Powerful visual illusions | Al Seckel

Vertaald door: Walter Brand Nagekeken door: Annemieke Vanlaer

We're going to talk -- my -- a new lecture, just

Ik ga in deze presentatie, exclusief

for TED -- and I'm going show you some illusions

voor TED, een aantal illusies laten zien

that we've created for TED, and I'm going to try

die we voor TED hebben gemaakt en ik ga proberen

to relate this to happiness. What I was thinking

om deze in verband te brengen met blijdschap.

about with happiness is, what gives happiness --

En bij blijdschap moet ik denken aan wat

or happiness, which I equate with joy in my

blij maakt, of plezier geeft en

particular area, and I think there's something very

ik denk dat het iets fundamenteels is.

fundamental. And I was thinking about this. And

Ik moet dan denken aan

it's in terms of both illusions and movies that we

zowel illusies en filmpjes als aan

go see and jokes and magic shows is that there's

grapjes en goochelshows die allemaal

something about these things where our

iets hebben waardoor onze verwachtingen

expectations are violated in some sort of pleasing

worden verstoord op een soort van plezierige manier

way. You go see a movie. And it has an unexpected

Ik laat jullie nu een filmpje zien dat een onverwacht

twist -- something that you didn't expect -- and

keerpunt heeft, iets dat je niet verwacht, en

you find a joyful experience. You look at those

dat ga je als plezierig ervaren. Wanneer je kijkt naar

sort of illusions in my book and it's not as what

dit soort illusies in mijn boek, is het niet wat

you'd expect. And there's something joyful about

je verwacht. En daar is iets prettigs mee.

it. And it's the same thing with jokes and all

En hetzelfde geldt voor grappen en andere

these sorts of things. So, what I'm going to try

vergelijkbare dingen. Wat ik dus wil gaan proberen

and do in my lecture is go a little bit further

te doen in deze presentatie is om een stapje verder te gaan

and see if I can violate your expectations in a

en te kijken of ik jullie verwachtingen kan verstoren op een

pleasing way. I mean, sometimes expectations that

plezierige manier. Ik bedoel, soms worden verwachtingen

are violated are not pleasant, but I'm going to try

op onplezierige wijze verstoord, maar ik ga proberen

to do it in a pleasant way, in a very primal way,

dit op een plezierige en originele manier te doen

so I can make the audience here happy.

zodat ik het publiek hier blij zal maken.

So I'm going to show you some ways that we can

Ik ga jullie dus diverse manieren laten zien waarop we

violate your expectations. First of all, I want to

jullie verwachtingen kunnen verstoren. Allereerst wil ik

show you the particular illusion here. I want you

deze specifieke illusie laten zien. Ik wil vooraf

first of all when it pops up on the screen to

wanneer het op het scherm wordt getoond dat jullie

notice that the two holes are perpendicular to

zien dat de twee gaten loodrecht op

each other. These are all perceptual tricks. These

elkaar zitten. Het zijn allemaal waarnemingstrucjes.

are real objects that I'm going to show you. Now

Ik laat jullie allemaal echte objecten zien.

I'm going to show you how it is done. I've looped

Nu laat ik zien hoe je dit voor elkaar krijgt. Ik laat het

the film here so you can get a very interesting

filmpje voortdurend doorlopen waardoor je een interessante

experience. I want you to see how this illusion is

ervaring krijgt. Ik wil dat jullie zien hoe deze illusie is

constructed, and it's going to rotate so you see

gemaakt. Ik draai het zodat je kunt zien

that it's inside out. Now watch, as it rotates

dat het binnenstebuiten is. Kijk nu wanneer het

back, how quickly your perception snaps. OK now.

terugdraait, hoe snel je waarneming verandert. OK nu.

Watch it as it rotates back again. And this is a very

Kijk nogmaals hoe het gebeurt. En jullie zijn

bright audience, all right? See if you can stop it

een slim publiek toch? Probeer maar eens of je

from happening, even though you know 100 percent it's

het kunt tegenhouden. Ook al weet je 100 procent zeker

true that -- bam! You can't undo it. What does

dat het anders is. Bam! En je kunt het niet meer ongedaan maken.

that tell you about yourselves? We're going to do

Wat zegt dit over ons? Ik laat het nog een keer zien.

it again. No doubt about it. See if you can stop

Geen twijfel mogelijk. Probeer de switch maar tegen

it from happening. No. It's difficult.

te houden. Nee. Het is moeilijk.

