How American and Chinese values shaped the coronavirus response | Huang Hung

Transcriber: Joseph Geni Reviewer: Camille Martínez

Çeviri: Nihal Aksakal Gözden geçirme: Cihan Ekmekçi

Helen Walters: Huang, it's so good to see you.

Helen Walters: Huang, seni görmek çok güzel.

Katıldığın için teşekkürler. 2020 yılı şimdiye kadar nasıldı?

Thank you for joining us. How's your 2020 been?

Huang Hung: My 2020 started totally normal.

Huang Hung: 2020 benim için tamamen normal başladı.

In January, I went to Paris,

Ocak ayında Paris'e gittim,

did my interview for the fashion week there,

orada moda haftası için röportajımı yaptım,

came back to Beijing on January 22nd,

22 Ocak'ta Pekin'e geri döndüm

and finding things a little bit tense

ve bazı şeyleri biraz gergin buldum

because there were a lot of rumors.

çünkü çok fazla söylenti vardı.

Having lived through SARS,

SARS'ı yaşadıktan sonra

I wasn't that concerned.

ben o kadar endişeli değildim.

And on the 23rd, I had a friend of mine from New York come to my house

23'ünde, New York'tan bir arkadaşım bana yemeğe geldi

who had a flu,

ve gripti

and we had dinner together,

ve evimde birlikte yemek yedik

and another friend who came,

ve ertesi gün Avustralya'ya

who left the next day for Australia for vacation on an airplane.

uçakla tatil için giden başka bir arkadaşım geldi.

So we were not taking this terribly seriously

Yani bir sokağa çıkma yasağı olana kadar

until there was a lockdown.

bunu çok ciddiye almıyorduk.

HW: And we've seen that echo around the world.

HW: Dünyadaki yankısını gördük.

I think still some people find it hard to understand the magnitude

Sanırım bazı insanlar Çin'in aldığı bazı önlemlerin

of some of the measures that China took.

büyüklüğünü anlamakta zorlanıyor.

I mean -- what else are we missing about China's response in all of this?

Demek istediğim - Çin'in bunlara verdiği yanıtla ilgili başka ne eksik?

HH: You know, historically,

HH: Biliyorsunuz, tarihsel olarak kültür

we're just two very different countries

ve tarih açısından

in terms of culture and history.

sadece çok farklı iki ülkeyiz.

I mean, these are two completely different human experiences for its people.

Yani bu kendi insanları için tamamen farklı iki insan deneyimi.

So, for China,

Çin'e göre

when the lockdown happens,

sokağa çıkma yasağı konunca

people are OK.

insanlar için sorun olmuyor.

People are OK with it,

İnsanlar bunu sorun etmiyor

because they think that's what a good parent should do.

çünkü bence bu iyi bir ebeveynin yapması gereken şey.

You know, if a kid gets sick,

Eğer bir çocuk hastalanırsa,

you put him in the other room,

başka bir odaya koyarsınız

and you lock him up and make sure that the other kids don't get sick.

ve kilitlersiniz ve diğer çocukların hasta olmadığından emin olursunuz.

And they expect that out of the government.

Bunu hükûmetin yapmasını bekliyorlar.

But when it is outside of China, from America, it becomes a huge issue

Ancak Çin dışında, Amerika'dan geldiğinde

yapılacak doğru politik şey ve kişisel özgürlüğü

of the right political thing to do

and whether it's infringing on personal freedom.

ihlal edip etmediği büyük bir sorun haline gelir.

So the issues that you have to deal with in a democratic society

Yani demokratik bir toplumda uğraşmanız gereken konular,

are issues that one does not have to deal with in China.

Çin'de uğraşmak zorunda olmadığınız konulardır.

I have to say that there's a word in Chinese

Çince'de başka bir dilde mevcut olmayan

that doesn't exist in any other language,

bir kelime olduğunu söylemeliyim

and the word is called "guāi."

ve bu kelime "guāi."

It is what you call a kid

Bunu, ebeveynlerini dinleyen

who listens to his or her parents.

bir çocuğa söylersiniz.

So I think, as a people, we are very "guāi."

Bence insanlar olarak biz çok "guāi"yiz.

We have this sort of authoritarian figure

Çinlilerin her zaman aradığı

that Chinese always look up to,

bu tür otoriter bir figürümüz var

and they do expect the government to actually take the actions,

ve hükûmetin fiilen harekete geçmesini

and they will deal with it.

ve bununla ilgilenmelerini bekliyorlar.

