to jeden z aktów

in a five-act tragedy.

w pięcioaktowej tragedii.

We came out of the end of the Cold War

Zakończyliśmy Zimną Wojnę

in despair.

zrozpaczeni.

We faced Rwanda;

Stanęliśmy w obliczu Rwandy

we faced Bosnia,

i Bośni,

and then we rediscovered our confidence.

a potem odzyskaliśmy pewność siebie.

In the third act, we went into Bosnia and Kosovo

W trzecim akcie wkroczyliśmy do Bośni i Kosowa

and we seemed to succeed.

i wydawało się, że odnieśliśmy sukces.

In the fourth act, with our hubris,

W czwartym akcie, z nieposkromioną pychą

our overconfidence developing,

i rosnącą zbytnią pewnością siebie

we invaded Iraq and Afghanistan,

zaatakowaliśmy Irak i Afganistan.

and in the fifth act,

W piątym akcie

we plunged into a humiliating mess.

pogrążyliśmy się w poniżającym chaosie.

So the question is: What are we doing?

Pytam więc: Co robimy?

Why are we still stuck in Afghanistan?

Dlaczego nadal tkwimy w Afganistanie?

And the answer, of course,

I oczywiście odpowiedź,

that we keep being given

którą ciągle słyszymy

is as follows:

jest następująca.

we're told that we went into Afghanistan

Mówią nam, że wkroczyliśmy do Afganistanu

because of 9/11,

z powodu ataków 11 września,

and that we remain there

i że zostaniemy tam

because the Taliban poses an existential threat

ponieważ talibowie stanowią zagrożenie

to global security.

dla globalnego bezpieczeństwa.

In the words of President Obama,

Jak powiedział Prezydent Obama:

"If the Taliban take over again,

"Jeśli talibowie odzyskają władzę,

they will invite back Al-Qaeda,

znów uaktywni się Al-Kaida,

who will try to kill as many of our people

która postara się zabić tylu Amerykanów

as they possibly can."

ilu zdoła".

The story that we're told

Mówią nam, że na początku

is that there was a "light footprint" initially --

nie prowadziliśmy rozległych działań militarnych,

in other words, that we ended up in a situation

że znaleźliśmy się w sytuacji,

where we didn't have enough troops,

bez wystarczającej liczby żołnierzy,

we didn't have enough resources,

że nie mieliśmy dość środków,

that Afghans were frustrated --

że Afgańczycy byli poirytowani.

they felt there wasn't enough progress

Nie widzieli wyraźnego postępu,

and economic development and security,

rozwoju gospodarczego i bezpieczeństwa,

and therefore the Taliban came back --

więc wrócili talibowie.

that we responded in 2005 and 2006

Że odpowiedzieliśmy w 2005 i 2006 roku

with troop deployments,

rozmieszczeniem wojsk,

but we still didn't put enough troops on the ground.

ale nadal nie mieliśmy dość oddziałów na miejscu.

And that it wasn't until 2009,

I dopiero w roku 2009,

when President Obama signed off on a surge,

gdy Obama wydał zgodę na zwiększenie liczby wojsk,

that we finally had,

w końcu dysponowaliśmy,

in the words of Secretary Clinton,

jak powiedziała Sekretarz Stanu Hillary Clinton:

"the strategy, the leadership and the resources."

"strategią, zdolnościami przywódczymi i odpowiednimi środkami",

So, as the president now reassures us,

więc, jak nas zapewnia Prezydent,

we are on track to achieve our goals.

jesteśmy na dobrej drodze, by osiągnąć zamierzone cele.

All of this is wrong.

Ale to wszystko nie tak.

Every one of those statements is wrong.

Każde z tych stwierdzeń jest błędne.

Afghanistan does not

Afganistan nie stanowi

pose an existential threat

śmiertelnego zagrożenia

to global security.

dla światowego bezpieczeństwa.

It is extremely unlikely

Jest wielce wątpliwe,

the Taliban would ever be able to take over the country --

by talibowie mogli kiedykolwiek przejąć władzę,

extremely unlikely they'd be able to seize Kabul.

wątpliwe też, by zajęli Kabul.

They simply don't have a conventional military option.