And we can violate your expectations in a whole

En we kunnen je verwachtingen op heel veel

variety of ways about representation, about shape,

manieren verstoren, ten aanzien van vorm,

about color and so forth and it's very primal. And

of kleur en dergelijke en het is nogal basaal.

it's an interesting question to ponder, why these

En je kunt je afvragen waarom

things -- we find these things joyful. Why would

wij het plezierig vinden om ernaar te kijken. Waarom

we find them joyful? So, here's something that

vinden we dit aangenaam? Hier is iets dat

Lionel did a while ago. I like these sort of

Lionel een tijdje geleden heeft gemaakt.

little things like this.

Ik hou erg van dit soort dingen.

Again, this is not an optical trick. This is what

En ook dit is geen optische truc. Het is wat

you would see. In other words, it's not a camera

je ziet. In andere woorden, we hebben niet in

cut. It's a perceptual trick.

de film geknipt. Het is een waarnemingstruc.

OK. We can violate your expectations about

OK. We kunnen ook je verwachtingen verstoren

shape.

ten aanzien van vorm.

We can violate your expectations on representation

We kunnen je verwachtingen ook verstoren over

-- what an image represents. What do you see here?

wat een plaatje representeert. Wat zie je hier?

How many of you here see dolphins? Raise your hand

Wie van jullie ziet hier dolfijnen? Steek je hand op

if you see dolphins. OK, those people who raised

als je dolfijnen ziet. Ok, de mensen die nu

their hands, afterwards, the rest of the audience,

hun hand opsteken moet de rest van het publiek straks maar uitleggen

go talk to them, all right? Actually, this is the

hoe het in elkaar zit, ok? Trouwens, dit is het beste

best example of priming by experience that I know.

voorbeeld van inprinting door ervaring dat ik ken.

If you are a child under the age of 10 who

Als je een kind van jonger dan tien bent dat

haven't been ruined yet, you will look at this

nog onbedorven is, kijkt hiernaar en

image and see dolphins. Now, some of you adults

ziet dolfijnen. Maar sommige volwassenen hier

here are saying, "What dolphins? What dolphins?"

vragen zich nu af, "Welke dolfijnen?"

But in fact, if you reversed the figure ground --

Maar wanneer je licht en donker in de afbeelding

in other words, the dark areas here -- I forgot to

zou omdraaien, de zwarte gebieden

ask for a pointer -- but if you reverse it, you'll

licht zou maken en omgekeerd, zul je

see a whole series of little dolphins. By the way,

een hele serie kleine dolfijnen zien.

if you're also a student at CalTech -- they also

Trouwens, als je een student bij CalTech

tend to just see the dolphins. It's based on

bent, zul je waarschijnlijk ook de dolfijnen zien.

experience.

Het hangt van je ervaring af.

Now, something like this can be used because this

En zoiets kan ook gebruikt worden voor,

is after all talk about design, too. This was

het is uiteindelijk een presentatie over design,

done by Saatchi and Saatchi, and they actually got

ontworpen door Saatchi en Saatchi en met deze advertentie

away with this ad in Australia. So, if you look at

kwamen ze weg in Australië. Als je naar

this ad for beer, all those people are in sort of

deze bieradvertentie kijkt, zie je allerlei mensen in

provocative positions. But they got it passed, and

provocatieve posities. Maar ze kwamen er mee weg, en

actually won the Clio awards, so it's funny how you can do

ze wonnen zelfs de Clio awards. Het is

these things.

blijkbaar lollig om zoiets te maken.

Remember that sort of, um. This is the joke I did

Dit is een grap die ik had gemaakt rond

when the Florida ballot was going around. You

de controverse met de stembiljetten van Florida. Je weet wel,

know, count the dots for Gore; count the dots for

Tel nu de punten voor Gore.

Bush; count 'em again ...

En nu voor Bush. En nog een keer.

You can violate your expectations about

We kunnen je verwachtingen ook verstoren over

experience. Here is an outside water fountain that

je ervaring. Dit is een waterfontein die ik heb gemaakt

I created with some friends of mine, but you can

met een paar vrienden. Je kunt het water laten stoppen

stop the water in drops and -- actually make all

met druppelen en zelfs de druppels laten zweven.

the drops levitate. This is something we're

Dit is iets dat we hebben gebouwd

building for, you know, amusement parks and that

voor amusementsparken

kind of stuff.

en dergelijke.

Now let's take a static image. Can you see this?

Laten we nu een statische afbeelding nemen. Zie je dit?

Do you see the middle section moving down and the

Zie je het middengedeelte naar beneden bewegen en

outer sections moving up? It's completely static.

de buitenste delen naar omhoog? Toch is het een statisch plaatje.

It's a static image. How many people see this

Wie van jullie ziet deze illusie?

illusion? It's completely static.

