Why societies collapse | Jared Diamond

Translator: Heartfelt Grace Reviewer: Sarinee Achavanuntakul

I think all of us have been interested, at one time or another,

ผมว่าพวกเราทุกคนมีความสนใจ ไม่ช่วงใดก็ช่วงหนึ่ง

in the romantic mysteries of all those societies that collapsed,

ในความลึกลับโรแมนติกของอารยธรรมต่างๆ ที่ล่มสลายไป

such as the classic Maya in the Yucatan, the Easter Islanders,

อย่างชนเผ่ามายาโบราณ ชนเผ่ายูคาตาน ชาวเกาะอีสเตอร์

the Anasazi, Fertile Crescent society, Angor Wat, Great Zimbabwe

ชนเผ่าอนาซาซี ชนเผ่าแถบลุ่มน้ำไทกรีส-ยูเครตีส ชาวนครวัด ชาวซิมบับเวโบราณ

and so on. And within the last decade or two,

และอื่นๆ อีกมากมาย และในช่วงหนึ่งหรือสองทศวรรษที่ผ่านมา

archaeologists have shown us that there were environmental problems

นักโบราณคดีชี้ให้เราเห็นว่า ปัญหาสิ่งแวดล้อม

underlying many of these past collapses.

อยู่เบื้องหลังการล่มสลายของอารยธรรมโบราณหลายแห่ง

But there were also plenty of places in the world

แต่ก็มีอีกมากมายหลายแห่งในโลก

where societies have been developing for thousands of years

ที่อารยธรรมมีวิวัฒนาการมาเป็นพันๆ ปี

without any sign of a major collapse,

โดยไม่มีทีท่าว่าจะล่มสลายหายสูญไปไหน

such as Japan, Java, Tonga and Tikopea. So evidently, societies

เป็นต้นว่า ญี่ปุ่น ชวา ตองกา และ ทิโคเปีย ดังนั้นจากหลักฐานแล้ว อารยธรรม

in some areas are more fragile than in other areas.

ในบางพื้นที่จะมีความเปราะบางมากกว่าพื้นที่อื่นๆ

How can we understand what makes some societies more fragile

เราจะทำความเข้าใจได้อย่างไรว่า อะไรทำให้อารยธรรมบางแห่งมีความเปราะบาง

than other societies? The problem is obviously relevant

มากกว่าอารยธรรมอื่น? ปัญหานี้มีความเชื่อมโยงอย่างชัดเจน

to our situation today, because today as well, there are

กับสภาพสังคมของเราในปัจจุบัน เพราะว่าทุกวันนี้

some societies that have already collapsed, such as Somalia

สังคมบางแห่งได้ล่มสลายลงแล้ว อย่างเช่น โซมาเลีย

and Rwanda and the former Yugoslavia. There are also

รวันดา กับ ยูโกสลาเวียเดิม แล้วยังมี

societies today that may be close to collapse, such as Nepal, Indonesia and Columbia.

สังคมในปัจจุบันที่ใกล้จะล่มสลาย เช่น เนปาล อินโดนีเซีย และโคลอมเบีย

What about ourselves?

แล้วพวกเราล่ะ?

What is there that we can learn from the past that would help us avoid

มีอะไรที่เราจะเรียนรู้จากอดีต ที่จะช่วยให้เราหลีกเลี่ยง

declining or collapsing in the way that so many past societies have?

ความเสื่อมถอยและการล่มสลายในลักษณะเดียวกันกับอารยธรรมมากมายในอดีต?

Obviously the answer to this question is not going

ชัดเจนอยู่แล้วว่า คำตอบของปัญหาข้อนี้ย่อมจะ

to be a single factor. If anyone tells you that there is a single-factor

ไม่ได้มาจากปัจจัยเพียงปัจจัยเดียว ถ้ามีใครบอกเราว่ามีปัจจัยเพียงหนึ่งเดียวที่

explanation for societal collapses, you know right away

อธิบายปรากฏการณ์การล่มสลายของอารยธรรม เราก็รู้ทันทีเลยว่า

that they're an idiot. This is a complex subject.

คนที่พูดอย่างนั้นบ้องตื้น เรื่องนี้สลับซับซ้อน

But how can we make sense out of the complexities of this subject?

แต่ว่าเราจะทำความเข้าใจกับความสลับซับซ้อนได้ยังไง?

In analyzing societal collapses, I've arrived at a

ในการวิเคราะห์การล่มสลายของอารยธรรม ผมสรุปผลศึกษาได้เป็น

five-point framework -- a checklist of things that I go through

"กรอบคิดห้าปัจจัย (five-point framework)" ซึ่งเป็นรายการของสิ่งที่ผมวิเคราะห์

to try and understand collapses. And I'll illustrate that five-point

และพยายามเข้าใจการล่มสลาย ผมจะอธิบายกรอบคิด

framework by the extinction of the Greenland Norse society.

ห้าปัจจัยที่ว่านี้ โดยยกตัวอย่างการสูญสิ้นของสังคมชนเผ่านอร์สแห่งกรีนแลนด์

This is a European society with literate records,

สังคมอารยะในยุโรปซึ่งมีหลักฐานเป็นการจดบันทึก

so we know a good deal about the people and their motivation.

ดังนั้น เรารู้พอสมควรทีเดียวเกี่ยวกับลักษณะของผู้คนและแรงจูงใจของพวกเขา

In AD 984 Vikings went out to Greenland, settled Greenland,

ใน ค.ศ.984 (พ.ศ.1527) พวกไวกิ้งเดินทางไปตั้งรกรากที่กรีนแลนด์

and around 1450 they died out -- the society collapsed,

และประมาณปี 1450 (พ.ศ.1993) ชาติพันธุ์ไวกิ้งก็สูญสิ้นไป อารยธรรมล่มสลาย

and every one of them ended up dead.