Nie mają po prostu takich możliwości militarnych.

And even if they were able to do so, even if I'm wrong,

A nawet, jeśli mają, nawet jeśli się mylę,

it's extremely unlikely

jest wielce wątpliwe,

the Taliban would invite back Al-Qaeda.

by talibowie znów wsparli Al-Kaidę.

From the Taliban's point of view,

Z punktu widzenia talibów

that was their number one mistake last time.

to był wcześniej ich największy błąd.

If they hadn't invited back Al-Qaeda,

Gdyby nie współpracowali z Al-Kaidą,

they would still be in power today.

nadal byliby dziś u władzy.

And even if I'm wrong about those two things,

I nawet jeśli się mylę co do tych dwóch rzeczy,

even if they were able to take back the country,

nawet gdyby mogli odzyskać władzę

even if they were to invite back Al-Qaeda,

i chcieli wznowić współpracę z Al-Kaidą,

it's extremely unlikely

jest wielce wątpliwe,

that Al-Qaeda would significantly enhance

by Al-Kaida mogła znacznie zwiększyć

its ability to harm the United States

ich szansę na zaszkodzenie USA

or harm Europe.

czy Europie.

Because this isn't the 1990s anymore.

Bo to już nie są lata 90. ubiegłego wieku.

If the Al-Qaeda base

Gdyba siedziba Al-Kaidy

was to be established near Ghazni,

znajdowała się w pobliżu Ghazni,

we would hit them very hard,

uderzylibyśmy na nich

and it would be very, very difficult

i ciężko by było talibom

for the Taliban to protect them.

ich obronić.

Furthermore, it's simply not true

Poza tym, nie jest prawdą,

that what went wrong in Afghanistan

że błędem podczas operacji afgańskiej

is the light footprint.

był brak zmasowanych działań.

In my experience, in fact,

W mojej opinii

the light footprint was extremely helpful.

ta strategia była niezwykle pomocna.

And these troops that we brought in --

A oddziały, które sprowadziliśmy --

it's a great picture of David Beckham

świetnie to pokazuje zdjęcie Davida Beckhama

there on the sub-machine gun --

z pistoletem maszynowym --

made the situation worse, not better.

tylko pogorszyły sytuację.

When I walked across Afghanistan

Gdy przemierzałem Afganistan

in the winter of 2001-2002,

zimą 2001/2002 roku,

what I saw was scenes like this.

widziałem takie sceny.

A girl, if you're lucky,

Dziewczynki mogły tylko

in the corner of a dark room --

w kącie ciemnego pokoju

lucky to be able to look at the Koran.

czytać Koran.

But in those early days

Ale na początku operacji,

when we're told we didn't have enough troops and enough resources,

gdy nie mieliśmy dość żołnierzy i środków,

we made a lot of progress in Afghanistan.

nastąpił duży przełom w Afganistanie.

Within a few months,

W ciągu kilku miesięcy

there were two and a half million more girls in school.

uczyło się o 2,5 mln więcej dziewczynek.

In Sangin where I was sick in 2002,

Kiedy w 2002 zachorowałem w Sangin,

the nearest health clinic

najbliższy ośrodek zdrowia

was within three days walk.

był oddalony o 3 dni drogi.

Today, there are 14 health clinics

Dzisiaj jest 14 ośrodków

in that area alone.

tylko w tym regionie.

There was amazing improvements.

To niebywała poprawa.

We went from almost no Afghans

Podczas reżimu talibów

having mobile telephones during the Taliban

nie było prawie telefonów komórkowych.

to a situation where, almost overnight,

Dzisiaj, w błyskawicznym tempie,

three million Afghans had mobile telephones.

już 3 miliony Afgańczyków ich używa.

And we had progress in the free media.

Jest postęp w dziedzinie wolnych mediów.

We had progress in elections --

I postęp w kwestii wyborów,

all of this with the so-called light footprint.

i to bez zmasowanych działań.

But when we began to bring more money,

Ale gdy zaczęliśmy inwestować więcej pieniędzy

when we began to invest more resources,

i więcej środków

things got worse, not better. How?

sytuacja się pogorszyła. Jak?

