Why societies collapse | Jared Diamond

Vertaald door: Maarten Hofman Nagekeken door: William Stassen

I think all of us have been interested, at one time or another,

Ik denk dat iedereen ooit wel eens geïnteresseerd is geweest

in the romantic mysteries of all those societies that collapsed,

in de romantische mysteries van vergane beschavingen,

such as the classic Maya in the Yucatan, the Easter Islanders,

zoals de oude Maya en de Yucatan, de Paaseilanders,

the Anasazi, Fertile Crescent society, Angor Wat, Great Zimbabwe

de Anasazi, de beschaving van de Vruchtbare Sikkel, Angor Wat, Groot Zimbabwe

and so on. And within the last decade or two,

enzovoorts. En in de laatste twintig jaar

archaeologists have shown us that there were environmental problems

hebben archeologen aangetoond dat milieuproblemen aan de basis lagen

underlying many of these past collapses.

van vele van deze ondergangen.

But there were also plenty of places in the world

Maar op vele andere plaatsen in de wereld

where societies have been developing for thousands of years

hebben beschavingen zich duizenden jaren ontwikkeld

without any sign of a major collapse,

zonder enig teken van ondergang,

such as Japan, Java, Tonga and Tikopea. So evidently, societies

zoals Japan, Java, Tonga en Tikopea. Dus, beschavingen in sommige gebieden zijn fragieler dan in andere gebieden.

in some areas are more fragile than in other areas.

zoals Japan, Java, Tonga en Tikopea. Dus, beschavingen in sommige gebieden zijn fragieler dan in andere gebieden.

How can we understand what makes some societies more fragile

Hoe kunnen we begrijpen waarom sommige beschavingen fragieler zijn

than other societies? The problem is obviously relevant

dan andere beschavingen? Dit probleem is duidelijk ook vandaag erg relevant,

to our situation today, because today as well, there are

omdat er ook hedendaagse beschavingen zijn die

some societies that have already collapsed, such as Somalia

al ten onder zijn gegaan, zoals Somalië,

and Rwanda and the former Yugoslavia. There are also

en Rwanda en het voormalige Joegoslavië. Sommige beschavingen

societies today that may be close to collapse, such as Nepal, Indonesia and Columbia.

staan misschien aan de afgrond, zoals Nepal, Indonesië en Colombië.

What about ourselves?

Hoe staan wij ervoor?

What is there that we can learn from the past that would help us avoid

Wat kunnen we leren van het verleden dat ons in staat zou stellen om te vermijden

declining or collapsing in the way that so many past societies have?

dat we ten onder gaan zoals zovele vroegere beschavingen?

Obviously the answer to this question is not going

Uiteraard zal het antwoord op deze vraag

to be a single factor. If anyone tells you that there is a single-factor

niet slechts één factor zijn. Als iemand je vertelt dat er één factor is die

explanation for societal collapses, you know right away

de teloorgang van beschavingen bepaalt, weet je onmiddellijk dat je

that they're an idiot. This is a complex subject.

met een idioot te maken hebt. Dit is

But how can we make sense out of the complexities of this subject?

een ingewikkeld onderwerp. Maar hoe kunnen we dan duidelijkheid scheppen in de complexiteit van dit onderwerp?

In analyzing societal collapses, I've arrived at a

Door de ondergangen van beschavingen te analyseren, ben ik

five-point framework -- a checklist of things that I go through

tot een vijf-punten kader gekomen: een lijst van een aantal dingen die ik langsloop

to try and understand collapses. And I'll illustrate that five-point

om ondergangen te begrijpen. En ik zal dit vijf-punten kader

framework by the extinction of the Greenland Norse society.

illustreren aan de hand van de ondergang van de Groenlandse beschaving van Noormannen.

This is a European society with literate records,

Dit is een Europese beschaving met geschreven bronnen,

so we know a good deal about the people and their motivation.

zodat we een goede kijk hebben op de mensen en hun beweegredenen.

In AD 984 Vikings went out to Greenland, settled Greenland,

In het jaar 984 van onze jaartelling vertrokken Vikingen naar Groenland om er zich te vestigen,

and around 1450 they died out -- the society collapsed,

en rond het jaar 1450 stierven ze uit -- de beschaving ging ten onder,

and every one of them ended up dead.

en iedereen kwam om.