ตายหมดทุกคนไม่มีเหลือ

Why did they all end up dead? Well, in my five-point framework,

เหตุใดพวกเขาจึงตายหมด? ในกรอบคิดห้าปัจจัยของผม

the first item on the framework is to look for human impacts

ปัจจัยแรกในกรอบคิดคือต้องมองหาผลกระทบที่มนุษย์ก่อ

on the environment: people inadvertently destroying the resource

ต่อสิ่งแวดล้อม คนเราทำลายทรัพยากรโดยไม่ได้เจตนา

base on which they depend. And in the case of the Viking Norse,

ขึ้นอยู่กับว่าเราจำเป็นต้องใช้อะไรครับ และในกรณีของพวกนอร์สไวกิ้ง

the Vikings inadvertently caused soil erosion and deforestation,

พวกเขาก่อให้เกิดการกัดเซาะหน้าดินและการทำลายป่า โดยไม่ได้เจตนา

which was a particular problem for them because

ซึ่งเป็นปัญหาจำเพาะเจาะจงสำหรับพวกเขาอันเนื่องมาจากว่า

they required forests to make charcoal, to make iron.

พวกเขาต้องมีป่าไม้เพื่อทำถ่านที่ใช้ในการหลอมเหล็ก

So they ended up an Iron Age European society, virtually

ท้ายสุดพวกเขาก็เลยกลายเป็นอารยธรรมยุโรปในยุคเหล็กที่แทบจะ

unable to make their own iron. A second item on my checklist is

ไม่สามารถหลอมเหล็กได้เอง ปัจจัยที่สองในรายการของผมคือ

climate change. Climate can get warmer or colder or dryer or wetter.

การเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ อากาศอาจมีสภาพร้อนขึ้น เย็นลง แห้งลง หรือชื้นขึ้นก็ได้

In the case of the Vikings -- in Greenland, the climate got colder

ในกรณีของพวกไวกิ้งในกรีนแลนด์ สภาพภูมิอากาศเย็นลง

in the late 1300s, and especially in the 1400s. But a cold climate

ในช่วงปลายศตวรรษที่ 14 และโดยเฉพาะในช่วงศตวรรษที่ 15 แต่อากาศหนาวเย็น

isn't necessarily fatal, because the Inuit -- the Eskimos inhabiting

ก็ไม่จำเป็นว่าจะสาหัสสากรรจ์ เพราะพวกอินูอิต คือ พวกเอสกิโมที่อาศัยอยู่ใน

Greenland at the same time -- did better, rather than worse,

กรีนแลนด์ในช่วงเวลาเดียวกัน กลับมีชีวิตดีขึ้นแทนที่จะแย่ลง

with cold climates. So why didn't the Greenland Norse as well?

ในสภาพอากาศหนาวเย็น ถ้างั้น ทำไมชาวนอร์สแห่งกรีนแลนด์ถึงไม่ดีขึ้นด้วยล่ะ?

The third thing on my checklist is relations with neighboring

ปัจจัยที่สามในรายการของผมคือ ความสัมพันธ์กับอารยธรรมรอบข้าง

friendly societies that may prop up a society. And if that

ที่มีความเป็นมิตรต่อกันซึ่งอาจอุปถัมภ์ค้ำจุนซึ่งกันและกัน และถ้าการ

friendly support is pulled away, that may make a society

อุปถัมภ์ค้ำจุนตรงนั้นหายไป ก็อาจทำให้อารยธรรมนั้น

more likely to collapse. In the case of the Greenland Norse,

มีแนวโน้มสูงขึ้นที่จะล่มสลาย ในกรณีของชนเผ่านอร์สแห่งกรีนแลนด์

they had trade with the mother country -- Norway --

พวกเขาค้าขายกับประเทศแม่ ก็คือ นอร์เวย์

and that trade dwindled: partly because Norway got weaker,

ต่อมาการค้าหดตัวลง ส่วนหนึ่งเป็นเพราะนอร์เวย์อ่อนแอลง

partly because of sea ice between Greenland and Norway.

ส่วนหนึ่งเป็นเพราะมีทะเลน้ำแข็งคั่นกลางระหว่างกรีนแลนด์กับนอร์เวย์

The fourth item on my checklist is relations with hostile societies.

ปัจจัยที่สี่ในรายการของผมก็คือ ความสัมพันธ์กับอารยธรรมที่เป็นปรปักษ์

In the case of Norse Greenland, the hostiles were the Inuit --

ในกรณีของเผ่านอร์สแห่งกรีนแลนด์ คู่อริก็คือพวกอินูอิต

the Eskimos sharing Greenland -- with whom the Norse

ชาวเอสกิโมที่แบ่งกันอยู่ในพื้นที่กรีนแลนด์ที่ชาวนอร์ส

got off to bad relationships. And we know that the Inuit

ไม่ได้มีสัมพันธ์อันดีด้วยเลย และเรารู้กันอยู่ว่าชาวอินูอิต

killed the Norse and, probably of greater importance,

ฆ่าพวกนอร์ส และที่อาจสำคัญยิ่งไปกว่านั้นก็คือ ชาวอินูอิต

may have blocked access to the outer fjords, on which

อาจจะปิดกั้นทางออกสู่ฟยอร์ด (fjord) ด้านนอก

the Norse depended for seals at a critical time of the year.

ซึ่งพวกนอร์สจำเป็นต้องไปจับแมวน้ำในช่วงวิกฤตในแต่ละปี

And then finally, the fifth item on my checklist is the political,

ท้ายที่สุด ปัจจัยที่ห้าในรายการของผมคือ ปัจจัยทางการเมือง

economic, social and cultural factors in the society that make it

เศรษฐกิจ สังคม และวัฒนธรรม ที่จะมีผลไม่มากก็น้อยต่อความสามารถของ

more or less likely that the society will perceive and solve its

แต่ละอารยธรรมในการรับรู้เข้าใจและป้องกันแก้ไข

environmental problems. In the case of the Greenland Norse,

ปัญหาสิ่งแวดล้อมที่เผชิญ ในกรณีของชาวนอร์สแห่งกรีนแลนด์

cultural factors that made it difficult for them

ปัจจัยทางวัฒนธรรมที่ไม่เอื้อให้พวกเขา

to solve their problems were: their commitments to a

แก้ไขปัญหาเอาเสียเลย ก็คือ พันธกิจที่พวกเขามีต่อ

Christian society investing heavily in cathedrals; their being

สังคมคริสเตียนที่จะต้องทุ่มทุนมหาศาลในการสร้างโบสถ์วิหาร การที่พวกเขาเป็น

a competitive-ranked chiefly society; and their scorn for the Inuit,

สังคมที่แก่งแย่งชิงดีชิงเด่นกัน และความดูถูกเหยียดหยามที่พวกเขามีต่อพวกอินูอิต

from whom they refused to learn. So that's how the five-part

ทำให้พวกเขาปฏิเสธที่จะเรียนรู้จากพวกอินูอิต ทั้งหมดนี้คือคำอธิบายของกรอบคิด

framework is relevant to the collapse and eventual extinction of the Greenland Norse.