Well first see, if you put 125 billion dollars a year

Jeśli rocznie inwestuje się 125 miliardów dolarów

into a country like Afghanistan

w kraju takim jak Afganistan,

where the entire revenue of the Afghan state

gdzie roczny dochód państwa

is one billion dollars a year,

wynosi miliard dolarów,

you drown everything.

marnuje się wszystko.

It's not simply corruption and waste

Nie sprzyja to wyłącznie korupcji

that you create;

i marnotrawstwu,

you essentially replace the priorities of the Afghan government,

ale zasadniczo zmienia priorytety afgańskiego rządu,

the elected Afghan government,

rządu wybranego w wyborach,

with the micromanaging tendencies

przy drobiazgowej kontroli

of foreigners on short tours

ze strony zagranicznych sojuszników

with their own priorities.

z własnymi priorytetami.

And the same is true for the troops.

To samo odnosi się do żołnierzy.

When I walked across Afghanistan,

Podczas pobytu w Afganistanie

I stayed with people like this.

mieszkałem u takich ludzi.

This is Commandant Haji Malem Mohsin Khan of Kamenj.

To jest komendant Haji Malem Mohsin Khan z Kamenj.

Commandant Haji Malem Mohsin Khan of Kamenj was a great host.

Był wspaniałym gospodarzem.

He was very generous,

Był niezwykle szczodry,

like many of the Afghans I stayed with.

jak wielu Afgańczyków, u których mieszkałem.

But he was also considerably more conservative,

Ale był też znacznie bardziej konserwatywny

considerably more anti-foreign,

i niechętny cudzoziemcom,

considerably more Islamist

bardziej pro-islamski

than we'd like to acknowledge.

niż chciałbym przyznać.

This man, for example, Mullah Mustafa,

To na przykład mułła Mustafa,

tried to shoot me.

który chciał mnie zastrzelić.

And the reason I'm looking a little bit perplexed in this photograph

Na tym zdjęciu wyglądam na trochę zdumionego,

is I was somewhat frightened,

bo byłem przerażony,

and I was too afraid on this occasion

i zbyt się bałem, by zapytać

to ask him, having run for an hour through the desert

po godzinnym biegu przez pustynię

and taken refuge in this house,

i schronieniu się w jego domu

why he had turned up and wanted to have his photograph taken with me.

dlaczego się zjawił i chciał mieć ze mną zdjęcie.

But 18 months later, I asked him

Ale po 18 miesiącach zapytałem go,

why he had tried to shoot me.

dlaczego chciał mnie zastrzelić.

And Mullah Mustafa -- he's the man with the pen and paper --

I mułła Mustafa, ten z piórem i kartką,

explained that the man sitting immediately to the left as you look at the photograph,

wyjaśnił, że mężczyzna zaraz po lewej na zdjęciu

Nadir Shah

Nadir Shah

had bet him that he couldn't hit me.

założył się z nim, że mnie nie załatwi.

Now this is not to say

Nie chcę powiedzieć,

Afghanistan is a place full of people like Mullah Mustafa.

że Afganistan pełen jest ludzi jak ten mułła.

It's not; it's a wonderful place

To jest cudowne miejsce,

full of incredible energy and intelligence.

pełne energii i niesłychanej mądrości.

But it is a place

Ale jest to miejsce,

where the putting-in of the troops

gdzie rozmieszczenie wojsk

has increased the violence rather than decreased it.

tylko nasiliło akty przemocy.

2005, Anthony Fitzherbert,

Gdy w 2005 Anthony Fitzherbert,

an agricultural engineer,

inżynier rolnictwa,

could travel through Helmand,

podróżował przez prowincję Helmand,

could stay in Nad Ali, Sangin and Ghoresh,

mógł zatrzymać się w Nad Ali, Sangin i Ghoresh.

which are now the names of villages where fighting is taking place.

Teraz toczą się tam walki

Today, he could never do that.

i nie mógłby tego zrobić.

So the idea that we deployed the troops

Więc pomysł, że rozmieściliśmy wojsko

to respond to the Taliban insurgency

w odpowiedzi na ataki talibów

is mistaken.

jest błędny.

