Your smartphone is a civil rights issue | Christopher Soghoian

Translator: sann tint Reviewer: Myo Aung

In the spring of 2016,

၂၀၁၆ ရဲ့ နွေဦးမှာ

a legal battle between Apple and the Federal Bureau of Investigation

Apple နဲ့ FBI အကြားက ဥပဒေရေးရာ တိုက်ပွဲတစ်ခုကို

captured the world's attention.

တစ်ကမ္ဘာလုံးက အာရုံစိုက် နေခဲ့တယ်

Apple has built security features into its mobile products

Apple ဟာ ၎င်းရဲ့ မိုဘိုင်းထုတ်ကုန်တွေ ထဲမှာ၎င်း ကိရိယာတွေပေါ်က ဒေတာကို

which protect data on its devices from everyone but the owner.

ပိုင်ရှင်ကလွဲပြီး အခြားသူတွေကနေ ကာကွယ်တဲ့ လုံခြုံရေး အင်္ဂါရပ်တွေတည်ဆောက်ထားတယ်။

That means that criminals, hackers and yes, even governments

ဆိုလိုတာက ရာဇဝတ်သားတွေ၊ ဟက်ကာတွေ၊ ပြီးတော့ အစိုးရတွေတောင်တို့မှ

are all locked out.

အားလုံးကို ပိတ်ဆို့ထားတာပါ။

For Apple's customers, this is a great thing.

Apple ရဲ့ ဝယ်သူတွေအတွက်တော့ သိပ်ကောင်းတဲ့ အရာပါ

But governments are not so happy.

ဒါပေမဲ့ အစိုးရတွေကတော့ သိပ်သဘောမကျဘူးပေါ့။

You see, Apple has made a conscious decision

Apple ဟာ စောင့်ကြည့်ခြင်း ရန်ကလွတ်အောင်

to get out of the surveillance business.

သတိရှိတဲ့ ဆုံးဖြတ်ချက်တစ်ခုချလိုက်တာပါ။

Apple has tried to make surveillance as difficult as possible

Apple ဟာ အစိုးရေတွေ (သို့) အခြားလုပ်ဆောင်သူတွေ စောင့်ကြည့်တာကို

for governments and any other actors.

တတ်နိုင်သမျှ ခက်အောင်လုပ်ထားလိုက်တယ်။

There are really two smartphone operating systems

တကယ်က ကမ္ဘာ့ စမတ်ဖုန်း စျေးကွက်မှာ စမတ်ဖုန်း

in the global smartphone market:

လုပ်ဆောင်ရေး စနစ်နှစ်ခုရှိပါတယ်။

iOS and Android.

iOS နဲ Android ပါ။

iOS is made by Apple. Android is made by Google.

iOS က Applမှ လုပ်ထားပြီး Android က Google ကလုပ်တာပါ။

Apple has spent a lot of time and money

Apple ဟာ ၎င်းရဲ့ထုတ်ကုန်တွေကို

to make sure that its products are as secure as possible.

အလုံခြုံဆုံးဖြစ်စေဖို့ အချိန်နဲ့ ငွေ အများကြီးသုံးထားတယ်။။

Apple encrypts all data stored on iPhones by default,

Apple ဟာ iPhone မှာ အလိုလျောက် သိမ်းထားတဲ့ ဒေတာအားလုံးကို

and text messages sent from one Apple customer to another Apple customer

စကားဝှက်လုပ်ထားပြီး Apple သုံးစွဲသူ အချင်းချင်းပို့ကြတဲ့ စာတိုတွေကို

are encrypted by default

သုံးစွဲသူ ဘာမှလုပ်စရာမလိုပဲ

without the user having to take any actions.

အလိုလို စကားဝှက်လုပ်ထားတယ်။

What this means is that,

ဆိုလိုတာက

if the police seize an iPhone and it has a password,

တကယ်လို့ ရဲက iPhone ကို သိမ်းမိပြီး ၎င်းမှာ စကားဝှက် ထည့်ထားရင်

they'll have a difficult time getting any data off of it,

ဒီထဲက ဒေတာတွေရဖို့ အခက်အခဲတွေ့မှာပါ။

if they can do it at all.

