How American and Chinese values shaped the coronavirus response | Huang Hung

Transcriber: Joseph Geni Reviewer: Camille Martínez

Translator: Phương Trịnh Reviewer: Prin Le

Helen Walters: Huang, it's so good to see you.

Helen Walters: Bà Huang, rất hân hạnh được gặp bà.

Cảm ơn bà đã nhận lời tham gia. Năm 2020 của bà thế nào ạ?

Thank you for joining us. How's your 2020 been?

Huang Hung: My 2020 started totally normal.

Huang Hung: Năm 2020 của tôi đã bắt đầu hoàn toàn bình thường.

In January, I went to Paris,

Tháng Một, tôi đi Paris,

did my interview for the fashion week there,

thực hiện bài phỏng vấn của tôi về tuần lễ thời trang tại đó,

came back to Beijing on January 22nd,

trở lại Bắc Kinh vào ngày 22 tháng 1,

and finding things a little bit tense

và nhận thấy mọi chuyện có hơi căng thẳng

because there were a lot of rumors.

vì đã có rất nhiều lời đồn.

Having lived through SARS,

Tôi đã từng sống qua dịch SARS,

I wasn't that concerned.

nên không quá lo lắng.

And on the 23rd, I had a friend of mine from New York come to my house

Và vào ngày 23, tôi có một người bạn từ New York đến nhà chơi,

who had a flu,

người đó đã bị cúm,

and we had dinner together,

và chúng tôi ăn tối cùng nhau,

and another friend who came,

và một người bạn khác đến,

who left the next day for Australia for vacation on an airplane.

người đã đi Úc ngày hôm sau cho một kỳ nghỉ bằng máy bay.

So we were not taking this terribly seriously

Vì vậy, chúng tôi không coi điều này quá nghiêm trọng

until there was a lockdown.

cho đến khi có lệnh phong tỏa.

HW: And we've seen that echo around the world.

HW: Chúng tôi thấy điều tương tự trên thế giới.

I think still some people find it hard to understand the magnitude

Tôi nghĩ vẫn có người cảm thấy khó hiểu về tầm quan trọng

of some of the measures that China took.

của những biện pháp mà Trung Quốc đã làm.

I mean -- what else are we missing about China's response in all of this?

Ý tôi là, còn điều gì chúng tôi không biết về cách phản ứng của Trung Quốc không?

HH: You know, historically,

HH: Cô biết đấy, về lịch sử,

we're just two very different countries

chúng ta là những quốc gia khác biệt

in terms of culture and history.

về phương diện văn hóa và lịch sử.

I mean, these are two completely different human experiences for its people.

Ý tôi là, đây là hai trải nghiệm đời sống hoàn toàn khác nhau.

So, for China,

Vì vậy, đối với Trung Quốc,

when the lockdown happens,

khi lệnh phong tỏa được thực hiện,

people are OK.

mọi người cảm thấy ổn.

People are OK with it,

Mọi người ổn về điều đó,

because they think that's what a good parent should do.

bởi vì họ nghĩ đó là điều mà một bậc phụ huynh tốt nên làm.

You know, if a kid gets sick,

Cô biết đấy, nếu một đứa trẻ bị bệnh,

you put him in the other room,

cô sẽ để cậu ấy ở một phòng khác,

and you lock him up and make sure that the other kids don't get sick.

đóng cửa lại và đảm bảo những đứa trẻ khác không bị bệnh.

And they expect that out of the government.

Và họ trông chờ điều đó từ chính phủ.

But when it is outside of China, from America, it becomes a huge issue

Nhưng khi diễn ra ngoài Trung Quốc, ví dụ như Mỹ, nó trở thành một vấn đề lớn,

về phương diện chính trị thì liệu có đúng không,

of the right political thing to do

and whether it's infringing on personal freedom.

và liệu điều đó có vi phạm quyền tự do cá nhân không.

So the issues that you have to deal with in a democratic society

Những vấn đề mà bạn phải giải quyết trong một xã hội dân chủ

are issues that one does not have to deal with in China.

là những vấn đề mà Trung Quốc không cần giải quyết.