Rather than preceding the insurgency,

Ataki talibów były odpowiedzią na nasze wojska

the Taliban followed the troop deployment,

a nie ich powodem.

and as far as I'm concerned,

Moim zdaniem

the troop deployment caused their return.

spowodowała je obecność żołnierzy.

Now is this a new idea?

Czy to jest nowy pogląd?

No, there have been any number of people

Nie, wiele osób mówiło o tym

saying this over the last seven years.

w ciągu ostatnich 7 lat.

I ran a center at Harvard

Prowadziłem na Harvardzie Centrum

from 2008 to 2010,

w latach 2008-2010.

and there were people like Michael Semple there

Byli tam ludzie jak Michael Semple,

who speak Afghan languages fluently,

którzy płynnie mówią po afgańsku

who've traveled to almost every district in the country.

i byli prawie w każdym regionie tego kraju.

Andrew Wilder, for example,

Na przykład Andrew Wilder,

born on the Pakistan-Iranian border,

urodzony na granicy Pakistanu z Irakiem,

served his whole life

całe życie pracował

in Pakistan and Afghanistan.

w Pakistanie i Afganistanie.

Paul Fishstein who began working there in 1978 --

Paul Fishstein zaczął tam pracę w 1978,

worked for Save the Children,

pracował dla organizacji Save the Children,

ran the Afghan research and evaluation unit.

prowadził w Afganistanie badania i jednostkę oceny.

These are people

Ci ludzie

who were able to say consistently

konsekwentnie twierdzili,

that the increase in development aid

że zwiększanie wsparcia na rozwój

was making Afghanistan less secure, not more secure --

osłabiało Afganistan,

that the counter-insurgency strategy

że strategia tłumienia rewolty

was not working and would not work.

nie mogła się sprawdzić.

And yet, nobody listened to them.

Nikt ich nie słuchał.

Instead,

Zamiast tego

there was a litany of astonishing optimism.

wykazywano zadziwiający optymizm.

Beginning in 2004,

Począwszy od roku 2004

every general came in saying,

każdy nowy generał mówił:

"I've inherited a dismal situation,

"Zastałem fatalną sytuację,

but finally I have the right resources and the correct strategy,

ale w końcu mam właściwe środki i strategię,

which will deliver,"

by zapewnić nam zwycięstwo".

in General Barno's word in 2004,

Generał Barno w 2004 mówił

the "decisive year."

o "decydującym roku".

Well guess what? It didn't.

I wiecie co? Nie miał racji.

But it wasn't sufficient to prevent General Abuzaid saying

Nie powstrzymało to generała Abuzaida,

that he had the strategy and the resources

by stwierdzić, że ma strategię i środki,

to deliver, in 2005,

by zwyciężyć w 2005,

the "decisive year."

"decydującym roku".

Or General David Richards to come in 2006

A generał David Richards w 2006

and say he had the strategy and the resources

twierdził, że ma strategię i środki,

to deliver the "crunch year."

by zapewnić "krytyczny rok".

Or in 2007,

Albo w 2007

the Norwegian deputy foreign minister, Espen Eide,

Espen Eide, norweski wiceminister spraw zagranicznych,

to say that that would deliver the "decisive year."

mówił, że to będzie "decydujący rok".

Or in 2008, Major General Champoux

Lub w 2008 generał brygady Champoux

to come in and say he would deliver the "decisive year."

twierdził, że zapewni nam "decydujący rok".

Or in 2009, my great friend,

Czy w 2009, mój przyjaciel,

General Stanley McChrystal,

generał Stanley McChrystal,

who said that he was "knee-deep in the decisive year."

mówił, że jest to "wielce decydujący rok" dla losów wojny.

Or in 2010,

Lub w 2010

the U.K. foreign secretary, David Miliband,

brytyjski minister spraw zagranicznych, David Miliband,

who said that at last we would deliver the "decisive year."

twierdził, że doczekaliśmy się "decydującego roku".

And you'll be delighted to hear in 2011, today,

I na pewno ucieszy was, że w 2011

that Guido Westerwelle, the German foreign minister,

Guido Westerwelle, niemiecki minister spraw zagranicznych,

assures us that we are in the "decisive year."

zapewnia, że to jest "decydujący rok".

(Applause)

(brawa)

How do we allow

Jak mogliśmy

any of this to happen?

na to pozwolić?