Why did they all end up dead? Well, in my five-point framework,

Waarom kwam iedereen om? Wel, het eerste punt in mijn vijf-punten kader

the first item on the framework is to look for human impacts

houdt in dat we op zoek gaan naar menselijke invloeden op het milieu:

on the environment: people inadvertently destroying the resource

mensen die onbewust de grondstoffen vernietigen

base on which they depend. And in the case of the Viking Norse,

waarvan ze afhankelijk zijn. En in het geval van de Vikingen

the Vikings inadvertently caused soil erosion and deforestation,

was het de onbewust veroorzaakte bodemerosie en ontbossing die een groot probleem

which was a particular problem for them because

vormden, omdat ze bossen

they required forests to make charcoal, to make iron.

nodig hadden voor houtskool om ijzer te maken.

So they ended up an Iron Age European society, virtually

Uiteindelijk werd het voor de Europese Ijzertijd-beschaving vrijwel

unable to make their own iron. A second item on my checklist is

onmogelijk om hun eigen ijzer te produceren. Een tweede item op mijn lijst is

climate change. Climate can get warmer or colder or dryer or wetter.

klimaatverandering. Het klimaat kan warmer worden, of kouder, of droger, of natter.

In the case of the Vikings -- in Greenland, the climate got colder

In het Groenland van de Vikingen werd het klimaat kouder

in the late 1300s, and especially in the 1400s. But a cold climate

op het einde van de jaren 1300 en vooral in de jaren 1400. Maar een koud klimaat

isn't necessarily fatal, because the Inuit -- the Eskimos inhabiting

is niet noodzakelijk dodelijk, want de Inuit -- de Eskimo's die eveneens op Groenland woonden -- overleefden zelfs beter in een koud klimaat

Greenland at the same time -- did better, rather than worse,

is niet noodzakelijk dodelijk, want de Inuit -- de Eskimo's die eveneens op Groenland woonden -- overleefden zelfs beter in een koud klimaat

with cold climates. So why didn't the Greenland Norse as well?

dan in een warm. Waarom konden de Groenlandse Noormannen dat dan niet?

The third thing on my checklist is relations with neighboring

Het derde punt op mijn lijst is de relatie met naburige

friendly societies that may prop up a society. And if that

bevriende beschavingen die steun kunnen verlenen aan een beschaving.

friendly support is pulled away, that may make a society

Wanneer deze steun wegvalt, zou een beschaving

more likely to collapse. In the case of the Greenland Norse,

gevoeliger kunnen zijn voor ondergang. De Groenlandse Noormannen

they had trade with the mother country -- Norway --

handelden met het moederland, Noorwegen,

and that trade dwindled: partly because Norway got weaker,

en die handel verzandde uiteindelijk, deels omdat Noorwegen zwakker stond,

partly because of sea ice between Greenland and Norway.

en deels door het zee-ijs tussen Groenland en Noorwegen.

The fourth item on my checklist is relations with hostile societies.

Het vierde punt op mijn lijst is de relatie met vijandige beschavingen.

In the case of Norse Greenland, the hostiles were the Inuit --

De vijanden van de Groenlandse Noormannen waren de Inuit,

the Eskimos sharing Greenland -- with whom the Norse

de Eskimo's die op Groenland woonden en met wie de Noormannen

got off to bad relationships. And we know that the Inuit

vijandige contacten onderhielden. En we weten dat de Inuit

killed the Norse and, probably of greater importance,

Noormannen vermoordden, en, waarschijnlijk nog belangrijker,

may have blocked access to the outer fjords, on which

hen de toegang tot de fjorden aan de kust ontnamen, zodat de Vikingen niet

the Norse depended for seals at a critical time of the year.

op zeehonden konden jagen tijdens de kritieke periodes van het jaar.