I have to say that there's a word in Chinese

Tôi phải nói rằng có một từ trong tiếng Hoa

that doesn't exist in any other language,

mà không xuất hiện trong các ngôn ngữ khác,

and the word is called "guāi."

và từ đó đọc là "guai" (ngoan)

It is what you call a kid

Nó được dùng để gọi một đứa trẻ

who listens to his or her parents.

luôn nghe lời bố mẹ.

So I think, as a people, we are very "guāi."

Vì vậy tôi nghĩ, là một dân tộc, chúng tôi rất "ngoan".

We have this sort of authoritarian figure

Chúng tôi có một kiểu hình tượng độc tài

that Chinese always look up to,

mà người dân Trung Quốc đều ngưỡng mộ,

and they do expect the government to actually take the actions,

và họ trông chờ chính phủ thật sự hành động,

and they will deal with it.

và họ sẽ nghe theo.

However much suffering there is,

Mặc cho có phải chịu đựng bao nhiêu,

they feel that, OK, if big brother says that this has to be done,

họ vẫn cảm thấy như vậy là ổn, nếu anh cả nói phải làm như vậy,

then it must be done.

thì nó chắc chắn phải làm như vậy.

And that really defines China as a separate mentality,

Và điều đó đã định nghĩa Trung Quốc như một quan niệm riêng biệt,

Chinese has a separate mentality,

Trung Quốc có một quan niệm riêng biệt,

as, say, people in Europe and America.

so với người châu Âu hay Mỹ.

HW: That sense of collective responsibility

HW: Khái niệm về trách nhiệm cộng đồng

sometimes feels a little absent from this culture.

có lẽ đôi khi không xuất hiện ở nền văn hóa này.

At the same time, there are, I think, valid concerns

Đồng thời, tôi nghĩ, cũng có những mối lo ngại chính đáng

around surveillance and data privacy, things like that.

xoay quanh những việc như giám sát và bảo mật thông tin cá nhân.

What is the balance here,

Sự cân bằng ở đây là gì,

and what is the right trade-off between surveillance and freedom?

và sự đánh đổi nào là hợp lí giữa sự giám sát và tự do?

HH: I think in the internet age,

HH: Tôi nghĩ ở thời đại Internet,

it is somewhere between China and the US.

nó ở đâu đó giữa Trung Quốc và Hoa Kỳ.

I think when you take individual freedom

Tôi nghĩ, khi bạn cân đo giữa tự do cá nhân

versus collective safety,

với an toàn cộng đồng,

there has to be a balance somewhere there.

chắc hẳn phải có một sự cân bằng ở đâu đó.

With surveillance, the head of Baidu, Robin Li, once said

Với sự giám sát, chủ tịch Baidu, ông Robin Li, từng nói

the Chinese people are quite willing to give up certain individual rights

người Trung Quốc sẵn lòng từ bỏ một vài quyền cá nhân

in exchange for convenience.

để đổi lấy sự tiện lợi.

Actually, he was completely criticized on Chinese social media,

Thật ra, ông ấy đã bị chỉ trích rất nhiều trên mạng xã hội Trung Quốc;

but I think he is right.

nhưng tôi nghĩ ông ấy đúng.

Chinese people are willing to give up certain rights.

Người Trung Quốc sẵn sàng từ bỏ một số quyền lợi nhất định.

For example, we have ...

Ví dụ, chúng tôi có...

Chinese mostly are very proud of the payment system we have,

hầu hết người Trung Quốc rất tự hào về hệ thống thanh toán của mình,

which is you can go anywhere just with your iPhone

khi mà bạn có thể đi bất cứ đâu và thanh toán mọi thứ,

and pay for everything,

chỉ với chiếc iPhone

and all they do is face-scan.

và chỉ cần quét nhận diện gương mặt.

I think that probably freaks Americans out.

Tôi nghĩ điều đó hẳn sẽ làm người Mỹ hốt hoảng.

