How American and Chinese values shaped the coronavirus response | Huang Hung

Transcriber: Joseph Geni Reviewer: Camille Martínez

Translator: sann tint Reviewer: Myo Aung

Helen Walters: Huang, it's so good to see you.

Helen Walters: တွေ့ရတာ ဝမ်းသာတယ် Huang ရေ။

Thank you for joining us. How's your 2020 been?

ပါဝင်တဲ့အတွက် ကျေးဇူးပါ။ ရှင့် ၂၀၂၀ က ဘယ်လိုလဲ။

Huang Hung: My 2020 started totally normal.

Huang Hung: ကျွန်မရဲ့ ၂၀၂၀ လုံးဝကို သာမန်ပဲ စခဲ့တာပါ။

In January, I went to Paris,

ဇန်နဝါရီလတုန်းက ပါရီကို သွားခဲ့တယ်၊

did my interview for the fashion week there,

အဲဒီက ဖက်ရှင် သီတင်းပတ်အတွက် တွေ့ဆုံမေးမြန်းမှု လုပ်ခဲ့တယ်။

came back to Beijing on January 22nd,

ဇန်နဝါရီ ၂၂ မှာ ဘေဂျင်းကို ပြန်လာခဲ့တယ်။

and finding things a little bit tense

အခြေအနေတွေက နည်းနည်း စိတ်အိုက်စရာ လို့ထင်မိတယ်။

because there were a lot of rumors.

ဘာလို့ဆိုတော့ ကောလာဟလတွေက အများကြီးဖြစ်နေတာလေ။

Having lived through SARS,

SARS ကို ကြုံခဲ့ရပြီးဖြစ်တော့

I wasn't that concerned.

ဒီလောက်ကြီး မပူပန်မိခဲ့ဘူး။

And on the 23rd, I had a friend of mine from New York come to my house

ဒါနဲ့ ၂၃ ရက်မှာ New York က တုပ်ကွေး ဖြစ်နေတဲ့ ကျွန်မရဲ့ မိတ်ဆွေတစ်ယောက်

who had a flu,

အိမ်ကို လာတယ်။

and we had dinner together,

ကျွန်မတို့ အတူတူ ညစာစားကြတယ်။

and another friend who came,

နောက်ထပ် မိတ်ဆွေတစ်ယောက်လာပြီး

who left the next day for Australia for vacation on an airplane.

နောက်နေ့မှာပဲ အားလပ်ရက်ခရီးအတွက် လေယာဉ်စီးပြီး ဩစတြေးလျကို ထွက်သွားတယ်။

So we were not taking this terribly seriously

ဒီတော့ ပိတ်မချင်အထိ ဒါကို ကျွန်မတို့ သိပ်ပြီး ရေးကြီးခွင်ကျယ်

until there was a lockdown.

မဖြစ်ခဲ့ကြဘူးပေါ့။

HW: And we've seen that echo around the world.

HW: ဒါက ကမ္ဘာတစ်လွှားမှာ ပဲတင် ထပ်တာ မြင်ရတယ်။

I think still some people find it hard to understand the magnitude

တရုတ်ပြည်က ဆောင်ရွက်ခဲ့တာ တချို့ရဲ့ ပမာဏကို လူတချို့ နားလည်ဖို့

of some of the measures that China took.

ခက်ခဲနေတုန်း လို့ ကျွန်မ ထင်မိတယ်။

I mean -- what else are we missing about China's response in all of this?

ဆိုလိုတာက ဒါအားလုံးမှာ တရုတ်ရဲ့တုံ့ပြန်မှု တွေနဲ့ပတ်ပြီး နောက် ဘာများ မသိတာရှိနေလဲ။

HH: You know, historically,

HH: သိတဲ့အတိုင်း သမိုင်းကြောင်းအရ

we're just two very different countries

ကျွန်မတို့ဟာ ယဉ်ကျေးမှုနဲ့ သမိုင်းအရ

in terms of culture and history.

အင်မတန် ခြားနားတဲ့ နိုင်ငံ နှစ်နိုင်ငံလေ။

I mean, these are two completely different human experiences for its people.