Het is gewoon een vaststaand plaatje.

Right. Now, when -- it's interesting that when we

Ok, het is bijzonder om te zien dat we van een

look at an image we see, you know, color, depth,

afbeelding de kleur, diepte en textuur zien.

texture. And you can look at this whole scene and

En wanneer je naar het geheel kijkt en het analyseert.

analyze it. You can see the woman is in closer than

Dan zie je dat de vrouw dichterbij staat dan de

the wall and so forth. But the whole thing is

muur en dergelijke. Maar het is uiteindelijk

actually flat. It's painted. It's trompe l'oeil.

een plat plaatje. Het is geschilderd, een trompe l'oeil.

And it was such a good trompe l'oeil that people

En het was zo'n goede trompe l'oeil dat mensen

got irritated when they tried to talk to the

geïrriteerd raakten wanneer ze met de vrouw probeerden

woman and she wouldn't respond.

te praten en ze niet reageerde.

Now, you can make design mistakes. Like this

Je kunt ook ontwerpfouten maken. Zoals dit

building in New York. So that when you see it from

gebouw in New York. Wanneer je het van deze kant

this side, it looks like the balconies tilt up,

bekijkt, wijzen de balkons omhoog.

and when you walk around to the other side it

En wanneer je naar de andere kant wandelt, zie je

looks like the balconies go down. So there are

dat de balkons omlaag wijzen. Er zijn dus

cases where you have mistakes in design that

gevallen waarbij de ontwerpfouten eigenlijk

incorporate illusions.

tegelijk illusies zijn.

Or, you take this particular un-retouched

Of je neemt deze onbewerkte foto.

photograph. Now, interestingly enough, I get a lot

Ik krijg met regelmaat de vraag per e-mail

of emails from people who say, "Is there any

van mensen die vragen of er verschillen

perceptual difference between males and females?"

in waarneming zijn tussen mannen en vrouwen.

And I really say, "No." I mean, women can navigate

En ik antwoord dan "nee". Ik bedoel, vrouwen kunnen

through the world just as well as males can -- and

net zo goed als mannen door onze wereld navigeren.

why wouldn't they? However, this is the one

Waarom niet? Maar, deze illusie toont

illusion that women can consistently do better

aan dat vrouwen consequent beter zijn in

than males: in matching which head because they

het bepalen van wie het hoofd is, dan mannen, omdat

rely on fashion cues. They can match the hat.

zij naar mode-aanwijzingen kijken. Ze matchen de hoed.

Okay, now getting to a part -- I want to show

Ok, nu een gedeelte waar ik ontworpen

design in illusions. I believe that the first

illusies toon. Ik meen het eerste

example of illusions being used purposely was by

voorbeeld van bewust gebruikte illusies een

da Vinci in this anamorphic image of an eye. So

door da Vinci anamorfische beeld van een oog is.

that when you saw from one little angle was like

Zodat je het vanuit een bepaalde hoek zo zag.

this. And this little technique got popular in the

En deze techniek werd populair in de

16th century and the 17th century to disguise

16e en 17e eeuw om zo verborgen betekenissen

hidden meanings, where you could flip the image and

toe te voegen. Wanneer je het beeld zou omdraaien

see it from one little point of view like this.

en vanuit één bepaald klein gezichtspunt kunt zien

But these are early incorporations of illusions

Dit waren vroege uitingen van illusies

brought to -- sort of high point with Hans

die tot een soort hoogtepunt zijn gebracht met Hans

Holbein's "Ambassadors." And Hans Holbein worked

Holbein's "Ambassadors". En Hans Holbein werkte

for Henry VIII. This was hung on a wall where you

voor Henry VIII. Dit werd aan een wand gehangen

could walk down from the stair and you can see

waar je van de trap kon lopen en je

this hidden skull.

deze verborgen schedel zag.

All right, now I'm going to show you some

Ok, nu ga ik jullie een paar ontwerpers

designers who work with illusions to give that

laten zien die met illusies hebben gewerkt waarin

element of surprise. One of my favorites is Scott

een verrassingselement zat. Een van mijn favorieten is

Kim. I worked with Scott to create some illusions

Scott Kim. Ik heb met Scott aan een aantal illusies

for TED that I hope you will enjoy. We have one

gewerkt voor TED die jullie hopelijk kunnen waarderen.

here on TED and happiness.

Dit is er een over TED en happiness

OK now. Arthur [Ganson] hasn't talked yet, but his is

Ok, Arthur [Ganson] heeft nog niet veel gezegd, maar

going to be a delightful talk and he has some of

hij gaat een leuk praatje houden en heeft een paar

his really fantastic machines outside. And so, we

echt fantastische machines buiten staan.