You know, China right now, we're still under semi-lockdown,

Bạn biết đấy, ở Trung quốc hiện nay, chúng tôi vẫn trong tình trạng phong tỏa,

so if you go anywhere, there's an app where you scan

bất cứ đâu bạn đi sẽ có một ứng dụng để bạn quét,

and you input your mobile phone number,

nhập số điện thoại của mình,

and the app will tell the guard at the entrance of the mall, for example,

và ứng dụng sẽ báo với bảo vệ ở lối vào của trung tâm thương mại, chẳng hạn,

where you have been for the past 14 days.

nơi bạn đã ở trong 14 ngày qua.

Now, when I told that to an American,

Bây giờ, khi tôi nói điều này với một người Mỹ,

she was horrified,

cô ấy hoảng hốt,

and she thought it was such an invasion of privacy.

và cô ấy nghĩ như vậy là xâm phạm quyền riêng tư.

On the other hand,

Mặt khác,

as someone who is Chinese

là một người Trung Quốc

and has lived in China for the past 20 years,

và đã sống ở Trung Quốc 20 năm qua,

although I understand that American mentality,

mặc dù tôi hiểu tâm lý đó của người Mỹ,

I still find I'm Chinese enough to think, "I don't mind this,

nhưng là người Trung, tôi nhận thấy rằng "Tôi không phiền vì điều đó,

and I am better, I feel safer entering the mall

và tôi cảm thấy tốt hơn, an toàn hơn khi vào trung tâm thương mại

because everybody has been scanned,"

vì mọi người đều đã được quét rồi".

whereas, I think individual freedom as an abstract concept

Trong khi đó, tôi nghĩ sự tự do cá nhân như một khái niệm trừu tượng,

in a pandemic like this

trong tình trạng dịch bệnh như thế này

is actually really meaningless.

nó thật sự vô nghĩa.

So I think the West really needs to move a step towards the East

Nên tôi nghĩ phương Tây cần tiến gần hơn đến phương Đông

and to think about the collective as a whole

và nghĩ đến cộng đồng tập thể

rather than only think about oneself as an individual.

hơn là chỉ nghĩ cho bản thân.

HW: The rise of antagonistic rhetoric between the US and China

HW: Sự gia tăng của hùng biện đối kháng giữa Mỹ và Trung Quốc

is obviously troubling,

rõ ràng là rất rắc rối.

and the thing is, the countries are interlinked

Vấn đề là, hai quốc gia có liên quan mật thiết với nhau

whether people understand global supply chains or not.

dù mọi người có hiểu về chuỗi cung ứng toàn cầu hay không.

Where do you think we head next?

Bà nghĩ chúng ta sẽ tiến đến đâu tiếp theo?

HH: You know, this is the most horrifying thing that came out of this,

HH: Cô biết đấy, đây là vấn đề đáng sợ nhất của tình trạng hiện nay,

the kind of nationalistic sentiments on both sides in this pandemic.

loại quan điểm tự tôn dân tộc ở cả hai bên trong dịch bệnh này.

Because I'm an optimist,

Vì tôi là một người lạc quan,

I think what will come out of this

tôi nghĩ hệ quả của tình trạng này

is that both sides will realize that this is a fight

là cả hai bên đều sẽ nhận ra đây là một cuộc chiến

that the entire human race has to do together and not apart.

mà toàn bộ loài người phải cùng nhau chiến đấu và không tách rời.

Despite the rhetoric,

Mặc cho những hùng biện,

the global economy has grown to such an integration

nền kinh tế thế giới đã phát triển đến một sự hợp nhất

that decoupling will be extremely costly and painful

mà việc tách riêng sẽ cực kỳ đắt đỏ và đau đớn

for both the United States and China.

cho cả Hoa Kỳ và Trung Quốc.

HW: It's also been interesting to me

HW: Với tôi, nó cũng khá thú vị

to see the criticism that China has received quite vocally.

khi xem những chỉ trích khá lớn mà Trung Quốc đã nhận.