ဆိုလိုတာက ၎င်းရဲ့လူမျိုးတွေအတွက် လုံးဝ မတူတဲ့ လူသား အတွေ့အကြုံနှစ်ခုရှိတာပါ။

So, for China,

ဒီတော့ တရုတ်ပြည်အတွက်

when the lockdown happens,

ပိတ်ချမှု ဖြစ်တဲ့အခါ

people are OK.

လူတွေက အဆင်ပြေပါတယ်။

People are OK with it,

လူတွေက ဒါနဲ့ အဆင်ပြေတယ်။

because they think that's what a good parent should do.

ဘာလို့ဆိုတော့ ဒါက မိဘကောင်းတစ်ဦး လုပ်သင့်တာလို့ သူတို့ ထင်ကြလို့ပါ။

You know, if a kid gets sick,

သိတဲအတိုင်း ကလေးတစ်ယောက် ဖျားနာရင်

you put him in the other room,

သူ့ကို အခြားအခန်းထဲမှာ ထားပြီး

and you lock him up and make sure that the other kids don't get sick.

သော့ခတ်ထားကာ အခြားကလေးတွေ မဖျားအောင် လုပ်တယ်တယ်လေ။

And they expect that out of the government.

ဒါကို အစိုးရက လုပ်တာလို့ သူတို့ မျှော်လင့်ကြတယ်။

But when it is outside of China, from America, it becomes a huge issue

ဒါပေမဲ့ ဒါက တရုတ်ပြည် အပြင် အမေရိကမှာတော့ နိုင်ငံရေးဆိုင်ရာ လုပ်သင့်တဲ့အရာ

of the right political thing to do

ဧရာမ ပြဿနာတစ်ခု ဖြစ်လာခဲ့တယ်။

and whether it's infringing on personal freedom.

တစ်ကိုယ်ရေ လွတ်လပ်မှုကို ချိုးဖောက်တာ ဖြစ်ဖြစ်၊ မဖြစ်ဖြစ်ပါ။

So the issues that you have to deal with in a democratic society

ဒီတော့ ဒီမိုကရက်တစ် လူ့အဖွဲ့အစည်းမှာ ကိုင်တွယ်ဖြေရှင်းဖို့လိုတဲ့ ပြဿနာတွေက

are issues that one does not have to deal with in China.

တရုတ်ပြည်မှာ ကိုယ်တွယ်ဖြေရှင်းစရာလိုတဲ့ ပြဿနာတွေပါ။

I have to say that there's a word in Chinese

အခြားဘာသာစကားမှာ မရှိတဲ့ တရုတ် စကားလုံးတစ်လုံးကို

that doesn't exist in any other language,

ပြောဖို့လိုတယ်။

and the word is called "guāi."

ဒီစကားလုံးကို "guāi" လို့ ခေါ်ပါတယ်။

It is what you call a kid

သူ့မိဘတွေကို နားထောင်တဲ့

who listens to his or her parents.

ကလေးတစ်ယောက်ကို ခေါ်တာပါ။

So I think, as a people, we are very "guāi."

ဒီတော့ ပြည်သူတစ်ရပ်အနေနဲ့ ကျွန်မတို့ဟာ အင်မတန် guāi ဖြစ်တယ်ပေါ့။

We have this sort of authoritarian figure

တရုတ်လူမျိုးတွေ အမြဲ ကြည်ညိုလေးစားတဲ့

that Chinese always look up to,

ဒီလိုမျိုး အာဏာရှင်တဲ့ ပုဂ္ဂိုလ်ရှိပြီး

and they do expect the government to actually take the actions,

အစိုးရကို တကယ် အ​ရေးယူ ဆောင်ရွက်ပြီး ဒါကို ကိုင်တွယ်ဖြေရှင်းမယ်လို့

and they will deal with it.

သူတိူ မျှော်လင့်ကြတယ်။

However much suffering there is,

ဒါပေမဲ့ အဲဒီမှာ အများကြီး ဒုက္ခရောက်ပါတယ်။

they feel that, OK, if big brother says that this has to be done,

သူတို့ ခံစားမိတာက ကောင်းပြီ၊ အစ်ကိုကြီးက ဒါကို လုပ်ဖို့ လိုတယ်လို့ ပြောရင်

then it must be done.