ห้าปัจจัยว่าด้วยการล่มสลายและสุดท้ายก็สูญพันธุ์ของชาวเผ่านอร์สแห่งกรีนแลนด์

What about a society today?

แล้วสังคมทุกวันนี้ล่ะครับ?

For the past five years, I've been taking my wife and kids to

ตลอดห้าปีที่ผ่านมา ผมพาภรรยากับลูกๆ ไป

Southwestern Montana, where I worked as a teenager

รัฐมอนทานาตอนตะวันตกเฉียงใต้ ที่ผมเคยทำงานตอนเป็นวัยรุ่น

on the hay harvest. And Montana, at first sight, seems

เป็นคนเก็บเกี่ยวฟาง รัฐมอนทานาดูเผินๆ เหมือน

like the most pristine environment in the United States.

จะเป็นที่ๆ สิ่งแวดล้อมบริสุทธิ์ที่สุดในสหรัฐอเมริกา

But scratch the surface, and Montana suffers from serious problems.

แต่ถ้าดูกันลึกๆ แล้ว มอนทานาเดือดร้อนแสนสาหัสจากปัญหาหนัก

Going through the same checklist: human environmental impacts?

มาไล่เรียงดูรายการอันเดิมนะครับ ข้อแรก ผลกระทบของมนุษย์ต่อสิ่งแวดล้อม

Yes, acute in Montana. Toxic problems from mine waste

สาหัสมากในมอนทานา ปัญหาสารพิษจากขยะปฏิกูลจากเหมือง

have caused damage of billions of dollars.

ก่อเกิดความสูญเสียหลายพันล้านดอลลาร์ (หลายหมื่นล้านบาท)

Problems from weeds, weed control, cost Montana nearly

ปัญหาจากวัชพืช การควบคุมวัชพืช ทำให้มอนทานาสูญเสียคิดเป็นมูลค่าเกือบ

200 million dollars a year. Montana has lost agricultural areas

200 ล้านดอลลาร์ต่อปี (หกพันล้านบาท) การสูญเสียพื้นที่เกษตรกรรม

from salinization, problems of forest management,

จากกระบวนการสะสมเกลือในดิน (salinization) ปัญหาการจัดการป่าไม้

problems of forest fires. Second item on my checklist:

ปัญหาไฟป่า ทีนี้ ปัจจัยที่สองในรายการของผม

climate change. Yes -- the climate in Montana is getting warmer

การเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ ใช่แล้วครับ อากาศในมอนทานาร้อนขึ้น

and drier, but Montana agriculture depends especially on irrigation

และแห้งกว่าเดิม แต่การเกษตรในมอนทานาต้องพึ่งพาระบบทดน้ำ

from the snow pack, and as the snow is melting -- for example,

ที่มาจากการทับถมของหิมะ และเมื่อหิมะละลาย ยกตัวอย่างนะครับ

as the glaciers in Glacier National Park are disappearing --

เมื่อธารน้ำแข็งในอุทยานแห่งชาติเกลเชอร์กำลังละลาย

that's bad news for Montana irrigation agriculture.

มันก็เป็นข่าวร้ายสำหรับเกษตรกรรมที่พึ่งการทดน้ำจากหิมะในมอนทานา

Third thing on my checklist: relations with friendlies

ปัจจัยที่สามในรายการของผม ความสัมพันธ์กับเพื่อนบ้านที่เป็นมิตร

that can sustain the society. In Montana today, more than half of

ที่ช่วยให้สังคมยั่งยืน มอนทานาทุกวันนี้ มากกว่าครึ่งของ

the income of Montana is not earned within Montana,

รายได้ไม่ได้มาจากภายในรัฐมอนทานาเอง

but is derived from out of state: transfer payments from

แต่มาจากนอกรัฐ เป็นเงินโอนมาจาก

social security, investments and so on --

ประกันสังคม จากการลงทุน และอะไรต่างๆ

which makes Montana vulnerable to the rest of the United States.

เป็นผลให้มอนทานามีความอ่อนไหวต่อรัฐอื่นในสหรัฐฯ

Fourth: relations with hostiles. Montanans have the same problems

ปัจจัยที่สี่ ความสัมพันธ์กับปรปักษ์ มอนทานามีปัญหาแบบเดียวกัน

as do all Americans, in being sensitive to problems

กับชาวอเมริกันทั้งหมดที่อ่อนไหวต่อปัญหา

created by hostiles overseas affecting our oil supplies,

จากประเทศโพ้นทะเลที่เป็นศัตรู ส่งผลกระทบต่ออุปทานน้ำมัน

and terrorist attacks. And finally, last item on my checklist:

และการโจมตีของผู้ก่อการร้าย และท้ายสุด ปัจจัยสุดท้ายในรายการของผม

question of how political, economic, social, cultural attitudes

คือประเด็นที่ว่า ทัศนคติทางการเมือง เศรษฐกิจ สังคม วัฒนธรรม

play into this. Montanans have long-held values, which today

มีส่วนอย่างไร มอนทานายึดถือค่านิยมหลายอย่างมายาวนานซึ่งทุกวันนี้

seem to be getting in the way of their solving their own problems.

ดูเหมือนจะกลายเป็นอุปสรรคในการแก้ไขปัญหาของพวกเขาเอง

Long-held devotion to logging and to mines and to agriculture,

ความทุ่มเทที่สืบทอดมายาวนานต่อการทำไม้ เหมืองแร่ และเกษตรกรรม

and to no government regulation; values that worked well

และการต่อต้านการกำกับดูแลใดๆ จากรัฐ ค่านิยมที่ใช้ได้ดี

in the past, but they don't seem to be working well today.