And then finally, the fifth item on my checklist is the political,

En het vijfde punt op mijn lijst, ten slotte, zijn de politieke, economische

economic, social and cultural factors in the society that make it

sociale en culturele factoren in de beschaving die bepalen

more or less likely that the society will perceive and solve its

of de beschaving haar milieuproblemen al dan niet

environmental problems. In the case of the Greenland Norse,

zal opmerken en oplossen. Culturele factoren die het moeilijk maakten voor de Groenlandse Vikingen om

cultural factors that made it difficult for them

zal opmerken en oplossen. Culturele factoren die het moeilijk maakten voor de Groenlandse Vikingen om

to solve their problems were: their commitments to a

hun problemen op te lossen, waren hun toegewijde

Christian society investing heavily in cathedrals; their being

Christelijke beschaving die zwaar in kathedralen investeerde,

a competitive-ranked chiefly society; and their scorn for the Inuit,

hun competitieve rangorde en hun minachting voor de Inuit,

from whom they refused to learn. So that's how the five-part

van wie ze weigerden te leren. Deze vijf punten

framework is relevant to the collapse and eventual extinction of the Greenland Norse.

schetsen het kader voor de ondergang van de Groenlandse Noormannen.

What about a society today?

Hoe zit het met hedendaagse beschavingen?

For the past five years, I've been taking my wife and kids to

Sinds vijf jaar neem ik mijn vrouw en kinderen mee naar

Southwestern Montana, where I worked as a teenager

het zuid-westen van Montana, waar ik als tiener werkte

on the hay harvest. And Montana, at first sight, seems

bij het oogsten van het hooi. En op het eerste zicht lijkt de natuur

like the most pristine environment in the United States.

in Montana een van de meest intacte van de Verenigde Staten te zijn.

But scratch the surface, and Montana suffers from serious problems.

Maar onderhuids heeft Montana te kampen met grote problemen.

Going through the same checklist: human environmental impacts?

Als we dezelfde lijst doorlopen: menselijke milieu-invloeden.

Yes, acute in Montana. Toxic problems from mine waste

Ja, nijpend in Montana. Problemen met giftig mijnafval hebben voor miljarden

have caused damage of billions of dollars.

dollar schade veroorzaakt.

Problems from weeds, weed control, cost Montana nearly

Problemen met onkruid en onkruidbestrijding kosten Montana

200 million dollars a year. Montana has lost agricultural areas

bijna 200 miljoen dollar per jaar. Landbouwgronden die verloren gaan

from salinization, problems of forest management,

door verzilting, problemen met bosbeheer,

problems of forest fires. Second item on my checklist:

problemen met bosbranden. Tweede punt op mijn lijst:

climate change. Yes -- the climate in Montana is getting warmer

klimaatverandering. Ja -- het klimaat in Montana wordt warmer

and drier, but Montana agriculture depends especially on irrigation

en droger, maar de landbouw in Montana is vooral afhankelijk van irrigatie

from the snow pack, and as the snow is melting -- for example,

door sneeuwopslag, en als de sneeuw wegsmelt, bijvoorbeeld

as the glaciers in Glacier National Park are disappearing --

als de gletsjers in Glacier National Park verdwijnen,

that's bad news for Montana irrigation agriculture.

is dat slecht nieuws voor de irrigatielandbouw in Montana.

Third thing on my checklist: relations with friendlies

Derde punt op mijn lijst: goede relaties die

that can sustain the society. In Montana today, more than half of

de beschaving kunnen ondersteunen. In het hedendaagse Montana is

the income of Montana is not earned within Montana,

meer dan de helft van het inkomen niet afkomstig,

but is derived from out of state: transfer payments from

binnen Montana, maar van buitenaf: overboekingen van

social security, investments and so on --

sociale zekerheid, investeringen enz..,

which makes Montana vulnerable to the rest of the United States.

die Montana kwetsbaar maken voor de rest van de Verenigde Staten.

Fourth: relations with hostiles. Montanans have the same problems

Ten vierde: vijandige relaties. Montanezen hebben dezelfde problemen

as do all Americans, in being sensitive to problems

dan andere Amerikanen: ze zijn gevoelig voor problemen die

created by hostiles overseas affecting our oil supplies,

door overzeese vijanden gecreëerd worden en onze toelevering van olie beïnvloeden,

and terrorist attacks. And finally, last item on my checklist:

en terroristische aanvallen. En ten slotte, het laatste punt van mijn lijst: de vraag hoe politieke,

question of how political, economic, social, cultural attitudes

economische, sociale, culturele opvattingen

play into this. Montanans have long-held values, which today

hierin meespelen. Montanezen hebben oeroude waarden die vandaag in de weg lijken komen te staan

seem to be getting in the way of their solving their own problems.

voor het oplossen van hun problemen.