လုပ်ရမှာပေါ့ဆိုတာပါ။

And that really defines China as a separate mentality,

ဒါက တရုတ်ပြည်ကို သီးခြား စိတ်သဘောထားတစ်ခုအဖြစ် အနက်ဖွင့်တယ်။

Chinese has a separate mentality,

ဥရောပနဲ့ အမေရိကာသားတွေ ပြောသလိုဆို

as, say, people in Europe and America.

တရုပ်လူမျိုးမှာ သီးခြား စိတ်သဘောထားတစ်ခုရှိတယ်။

HW: That sense of collective responsibility

HW: စုပေါင်း တာဝန်ယူမှုလို့ ခံစားမိတယ်။

sometimes feels a little absent from this culture.

တစ်ခါတစ်လေ ဒီယဉ်ကျေးမှုကနေ နည်းနည်း ကင်းကွာတာ တစ်ခုပါ။

At the same time, there are, I think, valid concerns

တစ်ချိန်တည်းမှာ ကျွန်မ အထင် စောင့်ကြည့်မှုနဲ့ ဒေတာ သီးသန့်ရှိမှုလို

around surveillance and data privacy, things like that.

အရာတွေအတွက် ခြေမြစ်တဲ့ ပူပန်မှုတွေရှိတယ်။

What is the balance here,

ဒီမှာ ဟန်ချက်ညီမှုက ဘာလဲ။

and what is the right trade-off between surveillance and freedom?

စောင့်ကြည့်မှုနဲ့ လွတ်လပ်မှုကြားက သင်တော်တဲ့ အပေးအယူက ဘာလဲ။

HH: I think in the internet age,

HH: ကျွန်မ ထင်တာက အင်တာနက်ခေတ်မှာ

it is somewhere between China and the US.

ဒါက တရုတ်နဲ့ အမေရိကကကြားက တစ်နေရာမှာပါ။

I think when you take individual freedom

တစ်ဦးချင်း လွတ်လပ်မှုကို စုပေါင်း ဘေးကင်းမှုနဲ့

versus collective safety,

ယှဉ်ကြည့်တဲ့အခါ

there has to be a balance somewhere there.

အဲဒီတစ်နေရာရာမှာ ဟန်ချက်ညီဖို့ လိုတယ်လို့ ကျွန်မ ထင်တယ်။

With surveillance, the head of Baidu, Robin Li, once said

စောင့်ကြည့်မှုနဲ့ပတ်သက်ပြီး Baidu ရဲ့ ဦးစီး Robin Li တစ်ခါ ပြောဖူးတာက

the Chinese people are quite willing to give up certain individual rights

တရုတ်လူမျိုးတွေဟာ အဆင်ပြေမှုနဲ့ ဖလှယ်ဖို့ဆို တစ်ဦးချင်း ရပိုင်ခွင့်တွေကို

in exchange for convenience.

စွန့်လွှတ်လိုစိတ် ရှိကြတယ်တဲ့။

Actually, he was completely criticized on Chinese social media,

တကယ်ကျတော့ သူဟာ တရုတ်မီဒီယတွေမှာ လုံးလုံး ဝေဖန်ခံခဲ့ရပေမဲ့

but I think he is right.

သူမှန်တယ်လို့ ကျွန်မ ထင်တယ်။

Chinese people are willing to give up certain rights.

တရုတ်တွေဟာ တချို့ရပိုင်ခွင့်တွေကို အတော် စွန့်လွှတ်ချင်စိတ်ရှိတယ်။

For example, we have ...

ဥပမာအနေနဲ့ ကျွန်မတို့မှာ..

Chinese mostly are very proud of the payment system we have,

တရုတ်အများစုဟာ ကျွန်မတို့မှာရှိတဲ့ ပေးချမှုစနစ်ကို အင်မတန် ဂုဏ်ယူကြတယ်။

which is you can go anywhere just with your iPhone

iPhone ရှိတာနဲ့ နေရာတိုင်း သွားလို့ရပြီး

and pay for everything,

အကုန်လုံး ပေးချေလို့ရတယ်။

and all they do is face-scan.