ในอดีต แต่ดูเหมือนจะใช้การไม่ได้แล้วในปัจจุบัน

So, I'm looking at these issues of collapses

ผมจึงมาศึกษาประเด็นพวกนี้ในการล่มสลาย

for a lot of past societies and for many present societies.

ของสังคมในอดีตหลายแห่ง และสังคมปัจจุบันอีกจำนวนมาก

Are there any general conclusions that arise?

ดูว่าจะมีข้อสรุปร่วมกันบ้างไหม?

In a way, just like Tolstoy's statement about every unhappy marriage

แง่หนึ่งคงคล้ายกับคำกล่าวของตอลสตอยเกี่ยวกับชีวิตสมรสที่ปราศจากความสุข

being different, every collapsed or endangered society is different --

สังคมแต่ละสังคมแตกต่างกัน ดังนั้นสังคมที่ล่มสลายหรือใกล้ล่มทุกสังคมจึงแตกต่างกัน --

they all have different details. But nevertheless, there are certain

มีรายละเอียดที่แตกต่างกันไป แต่อย่างไรก็ดี มีรูปแบบร่วมบางอย่าง

common threads that emerge from these comparisons

ที่เหมือนกัน รูปแบบที่ปรากฏจากการเปรียบเทียบ

of past societies that did or did not collapse

สังคมในอดีตที่บ้างก็ล่มสลายไปแล้ว บ้างยังคงอยู่

and threatened societies today. One interesting common thread

เปรียบเทียบกับสังคมปัจจุบันที่มีแนวโน้มจะล่มสลาย รูปแบบร่วมที่น่าสนใจอย่างหนึ่ง

has to do with, in many cases, the rapidity of collapse

ในหลายๆ กรณี คือเรื่องของความเร็วในการล่มสลาย

after a society reaches its peak. There are many societies

หลังจากที่สังคมไปถึงจุดสูงสุด หลายๆ สังคม

that don't wind down gradually, but they build up -- get richer

ไม่ล้มลงมาอย่างค่อยเป็นค่อยไป แต่จะก่อร่างสร้างตัว ร่ำรวย

and more powerful -- and then within a short time, within a few decades

ทรงอิทธิพลขึ้น แล้วต่อมา ภายในระยะเวลาสั้นๆ เพียงสองหรือสามทศวรรษ

after their peak, they collapse. For example,

หลังจากถึงจุดสูงสุด ก็ล่มสลายไปเลย ตัวอย่างได้แก่

the classic lowland Maya of the Yucatan began to collapse in the

ชาวมายาโบราณบริเวณที่ราบต่ำในยูคาตานเริ่มล่มสลายใน

early 800s -- literally a few decades after the Maya were building

ช่วงต้นศตวรรษที่ 9 เพียงสองถึงสามทศวรรษหลังจากที่ชาวมายาสร้าง

their biggest monuments, and Maya population was greatest.

อนุสรณ์สถานที่มหึมาที่สุดของพวกเขา และประชากรก็พุ่งถึงจุดสูงสุด

Or again, the collapse of the Soviet Union took place

หรืออีกตัวอย่างหนึ่งครับ การล่มสลายของสหภาพโซเวียตใช้เวลา

within a couple of decades, maybe within a decade, of the time

ภายในช่วงสองทศวรรษ อาจจะแค่ทศวรรษเดียว นับจากช่วงเวลา

when the Soviet Union was at its greatest power.

ที่สหภาพโซเวียตทรงอิทธิพลที่สุด

An analogue would be the growth of bacteria in a petri dish.

อุปมาเหมือนกับการเติบโตของแบคทีเรียในจานเพาะเชื้อ

These rapid collapses are especially likely where there's

การล่มสลายแบบล้มครืนเป็นไปได้สูงโดยเฉพาะในที่ๆ

a mismatch between available resources and resource consumption,

มีความไม่พอเหมาะพอดีระหว่างปริมาณทรัพยากรที่มีอยู่กับปริมาณการใช้ทรัพยากรนั้น

or a mismatch between economic outlays and economic potential.

หรือความไม่พอเหมาะพอดีระหว่าง ขนาด (outlay) กับ ศักยภาพ (potential) ของเศรษฐกิจ

In a petri dish, bacteria grow. Say they double every generation,

ในจานเพาะเชื้อ แบคทีเรียเพิ่มจำนวนขึ้น ตีว่าเพิ่มเป็นสองเท่าทุกชั่วอายุ

and five generations before the end the petri dish is 15/16ths empty,

ห้าชั่วอายุก่อนทุกอย่างที่จะจบสิ้น จานเพาะเชื้อมีที่ว่างถึง 15/16 ของจาน

and then the next generation's 3/4ths empty, and the next generation

พอชั่วอายุถัดมา มีที่ว่างเหลือ 3/4 และชั่วอายุต่อมา

half empty. Within one generation after the petri dish still

มีที่ว่างเหลือครึ่งหนึ่ง และอีกเพียงแค่ชั่วอายุเดียวหลังจากที่จานเพาะเชื้อยัง

being half empty, it is full. There's no more food and the bacteria have collapsed.

เหลือที่ว่างตั้งครึ่งหนึ่ง จานก็เต็ม ไม่มีอาหารอีกแล้วและแบคทีเรียก็ตายเกลี้ยง

So, this is a frequent theme:

นี่คือรูปแบบที่มีให้เห็นกันบ่อยๆ

societies collapse very soon after reaching their peak in power.