However much suffering there is,

Ne kadar acı olursa olsun, sorun yok diyorlar,

they feel that, OK, if big brother says that this has to be done,

eğer büyük birader bunun yapılması gerektiğini söylüyorsa,

then it must be done.

o zaman yapılması gerekiyor.

And that really defines China as a separate mentality,

Bu gerçekten Çin'i ayrı bir zihniyet olarak tanımlıyor,

Chinese has a separate mentality,

Çinlilerin, örneğin Avrupa

as, say, people in Europe and America.

ve Amerika'daki insanlar gibi ayrı bir zihniyeti var.

HW: That sense of collective responsibility

HW: Bu kolektif sorumluluk duygusu

sometimes feels a little absent from this culture.

bazen kültürde biraz eksik olur.

At the same time, there are, I think, valid concerns

Aynı zamanda, bence, denetim

around surveillance and data privacy, things like that.

ve veri gizliliği ile ilgili geçerli endişeler de var.

What is the balance here,

Buradaki denge nedir

and what is the right trade-off between surveillance and freedom?

ve denetim ile özgürlük arasında doğru denge nedir?

HH: I think in the internet age,

HH: Bence internet çağında,

it is somewhere between China and the US.

Çin ile ABD arasında bir yerde.

I think when you take individual freedom

Sanırım kollektif güvenliğe karşı

versus collective safety,

bireysel özgürlüğü aldığınızda,

there has to be a balance somewhere there.

orada bir yerlerde bir denge olmalı.

With surveillance, the head of Baidu, Robin Li, once said

Denetim ile Baidu başkanı Robin Li, bir zamanlar

the Chinese people are quite willing to give up certain individual rights

Çin halkının rahatlık karşılığında belirli bireysel haklardan

in exchange for convenience.

vazgeçmek istediğini söylemişti.

Actually, he was completely criticized on Chinese social media,

Aslında, Çin sosyal medyasında tamamen eleştirildi

but I think he is right.

ama haklı olduğunu düşünüyorum.

Chinese people are willing to give up certain rights.

Çin halkı belli haklardan vazgeçmeye hazır.

For example, we have ...

Örneğin, bizim...

Chinese mostly are very proud of the payment system we have,

Çinliler çoğunlukla sahip olduğumuz ödeme sistemiyle gurur duyuyor,

which is you can go anywhere just with your iPhone

yani iPhone'unuzla herhangi bir yere gidebilir

ve her şey için ödeme yapabilirsiniz

and pay for everything,

and all they do is face-scan.

ve tek yaptıkları yüz tarama.

I think that probably freaks Americans out.

Sanırım bu Amerikalıları korkutuyor.

You know, China right now, we're still under semi-lockdown,

Çin'de şu anda hâlâ yarı karantinadayız,

so if you go anywhere, there's an app where you scan

bu yüzden herhangi bir yere giderseniz, taradığınız

and you input your mobile phone number,

ve cep telefonu numaranızı girdiğiniz bir uygulama var

and the app will tell the guard at the entrance of the mall, for example,

ve uygulama, alışveriş merkezinin girişindeki güvenliğe bilgi iletir,

where you have been for the past 14 days.

örneğin son 14 gün içerisinde gittiğiniz yerleri.

Now, when I told that to an American,

Bunu bir Amerikalıya söylediğimde

she was horrified,

dehşete kapıldı

and she thought it was such an invasion of privacy.

ve bunun mahremiyetin ihlali olduğunu düşündü.

On the other hand,

Öte yandan,

as someone who is Chinese

Çinli ve son 20 yıldır

and has lived in China for the past 20 years,

Çin'de yaşayan biri olarak,

although I understand that American mentality,

Amerikan zihniyetini anladığım halde hâlâ,

I still find I'm Chinese enough to think, "I don't mind this,

"Buna aldırmıyorum ve daha iyiyim,

and I am better, I feel safer entering the mall

alışveriş merkezine girerken kendimi daha güvende hissediyorum

because everybody has been scanned,"

çünkü herkes tarandı," diyecek kadar

whereas, I think individual freedom as an abstract concept

Çinli olduğumu düşünüyorum,

oysa bireysel özgürlüğü bunun gibi bir pandemi içinde

in a pandemic like this

soyut bir kavram olarak düşünüyorum.

is actually really meaningless.

So I think the West really needs to move a step towards the East

Bu yüzden Batı'nın gerçekten sadece bir birey olarak düşünmek yerine,

and to think about the collective as a whole

doğuya doğru bir adım atması ve kolektif hakkında

rather than only think about oneself as an individual.

bir bütün olarak düşünmesi gerektiğini düşünüyorum.