သူတို့လုပ်တာဆိုလို့ မျက်နှာဖတ်တာပဲ။

I think that probably freaks Americans out.

ဒါက အမေရိကန်တွေကိုတော့ မျက်ကလူး ဆန်ပြာ ဖြစ်စေလောက်တယ် ထင်တယ်။

You know, China right now, we're still under semi-lockdown,

သိတဲ့အတိုင်း တရုတ်ပြည်က လောလောဆယ် တစ်ဝက် ပိတ်ချမှု ရှိနေတုန်းပဲ။

so if you go anywhere, there's an app where you scan

ဒီတော့ သင် တစ်နေရာကို သွားရင် စကင်ဖတ်ပီး သင့်ဖုန်းနံပါတ်ကို

and you input your mobile phone number,

ထည့်နိင်တဲ့ အက်ပ်တစ်ခုရှိပြီး

and the app will tell the guard at the entrance of the mall, for example,

ဥပမာ ဒီအက်ပ်က ကုန်တိုက် ဝင်ပေါက်က အစောင့်ကို ၁၄ ရက်အတွင်း

where you have been for the past 14 days.

သင် ဘယ်ရောက်ခဲ့တာကို ပြောလိမ့်မယ်။

Now, when I told that to an American,

ကဲ ဒါကို အမေရိကန်တစ်ယောက်ကို ကျွန်မ ပြောတဲ့အခါ

she was horrified,

သူ ထိတ်လန့်သွားပြီး

and she thought it was such an invasion of privacy.

ဒါက ပိုင်နက် ကျူးကျော်မှုမျိုးလို့ သူထင်ခဲ့တယ်။

On the other hand,

တစ်ဘက်မှာကျတော့

as someone who is Chinese

တရုတ်လူမျိုးဖြစ်သူ တစ်ဦးဖြစ်ပြီး

and has lived in China for the past 20 years,

တရုတ်ပြည်မှာ နှစ် ၂၀ ကျော် နေခဲ့သူဖြစ်တာကြောင့်

although I understand that American mentality,

အမေရိကန် စိတိသဘောထားကို ကျွန်မ နားလည်ပေမဲ့

I still find I'm Chinese enough to think, "I don't mind this,

ဒီလို တွေးအောင် တရုတ်ဆန်တယိ လို့ ကျွန်မ မြင်တယ်။" ဒါကို ဂရုမစိုက်ဘူး၊

and I am better, I feel safer entering the mall

ငါ ပိုကောင်းတယ်၊ ကုန်တိုက်ထဲ ဝင်ရတာ ငါ ပိုလုံခြုံတယ်။

because everybody has been scanned,"

ဘာလို့ဆိုတော့ လူတိုင်းကို စကင်ဖတ်ထားတာလေ။"

whereas, I think individual freedom as an abstract concept

တကယ်တော့ တစ်ဦးချင်း လွတ်လပ်မှုဆိုတာက ဒီလိုမျိုးတကယ့်ကို အဓိပ္ပာယ်မဲ့တဲ့

in a pandemic like this

ကမ္ဘာ့ကပ်ရောဂါတစ်ခုအတွင်းမှာ

is actually really meaningless.

စိတ်ကူးသက်သက် အမြင်တစ်ခုလို့ ထင်တယ်။

So I think the West really needs to move a step towards the East

ဒီတော့ အနောက်က အရှေ့ဘက်ဆီ တစ်လှမ်း ရွှေ့ဖို့လိုပြီး

and to think about the collective as a whole

ကိုယ့်ကိုယ်ကိုယ် တစ်ဦးချင်း အဖြစ် တွေးတာထက်

rather than only think about oneself as an individual.