လုပ်လို့ ရနိုင်တောင်မှပါ။

In contrast, the security of Android just really isn't as good.

ဆန့်ကျင်ဘက်က Android ရဲ့ လုံခြုံရေးစနစ်က သိပ်မကောင်းပါဘူး။

Android phones, or at least most of the Android phones

Android ဖုန်းတွေဟာ အနည်းဆုံး ဝယ်သူတွေကို ရောင်းထားတဲ့

that have been sold to consumers,

Android ဖုန်းအများစုဟာ

do not encrypt data stored on the device by default,

အလိုလိုသိမ်းထားတဲ့ ဒေတာအားလုံးအတွက် စကားဝှက်မလုပ်ဘူး။

and the built-in text messaging app in Android does not use encryption.

Android မှာပါတဲ့ စာတိုပို့တဲ့ app ကလည်း စကားဝှက်ကို မသုံးပါဘူး။

So if the police seize an Android phone,

ဒီတော့ ရဲက Android ဖုန်းကို သိမ်းမိရင်

chances are, they'll be able to get all the data they want

ဖြစ်နိုင်တာက ဒီကိရိယာကနေ လိုချင်တဲ့

off of that device.

ဒေတာအကုန် ရနိုင်ပါလိမ့်မယ်။

Two smartphones

ကမ္ဘာမှာ အကြီးဆုံး

from two of the biggest companies in the world;

ကုမ္ပဏီနှစ်ခုက စမတ်ဖုန်းနှစ်လုံးပါ။

one that protects data by default,

တစ်မျိုးက အလိုလျောက် ဒေတာ ကာကွယ်တယ်၊

and one that doesn't.

တစ်မျိုးက မကာကွယ်ဘူးပေါ့။

Apple is a seller of luxury goods.

Apple ဟာ ဇိမ်ခံပစ္စည်းတွေ ရောင်းသူပါ၊

It dominates the high end of the market.

စျေးကွက်မှာ အမြင့်ဆုံးကို လွှမ်းမိုးထားတယ်။

And we would expect a manufacturer of luxury goods to have products

အင်္ဂါရပ်တွေ ပိုပါတဲ့ ထုတ်ကုန်တွေရှိဖို့ ဇိမ်ခံပစ္စည်းတွေ ထုတ်လုပ်သူတစ်ဦးကို

that include more features.

ကျွန်တော်တို့ မျှော်လင့်မိမှာပေါ့။

But not everyone can afford an iPhone.

ဒါပေမဲ့ လူတိုင်း iPhone မတတ်နိုင်ဘူးလေ။

That's where Android really, really dominates:

ဒါက စျေးကွက်ရဲ့ အလယ်အလတ်နဲ့ အနိမ့်ပိုင်းမှာ

at the middle and low end of the market,

Android က တကယ်ကို ကြီးစိုးတဲ့ နေရာပါ။

smartphones for the billion and a half people

ဖုန်းတစ်လုံးကို ဒေါ်လာ ၆၀၀ မသုံးနိုင် (သို့)

who cannot or will not spend

သုံးမှာမဟုတ်တဲ့ လူပေါင်း ဘီလီယံ တစ်သန်းခွဲအတွက်

600 dollars on a phone.

စမတ်ဖုန်းတွေပါ။

But the dominance of Android has led to what I call

ဒါပေမဲ့ Android ကြီးစိုးမှုက ကျွန်တော် ခေါ်တဲ့ "ဒစ်ဂျစ်တယ် လုံခြုံရေး ခွဲခြားမှု"

the "digital security divide."