ที่สังคมล่มสลายถัดทันทีหลังจากไปถึงจุดที่ทรงอิทธิพลที่สุดแล้ว

What it means to put it mathematically is that, if you're concerned

ตีความหมายกันในทางคณิตศาสตร์ได้ว่า ถ้าเราเป็นกังวล

about a society today, you should be looking not at the value

กับสังคมเราทุกวันนี้ เราควรจะมองไม่ใช่ที่มูลค่าของ

of the mathematical function -- the wealth itself -- but you should

ฟังก์ชันทางคณิตศาสตร์หรือความร่ำรวย แต่ควรมอง

be looking at the first derivative and the second derivatives

ที่อนุพันธ์ชั้นแรกและอนุพันธ์ชั้นที่สอง

of the function. That's one general theme. A second general theme

ของฟังก์ชัน นี่คือสาระสำคัญร่วมประการแรกครับ สาระสำคัญร่วมประการที่สอง

is that there are many, often subtle environmental factors that make

คือ มีปัจจัยทางสิ่งแวดล้อมหลายๆ ปัจจัยและมักเป็นปัจจัยละเอียดอ่อนที่ทำให้

some societies more fragile than others. Many of those factors

บางสังคมมีความเปราะบางมากกว่าสังคมอื่น และปัจจัยหลายประการนั้น

are not well understood. For example, why is it that in the Pacific,

เราก็ยังไม่เข้าใจมันอย่างถ่องแท้ ตัวอย่างเช่นว่า ทำไมในมหาสมุทรแปซิฟิค

of those hundreds of Pacific islands, why did Easter Island end up as

จากเกาะเป็นร้อยๆ ในแปซิฟิค ทำไมเกาะอีสเตอร์จึงลงท้ายด้วยการเป็น

the most devastating case of complete deforestation?

กรณีที่หายนะที่สุดของการทำลายป่าชนิดเรียบเป็นหน้ากลอง?

It turns out that there were about nine different environmental

ปรากฏว่ามีปัจจัยทางสิ่งแวดล้อมที่ต่างกัน 9 อย่าง

factors -- some, rather subtle ones -- that were working against

บางปัจจัยมีความละเอียดอ่อนที่ต่างก็กีดขวาง

the Easter Islanders, and they involve fallout of volcanic tephra,

ชาวเกาะอีสเตอร์ ปัจจัยพวกนี้เกี่ยวกับการร่วงกระจายของเถ้าเทฟรา(tephra)จากภูเขาไฟ

latitude, rainfall. Perhaps the most subtle of them

ตำแหน่งละติจูด ปริมาณน้ำฝน บางที ปัจจัยที่ละเอียดอ่อนที่สุด

is that it turns out that a major input of nutrients

กลับกลายเป็นปัจจัยที่ว่า องค์ประกอบสำคัญของธาตุอาหาร

which protects island environments in the Pacific is from

ซึ่งช่วยปกป้องสิ่งแวดล้อมของเกาะในมหาสมุทรแปซิฟิคนั้นมาจาก

the fallout of continental dust from central Asia.

การร่วงกระจายของฝุ่นจากภาคพื้นทวีปที่มาจากเอเชียกลาง

Easter, of all Pacific islands, has the least input of dust

อีสเตอร์ ในบรรดาหมู่เกาะแปซิฟิคทั้งหมด ได้รับองค์ประกอบฝุ่นน้อยที่สุด

from Asia restoring the fertility of its soils. But that's

ที่มาจากเอเชียอันจะช่วยฟื้นฟูความอุดมสมบูรณ์ให้แก่ดิน แต่นั่นเป็น

a factor that we didn't even appreciate until 1999.

ปัจจัยที่เราไม่เคยคำนึงเลย จนกระทั่งมาถึงปี 1999 (พ.ศ.2542)

So, some societies, for subtle environmental reasons,

สรุปว่าอารยธรรมบางแห่ง อันเนื่องด้วยเหตุทางสภาวะแวดล้อมที่ละเอียดอ่อน

are more fragile than others. And then finally,

จะมีความเปราะบางมากกว่าแห่งอื่น และเราก็มาถึง

another generalization. I'm now teaching a course

ข้อสรุปร่วมอีกประการหนึ่ง เนื่องจากตอนนี้ผมสอนวิชาหนึ่ง

at UCLA, to UCLA undergraduates, on these collapses

ที่ยูซีแอลเอ (UCLA) ในระดับปริญญาตรี ว่าด้วยเรื่องการล่มสลาย

of societies. What really bugs my UCLA undergraduate students is,

ของอารยธรรม สิ่งที่รบกวนความคิดของนักศึกษา ป.ตรี ของผมที่ UCLA ก็คือ

how on earth did these societies not see what they were doing?

เป็นไปได้อย่างไรกันที่สังคมอารยะเหล่านี้จะมองไม่เห็นเชียวหรือว่ากำลังทำอะไรกันอยู่?

How could the Easter Islanders have deforested their environment?

เป็นไปได้อย่างไรที่ชาวเกาะอีสเตอร์ทำลายป่าของพวกเขาจนเกลี้ยง?

What did they say when they were cutting down the last palm tree?

พวกเขาจะพูดว่าไงนะตอนที่กำลังตัดต้นปาล์มต้นสุดท้าย?

Didn't they see what they were doing? How could societies

พวกเขามองไม่ออกเชียวหรือว่ากำลังทำอะไรกันอยู่? เป็นไปได้ไงที่สังคม

not perceive their impacts on the environments and stop in time?

มองไม่เห็นผลกระทบที่พวกเขาทำกับสิ่งแวดล้อม แล้วยุติการกระทำได้ทันกาล?

And I would expect that, if our human civilization carries on,

และผมคาดว่าถ้าอารยธรรมมนุษย์ของเราดำเนินต่อไป

then maybe in the next century people will be asking,

ตอนนั้น อาจจะเป็นศตวรรษหน้า ผู้คนก็จะถามว่า

why on earth did these people today in the year 2003 not see

ทำไมกันนะ ผู้คนวันนี้ในปี 2003 (พ.ศ.2546) ถึงได้มองไม่เห็น

the obvious things that they were doing and take corrective action?

สิ่งที่เด่นชัดที่พวกเขากำลังทำอยู่แล้วแก้ไขเสียให้ถูกต้อง?