Well the answer, of course, is,

Odpowiedź jest prosta.

if you spend 125 billion or 130 billion

Jeśli wydaje się w kraju 125 lub 130

dollars a year in a country,

miliardów dolarów rocznie,

you co-opt almost everybody.

przejmuje się wszystkich,

Even the aid agencies,

nawet agencje pomocowe,

who begin to receive an enormous amount of money

które otrzymują ogromne sumy pieniędzy

from the U.S. and the European governments

od rządów USA i Europy,

to build schools and clinics,

żeby budować szkoły i kliniki,

are somewhat disinclined

więc nie są skłonne

to challenge the idea

podważać twierdzenia,

that Afghanistan is an existential threat

że Afganistan jest zagrożeniem

to global security.

dla światowego bezpieczeństwa.

They're worried, in other words,

Niepokoją się, że jeśli ktoś

that if anybody believes that it wasn't such a threat --

nie uwierzy w to zagrożenie,

Oxfam, Save the Children

organizacje jak Oxfam czy Save the Children

wouldn't get the money

nie dostaną pieniędzy

to build their hospitals and schools.

na budowę szpitali i szkół.

It's also very difficult to confront a general

Ciężko też stanąć przed generałem

with medals on his chest.

z medalami na piersi.

It's very difficult for a politician,

Jest to trudne dla polityka,

because you're afraid that many lives have been lost in vain.

bo obawia się, że wielu zginęło na próżno.

You feel deep, deep guilt.

Ma się ogromne poczucie winy

You exaggerate your fears,

i wyolbrzymia obawy.

and you're terrified about the humiliation

Jest się przerażonym

of defeat.

możliwością porażki.

What is the solution to this?

Czy można temu zaradzić?

Well the solution to this

Rozwiązaniem jest

is we need to find a way

znalezienie sposobu,

that people like Michael Semple, or those other people,

by ludzie jak Michael Semple i inni,

who are telling the truth, who know the country,

którzy mówią prawdę i znają ten kraj,

who've spent 30 years on the ground --

którzy spędzili tam 30 lat,

and most importantly of all,

i przede wszystkim,

the missing component of this --

brakujący element,

Afghans themselves,

sami Afgańczycy,

who understand what is going on.

którzy rozumieją, co się dzieje.

We need to somehow get their message

Musimy przekazać ich przesłanie

to the policymakers.

decydentom.

And this is very difficult to do

Trudno jest to zrobić

because of our structures.

z powodu naszych struktur.

The first thing we need to change

Najpierw musimy zmienić

is the structures of our government.

struktury naszego rządu.

Very, very sadly,

Niestety

our foreign services, the United Nations,

nasze służby dyplomatyczne i ONZ,

the military in these countries

wojskowi w tych krajach

have very little idea of what's going on.

nie bardzo wiedzą, co się dzieje.

The average British soldier is on a tour of only six months;

Przeciętny brytyjski żołnierz służy na misji 6 miesięcy,

Italian soldiers, on tours of four months;

włoscy żołnierze służą 4 miesiące,

the American military, on tours of 12 months.

Amerykanie są na misji rok.

Diplomats are locked in embassy compounds.

Dyplomaci są w zamkniętej dzielnicy przy ambasadach.

When they go out, they travel in these curious armored vehicles

Kiedy z nich wychodzą, podróżują w opancerzonych samochodach,

with these somewhat threatening security teams

razem z groźnymi ochroniarzami,

who ready 24 hours in advance

gotowymi 24 godziny wcześniej,

who say you can only stay on the ground for an hour.

którzy pozwalają zatrzymać się tylko na godzinę.

In the British embassy in Afghanistan

W brytyjskiej ambasadzie w Afganistanie

in 2008,

w roku 2008,

an embassy of 350 people,

pracowało 350 osób,

there were only three people who could speak Dari,

ale tylko 3 znały dari,

the main language of Afghanistan, at a decent level.

główny język w Afganistanie, na przyzwoitym poziomie.

And there was not a single Pashto speaker.

Nikt nie znał języka paszto.