စုပေါင်းမှုကို တစ်ခုလုံးအဖြစ် တွေးဖို့ လိုတယ်လို့ ထင်မိတယ်။

HW: The rise of antagonistic rhetoric between the US and China

HW: အမေရိကနဲ့ တရုတ်ကြားက ရန်လိုတဲ့ လေလုံးထွားမှု မြင့်တက်မှုက

is obviously troubling,

ဒုက္ခပေးနေတာ အသိသာကြီးဖြစ်ပြီး

and the thing is, the countries are interlinked

တကယ်က ဒီနိုင်ငံတွဟာ အပြန်အလှန် ဆက်နွယ်နေတာပါ။

whether people understand global supply chains or not.

လူတွေက ကမ္ဘာ့ ထောက်ပံ့ရေး ကွင်းဆက် တွေကို နားလည်လည်၊မလည်လည်ပါ။

Where do you think we head next?

နောက်ထပ် ဘယ်ကို ကျွန်မတို့ ဦးတည်တယ်လို့ ထင်လဲ။

HH: You know, this is the most horrifying thing that came out of this,

HH: သိတဲ့အတိုင်း ဒါက ဒီကနေ ထွက်လာတဲ့ ထိတ်လန့်ဖွယ် အကောင်းဆုံးအရာပါ။

the kind of nationalistic sentiments on both sides in this pandemic.

ဒီကမ္ဘာ့ကပ်ရောဂါမှာ နှစ်ဘက်စလုံးမှာရှိတဲ့ အမျိုးသားရေးဆိုင်ရာ ရပ်တည်ချက်မျိုးတွေပါ။

Because I'm an optimist,

ကျွန်မက အကောင်းမြင်သမားဖြစ်တာကြောင့်

I think what will come out of this

ဒီကနေ ထွက်ပေါ်လာမှာက ဒါဟာ လူ့မျိုးနွယ်တစ်ခုလုံး

is that both sides will realize that this is a fight

မကွဲပြားဘဲ အတူ ပူပေါင်းဖို့လိုတဲ့ တိုက်ပွဲတစ်ခုဆိုတာကို

that the entire human race has to do together and not apart.

နှစ်ဘက်စလုံး နားလည်လာမယ်လို့ ထင်တယ်။

Despite the rhetoric,

လေလုံးထွားတယ်ဆိုပေမဲ့

the global economy has grown to such an integration

ခွဲခြားခြင်းဟာ အမေရိကန် ပြည်ထောင်စုနဲ့ တရုတ် နှစ်ဘက်စလုံးအတွက်

that decoupling will be extremely costly and painful

အင်မတန် ကုန်ကျပြီး နာကျင်စရာ ဖြစ်လိမ့်မယ် ဆိုတဲ့ ပေါင်းစည်းမှုတစ်ခုလို

for both the United States and China.

ကမ္ဘာ့စီးပွားရေးဟာ ကြီးထွားလာတယ်။

HW: It's also been interesting to me

HW: တရုတ် အတော်လေး အော်ကြီးဟစ်ကျယ်

to see the criticism that China has received quite vocally.

ဝေဖန်ခံရတာကို သိဖို့ ကျွန်မလည်း ဒါကို စိတ်ဝင်စားတယ်။

For instance, they've been criticized for downplaying the death toll,

ဥပမာ၊ သေပျောက်မှုနှုန်းကို လျော့ပြီး ဖော်ပြတာအတွက် သူတို့ ဝေဖန်ခံရတယ်။

arguably,

ဘယ်လိုဖြစ်ဖြစ်ပါ

also for trying to demonize Dr. Li,

ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်အကြောင်း ပထမဆုံး

the Wuhan doctor who first raised the alarm about the coronavirus.

သတိပေးခဲ့တဲ့ဝူဟန် ဆရာဝန် Dr. Li ကို မကောင်းသူအဖြစ် ပုံဖော်တာရောပေါ့။

I just saw a report in "The New York Times"

The New York Times ထဲက အစီရင်ခံစာမှာ တွေ့တာက

that Weibo users have been posting repeatedly on the last post of Dr. Li

Weibo သုံးသူတွေက Dr. Li နောက်ဆုံး တင်ခဲ့ တာကို အထပ်ထပ်တင်နေခဲ့ကြပြီး

and using this as kind of a living memorial to him,

ဒါကို သူ့ရဲ့ ရှင်သန်နေတဲ့ အောက်မေ့ဖွယ်အဖြစ် သုံးနေတာ၊

chatting to him.