HW: The rise of antagonistic rhetoric between the US and China

HW: ABD ve Çin arasındaki karşıt söylemin yükselişi

is obviously troubling,

açıkça rahatsız edici

and the thing is, the countries are interlinked

ve durum şu ki, insanlar küresel tedarik zincirlerini

whether people understand global supply chains or not.

anlasalar da anlamasalar da ülkeler birbiriyle bağlantılı.

Where do you think we head next?

Sence nereye doğru gidiyoruz?

HH: You know, this is the most horrifying thing that came out of this,

HH: Bundan çıkan en korkunç şey,

the kind of nationalistic sentiments on both sides in this pandemic.

bu pandemide her iki taraftaki milliyetçi duygular.

Because I'm an optimist,

Ben iyimserim,

I think what will come out of this

bence bundan çıkacak olan şey,

is that both sides will realize that this is a fight

her iki tarafın bunun tüm insan ırkının ayrı değil

that the entire human race has to do together and not apart.

birlikte yapması gereken bir mücadele olduğunu fark edeceğidir.

Despite the rhetoric,

Retoriklere rağmen, küresel ekonomi,

the global economy has grown to such an integration

ayrışmanın hem ABD hem de Çin için

that decoupling will be extremely costly and painful

son derece maliyetli ve acı verici olacağı

for both the United States and China.

bir entegrasyona dönüştü.

HW: It's also been interesting to me

HW: Çin'in, oldukça sesli aldığı eleştiriyi

to see the criticism that China has received quite vocally.

görmek de benim için ilginçti.

For instance, they've been criticized for downplaying the death toll,

Örneğin, ölüm oranını küçümsemekten ötürü

arguably,

tartışmalı olarak,

also for trying to demonize Dr. Li,

aynı zamanda koronavirüs hakkında alarmı ilk kez veren

the Wuhan doctor who first raised the alarm about the coronavirus.

Wuhan doktoru Dr. Li'yi şeytanlaştırmaya çalıştıkları için eleştirildiler.

I just saw a report in "The New York Times"

"The New York Times"ta, Weibo kullanıcılarının

that Weibo users have been posting repeatedly on the last post of Dr. Li

Dr. Li'nin son paylaşımını tekrar tekrar paylaştıklarını

ve bunu onunla yaşayan bir tür anıt olarak kullandıklarını

and using this as kind of a living memorial to him,

belirten bir rapor gördüm.

chatting to him.

There's something like 870,000 comments and growing

Bu son gönderide 870 bin yorum

on that last post.

ve artan bir şey var.

Do you see a change in the media?

Medyada bir değişiklik görüyor musunuz?

Do you see a change in the approach to Chinese leadership

Çin liderliğine yaklaşımda Çin'in belki de merkeze daha fazla

that actually could lead to China swinging perhaps more to the center,

dönmesine yol açabilecek bir değişiklik görüyor musunuz,

just as perhaps America needs to swing more towards a Chinese model?

tıpkı Amerika'nın bir Çin modeline doğru daha fazla dönmesi gerektiği gibi?

HH: Unfortunately, not really,

HH: Ne yazık ki tam olarak değil,

because I think there is a way

çünkü otoriter hükûmetler ve halk arasında

between authoritarian governments and its people to communicate.

iletişim kurmanın bir yolu olduğunu düşünüyorum.

The night that Dr. Li died,

Dr. Li'nin öldüğü gece,

when it was announced that he died,

öldüğü açıklandığında

the Chinese social media just blew up.

Çin sosyal medyası patladı.

Even though he was unjustly treated as a whistleblower,

Haksız yere ispiyoncu muamelesi görmesine rağmen,

he still went to work in the hospital

yine de hastaneye çalışmaya gitti

and tried to save lives as a doctor,

ve doktor olarak hayat kurtarmaya çalıştı

and then he died

ve sonra

because he contracted the disease.

hastalığa yakalandığı için öldü.

So there was anger, frustration,

Öfke, hayal kırıklığı vardı

and all of that came out

ve bunların hepsi,

in kind of commemorating a figure

hükûmetin haksız olduğunu düşündüğü

that they feel that the government had wronged.

bir figürü anmak için ortaya çıktı.

The verdict

Resmi bir ses

and sort of the official voice on:

ve bir hüküm:

"Who is Dr. Li? Is he a good guy or a bad guy?"

"Dr. Li kim? İyi bir adam mı yoksa kötü bir adam mı?"

completely changed 180 degrees.

tamamen 180 derece değişti.