In the Afghan section in London

W sekcji afgańskiej w Londynie,

responsible for governing Afghan policy on the ground,

odpowiedzialnej za politykę afgańską na miejscu,

I was told last year

powiedziano mi rok temu,

that there was not a single staff member

że nikt z personelu

of the foreign office in that section

zagranicznego biura tej sekcji

who had ever served

nie pracował jeszcze

on a posting in Afghanistan.

na placówce w Afganistanie.

So we need to change that institutional culture.

Musimy zmienić tę praktykę.

And I could make the same points about the United States

To samo mógłbym powiedzieć o USA

and the United Nations.

i ONZ.

Secondly, we need to aim off of the optimism of the generals.

Poza tym, nie możemy wierzyć optymizmowi generałów.

We need to make sure that we're a little bit suspicious,

Musimy być trochę podejrzliwi,

that we understand that optimism

wiedzieć, że optymizm

is in the DNA of the military,

jest w krwi wojskowych

that we don't respond to it

i mu się nie poddawać

with quite as much alacrity.

aż tak skwapliwie.

And thirdly, we need to have some humility.

I na koniec, musimy mieć pokorę.

We need to begin from the position

Zaczynać od stwierdzenia,

that our knowledge, our power,

że nasza wiedza i siła,

our legitimacy

zasadność działań

is limited.

są ograniczone.

This doesn't mean

Nie oznacza to,

that intervention around the world is a disaster.

że interwencje na świecie są fiaskiem.

It isn't.

Nie są.

Bosnia and Kosovo

Bośnia i Kosowo

were signal successes,

były wielkim sukcesem,

great successes.

ogromnym sukcesem.

Today when you go to Bosnia

Dziś, gdy jest się w Bośni

it is almost impossible to believe

aż trudno uwierzyć

that what we saw in the early 1990s happened.

w wydarzenia z początku lat 90.

It's almost impossible to believe the progress we've made

Aż trudno uwierzyć w postęp uczyniony

since 1994.

od 1994 roku.

Refugee return,

Powroty uchodźców,

which the United Nations High Commission for Refugees

w które Wysoki Komisarz ONZ ds. Uchodźców

thought would be extremely unlikely,

znacznie wątpił,

has largely happened.

w dużej mierze się udały.

A million properties have been returned.

Zwrócono milion nieruchomości.

Borders between the Bosniak territory

Jest spokój na granicach w Bośni

and the Bosnian-Serb territory have calmed down.

i terytorium Bośniaków i Serbów.

The national army has shrunk.

Zmniejszona została armia.

The crime rates in Bosnia today

Dziś wskaźnik przestępczości w Bośni

are lower than they are in Sweden.

jest niższy niż w Szwecji.

This has been done

Zostało to dokonane

by an incredible, principled effort

dzięki niesamowitemu wysiłkowi

by the international community,

międzynarodowej społeczności

and, of course, above all,

i przede wszystkim

by Bosnians themselves.

samych Bośniaków.

But you need to look at context.

Ale musimy patrzeć na kontekst.

And this is what we've lost in Afghanistan and Iraq.

Tego zabrakło w Afganistanie i Iraku.

You need to understand that in those places

Musimy zrozumieć, że tym

what really mattered

co się tam liczyło

was, firstly, the role of Tudman and Milosevic

to przede wszystkim rola Tudmana i Miloszewicia

in coming to the agreement,

w osiągnięciu porozumienia,

and then the fact those men went,

i to że ustąpili,

that the regional situation improved,

że sytuacja regionalna się poprawiła,

that the European Union could offer Bosnia

że Unia Europejska mogła zaoferować Bośni

something extraordinary:

coś niezwykłego:

the chance to be part

szansę, by stać się

of a new thing, a new club,

częścią nowego klubu,

a chance to join something bigger.

przyłączenia się do czegoś większego.

And finally, we need to understand that in Bosnia and Kosovo,

I w końcu, musimy zrozumieć, że w Bośni i Kosowie

a lot of the secret of what we did,

sekret tego, co osiągnęliśmy,

a lot of the secret of our success,

sekret naszego sukcesu,

was our humility --

to pokora,

was the tentative nature of our engagement.

delikatna natura naszego zaangażowania.

