The future of good food in China | Matilda Ho

Translator: sann tint Reviewer: Myo Aung

I was six when I had the first chance to learn what patience means.

စိတ်ရှည်တာက ဘာဆိုလိုတာ သိဖို့ ပထမဆုံး အခွင့်အရေးရခဲ့တာက ကျွန်မ ခြောက်နှစ်မှာပါ။

My grandmother gave me a magic box as a birthday present,

ကျွန်မရဲ့အဖွားက မျက်လှည့်ဘူးတစ်ဘူး မွေးနေ့လက်ဆောင်အဖြစ် ပေးခဲ့တယ်၊

which neither of us knew would become a gift for life.

ဒါက ဘဝအတွက် လက်ဆောင် ဖြစ်လာမယ်လို့ ကျွန်မတို့ တစ်ယောက်မှ မသိခဲ့ဘူး။

I became obsessed with magic,

ကျွန်မ မျက်လှည့်ပညာကို စွဲလမ်းလာခဲ့ပြီး

and at 20, I became an amateur dove magician.

အသက် ၂၀ မှာ အပျော်တမ်း ချိုးငှက် မျက်လှည့်ပညာရှင် ဖြစ်လာခဲ့တယ်။

This act of magic requires that I train my doves

ဒီမျက်လှည့် တင်ဆက်မှုက ချိုးငှက်တွေကို ကျွန်မရဲ့ အဝတ်မထည်ထဲမှာ

to sit and wait inside my clothing.

ထိုင်စောင့်နေဖို့ လေ့ကျင်ပေးဖို့လိုအပ်တယ်။

As a young magician, I was always in a rush to make them appear,

လူငယ်မျက်လှည့် ပညာရှင်အနေနဲ့ သူတို့ ပေါ်လာဖို့ အမြဲ ကမန်းကတမ်းလုပ်ပေမဲ့

but my teacher told me

ကျွန်မရဲ့ ဆရာကတော့

the secret to the success of this magical act

မျက်လှည့်တင်ဆက်မှုရဲ့ အောင်မြင်ရေး လျှို့ဝှက်ချက်က

is to make my doves appear only after they've waited patiently

ကုတ်အကျီထဲမှာ ချိုးငှက်တွေ စိတ်ရှည်စွာ စောင့်ပြီးမှ သူတို့ပေါ်လာအောင် လုပ်တာလို့

in my tuxedo.

ကျွန်မကို ပြောတယ်။

It has to be a mindful kind of patience,

ဒါဟာ သတိပါတဲ့ စိတ်ရှည်မှုလိုပါ၊

the kind that took me some years to master.

ကျွမ်းကျင်ဖို့ နှစ်ချီပြီး အချိန်ယူခဲ့ရတာမျိုးပေါ့။

When life took me to Shanghai seven years ago,

လွန်ခဲ့တဲ့ ခုနှစ်နှစ်က ဘဝက ကျွန်မကို ရှန်ဟိုင်းကို ခေါ်လာခဲ့တော့

the mindful patience I learned became almost impossible to practice.

ကိုယ် သင်ခဲ့တဲ့ စိတ်ရှည်မှုက ကျင့်သုံးဖို့ မဖြစ်နိုင်သလောက် ဖြစ်လာခဲ့တယ်။

In China, where everyone and everything is in a hurry,

တရုတ်ပြည်မှာက လူတိုင်း၊ အရာတိုင်းဟာ အလျင်စလိုဖြစ်နေတယ်၊

you need to outperform over 1.3 billion other people

ပိုကောင်းမွန်တဲ့ဘဝ တည်ဆောက်ဖို့ အြခား ၁.၃ ဘီလီယံကျော် လူတွေထက်

to build a better life.

သာဖို့လိုတယ်။

You hack the system, bend the rules,

စနစ်ကို ဖောက်၊ မူတွေပြင်

circumvent the boundaries.

နယ်နိမိတ်တွေကို ပတ်ရှောင်တယ်၊

It is the same when it comes to food ...

အစားအစာမှာလည်း အလားတူပဲ၊

except that when it comes to food,

အစားအစာနဲ့ပတ်သက်ပြီး ချွင်းချက်က

impatience can have dire consequences.

စိတ်မရှည်မှုဟာ ကြောက်မက်ဖွယ် အကျိုးဆက်တွေ ရှိနိုင်တာပါ။

In the haste to grow more, sell more,

ပိုမြန်မြန် ကြီးဖို့၊ ပိုရောင်းရဖို့၊

4,000 years of agriculture in a country of rich natural resources

စိုက်ပျိုးရေး သက်တမ်း နှစ် ၄၀၀၀ ရှိတဲ့ သဘာဝ သယံဇာတ ကြွယ်ဝတဲ့ နိုင်ငံတစ်ခုဟာ

is spoiled by the overuse of chemicals and pesticides.