It seems incredible in the past. In the future, it'll seem

ดูน่าเหลือเชื่อในอดีต ต่อไปในอนาคตก็จะดูน่าเหลือเชื่อ

incredible what we are doing today. And so I've been

ในสิ่งที่พวกเราทำอยู่ทุกวันนี้ ดังนั้นผมจึงได้

trying to develop a hierarchical set of considerations

พยายามพัฒนาชุดวิธีการคิดเชิงลำดับชั้น

about why societies fail to solve their problems --

ว่าด้วย ทำไมสังคมจึงประสบความล้มเหลวในการแก้ไขปัญหา

why they fail to perceive the problems or, if they perceive them,

ทำไมจึงไม่รับรู้ถึงปัญหา และถ้ารับรู้ถึงปัญหา

why they fail to tackle them. Or, if they tackle them,

ทำไมจึงรับมือกับปัญหาไม่ได้ หรือถ้ารับมือกับปัญหาไม่ได้

why do they fail to succeed in solving them?

ทำไมจึงประสบความล้มเหลวในการแก้ไขปัญหา?

I'll just mention two generalizations in this area.

ผมจะพูดถึงข้อสรุปสามัญสองประการเกี่ยวกับเรื่องนี้

One blueprint for trouble, making collapse likely,

ต้นตออันหนึ่งของความยุ่งยากที่ทำให้เข้าสู่การล่มสลายมากขึ้น

is where there is a conflict of interest between the short-term

คือการมีผลประโยชน์ทับซ้อนระหว่างผลประโยชน์ระยะสั้น

interest of the decision-making elites and the long-term

ของชนชั้นนำที่มีอำนาจในการตัดสินใจ กับผลประโยชน์ระยะยาว

interest of the society as a whole, especially if the elites

ของสังคมโดยรวม โดยเฉพาะถ้าพวกชนชั้นนำ

are able to insulate themselves from the consequences

สามารถปกป้องตัวเองไม่ให้ได้รับผลเสียหายจาก

of their actions. Where what's good in the short run for the elite

การกระทำของพวกเขาเอง ที่ไหนก็ตามที่สิ่งที่เอื้อประโยชน์ระยะสั้นสำหรับชนชั้นนำ

is bad for the society as a whole, there's a real risk of the elite

ไม่เอื้อประโยชน์ต่อสังคมโดยรวม ก็จะมีความเสี่ยงที่ชนชั้นนำ

doing things that would bring the society down in the long run.

จะทำในสิ่งซึ่งทำให้สังคมเสื่อมถอยล่มจมในระยะยาว

For example, among the Greenland Norse --

ยกตัวอย่างเช่น ในบรรดาชนชาวนอร์สแห่งกรีนแลนด์

a competitive rank society -- what the chiefs really wanted

สังคมแห่งการแก่งแย่งอำนาจ -- สิ่งที่บรรดาหัวหน้าเผ่าต้องการจริงๆ

is more followers and more sheep and more resources

ก็คือมีบริวารมากขึ้น มีแกะมากขึ้น และมีทรัพยากรเยอะขึ้น

to outcompete the neighboring chiefs. And that led the chiefs

เพื่อจะได้เอาชนะหัวหน้าเผ่าข้างเคียง และนั่นผลักดันให้เหล่าหัวหน้า

to do what's called flogging the land: overstocking the land,

ทำสิ่งที่เรียกว่า การฟาดฟันผืนดิน (flogging the land) คือ ครอบครองที่ดินมากไป

forcing tenant farmers into dependency. And that made

เท่ากับบีบบังคับให้เกษตรกรผู้เช่าที่จำต้องมาสยบพึ่งพิง และนั่นก็ทำให้

the chiefs powerful in the short run,

พวกหัวหน้ามีอำนาจในระยะสั้น

but led to the society's collapse in the long run.

แต่ทำให้เกิดการล่มสลายของสังคมในระยะยาว

Those same issues of conflicts of interest are acute

ประเด็นแบบเดียวกันของผลประโยชน์ทับซ้อนมีความรุนแรง

in the United States today. Especially because

ในสหรัฐฯ ในทุกวันนี้ โดยเฉพาะอย่างยิ่งเพราะว่า

the decision makers in the United States are frequently

ผู้มีอำนาจในการตัดสินใจในสหรัฐฯ บ่อยครั้ง

able to insulate themselves from consequences

สามารถปกป้องตัวเองไม่ให้ได้รับผลเสียหาย

by living in gated compounds, by drinking bottled water

ด้วยการอาศัยอยู่ในหมู่บ้านที่มีการรักษาความปลอดภัยแน่นหนา โดยการดื่มน้ำบรรจุขวด

and so on. And within the last couple of years,

และต่างๆ นานา และภายในระยะสองปีที่ผ่านมา

it's been obvious that the elite in the business world

เป็นที่เด่นชัดมากว่าชนชั้นนำในโลกธุรกิจ

correctly perceive that they can advance

รับรู้ได้อย่างถูกต้องว่าพวกเขาสามารถฉกฉวย

their short-term interest by doing things that are

ผลประโยชน์ระยะสั้นโดยทำในสิ่งที่

good for them but bad for society as a whole,

ดีสำหรับพวกเขาแต่เลวร้ายสำหรับสังคมโดยรวม

such as draining a few billion dollars out of Enron

เป็นต้นว่าดึงเม็ดเงิน 2-3 พันล้านดอลลาร์ออกมาจากเอ็นรอน (กิจการพลังงาน Enron)

and other businesses. They are quite correct

และธุรกิจอื่น พวกเขาคิดค่อนข้างถูกนะครับ

that these things are good for them in the short term,

ที่ว่าสิ่งเหล่านี้ดีสำหรับพวกเขาเองในระยะสั้น

although bad for society in the long term.

ถึงแม้ว่าจะเลวร้ายสำหรับสังคมในระยะยาว

So, that's one general conclusion about why societies

ดังนั้น ข้อสรุปสามัญกว้างๆ ข้อหนึ่งว่าด้วยเหตุที่ทำให้สังคม

make bad decisions: conflicts of interest.