We criticized people a lot in Bosnia

Krytykowaliśmy ludzi w Bośni

for being quite slow to take on war criminals.

za powolność w rozliczaniu zbrodniarzy.

We criticized them

Krytykowaliśmy ich

for being quite slow to return refugees.

za wolny powrót uchodźców.

But that slowness, that caution,

Ale ta powolność i rozwaga,

the fact that President Clinton initially said

to, że Prezydent Clinton początkowo ogłosił,

that American troops would only be deployed for a year,

że wojska amerykańskie będą stacjonować tylko rok,

turned out to be a strength,

okazało się naszą siłą

and it helped us to put our priorities right.

i pozwoliło określić właściwe priorytety.

One of the saddest things

Smutną stroną

about our involvement in Afghanistan

naszego zaangażowania w Afganistan

is that we've got our priorities out of sync.

jest brak dobrej koordynacji.

We're not matching our resources to our priorities.

Nie dostosowujemy środków do naszych celów.

Because if what we're interested in is terrorism,

Bo jeśli interesuje nas tylko terroryzm,

Pakistan is far more important than Afghanistan.

Pakistan jest dużo ważniejszy od Afganistanu.

If what we're interested in is regional stability,

Jeśli interesuje nas stabilność regionalna,

Egypt is far more important.

Egipt jest znacznie ważniejszy.

If what we're worried about is poverty and development,

Jeśli niepokoi nas bieda i rozwój,

sub-Saharan Africa is far more important.

zainteresujmy się krajami na południe od Sahary.

This doesn't mean that Afghanistan doesn't matter,

Nie oznacza to, że Afganistan się nie liczy,

but that it's one of 40 countries in the world

ale jest jednym z 40 krajów na świecie,

with which we need to engage.

gdzie potrzebne jest zaangażowanie.

So if I can finish with a metaphor for intervention,

Zakończę metaforą odnośnie interwencji,

what we need to think of

musimy o niej myśleć

is something like mountain rescue.

jak o górskim pogotowiu ratunkowym.

Why mountain rescue?

Dlaczego tak?

Because when people talk about intervention,

Bo gdy mówimy o interwencji,

they imagine that some scientific theory --

wyobrażamy sobie teorie naukowe,

the Rand Corporation goes around

badaczy, który skrupulatnie

counting 43 previous insurgencies

obliczają 43 minione akcje

producing mathematical formula

używając matematycznych wzorów,

saying you need one trained counter-insurgent

głoszą, że potrzeba 1 wyszkoloną osobę

for every 20 members of the population.

na 20 mieszkańców.

This is the wrong way of looking at it.

To jest złe podejście.

You need to look at it in the way that you look at mountain rescue.

Musimy na to spojrzeć, jak na górskie pogotowie ratunkowe.

When you're doing mountain rescue,

Gdy ratuje się kogoś w górach,

you don't take a doctorate in mountain rescue,

nie jest potrzebna osoba z doktoratem,

you look for somebody who knows the terrain.

ale ten, co dobrze zna teren.

It's about context.

Chodzi o kontekst.

You understand that you can prepare,

Można się przygotować,

but the amount of preparation you can do

ale zakres przygotowań

is limited --

jest wąski.

you can take some water, you can have a map,

Możesz wziąć wodę i mapę,

you can have a pack.

oraz plecak.

But what really matters

Ale ważne są

is two kinds of problems --

dwa rodzaje problemów:

problems that occur on the mountain

problemy w górach,

which you couldn't anticipate,

których nie można przewidzieć,

such as, for example, ice on a slope,

jak lód na stoku,

but which you can get around,

ale można sobie z nimi poradzić,

and problems which you couldn't anticipate

i nieprzewidziane problemy,

and which you can't get around,

którym nie zaradzimy,

like a sudden blizzard or an avalanche

jak zamieć czy lawina

or a change in the weather.

lub zmiana pogody.

And the key to this

Wtedy kluczowy jest

is a guide who has been on that mountain,

wytrawny przewodnik,

in every temperature,

znający temperaturę

at every period --

o różnych porach,

a guide who, above all,

przewodnik, który wie

knows when to turn back,

kiedy zawrócić,

who doesn't press on relentlessly

który nie prze naprzód

when conditions turn against them.

przy fatalnych warunkach.