-- Scott created this wonderful tribute to Arthur

En Scott heeft dit eerbetoon gemaakt voor

Ganson.

Arthur Ganson.

Well, there's analog and digital. Thought that

Hier is analoog en digitaal.

was appropriate here.

Leek me wel toepasselijk hier.

And figure goes to ground.

En figure wordt ground

And for the musicians.

En voor de muzikanten.

And of course, since happiness -- we want "joy to the

En natuurlijk met geluksgevoel -- wij willen

world."

"joy to the world"

Now, another great designer -- he's very well

Een andere geweldige ontwerper, hij is erg beroemd

known in Japan -- Shigeo Fukuda. And he just

in Japan - Shigeo Fukada. En hij maakt de

builds some fantastic things. This is simply

meest fantastische dingen. Ze zijn simpelweg

amazing. This is a pile of junk that when you view

verbazingwekkend. Dit is een hoop troep dat er vanuit

it from one particular angle, you see its

een bepaalde hoek in een spiegel

reflection in the mirror as a perfect piano.

uitziet als een perfecte piano.

Pianist transforms to violinist.

Pianist verandert in violist.

This is really wild. This assemblage of forks,

Dit is echt te gek. Dit is een verzameling vorken

knives and spoons and various cutlery, welded

messen, lepels en ander bestek, aan elkaar

together. It gives a shadow of a motorcycle. You learn

gelast, dat de schaduw geeft van een motorfiets.

something in the sort of thing that I do, which

Je leert in het vak dat ik doe dat

is there are people out there with a lot of time

er mensen zijn die nogal veel tijd

on their hands.

op overschot hebben.

Ken Knowlton does wonderful composite images, like

Ken Knowlton maakt deze prachtige composities. Zoals

creating Jacques Cousteau out of seashells --

Jacques Cousteau van zeeschelpen.

un-retouched seashells, but just by rearranging

onbewerkte zeeschelpen, enkel door ze te

them. He did Einstein out of dice because, after

herschikken. Hij maakte Einstein uit dobbelstenen,

all, Einstein said, "God does not play dice with

want Einstein zei: "God dobbelt niet

the universe." Bert Herzog out of un-retouched

met het universum". Bert Herzog van onbewerkte

keyboards. Will Shortz, crossword puzzle. John

keyboards. Will Shortz, kruiswoordpuzzels. John

Cederquist does these wonderful trompe l'oeil

Cederquist maakt deze prachtige trompe l'oeil

cabinets.

kasten.

Now, I'm going to skip ahead since I'm sort of running

Ik sla wat over nu, want ik loop wat achter.

[behind]. I want to show you quickly what I've

Ik wil jullie snel laten zien wat ik heb gemaakt.

created, some new type of illusions. I've done

Een nieuw type illusie. Ik heb iets

something with taking the Pixar-type illusions. So

gemaakt met Pixar-type illusies.

you see these kids the same size here, running

Deze kinderen zijn even groot. Ze rennen door de

down the hall. The two table tops of the same size.

hal. De twee tafels hebben dezelfde afmeting.

They're looking out two directions at once. You

Zij kijken in twee richtingen tegelijk.

have a larger piece fitting in with a smaller. And

Hier is een groter stuk dat past in een kleiner stuk.

that's something for you to think about, all

Dat is iets om over na te denken, nietwaar?

right? So you see larger pieces fitting in within

Je ziet hier een groter stuk in een kleiner

smaller pieces here. Does everyone see that? Which

stuk passen. Ziet iedereen dit?

is impossible. You can see the two kids are

Dat is onmogelijk. Je kan de twee kinderen

looking out simultaneously out of two different

zien die tegelijkertijd in twee verschillende

directions at once. Now can you believe these two

richtingen kijken. Kun je je voorstellen dat deze

table tops are the same size and shape? They are.

tafelbladen dezelfde grootte en vorm hebben? Het is zo.

So, if you measured them, they would be. And as I say,

Als je ze zou nameten, zou je het zien. Zoals ik

those two figures are identical in size and shape.

al zei, twee figuren met identieke afmetingen.

And it's interesting, by doing this in this sort

En het is boeiend om te zien

of rendered fashion, how much stronger the

hoe sterk dit type illusies zijn.

illusions are. Any case, I hope this has brought

Hoe dan ook, ik hoop dat het je een beetje

you a little joy and happiness, and if you're

plezier heeft gegeven en als het je interesseert,

interested in seeing more cool effects, see me

om nog meer geweldige effecten te zien, zoek me

outside. I'd be happy to show you lots of things.

dan buiten op. Ik laat het je graag zien.