ตัดสินใจได้แย่ๆ ก็คือ ผลประโยชน์ทับซ้อนนี่เองครับ

And the other generalization that I want to mention

ข้อสรุปสามัญกว้างๆ อีกข้อหนึ่งก็คือ ผมอยากจะพูดถึง

is that it's particularly hard for a society to make

ว่ามันเป็นเรื่องยากเป็นพิเศษที่สังคมจะตัดสินใจ

quote-unquote good decisions when there is a conflict involving

ย้ำนะครับ จะตัดสินใจได้ดีเมื่อมีความขัดแย้งที่เกี่ยวเนื่องกับ

strongly held values that are good in many circumstances

ค่านิยมที่ยึดถือไว้อย่างเหนียวแน่นที่ส่งผลดีในหลายๆ สถานการณ์

but are poor in other circumstances. For example,

แต่ใช้การไม่ได้ในสถานการณ์อื่นๆ ตัวอย่างก็คือ

the Greenland Norse, in this difficult environment,

ชาวนอร์สแห่งกรีนแลนด์ในสภาพแวดล้อมที่แร้นแค้น

were held together for four-and-a-half centuries

ผนึกอยู่รวมกันได้เป็นเวลาสี่ศตวรรษครึ่ง

by their shared commitment to religion,

ด้วยการยึดถือพันธกิจต่อศาสนาที่มีร่วมกัน

and by their strong social cohesion. But those two things --

และด้วยสภาพสังคมที่สอดประสานกันเหนียวแน่น แต่สองอย่างนี้ --

commitment to religion and strong social cohesion --

พันธกิจต่อศาสนา และ สังคมที่เหนียวแน่น --

also made it difficult for them to change at the end

ท้ายที่สุดกลับกลายเป็นอุปสรรคขวางกั้นไม่ให้พวกเขาปรับเปลี่ยนตัวเอง

and to learn from the Inuit. Or today -- Australia.

และเรียนรู้จากพวกอินูอิต หรืออย่างทุกวันนี้ ออสเตรเลีย

One of the things that enabled Australia to survive

สิ่งหนึ่งที่ส่งผลให้ออสเตรเลียอยู่รอด

in this remote outpost of European civilization

ในดินแดนร้างห่างไกลจากอารยธรรมยุโรป

for 250 years has been their British identity.

ตลอดระยะเวลา 250 ปี ก็คือ อัตลักษณ์ความเป็นอังกฤษ

But today, their commitment to a British identity

แต่ทุกวันนี้ ความยึดมั่นถือมั่นที่พวกเขามีต่ออัตลักษณ์ความเป็นอังกฤษ

is serving Australians poorly in their need to adapt

กลับไม่ช่วยอะไรเลยกับความจำเป็นที่ชาวออสเตรเลียต้องปรับตัว

to their situation in Asia. So it's particularly difficult

กับสถานะของพวกเขาในเอเชีย ดังนั้น มันยากเป็นพิเศษ

to change course when the things that get you in trouble

ที่จะเปลี่ยนทิศทางเมื่อสิ่งที่นำพาเราไปสู่ความยุ่งยาก

are the things that are also the source of your strength.

เป็นสิ่งเดียวกับที่สร้างจุดแข็งให้เรา

What's going to be the outcome today?

แล้วอะไรจะเป็นผลลัพธ์ของปัจจุบันล่ะ?

Well, all of us know the dozen sorts of ticking time bombs

แบบนี้ครับ พวกเราทุกคนรู้ว่ามีระเบิดเวลาอยู่เป็นโหล

going on in the modern world, time bombs that have fuses

ที่กำลังนับถอยหลังอยู่ในโลกเราทุกวันนี้ ระเบิดเวลาที่จุดชนวนระเบิด

of a few decades to -- all of them, not more than 50 years,

ไว้ 2-3 ทศวรรษ -- ทั้งหมดเลยไม่มากกว่า 50 ปีแน่ๆ

and any one of which can do us in; the time bombs of water,

และอันไหนก็ทำลายเราได้ทั้งนั้นเลยครับ ไม่ว่าจะเป็นระเบิดเวลาเรื่องน้ำ

of soil, of climate change, invasive species,

เรื่องดิน เรื่องการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ เรื่องการรุกรานของพันธุ์พืชและสัตว์ต่างถิ่น

the photosynthetic ceiling, population problems, toxics, etc., etc. --

ขีดจำกัดในการสังเคราะห์แสง ปัญหาประชากร สารพิษ อื่นๆ อีกมากมาย ฯลฯ

listing about 12 of them. And while these time bombs --

ผมทำรายการออกมาได้ประมาณ 12 อย่าง และในขณะที่ระเบิดเวลาพวกนี้

none of them has a fuse beyond 50 years, and most of them

ไม่มีอันไหนเลยที่จุดชนวนระเบิดไว้มากกว่า 50 ปี และเกือบทั้งหมด

have fuses of a few decades -- some of them, in some places,

จุดชนวนไว้ 2-3 ทศวรรษ -- บางอันในบางพื้นที่

have much shorter fuses. At the rate at which we're going now,

มีชนวนเวลาสั้นลงไปอีกครับ ด้วยอัตราที่เป็นอยู่นี้

the Philippines will lose all its accessible loggable forest

ประเทศฟิลิปปินส์จะสูญเสียผืนป่าทั้งหมดที่เข้าไปตัดไม้ได้

within five years. And the Solomon Islands are only

ภายในเวลา 5 ปี และหมู่เกาะโซโลมอน (Solomon) เหลือเวลาเพียง

one year away from losing their loggable forest,

ปีเดียวจากการสูญเสียผืนป่าที่ทำไม้ได้

which is their major export. And that's going to be spectacular

ซึ่งเป็นผลิตภัณฑ์ส่งออกหลักของพวกเขา และนั่นจะเป็นปรากฏการณ์ครั้งมโหฬาร

for the economy of the Solomons. People often ask me,

ของเศรษฐกิจของหมู่เกาะโซโลมอนเลยล่ะครับ มีคนถามผมบ่อยๆ ว่า

Jared, what's the most important thing that we need to do

จาเร็ด อะไรคือสิ่งเดียวที่สำคัญที่สุดที่เราจำเป็นต้องทำ

about the world's environmental problems?

เกี่ยวกับปัญหาสิ่งแวดล้อมของโลก?

And my answer is, the most important thing we need to do

และคำตอบของผมก็คือ สิ่งสำคัญที่สุดที่เราต้องทำ

is to forget about there being any single thing that is

ก็คือ ลืมไปเลยว่ามีสิ่งเดียวเท่านั้นที่

the most important thing we need to do.