Long-held devotion to logging and to mines and to agriculture,

Een oude traditie van ontbossing en mijnen en landbouw,

and to no government regulation; values that worked well

zonder inmenging van de overheid. Waarden die goed werkten in het verleden

in the past, but they don't seem to be working well today.

maar die niet goed lijken te werken vandaag.

So, I'm looking at these issues of collapses

Zodoende onderzoek ik deze factoren

for a lot of past societies and for many present societies.

in de ondergang van vele vroegere en hedendaagse beschavingen.

Are there any general conclusions that arise?

Komen er algemene conclusies boven drijven?

In a way, just like Tolstoy's statement about every unhappy marriage

Net zoals in de uitspraak van Tolstoy dat ieder ongelukkig huwelijk

being different, every collapsed or endangered society is different --

verschillend is, is ook elke vergane of bedreigde beschaving verschillend --

they all have different details. But nevertheless, there are certain

telkens verschillen de details. Maar toch zijn er zekere overeenkomsten

common threads that emerge from these comparisons

die naar voren komen uit deze vergelijkingen van

of past societies that did or did not collapse

vroegere beschavingen die al dan niet vergingen

and threatened societies today. One interesting common thread

en bedreigde hedendaagse beschavingen. Eén interessante overeenkomst

has to do with, in many cases, the rapidity of collapse

is de meestal snelle ondergang nadat een beschaving

after a society reaches its peak. There are many societies

zijn hoogtepunt bereikt. Er zijn verscheidene beschavingen

that don't wind down gradually, but they build up -- get richer

die niet langzaam verpauperen, maar gestaag opbouwen, rijker worden

and more powerful -- and then within a short time, within a few decades

en machtiger, en dan op korte tijd, binnen een aantal decennia

after their peak, they collapse. For example,

na hun hoogtepunt, in elkaar klappen.

the classic lowland Maya of the Yucatan began to collapse in the

Bijvoorbeeld: de ondergang van de oude Maya van Yucatan begon in de vroege

early 800s -- literally a few decades after the Maya were building

jaren 800, letterlijk een aantal decennia nadat de Maya

their biggest monuments, and Maya population was greatest.

hun grootste monumenten bouwden en hun bevolkingsaantal het hoogst was.

Or again, the collapse of the Soviet Union took place

Zo ook, de ondergang van de Sovietunie gebeurde in

within a couple of decades, maybe within a decade, of the time

minder dan 20 jaar, misschien zelfs 10, na de periode waarin

when the Soviet Union was at its greatest power.

de Sovietunie het machtigste was.

An analogue would be the growth of bacteria in a petri dish.

Een analoog voorbeeld is de groei van bacteriën in een petrischaaltje.

These rapid collapses are especially likely where there's

Zulke snelle ondergangen zijn vooral te verwachten bij

a mismatch between available resources and resource consumption,

een verkeerde verhouding tussen de beschikbare levensbronnen en hun consumptie,

or a mismatch between economic outlays and economic potential.

of tussen economische plannen en economisch potentieel.

In a petri dish, bacteria grow. Say they double every generation,

In een petrischaaltje groeien bacteriën. Veronderstel dat ze elke generatie hun aantal verdubbelen,

and five generations before the end the petri dish is 15/16ths empty,

en vijf generaties vóór het einde is het petrischaaltje voor 15/16de leeg,

and then the next generation's 3/4ths empty, and the next generation

en bij de volgende generatie is het voor 3/4de leeg, en

half empty. Within one generation after the petri dish still

bij de volgende half leeg. Binnen één generatie nadat het petrischaaltje nog

being half empty, it is full. There's no more food and the bacteria have collapsed.

half leeg was, is het helemaal vol. Er is geen voedsel meer en de bacteriën vergaan.

So, this is a frequent theme:

Dus, het is een terugkerend thema dat beschavingen

societies collapse very soon after reaching their peak in power.

erg snel na hun hoogtepunt in elkaar klappen.