သူနဲ့ စကားပြောနေတာတွေပါ။

There's something like 870,000 comments and growing

မှတ်ချက် ၈၇၀၀၀၀ လောက်ရှိပြီး နောက်ဆုံးတင်ခဲ့တာအပေါ်မှာ

on that last post.

တိုးလာနေတယ်။

Do you see a change in the media?

မီဒီယာမှာ အပြောင်းအလဲတစ်ခု မြင်ရလား။

Do you see a change in the approach to Chinese leadership

ဗဟိုဆီကို ပိုပြောင်းလဲနိုင်လောက်တဲ့ တကယ်ပဲ တရုတ်ပြည်ကို

that actually could lead to China swinging perhaps more to the center,

ဦးဆောင်နိုင်တဲ့တရုတ်ခေါင်းဆောင်မှု ချဉ်းကပ်ရာမှာ အပြောင်းအလဲတစ်ခု မြင်ရလား။

just as perhaps America needs to swing more towards a Chinese model?

အမေရိကက တရုတ်ပုံစံတစ်ခုဆီ ပြောင်းလဲဖို့ လိုတာ ဖြစ်နိုင်သလိုပေါ့။

HH: Unfortunately, not really,

HH: ကံဆိုးချင်တော့ တကယ်ကို မဟုတ်တာပါ။

because I think there is a way

အကြောင်းက အာဏာရှင်ဆန်တဲ့ အစိုးရတွေနဲ့

between authoritarian governments and its people to communicate.

၎င်းရဲ့ပြည်သူတွေကြားမှာ ဆက်သွယ်ဖို့ နည်းလမ်းတစ်ခု ရှိတယ် ထင်တာကြောင့်ပါ။

The night that Dr. Li died,

Dr. Li ဆုံးတဲ့ ညက

when it was announced that he died,

သူ ဆုံးတဲ့အကြောင်းကို ကြေညာတဲ့အခါ

the Chinese social media just blew up.

တရုတ် မီဒီယာတွေ ထပေါက်ကွဲကုန်တော့တာပဲ။

Even though he was unjustly treated as a whistleblower,

တရားမဝင် သတင်းပေးသမားဖြစ် မတရား သတ်မှတ်ခံနေခဲ့ရတာတောင်

he still went to work in the hospital

သူဟာ ဆေးရုံမှာ အလုပ်လုပ်နေဆဲ၊ ဆရာဝန်တစ်ဦးအနေနဲ့

and tried to save lives as a doctor,

လူနာတွေကို ကြိုးစား ကယ်တင်နေဆဲပါ။

and then he died

နောက်တော့ ရောဂါ

because he contracted the disease.

ကူးစက်ခံရတာလို့ သူ ဆုံးသွားတယ်။

So there was anger, frustration,

ဒီတော့ ဒေါသ၊ ခံပြင်းမှုတွေဖြစ်ခဲ့ပြီး

and all of that came out

ဒါအားလုံးကနေ ပေါ်ထွက်လာတာက

in kind of commemorating a figure

အစိုးရက အမှားပြုလုပ် တယ်လို့ သူတို့ ခံစားရတဲ့

that they feel that the government had wronged.

ပုဂ္ဂိုလ်တစ်ဦးကို အထိမ်းအမှတ် ပြုလုပ်ပေးတာမျိုးပါ။

The verdict

အဆုံးအဖြတ်နဲ့

and sort of the official voice on:

တရားဝင် အသံလိုလိုက

"Who is Dr. Li? Is he a good guy or a bad guy?"

"Dr. Li ဆိုတာ ဘယ်သူလဲ။ သူက လူကောင်းလား၊ လူဆိုးလား။"

completely changed 180 degrees.

ဆိုတာက လုံးဝ ၁၈၀ ဒီဂရီ ပြောင်းသွားတယ်။

He went from a doctor who misbehaved

သူဟာ ဆိုးသွမ်းတဲ့ ဆရာဝန်တစ်ယောက်ကနေ

to the hero who warned the people.