สำคัญที่สุดที่เราต้องทำ

Instead, there are a dozen things, any one of which could do us in.

แท้จริงแล้ว มีเป็นโหลเลยต่างหากครับ ไม่ว่าจะอันไหนก็ทำเราย่อยยับได้ทั้งนั้น

And we've got to get them all right, because if we solve 11,

และเราจะต้องแก้ไขทั้งหมดให้ดี เพราะถ้าเกิดเราแก้ไปแค่ 11 อย่าง

we fail to solve the 12th -- we're in trouble. For example,

แล้วล้มเหลวในการแก้อย่างที่ 12 เรามีปัญหาแน่ครับ ยกตัวอย่างว่า

if we solve our problems of water and soil and population,

ถ้าเราแก้ปัญหาเรื่องน้ำ ดิน และประชากร

but don't solve our problems of toxics, then we are in trouble.

แต่ไม่ได้แก้ปัญหาสารพิษ เราก็จะมีปัญหา

The fact is that our present course is a non-sustainable course,

ความเป็นจริงก็คือ ทิศทางของเราในปัจจุบันเป็นทิศทางที่ไม่ยั่งยืน

which means, by definition, that it cannot be maintained.

ซึ่งหมายถึง โดยนิยามนะครับ หมายถึงว่า จะไม่สามารถรักษาไว้อย่างนี้ได้

And the outcome is going to get resolved within a few decades.

และผลลัพธ์ก็กำลังจะปรากฏให้เห็นอย่างเด็ดขาดภายใน 2-3 ทศวรรษนี้

That means that those of us in this room who are less than

หมายความว่า พวกเราในห้องนี้ที่มีอายุไม่เกิน

50 or 60 years old will see how these paradoxes are resolved,

50 หรือ 60 ปี จะได้เห็นว่าความขัดแย้งพวกนี้ยุติลงอย่างไร

and those of us who are over the age of 60 may not see

และพวกเราที่มีอายุมากกว่า 60 ปี อาจจะไม่ได้เห็น

the resolution, but our children and grandchildren certainly will.

จุดจบของปัญหา แต่ว่ารุ่นลูกเราและรุ่นหลานเราจะได้เห็นแน่ๆ ครับ

The resolution is going to achieve either of two forms:

จุดจบของปัญหาจะต้องมาในรูปแบบใดรูปแบบหนึ่งในสองรูปแบบ

either we will resolve these non-sustainable time-fuses

ถ้าเราไม่สามารถแก้ไขปัญหาชนวนเวลาที่ขาดความยั่งยืน

in pleasant ways of our own choice by taking remedial action,

ได้อย่างน่าพึงพอใจด้วยตัวเลือกของเราเอง โดยดำเนินการแก้ไขเยียวยา

or else these conflicts are going to get settled

ก็จะกลายเป็นว่า ความขัดแย้งพวกนี้จะคลี่คลายตัวเอง

in unpleasant ways not of our choice -- namely, by war,

ในทางที่ไม่น่าพอใจเลย ที่ไม่ใช่สิ่งที่พวกเราเลือก -- เป็นต้นว่า โดยสงคราม

disease or starvation. But what's for sure is that our

โรคระบาด หรือความอดอยาก แต่สิ่งที่แน่นอนก็คือ

non-sustainable course will get resolved in one way or another

ทิศทางที่ขาดความยั่งยืนของพวกเราจะต้องยุติลงไม่ทางใดก็ทางหนึ่ง

in a few decades. In other words, since the theme of this session

ใน 2-3 ทศวรรษนี้แหละครับ พูดอีกอย่างหนึ่งก็คือ เนื่องจากหัวข้อหลักของการประชุมนี้

is choices, we have a choice. Does that mean that we should

คือ "ทางเลือก" เรามีทางเลือกครับ นั่นหมายถึงว่าพวกเราควร

get pessimistic and overwhelmed? I draw the reverse conclusion.

รู้สึกหมดอาลัยตายอยากและรู้สึกแพ้พ่ายหรือเปล่า? ผมได้ข้อสรุปที่ตรงข้ามกันครับ

The big problems facing the world today are not at all

ปัญหาใหญ่หลวงที่โลกเราเผชิญในปัจจุบันไม่ใช่สิ่งที่

things beyond our control. Our biggest threat is not an asteroid

อยู่นอกเหนือการควบคุมของเรา ภัยคุกคามที่ยิ่งใหญ่ของเราก็ไม่ใช่ดาวเคราะห์น้อย

about to crash into us, something we can do nothing about.

ที่พุ่งมาจะชนเราซึ่งเป็นสิ่งที่เราทำอะไรไม่ได้เลย

Instead, all the major threats facing us today are problems

แต่จริงๆแล้ว ภัยคุกคามหลักๆที่เราเผชิญอยู่ในปัจจุบันเป็นปัญหา

entirely of our own making. And since we made the problems,

ที่เกิดขึ้นจากฝีมือเราเองล้วนๆ และเพราะเราเป็นผู้ก่อปัญหา

we can also solve the problems. That then means that it's

เราก็ต้องสามารถแก้ไขมันได้ด้วย นั่นก็หมายความว่า

entirely in our power to deal with these problems.

เรามีพลังอำนาจทั้งหมดที่จะจัดการกับปัญหาพวกนี้

In particular, what can all of us do? For those of you

โดยเฉพาะอย่างยิ่ง เราทุกคนทำอะไรได้บ้าง? สำหรับท่าน

who are interested in these choices, there are lots of things

ที่ให้ความสนใจในทางเลือกนี้ มีอะไรมากมายที่

you can do. There's a lot that we don't understand,

เราทำได้ครับ มีอะไรมากมายที่เรายังไม่เข้าใจ

and that we need to understand. And there's a lot that

และเราจำเป็นจะต้องทำความเข้าใจ มีอะไรมากมายที่

we already do understand, but aren't doing, and that

เราเข้าใจดีอยู่แล้วแต่ไม่ได้นำไปปฏิบัติและ

we need to be doing. Thank you.

เราจะต้องนำไปปฏิบัติ ขอบคุณครับ

(Applause)

(เสียงปรบมือ)