ကို ဖြစ်စေတယ်။

That is, there is now increasingly a gap

ဆိုလိုတာက အခုအခါ အလိုလို ဒေတာလုံခြုံမှုပေးနိုင်တဲ့

between the privacy and security of the rich,

ကိရိယာတွေကို တတ်နိုင်တဲ့ လူချမ်းသာတွေနဲ့

who can afford devices that secure their data by default,

သူတို့ကို အလိုလို ကာကွယ်ဖို့ မဆိုစလောက်လေးသာ တတ်နိုင်တဲ့

and of the poor,

ဆင်းရဲသားတွေကြားက

whose devices do very little to protect them by default.

သီသန့်ဖြစ်မှုနဲ့ လုံခြုံမှု ကွာခြားချက်က တိုးတိုးလာနေတယ်။

So, think of the average Apple customer:

ဒီတော့ သာမန် Apple သုံးသူတစ်ယောက်ကို တွေးကြည့်ပါ။

a banker, a lawyer, a doctor, a politician.

ဘဏ်သူဌေး၊ ရှေ့နေ၊ဆရာဝန်၊ နိုင်ငံရေးသမား တစ်ယောက်ယောက်ပေါ့။

These individuals now increasingly have smartphones in their pockets

ဒီတစ်ဦးချင်းဟာ သူတို့ အိပ်ကပ်တွေထဲမှာ သတင်းအချက်အလက်တွေကို လုံခြုံအောင်

that encrypt their calls, their text messages,

ဘာမှလုပ်စရာမလိုပဲ သူတို့ ကိရိယာတွေပေါ်က ခေါ်ဆိုမှုတွေ၊

all the data on the device,

စာတိုတွေကို ဒေတာတွေကို

without them doing really anything to secure their information.

စကားဝှက်လုပ်ပေးတဲ့ စမတ်ဖုန်းတွေ တိုးတိုးရှိလာနေတယ်။

In contrast, the poor and the most vulnerable in our societies

ဆန့်ကျင်ဘက်အနေနဲ့ လူအဖွဲ့အစည်းတွေထဲက ဆင်းရဲသားတွေနဲ့ ခုခံစွမ်းမရှိဆုံးတွေဟာ

are using devices that leave them completely vulnerable to surveillance.

စောင့်ကြည့်တာကိုလုံးဝ ခုခံစွမ်းမရှိတာကို သူတို့ကိုချန်ထားတဲ့ ကိရိယာတွေ သုံးနေတယ်။

In the United States, where I live,

ကျွန်တော်နေတဲ့ အမေရိကန် ပြည်ထောင်စုမှာ

African-Americans are more likely to be seen as suspicious

အာဖရိကန်-အမေရိကန်တွေဟာ 
 သံသယပိုအဖြစ်ခံရ၊ စာရင်းအသွင်းခံရဖို့

or more likely to be profiled,

(သို့) ဖြစ်နိုင်ခြေပိုများကာ

and are more likely to be targeted by the state with surveillance.

နိုင်ငံတော်က စောင့်ကြည့်တာရဲ့ ပစ်မှတ်ထားခံရဖို့ ပိုဖြစ်နိုင်ခြေရှိတယ်။

But African-Americans are also disproportionately likely

ဒါပေမဲ့ အမေရိကန်-အာဖရိကန်တွေဟာ သူတို့ကို ကာကွယ်ဖို့

to use Android devices that do nothing at all

ဘာမှ လုပ်မပေးတဲ့ Android ကိရိယာတွေကို အချိုးအစား မမျှမတ

to protect them from that surveillance.

သုံးဖို့လည်း ပိုများနိုင်ပါတယ်။

This is a problem.

ဒါက ပြဿနာတစ်ရပ်ပါ။

We must remember that surveillance is a tool.

စောင့်ကြည့်ခြင်းဟာ လက်နက်တစ်ခုဆိုတာ သတိရရမှာပါ။

It's a tool used by those in power

ဒါဟာ အာဏာရှိသူတွေက အာဏာမဲ့တွေကို သုံးတဲ့

against those who have no power.