ဓာတုပစ္စည်းတွေ၊ ပိုးသတ်ဆေးတွေ အလွန်အကျွံ သုံးစွဲတာကြောင့်ပျက်စီးသွားတယ်။

In 2016, the Chinese government revealed

၂၀၁၆ မှာ တရုတ်အစိုးရဟာ ကိုးလအတွင်း

half a million food safety violations in just nine months.

သန်းဝက်ရှိတဲ့ အစားအသောက် ဘေးကင်းရေး ချိုးဖောက်မှုတွေကို ဖွင့်ချခဲ့တယ်။

Alarmingly, one in every four diabetics in the world

ကြောက်ခမန်းလိလိကို ကမ္ဘာ့ ဆီးချိုရောဂါသည် လေးယောက်မှာ တစ်ယောက်က

now comes from China.

အခု တရုတ်ပြည်ကနေ လာတယ်။

The stories around food

အစားအစာတစ်ခွင်က ဇာတ်လမ်းတွေဟာ

are scary and somewhat overwhelming,

ထိတ်လန့်ဖွယ်၊ အလွန်ကို များလွန်းပါတယ်၊

and I told myself it's time to bring a mindful patience into the impatience.

စိတ်မရှည်မှုထဲမှာ သတိပါတဲ့ စိတ်ရှည်မှု ယူ ဆောင်ဖို့ အချိန်လို့ မိမိကိုယ်ကို ပြောတယ်။

When I say mindful patience,

သတိပါတဲ့ စိတ်ရှည်မှုလို့ ပြောတော့

I don't mean the ability to wait.

စောင့်နိုင်စွမ်းကို မဆိုလိုပါဘူး။

I mean knowing how to act while waiting.

ဆိုလိုတာက စောင့်နေရင်း ဘယ်လိုလုပ်ဆောင်မှာကို သိခြင်းပါ။

And so, while I wait for the day

ဒီလိုနဲ့ တရုတ်ပြည်ှာ ရေရှည်ခံတဲ့ အစားအစာ စနစ်

when a sustainable food system becomes a reality in China,

ဒိဌ ဖြစ်လာမယ့်နေ့ကို စောင့်ရင်း တရုတ်ပြည်ရဲ့

I launched one of China's first online farmers market

ပထမဆုံး တစ်ခုဖြစ်တဲ့ အွန်လိုင်း လယ်သမားစျေးကွက်ကို အစပျိုးခဲ့တယ်။

to bring local, organically grown produce to families.

ဒေသတွင်း သဘာဝအတိုင်း စိုက်တဲ့ လယ်ယာ ထွက်ကုန်တွေကို မိသားစုတွေဆီယူပေးဖို့ပါ

When we went live, 18 months ago,

တိုက်ရိုက်လွှင့်တော့ လွန်ခဲ့တဲ့ ၁၈ လက

the food we could sell then was somewhat dismal.

ကျွန်မတို့ ရောင်းနိုင်တဲ့ အစားအစာက အတော် စိတ်ပျက်စရာပါ။

We had no fruit and hardly any meat to sell,

ကျွန်မတို့မှာ ရောင်းချဖို့ သစ်သီးမရှိ၊ အသားလည်း မရှိခဲ့သလောက်ပါ။

as none that was sent to the lab passed our zero tolerance test

ပိုးသတ်ဆေး၊ ဓာတုဆေး၊ ပဋိဇီဝဆေးနဲ့ ဟိုမုန်းတွေနဲ့ပတ်သက်ပြီး

towards pesticides, chemicals, antibiotics and hormones.

လုံးဝသည်းမခံတဲ့ စမ်းသပ်မှုအောင်ကာ စမ်းသပ်ခန်းကို ပို့ဖို့ တစ်ခုမှ မရှိလို့ပါ

I told our very anxious employees

တရုတ်ပြည်က ဒေသတွင်း လယ်သမားတိုင်းကို

that we would not give up until we've met every local farmer in China.

မတွေ့သရွေ့ လက်မလျှော့ဘူးလို့အရမ်း ပူပန် နေကြတဲ့ ဝန်ထမ်းတွေကို ကျွန်မပြောခဲ့တယ်။

Today, we supply 240 types of produce

ဒီနေ့မှာ ဒေသတွင်း လယ်သမား ၅၇ ဦးဆီက လယ်ယာထုတ်ကုန်

from 57 local farmers.

အမျိုး ၂၄၀ ကို ပံ့ပိုးပေးပါတယ်။

After almost one year of searching,

တစ်နှစ်နီးပါး ရှာဖွေပြီးနောက်မှာ

we finally found chemical-free bananas

နောက်ဆုံး ဟိုင်နန်ကျွန်းက ရွာသားတွေ အိမ်နောက်ဖေးမှာ

grown in the backyards of villagers on Hainan Island.