What it means to put it mathematically is that, if you're concerned

Dit betekent in wiskundige termen dat, als je bezorgd bent om een hedendaagse beschaving, je niet naar de waarde

about a society today, you should be looking not at the value

Dit betekent in wiskundige termen dat, als je bezorgd bent om een hedendaagse beschaving, je niet naar de waarde

of the mathematical function -- the wealth itself -- but you should

van de wiskundige functie moet kijken, de welvaart zelf,

be looking at the first derivative and the second derivatives

maar naar de eerste en de tweede afgeleide van de functie.

of the function. That's one general theme. A second general theme

Dat is één algemeen thema. Een tweede algemeen thema

is that there are many, often subtle environmental factors that make

is dat er vele, meestal subtiele milieufactoren zijn die sommige

some societies more fragile than others. Many of those factors

beschavingen fragieler maken dan andere, en vele van deze factoren

are not well understood. For example, why is it that in the Pacific,

begrijpen we nog niet ter dege. Bijvoorbeeld, waarom is het zo dat,

of those hundreds of Pacific islands, why did Easter Island end up as

van al die honderden Pacifische eilanden, het Paaseiland

the most devastating case of complete deforestation?

de meest vernietigende, totale ontbossing kende?

It turns out that there were about nine different environmental

Er waren ongeveer negen verschillende milieufactoren,

factors -- some, rather subtle ones -- that were working against

sommige erg subtiel, die tegen de Paaseilanders werkten,

the Easter Islanders, and they involve fallout of volcanic tephra,

zoals bijvoorbeeld neerslag van vulkanisch as,

latitude, rainfall. Perhaps the most subtle of them

breedtegraad, regen. De meest subtiele is misschien nog

is that it turns out that a major input of nutrients

de grote toevoer van

which protects island environments in the Pacific is from

voedingsstoffen die het milieu van de Pacifische eilanden beschermt, afkomstig van

the fallout of continental dust from central Asia.

de droge neerslag van continentaal stof van centraal Azië.

Easter, of all Pacific islands, has the least input of dust

Van alle Pacifische eilanden heeft Paaseiland de minste aanvoer van stof

from Asia restoring the fertility of its soils. But that's

uit Azië die de vruchtbaarheid van zijn gronden herstelt. Maar

a factor that we didn't even appreciate until 1999.

dit is een factor die we niet eens ontdekt hadden voor 1999. Dus,

So, some societies, for subtle environmental reasons,

sommige beschavingen zijn door subtiele milieufactoren

are more fragile than others. And then finally,

fragieler dan andere. En dan ten slotte,

another generalization. I'm now teaching a course

nog een generalisatie. Omdat ik nu lesgeef

at UCLA, to UCLA undergraduates, on these collapses

aan bachelorstudenten van UCLA over deze teloorgang van beschavingen.

of societies. What really bugs my UCLA undergraduate students is,

van beschavingen. Wat mijn bachelorstudenten van UCLA het meeste verwondert, is:

how on earth did these societies not see what they were doing?

waarom zagen deze beschavingen niet in wat ze aan het doen waren?

How could the Easter Islanders have deforested their environment?

Hoe konden de Paaseilanders hun eigen omgeving totaal ontbossen?

What did they say when they were cutting down the last palm tree?

Wat zegden ze toen ze de laatste palmboom neerhaalden?

Didn't they see what they were doing? How could societies

Zagen ze niet wat ze deden? Waarom merkten ze

not perceive their impacts on the environments and stop in time?

hun invloed op het milieu niet op en stopten ze niet gewoon?

And I would expect that, if our human civilization carries on,

En ik vermoed dat, als onze menselijke beschaving zo voort gaat,

then maybe in the next century people will be asking,

men in de volgende eeuw misschen de vraag zou stellen:

why on earth did these people today in the year 2003 not see

waarom zagen de mensen in het jaar 2003 de overduidelijke

the obvious things that they were doing and take corrective action?

dingen die ze deden niet in, en stelden ze hun acties niet bij?