For instance, they've been criticized for downplaying the death toll,

Ví dụ như, họ bị chỉ trích về nói giảm tỉ lệ tử vong,

arguably,

và cũng như là,

also for trying to demonize Dr. Li,

cố gắng quỷ hóa bác sĩ Lý,

the Wuhan doctor who first raised the alarm about the coronavirus.

bác sĩ đầu tiên ở Vũ Hán cảnh báo về virus Corona.

I just saw a report in "The New York Times"

Tôi vừa đọc một báo cáo trên tờ ''New York Times''

that Weibo users have been posting repeatedly on the last post of Dr. Li

rằng người dùng Weibo đã không ngừng đăng lên bài viết cuối cùng của bác sĩ Lý

and using this as kind of a living memorial to him,

và dùng điều này như một cách tưởng niệm ông ấy,

chatting to him.

nói chuyện với ông ấy.

There's something like 870,000 comments and growing

Có đến khoảng 870,000 bình luận và vẫn tiếp tục tăng

on that last post.

trong bài viết cuối cùng ấy.

Do you see a change in the media?

Bà có thấy một sự thay đổi trong truyền thông không?

Do you see a change in the approach to Chinese leadership

Một sự thay đổi trong việc tiếp cận các lãnh đạo Trung Quốc

that actually could lead to China swinging perhaps more to the center,

mà có thể đưa Trung Quốc nhảy vào gần trung tâm hơn

just as perhaps America needs to swing more towards a Chinese model?

như khi Mỹ cần đến gần một hình mẫu giống Trung Quốc hơn?

HH: Unfortunately, not really,

HH: Tiếc thay là không hẳn,

because I think there is a way

vì tôi nghĩ có một cách

between authoritarian governments and its people to communicate.

để chính phủ cầm quyền và người dân giao tiếp với nhau.

The night that Dr. Li died,

Vào đêm mà bác sĩ Lý qua đời,

when it was announced that he died,

khi cái chết của ông ấy được thông báo,

the Chinese social media just blew up.

mạng xã hội của Trung Quốc đã nổ tung.

Even though he was unjustly treated as a whistleblower,

Mặc dù ông ấy từng bị đối xử tệ như một kẻ bịa đặt,

he still went to work in the hospital

ông ấy vẫn đến bệnh viện làm việc

and tried to save lives as a doctor,

và cố gắng cứu người như một người bác sĩ,

and then he died

và rồi ông ấy chết

because he contracted the disease.

vì bị nhiễm bệnh.

So there was anger, frustration,

Thế rồi đã có những cơn giận, sự thất vọng,

and all of that came out

và tất cả xuất hiện

in kind of commemorating a figure

dưới dạng tưởng nhớ một hình tượng

that they feel that the government had wronged.

mà họ cảm thấy rằng chính phủ đã đối xử bất công.

The verdict

Những phán quyết

and sort of the official voice on:

và những nhận định chính thức về:

"Who is Dr. Li? Is he a good guy or a bad guy?"

"Ai là bác sĩ Lý? Ông ấy là kẻ xấu hay người tốt?"

completely changed 180 degrees.

đã thay đổi hoàn toàn 180 độ.

He went from a doctor who misbehaved

Ông ấy từ chỗ là một bác sĩ bịa đặt

to the hero who warned the people.

trở thành anh hùng cảnh báo mọi người.

So under authoritarian government,

Dưới quyền của chính phủ cầm quyền,

they still are very aware of public opinion,

họ vẫn nhận thức rõ về những ý kiến của quần chúng,

but, on the other hand,

nhưng mặt khác,

when people complain and when they commemorate Dr. Li,

khi mọi người phàn nàn và tưởng niệm bác sĩ Lý,

do they really want to change the system?

họ có thật sự muốn thay đổi cả hệ thống không?

And my answer is no,

Và câu trả lời của tôi là không,

because they don't like that particular decision,

vì dù họ không thích một quyết định cụ thể nào đó,

but they don't want to change the system.

nhưng họ không muốn thay đổi hệ thống.

And one of the reasons is because

Và một lý do khác là vì

they have never, ever known another system.

họ chưa bao giờ biết về những hệ thống khác.

This is the system they know how to work.