He went from a doctor who misbehaved

Yanlış davranılan bir doktordan

to the hero who warned the people.

insanları uyaran bir kahramana dönüştü.

So under authoritarian government,

Otoriter hükûmet altında,

they still are very aware of public opinion,

hâlâ kamuoyunun düşüncesinin farkındalar,

but, on the other hand,

ancak öte yandan,

when people complain and when they commemorate Dr. Li,

insanlar şikayet ettiklerinde ve Dr. Li'yi andıklarında,

do they really want to change the system?

sistemi gerçekten değiştirmek istiyorlar mı?

And my answer is no,

Cevabım hayır,

because they don't like that particular decision,

çünkü bu belirli kararı sevmiyorlar,

but they don't want to change the system.

ancak sistemi değiştirmek istemiyorlar.

And one of the reasons is because

Bunun nedenlerinden biri,

they have never, ever known another system.

başka bir sistemi daha önce hiç bilmemiş olmalarıdır.

This is the system they know how to work.

Nasıl çalışacaklarını bildikleri sistem budur.

HW: What is wok-throwing, Huang?

HW: Tava atma nedir Huang?

HH: Oh, wok-throwing is when you blame somebody else.

HH: Ah, tava atma başka birini suçladığında söylediğin şeydir.

Basically, someone who is responsible in a slang Chinese

Basitçe, sorumlu olan kişi

is someone who carries a black wok.

Çince argoda siyah tavayı taşıyan kişidir.

You are made to be the scapegoat for something that is bad.

Kötü bir şey için günah keçisi olursun.

So basically, Trump started calling it the "Chinese virus,"

Aslında, Trump buna "Çin virüsü,"

"Wuhan virüsü" demeye başladı

the "Wuhan virus,"

and trying to blame the entire coronavirus pandemic

ve tüm koronavirüs pandemisi için

on the Chinese.

Çin'i suçlamaya çalıştı.

And then the Chinese, I think, threw the wok back at the Americans.

Sonra Çinliler, sanırım tavayı Amerikalılara attı.

So it was a very funny joke on Chinese social media,

Bu yüzden tava atma Çin sosyal medyasında

that wok-throwing.

çok komik bir şakaydı.

There's a wok-throwing gymnastics aerobics exercise video that went viral.

Viral olan tava atma jimnastik aerobik egzersiz videosu var.

HW: But tell us, Huang:

HW: Ama bize söyle Huang,

You're also doing dances on TikTok, right?

ayrıca TikTok'ta dans ediyorsun değil mi?

HH: Oh, of course.

HH: Ah, kesinlikle.

I'm doing a lot of wok-throwing aerobics on TikTok.

TikTok'ta çok fazla tava atma aerobiği yapıyorum.

HW: I mean, a potential silver lining of all of this is that it has laid bare

HW: Yani, tüm bunların potansiyel bir umut ışığı var,

some of the inequities, inequalities in the system,

sistemdeki bazı eşitsizliklerde yatıyor,

some of the broken structures that we have,

sahip olduğumuz bazı kırık yapılarda

and if we're smart, we can rebuild better.

ve akıllı olursak, yeniden, daha iyi bir şekilde inşa edebiliriz.

HH: Yes. I think one of the silver linings of this pandemic

HH: Evet. Bence bu salgının umut ışıklarından biri,

is that we do realize

insanlığın, yapması gerekenin,

that the human race has to do something together

ırk, ten rengi veya milliyete göre ayırt etmek yerine

rather than to be distinguished by our race, by the color of our skin

birlikte bir şeyler yapmak olduğunu fark etmemiz.

or by our nationality;

that this virus obviously is not discriminating against anyone,

Bu virüsün zengin ya da fakir,

whether you are rich or poor,

önemli ya da önemsiz

important or not important

ya da ten rengi ya da uyruğu ne olursa olsun

or whatever skin color or nationality you are.

kimseye karşı ayrımcı olmadığı açık.

So it is a time to be together,

Dolayısıyla dünyayı parçalara ayırıp

rather than to try to pull the world apart

kendi milliyetçi kabuklarımıza geri dönmeye çalışmak yerine

and crawl back to our own nationalistic shells.

birlikte olma zamanı.

HW: It's a beautiful sentiment.

HW: Çok güzel bir düşünce.

Huang Hung, Pekin'den bize katıldığın için çok teşekkür ederim.

Huang Hung, thank you so much for joining us from Beijing.

Stay well, please.

Sağlıkla kal lütfen.

HH: Thank you, Helen, and you stay well as well.

HH: Teşekkürler Helen ve sen de sağlıkla kal.