It seems incredible in the past. In the future, it'll seem

Het lijkt ongelooflijk in het verleden.

incredible what we are doing today. And so I've been

In de toekomst zal het ongelooflijk lijken waar wij vandaag

trying to develop a hierarchical set of considerations

mee bezig zijn. En daarom heb ik geprobeerd om een hierarchische set van overwegingen

about why societies fail to solve their problems --

te ontwikkelen over waarom beschavingen falen hun problemen op te lossen.

why they fail to perceive the problems or, if they perceive them,

Waarom ze hun problemen niet opmerken, of als ze dat toch doen, waarom ze er niet in slagen ze aan te pakken? Of, als ze ze niet konden aanpakken,

why they fail to tackle them. Or, if they tackle them,

Waarom ze hun problemen niet opmerken, of als ze dat toch doen, waarom ze er niet in slagen ze aan te pakken? Of, als ze ze niet konden aanpakken,

why do they fail to succeed in solving them?

waarom het niet lukte ze op te lossen?

I'll just mention two generalizations in this area.

Ik zal hierover twee generalisaties voorleggen. Eén garantie voor

One blueprint for trouble, making collapse likely,

voor problemen die een ondergang veroorzaken,

is where there is a conflict of interest between the short-term

is als er zich een belangenconflict voordoet tussen

interest of the decision-making elites and the long-term

het korte termijn belang van de beslissende elite en het lange termijn belang

interest of the society as a whole, especially if the elites

van de hele gemeenschap, vooral als de elite in staat is

are able to insulate themselves from the consequences

om zichzelf te vrijwaren van

of their actions. Where what's good in the short run for the elite

de gevolgen van hun acties. Als korte termijn voordelen voor de elite nadelig zijn voor

is bad for the society as a whole, there's a real risk of the elite

de hele gemeenschap, bestaat er een reëel risico dat de elite dingen besluit die de gemeenschap

doing things that would bring the society down in the long run.

op lange termijn zuur opbreken.

For example, among the Greenland Norse --

Bijvoorbeeld bij de Groenlandse Noormannen --

a competitive rank society -- what the chiefs really wanted

met hun competitieve rangorde -- wat elke hoofdman eigenlijk wou,

is more followers and more sheep and more resources

waren meer volgelingen, meer schapen

to outcompete the neighboring chiefs. And that led the chiefs

en meer grondstoffen om de naburige hoofdmannen te overtreffen.

to do what's called flogging the land: overstocking the land,

En dat bracht de hoofdmannen ertoe om aan gronduitbuiting te doen:

forcing tenant farmers into dependency. And that made

té intensieve veehouderij, om de boerderijen van hen afhankelijk te maken.

the chiefs powerful in the short run,

En dat gaf de hoofdmannen macht op korte termijn, maar zorgde voor

but led to the society's collapse in the long run.

de ondergang van de beschaving op lang termijn.

Those same issues of conflicts of interest are acute

Eenzelfde soort belangenconflicten spelen ook in de

in the United States today. Especially because

Verenigde Staten vandaag. Vooral omdat de besluitvormers

the decision makers in the United States are frequently

in de Verenigde Staten meestal in staat zijn om zichzelf te vrijwaren

able to insulate themselves from consequences

van de gevolgen door in omheinde

by living in gated compounds, by drinking bottled water

woningen te leven, flessenwater

and so on. And within the last couple of years,

te drinken, enzovoorts. En in de laatste paar jaar was het duidelijk

it's been obvious that the elite in the business world

dat de elite in de zakenwereld terecht bemerkte dat ze hun korte termijn

correctly perceive that they can advance

belangen naar voren konden schuiven

their short-term interest by doing things that are

door dingen te doen die goed zijn voor zichzelf,

good for them but bad for society as a whole,

maar slecht voor de gemeenschap

such as draining a few billion dollars out of Enron

in het algemeen zoals een aantal miljarden dollar ontfutselen aan Enron

and other businesses. They are quite correct

en andere bedrijven. Ze hebben het zeker bij het rechte eind

that these things are good for them in the short term,

dat deze dingen op korte termijn goed voor hen zijn, maar slecht voor

although bad for society in the long term.

de gemeenschap op lange termijn.