What we look for

Tego oczekujemy

in firemen, in climbers, in policemen,

od strażaków, alpinistów, policjantów,

and what we should look for in intervention,

oczekujmy też po interwencji --

is intelligent risk takers --

umiejętnego podejmowania ryzyka.

not people who plunge blind off a cliff,

Nie osób, które idą na oślep,

not people who jump into a burning room,

skaczą do płonącego budynku,

but who weigh their risks,

ale ważą ryzyko,

weigh their responsibilities.

ważą odpowiedzialność.

Because the worst thing we have done in Afghanistan

Najgorszym błędem w Afganistanie

is this idea

jest wykluczenie

that failure is not an option.

możliwości porażki.

It makes failure invisible,

To czyni klęskę niewidoczną,

inconceivable and inevitable.

niewyobrażalną i nieuniknioną.

And if we can resist

Jeśli nie będziemy powtarzać

this crazy slogan,

tego sloganu,

we shall discover --

zauważymy --

in Egypt, in Syria, in Libya,

w Egipcie, Syrii i Libii,

and anywhere else we go in the world --

gdziekolwiek pójdziemy --

that if we can often do much less than we pretend,

że jeśli robimy mniej niż nam się wydaje,

we can do much more than we fear.

często robimy więcej niż się obawialiśmy.

Thank you very much.

Dziękuję bardzo.

(Applause)

(brawa)

Thank you. Thank you very much.

Dziękuję. Bardzo dziękuję.

Thank you. Thank you very much.

Dziękuję. Bardzo dziękuję.

Thank you. Thank you. Thank you.

Dziękuję.

(Applause)

(brawa)

Thank you.

Dziękuję.

Thank you. Thank you.

Dziękuję. Bardzo dziękuję.

Thank you.

Dziękuję.

(Applause)

(brawa)

Bruno Giussani: Rory, you mentioned Libya at the end.

Bruno Giussani: Rory, na koniec wspomniałeś Libię.

Just briefly, what's your take on the current events there

Powiedz krótko, co sądzisz o bieżących wydarzeniach

and the intervention?

i interwencji w tym kraju?

Rory Stewart: Okay, I think Libya poses the classic problem.

Myślę, że Libia to klasyczny problem.

The problem in Libya

Problem w Libii

is that we are always pushing for the black or white.

to wybór między białym a czarnym.

We imagine there are only two choices:

Sądzimy, że mamy dwie opcje:

either full engagement and troop deployment

albo pełne zaangażowanie i obecność wojsk

or total isolation.

albo całkowita izolacja.

And we are always being tempted up to our neck.

I zawsze pojawia się przemożna pokusa.

We put our toes in and we go up to our neck.

Angażujemy się na całego.

What we should have done in Libya

A w kwestii Libii

is we should have stuck to the U.N. resolution.

powinniśmy się trzymać rezolucji ONZ.

We should have limited ourselves very, very strictly

Powinniśmy ograniczyć nasze działania

to the protection of the civilian population in Benghazi.

do ochrony ludności cywilnej w Bengazi.

We could have done that.

Mogliśmy to zrobić.

We set up a no-fly zone within 48 hours

Wprowadzić strefę zakazu lotów,

because Gaddafi had no planes

bo Kaddafi nie miał samolotów,

within 48 hours.

w ciągu 48 godzin.

Instead of which, we've allowed ourselves to be tempted

Zamiast tego, ulegliśmy pokusie

towards regime change.

zmiany reżimu.

In doing so, we've destroyed our credibility with the Security Council,

Tym samym, straciliśmy wiarygodność przed Radą Bezpieczeństwa,

which means it's very difficult

co utrudnia przyjęcie

to get a resolution on Syria,

rezolucji w sprawie Syrii,

and we're setting ourselves up again for failure.

i narażamy się na klęskę.

Once more, humility,

Raz jeszcze pokora,

limits, honesty,

ograniczenia, uczciwość,

realistic expectations

realistyczne oczekiwania

and we could have achieved something to be proud of.

mogły przynieść nam powód do dumy.

BG: Rory, thank you very much.

Dziękuję, Rory.

RS: Thank you. (BG: Thank you.)

Dziękuję.