လူတွေကို သတိပေးတဲ့ သူရဲကောင်းဖြစ်သွားတယ်။

So under authoritarian government,

ဒီတော့ အာဏာရှင်ဆန်တဲ့ အစိုးရအောက်မှာ

they still are very aware of public opinion,

သူတို့ဟာ အများပြည်သူ အမြင်ကို အလွန် သတိပြုမိနေတုန်းပါ။

but, on the other hand,

ဒါပေမဲ့ တစ်ဘက်မှာကျတော့

when people complain and when they commemorate Dr. Li,

လူတွေက မကျေမနပ်ပြောတဲ့အခါ Dr. Li ကို အထိမ်းအမှတ်လုပ်ပေးတဲ့အခါ

do they really want to change the system?

သူတို့ စနစ်ကို တကယ်ပဲ ပြောင်းလဲချင်တာလား။

And my answer is no,

ကျွန်မရဲ့ အဖြေကတော့ နိုးပါ။

because they don't like that particular decision,

ဘာလို့လဲဆိုတော့ ဒီဆုံးဖြတ်ချက် တစ်စုံတစ်ရာကို သူတို့ မကြိုက်ပေမဲ့

but they don't want to change the system.

စနစ်ကိုတော့ မပြောင်းလဲချင်ဘူး။

And one of the reasons is because

ဒါက အကြောင်းရင်းတစ်ခု ဖြစ်တဲ့အကြောင်းက

they have never, ever known another system.

သူတို့ဟာ အခြားစနစ်ကို လုံးဝ၊ လုံးဝ မသိခဲ့တာကြောင့်ပါ။

This is the system they know how to work.

ဒါက ဘယ်လို လုပ်ဆောင်တာကို သူတို့ သိနေတဲ့ စနစ်လေ။

HW: What is wok-throwing, Huang?

HW:ဒယ်အိုး ပစ်တာက ဘာလဲ၊ Huang ရေ။

HH: Oh, wok-throwing is when you blame somebody else.

HH: အိုး၊ ဒယ်အိုး ပစ်တယ်ဆိုတာက အခြားတစ်ယောက်ကို အြပစ်တင်တဲ့ အခါမှာပါ။

Basically, someone who is responsible in a slang Chinese

အရင်းခံအနေနဲ့ တရုတ် ဗန်းစကားတစ်မှာ တာဝန်ရှိတယ်ဆိုတဲ့ လူတစ်ယောက်ဟာ

is someone who carries a black wok.

ဒယ်အိုးမည်းတစ်လုံးကို သယ်တဲ့သူတဲ့။

You are made to be the scapegoat for something that is bad.

ဒီတော့ မကောင်းတာ တစ်ခုခုအတွက် ကြားက အချောင်ခံရသူ အလုပ်ခံရတာပေါ့။

So basically, Trump started calling it the "Chinese virus,"

ဒီတော့ အရင်းခံအနေနဲ့ Trump က "တရုတ် ဗိုင်းရပ်စ်" "ဝူဟန် ဗိုင်းရပ်စ်"

the "Wuhan virus,"

လို့ စခေါ်ခဲ့ပြီး

and trying to blame the entire coronavirus pandemic

ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကမ္ဘာ့ ကပ်ရောဂါးကို တစ်ခုလုံးအတွက် တရုတ်အပေါ် အပြစ်တင်ဖို့

on the Chinese.

ကြိုးစားနေတယ်။

And then the Chinese, I think, threw the wok back at the Americans.

ဒီနောက်မှာ ကျွန်မ ထင်တာပါ၊ တရုတ်က အမေရိကန်တွေဆီ ဒယ်အိုး ပြန်ပစ်တယ်။

So it was a very funny joke on Chinese social media,

ဒီတော့ တရုတ် မီဒီယာတွေမှာ အတော် ရယ်ရတဲ့ ဒယ်အိုးပစ်

that wok-throwing.

ပြက်လုံးတစ်ခု ရှိတယ်။

There's a wok-throwing gymnastics aerobics exercise video that went viral.