So, that's one general conclusion about why societies

Goed, dat was één algemene conclusie over waarom beschavingen

make bad decisions: conflicts of interest.

slechte beslissingen maken: belangenconflicten. En de andere generalisatie

And the other generalization that I want to mention

die ik wil vernoemen is dat het

is that it's particularly hard for a society to make

heel erg moeilijk is voor een beschaving

quote-unquote good decisions when there is a conflict involving

om goede beslissingen te nemen als er een conflict heerst tussen belangrijke waarden

strongly held values that are good in many circumstances

die goed zijn in veel omstandigheden maar slecht in

but are poor in other circumstances. For example,

andere omstandigheden. Bijvoorbeeld:

the Greenland Norse, in this difficult environment,

de Groenlandse Noormannen werden in hun harde omgeving

were held together for four-and-a-half centuries

samengehouden voor vierenhalf eeuwen

by their shared commitment to religion,

door hun toewijding aan religie en

and by their strong social cohesion. But those two things --

hun sterke sociale samenhang. Maar deze twee dingen -- religieuze toewijding en

commitment to religion and strong social cohesion --

sterke sociale samenhang --

also made it difficult for them to change at the end

maakten het hen ook lastig om te veranderen

and to learn from the Inuit. Or today -- Australia.

en te leren van de Inuit. Of neem hedendaags Australië.

One of the things that enabled Australia to survive

Eén van de zaken die Australië deed overleven

in this remote outpost of European civilization

in dit geïsoleerde stuk Europese beschaving

for 250 years has been their British identity.

voor 250 jaar, was hun Britse identiteit.

But today, their commitment to a British identity

Maar vandaag zorgt hun verbintenis met de Britse identiteit

is serving Australians poorly in their need to adapt

ervoor dat de Australiërs moeilijkheden hebben zich aan te passen

to their situation in Asia. So it's particularly difficult

aan hun situatie in Azië. Dus het is vooral moeilijk

to change course when the things that get you in trouble

van koers te veranderen wanneer de dingen die je in de problemen brengen

are the things that are also the source of your strength.

tevens de dingen zijn die aan de basis van je succes liggen.

What's going to be the outcome today?

Wat zal het resulaat zijn vandaag?

Well, all of us know the dozen sorts of ticking time bombs

Wel, iedereen kent de talrijke tikkende tijdbommen

going on in the modern world, time bombs that have fuses

in de huidige wereld. Tijdbommen waarvan de ontsteking binnen een aantal decennia

of a few decades to -- all of them, not more than 50 years,

staat te gebeuren -- stuk voor stuk, binnen de 50 jaar,

and any one of which can do us in; the time bombs of water,

en die ons allemaal de das kunnen omdoen. De tijdbom van water,

of soil, of climate change, invasive species,

van grond, van klimaatverandering, invasieve soorten,

the photosynthetic ceiling, population problems, toxics, etc., etc. --

het fotosyntetisch plafond, overbevolking, giftige stoffen, enzoverder, enzovoorts --

listing about 12 of them. And while these time bombs --

om er ongeveer 12 te noemen. En terwijl deze tijdbommen tikken --

none of them has a fuse beyond 50 years, and most of them

geen enkele zal later dan binnen 50 jaar ontploffen, en de meeste

have fuses of a few decades -- some of them, in some places,

binnen een aantal decennia -- zullen sommige op sommige plaatsen

have much shorter fuses. At the rate at which we're going now,

nog veel vroeger ontploffen. Als het huidige tempo behouden blijft,

the Philippines will lose all its accessible loggable forest

zullen de Filipijnen al hun toegankelijke, te kappen bos verliezen binnen vijf jaar.

within five years. And the Solomon Islands are only

En de Solomoneilanden zijn slechts

one year away from losing their loggable forest,

één jaar verwijderd van het verlies van hun te kappen bos,

which is their major export. And that's going to be spectacular

exportproduct. En dat zal gegarandeerd

for the economy of the Solomons. People often ask me,

spectaculair zijn voor de economie op de Solomoneilanden. Mensen vragen me dikwijls:

Jared, what's the most important thing that we need to do

Jared, wat is het belangrijkste dat we kunnen

about the world's environmental problems?

doen aan de milieuproblemen in de wereld?

And my answer is, the most important thing we need to do

En mijn antwoord is, het belangrijkste is dat we vergeten

is to forget about there being any single thing that is

dat er slechts één ding het meest belangrijke zou zijn

the most important thing we need to do.

om te doen.