စိုက်ပျိုးထားတဲ့ ဓာတုဗေဒကင်းတဲ့ ငှက်ပျောသီးတွေ တွေ့ရှိခဲ့တယ်။

And only two hours away from Shanghai,

ရှန်ဟိုင်းကနေ နှစ်နာရီပဲ ဝေးတဲ့

on an island that even Google Maps does not have coordinates for,

Google Maps မြေပုံညွှန်းမှာမပါတဲ့ ကျွန်းတစ်ကျွန်းပါ။

we found a place where cows eat grass

နွားတွေ မြက်စားပြီး ကောင်းကင်ပ​ြာ အောက်မှာ

and roam free under the blue sky.

လွတ်လပ်စွာ ကျက်စားတဲ့နေရာတစ်ခုကို တွေ့ခဲ့တာပါ။

We also work hard on logistics.

ထောက်ပံ့ပို့ဆောင်ရေးမှာလည်း ကြိုးစား ပါတယ်။

We deliver our customers' orders in as fast as three hours

ဖောက်သည်တွေရဲ့ အမှာတွေကို သုံးနာရီအတွင်း အမြန်ဆုံးရောက်စေဖို့

on electric vehicles,

လျှပ်စစ် ယာဉ်တွေနဲ့ ပို့ပေးပါတယ်။

and we use biodegradable, reusable boxes

ပတ်ဝန်းကျင်ဆိုင်ရာ ခြေရာတွေ နည်းဖို့ ဇီဝနဲ့ပျက်စီးနိုင်၊

to minimize our environmental footprint.

ပြန်သုံးရနိုင်တဲ့ ဘူးတွေကို သုံးတယ်။

I have no doubt that our offerings will continue to grow,

ကျွန်မတို့ရဲ့ကမ်းလှမ်းမှုတွေဟာ ဆက်လက် တိုပွားနေမယ်ဆိုတာ သံသယမရှိပေမဲ့

but it will take time,

အချိန်တော့ ယူရပါလိမ့်မယ်။

and I know a lot more people are needed to shape the future of good food.

အစားစအာကောင်းရဲ့ အနာဂတ်ကို ပုံဖော်ဖို့ လူအများကြီး လိုအပ်တာ ကျွန်မသိပါတယ်။

So last year, I founded China's first food tech accelerator and VC platform

မနှစ်က အစားအစာကောင်းရဲ့ အနာဂတ်ကို လိုရာ ပုံဖော်ချင်တဲ့ ကနဦးသမားတွေကိုကူညီဖို့

to help start-ups to shape the future of good food

တရုတ်ပြည်ရဲ့အဦးဆုံး အစားအစာ နည်းပညာ သွက်လက်မှုနဲ့ VC လမ်းစဉ်ကို

the way they want,

တည်ထောင်ခဲ့တယ်၊

be that through using edible insects as a more sustainable source of protein

စားသုံးနိုင်တဲ့ အင်းဆက်တွေကို အစားအစာ ပိုကြာရှည်စွာ လတ်ဆတ် စေဖို့

or using essential oils to keep food fresh for longer.

ရေရှည်ခံတဲ့ ပရိုတိန်း ရင်းမြစ်အဖြစ် သုံးရင်းကနေပါ။

So, you may still ask:

ဒီတော့ မေးနိုင်သေးတာက

Why are you trying to build a sustainable food system

နှေးတယ်ဆိုတာကို ပြစ်မှုတစ်ခုနီးနီးလို့ ယူဆတဲ့ တိုင်းပြည်တစ်ခုမှာ

by driving a patient movement

စိတ်ရှည်မှု လှုပ်ရှားမှုကို မောင်းနှင်ကာ

in a country where it's almost a crime to take it slow?

ရေရှည်ခံတဲ့ အစားအစာစနစ်ကို တည်ဆောက်ဖို့ ဘာဖြစ်လို့ ကြိုးစားနေတာလဲ။

Because, for me,

အကြောင်းက ကျွန်မအတွက်တော့

the real secret to success is patience --

အောင်မြင်မှုရဲ့ တကယ့် လျှို့ဝှက်ချက်က စိတ်ရှည်မှုပါ၊

a mindful kind of patience

စောင့်နေစဉ်မှာ

that requires knowing how to act while waiting,

ဘယ်လိုလုပ်မယိဆိုတာကို သိတဲ့ သတိပါတဲ့ စိတ်ရှည်မှုမျိုးပါ။

the kind of patience I learned with my grandmother's magic box.

ကျွန်မအဖွားရဲ့ မျက်လှည်ဘူးနဲ့အတူ သိလာခဲ့တဲ့ စိတ်ရှည်မှုမျိုးပါ။

After all, we do not inherit the earth from our ancestors.

နောက်ဆုံးတော့ ကျွန်မတို့ဟာ ကမ္ဘာမြေကို ဘိုးဘွားတွေဆီက အမွေရတာမဟုတ်ပါ၊

We borrow it from our children.

ကျွန်မတို့ရဲ့ ကလေးတွေဆီက ငှားယူထာရတာပါ။

Thank you.

ကျေးဇူးတင်ပါတယ်။

(Applause)

(လက်ခုပ်သံများ)