ပျံနှံ့သွားတဲ့ ဒယ်အိုးပစ် ကျွမ်းဘား လေ့ကျင့်ခန်း ဗီဒီယိုတစ်ခု ရှိတယ်။

HW: But tell us, Huang:

HW: ဒါပေမဲ့ ပြောပါဦး၊

You're also doing dances on TikTok, right?

ရှင်က TikTok မှာ ကတာတွေလည်း လုပ်နေတယ်မို့လား။

HH: Oh, of course.

HH: အိုး တကယ်ပေါ့ရှင်။

I'm doing a lot of wok-throwing aerobics on TikTok.

TikTok ဒယ်အိုးပစ် ကိုယ်လက် လေ့ကျင့်ခန်းတွေ အများကြီး လုပ်နေတာပေါ့။

HW: I mean, a potential silver lining of all of this is that it has laid bare

HW: ဆိုလိုတာက ဒါအားလုံးရဲ့အလားအလာရှိတဲ့ ကောင်းကွက်တစ်ခုက လှစ်ဟပြလိုက်တာက

some of the inequities, inequalities in the system,

စနစ်ထဲက တရားမမျှတမှုတွေနဲ့ မညီမျှမှုတချို့၊

some of the broken structures that we have,

ရှိနေတဲ့ ပြိုပျက်နေတဲ့ တည်ဆောက်မှုတချို့ကိုပါ။

and if we're smart, we can rebuild better.

ကျွန်မတို့သာ ပါးနပ်ရင် ပိုကောင်းတာကို ပြန်တည်ဆောက်နိုင်ပါတယ်။

HH: Yes. I think one of the silver linings of this pandemic

HH: ဟုတ်တာပေါ့၊ ဒီကမ္ဘာ့ ကပ်ရောဂါရဲ့ ကောင်းကွက်တွေထဲက တစ်ခုက

is that we do realize

လူသားတွေဟာ လူမျိုး၊ အသားအရောင်

that the human race has to do something together

(သို့) နိုင်ငံသားဆိုတာနဲ့ ခွဲခြားခံရတာတာထက် တစ်ခုခုကို

rather than to be distinguished by our race, by the color of our skin

အတူတူ လုပ်ဖို့လိုတယ်လို့ ကျွန်မတို့ သဘောပေါက်တာလို့

or by our nationality;

ထင်မိတယ်။

that this virus obviously is not discriminating against anyone,

ဗိုင်းရပ်စ်က ချမ်းသာသူ ဖြစ်စေ ဆင်းရဲသူဖြစ်စ​ေ၊

whether you are rich or poor,

အရေးပါသူ ဖြစ်စေ၊ မပါသူ ဖြစ်စေ၊

important or not important

ဘယ်အသားအရောင် ဘာလူမျိုးဖြစ်ဖြစ်

or whatever skin color or nationality you are.

တစ်ဦးတစ်ယောက်ကိုမှ မခွဲခြားဘူးဆိုတာ အသိအသာကြီးပါ။

So it is a time to be together,

ဒီတော့ ကမ္ဘာကြီးကို ဆွဲခွာပြီး

rather than to try to pull the world apart

ကျွန်မတို့ရဲ့ အမျိုးသားရေးအခွံတွေထဲကို ပြန်ပြီး တွားဝင်ဖို့

and crawl back to our own nationalistic shells.

ကြိုးစားတာထက် အတူတူ ဖြစ်ကြဖို့ အချိန်တန်ပါပြီ။

HW: It's a beautiful sentiment.

HW: ဒါက လှပတဲ့ ခံယူချက်တစ်ခုပါ။

Huang Hung, thank you so much for joining us from Beijing.

ဘေဂျင်းကနေ ပါဝင်ပေးတဲ့ အတွက် ကျေးဇူးပါ၊ Huang Hung ။

Stay well, please.

ကျန်းမာအောင် နေနော်။

HH: Thank you, Helen, and you stay well as well.

HH: ကျေးဇူးပါ၊ Helen ရှင်လည်း ကျန်းမာအောင် နေပါနော်။