Instead, there are a dozen things, any one of which could do us in.

In plaats daarvan zijn er een dozijn dingen die ons allemaal naar de haaien kunnen

And we've got to get them all right, because if we solve 11,

helpen. En we moeten ze allemáál aanpakken, want als we er 11 oplossen,

we fail to solve the 12th -- we're in trouble. For example,

en we mislukken in het 12de, hebben we een probleem. Bijvoorbeeld,

if we solve our problems of water and soil and population,

Als we onze problemen van water en grond en overbevolking oplossen,

but don't solve our problems of toxics, then we are in trouble.

maar we lossen het probleem van giftige stoffen niet op, dan hebben we een probleem.

The fact is that our present course is a non-sustainable course,

Het feit is dat onze huidige koers niet duurzaam is,

which means, by definition, that it cannot be maintained.

wat per definitie betekent dat we die koers niet kunnen aanhouden.

And the outcome is going to get resolved within a few decades.

En het resultaat zal te zien zijn binnen een aantal decennia.

That means that those of us in this room who are less than

Dat betekent dat diegenen in deze zaal die jonger zijn dan

50 or 60 years old will see how these paradoxes are resolved,

50 of 60 jaar, zullen zien hoe deze paradoxen worden opgelost,

and those of us who are over the age of 60 may not see

en diegenen die ouder zijn dan 60 zullen misschien niet

the resolution, but our children and grandchildren certainly will.

de oplossing zien, maar onze kinderen en kleinkinderen zeker wel.

The resolution is going to achieve either of two forms:

De oplossing zal één van deze

either we will resolve these non-sustainable time-fuses

twee vormen aannemen: ofwel zullen we deze niet-duurzame tijdbommen oplossen

in pleasant ways of our own choice by taking remedial action,

op aangename manieren die we zelf kiezen door remediërende acties te ondernemen,

or else these conflicts are going to get settled

ofwel zullen deze conflicten beslist worden

in unpleasant ways not of our choice -- namely, by war,

op onaangename wijze waar we niet zelf voor kiezen -- namelijk oorlog,

disease or starvation. But what's for sure is that our

ziekte of honger. Maar, één ding is zeker:

non-sustainable course will get resolved in one way or another

onze niet-duurzame koers zal op één of andere manier opgelost worden

in a few decades. In other words, since the theme of this session

in een aantal decennia. Met andere woorden, omdat het thema van

is choices, we have a choice. Does that mean that we should

deze sessie 'keuzes' is, hebben we een keuze. Betekent dit dat

get pessimistic and overwhelmed? I draw the reverse conclusion.

we pessimistisch moeten worden en overweldigd? Ik concludeer het tegenovergestelde.

The big problems facing the world today are not at all

De grote problemen voor de wereld van vandaag, zijn helemaal

things beyond our control. Our biggest threat is not an asteroid

geen dingen die niet onder onze controle zijn. Onze grootste bedreiging is niet een

about to crash into us, something we can do nothing about.

asteroïde die op de aarde botst, iets waar we niets kunnen aan doen.

Instead, all the major threats facing us today are problems

Eerder, alle onze grote hedendaagse bedreigingen zijn problemen

entirely of our own making. And since we made the problems,

die we helemaal zelf gecreëerd hebben. En omdat we ze zelf gemaakt hebben,

we can also solve the problems. That then means that it's

kunnen we ze ook zelf oplosen. Dat betekent dan dat we volledig

entirely in our power to deal with these problems.

bij machte zijn om met deze problemen om te gaan.

In particular, what can all of us do? For those of you

In het bijzonder, wat kan ieder van ons doen? Voor hen die

who are interested in these choices, there are lots of things

zich in deze keuzes interesseren, zijn er veel dingen die

you can do. There's a lot that we don't understand,

je kan doen. Er is veel dat we nog niet begrijpen,

and that we need to understand. And there's a lot that

en dat we moeten begrijpen. En er is veel dat

we already do understand, but aren't doing, and that

we wel al begrijpen, maar nog niet doen, en dat

we need to be doing. Thank you.

we echt moeten doen. Dankuwel.

(Applause)

[Applaus]