Đây là hệ thống mà họ hiểu cách hoạt động.

HW: What is wok-throwing, Huang?

HW: "Ném chảo" nghĩa là gì vậy, bà Huang?

HH: Oh, wok-throwing is when you blame somebody else.

HH: Oh, "ném chảo" là khi bạn đổ lỗi cho người khác.

Basically, someone who is responsible in a slang Chinese

Cơ bản là một ai đó phải chịu trách nhiệm, trong tiếng lóng của tiếng Trung,

is someone who carries a black wok.

là một người mang một cái chảo đen.

You are made to be the scapegoat for something that is bad.

Bạn bị đưa ra làm kẻ gánh tội cho điều gì đó tệ hại.

So basically, Trump started calling it the "Chinese virus,"

Về căn bản, Trump bắt đầu gọi nó là "virus Trung Quốc,"

the "Wuhan virus,"

"virus Vũ Hán,"

and trying to blame the entire coronavirus pandemic

và cố gắng đổ lỗi của toàn bộ dịch bệnh virus Corona này

on the Chinese.

lên Trung Quốc.

And then the Chinese, I think, threw the wok back at the Americans.

Và sau đó người Trung Hoa, tôi nghĩ, đã ném cái chảo ngược lại cho người Mỹ.

So it was a very funny joke on Chinese social media,

Đó là một câu đùa khá vui trên mạng xã hội Trung Quốc

that wok-throwing.

về việc ném chảo qua lại này.

There's a wok-throwing gymnastics aerobics exercise video that went viral.

Có một video về bài tập thể dục dụng cụ ném chảo đã rất nổi tiếng.

HW: But tell us, Huang:

HW: Bà Huang, hãy nói xem

You're also doing dances on TikTok, right?

có phải bà cũng tập những điệu nhảy trên Tiktok không?

HH: Oh, of course.

HH: Oh, tất nhiên.

I'm doing a lot of wok-throwing aerobics on TikTok.

Tôi đang quay rất nhiều bài nhịp điệu ném chảo trên Tiktok.

HW: I mean, a potential silver lining of all of this is that it has laid bare

HW: Ý tôi là, một tia hy vọng trong tình hình này là nó đã bóc trần

some of the inequities, inequalities in the system,

một vài sự bất bình đẳng trong hệ thống,

some of the broken structures that we have,

một số cấu trúc bị lỗi của chúng ta,

and if we're smart, we can rebuild better.

nếu chúng ta có tư duy, chúng ta có thể xây dựng lại nó tốt hơn.

HH: Yes. I think one of the silver linings of this pandemic

HH: Vâng, tôi nghĩ một trong những tia hy vọng của dịch bệnh này

is that we do realize

là chúng ta nhận ra được

that the human race has to do something together

rằng cả loài người phải cùng nhau làm gì đó

rather than to be distinguished by our race, by the color of our skin

hơn là phân biệt nhau bởi sắc tộc, hay màu da

or by our nationality;

hay quốc tịch của nhau;

that this virus obviously is not discriminating against anyone,

rằng con virus này rõ ràng không phân biệt bất kì ai,

whether you are rich or poor,

dù bạn giàu hay nghèo,

important or not important

có sức ảnh hưởng hay không,

or whatever skin color or nationality you are.

hay bất kể màu da hay quốc tịch nào.

So it is a time to be together,

Đây là thời điểm chúng ta chung sức,

rather than to try to pull the world apart

chứ không phải cố gắng đẩy nhau ra xa

and crawl back to our own nationalistic shells.

và bò lại trong chiếc vỏ tự tôn dân tộc của mình.

HW: It's a beautiful sentiment.

HW: Đó là một cảm xúc thật đẹp.

Huang Hung, thank you so much for joining us from Beijing.

Huang Hung, cảm ơn bà đã tham gia cùng chúng tôi từ Bắc Kinh.

Stay well, please.

Giữ gìn sức khỏe nhé.

HH: Thank you, Helen, and you stay well as well.

HH: Cảm ơn cô, Helen, và cô cũng giữ sức khỏe nhé.