လက်နက်တစ်ခုပါ။

And while I think it's absolutely great

Apple လို ကုမ္ပဏီတွေက လူတွေအတွက် စကားဝှက်လုပ်ဖို့

that companies like Apple are making it easy for people to encrypt,

လွယ်ကူအောင် လုပ်ပေးတာတာ လုံးဝကောင်းတယ်လို့ ထင်မိပေမဲ့

if the only people who can protect themselves

အစိုးရစောင့်ကြည့်ခြင်းက သူတို့ကိုယ်သူတို့ကာကွယ်နိုင်တဲ့

from the gaze of the government

လူတွေဟာ ချမ်းသာသူတွေနဲ့

are the rich and powerful,

အာဏာရှိသူတွေပဲဆိုရင်

that's a problem.

ဒါဟာ ပြဿနာတစ်ရပ်ပါ။

And it's not just a privacy or a cybersecurity problem.

ဒါဟာ ဆိုက်ဘာလုံခြုံရေး ပြဿနာတစ်ခု သက်သက် မဟုတ်ပါဘူး၊

It's a civil rights problem.

ဒါဟာ အများ ရပိုင်ခွင့် ပြဿနာပါ။

So the lack of default security in Android

ဒီတော့ Android မှာ အလိုလျောက် လုံခြုံမှုကင်းတာဟာ

is not just a problem for the poor and vulnerable users

ဒီကိရိယာကို အားကိုးနေကြတဲ့ ဆင်းရဲသားတွေနဲ့ ခုခံနိုင်စွမ်းမရှိတဲ့

who are depending on these devices.

လူတွေအတွက် ပြဿနာပဲမဟုတ်ပါဘူး။

This is actually a problem for our democracy.

ဒါက ကျွန်တော်တို့ ဒီမိုကရေစီအတွက် တကယ့် ပြဿနာပါ။

I'll explain what I mean.

ဆိုလိုတာကို ရှင်းပြပါ့မယ်။

Modern social movements rely on technology --

ခေတ်သစ် လူမှုရေး လှုပ်ရှားမှုတွေဟာ နည်းပညာအပေါ် မူတည်ပါတယ်၊

from Black Lives Matter to the Arab Spring to Occupy Wall Street.

Black Lives Matter ကနေ Arab Spring ထိ Occupy Wall Street ထိပါ

The organizers of these movements and the members of these movements

ဒီလှုပ်ရှားမှုတွေရဲ့ စည်းရုံးသူတွေနဲ့ အဖွဲ့ဝင်တွေဟာ စမတ်ဖုန်းတွေနဲ့

increasingly communicate and coordinate with smartphones.

တိုးကာတိုးကာ ဆက်သွယ်ပြီး ချိတ်ဆက်ညှိနှိုင်းပါတယ်။

And so, naturally governments that feel threatened by these movements

ဒီတော့ သဘာဝပဲလေ ဒီလှုပ်ရှားမှုတွက ခြိမ်းခြောက်တယ်လို့ ခံစားမိတဲ့ အစိုးရတွေဟာ

will also target the organizers and their smartphones.

စည်းရုံးသူတွေနဲ့ စမတ်ဖုန်းတွေကိုလည်း ပစ်မှတ်ထားကြမှာပေါ့။

Now, it's quite possible

ကဲ တော်တော်ဖြစ်နိုင်တာက

that a future Martin Luther King or a Mandela or a Gandhi

အနာဂတ် Martin Luther King(သို့) Mandela (သို့) Gandhi ဟာiPhone ရှိမှာဖြစ်ပြီး

will have an iPhone and be protected from government surveillance.

အစိုးရ စောင့်ကြည့်တာနေ ကာကွယ်ပါလိမ့်မယ်။

But chances are,

ဒါပေမဲ့ ဖြစ်နိုင်တာက

they'll probably have a cheap, $20 Android phone in their pocket.

သူတို့ အိတ်ကပ်တွေမှာ ဒေါ်လာ ၂၀ တန် အပေါစား Android ဖုန်းပဲ ရှိနိုင်လောက်တယ်။

And so if we do nothing to address the digital security divide,

ဒီတော့ ဒစ်ဂျစ်တယ် လုံခြုံရေး ခွဲခြားမှကို ဖြေရှင်းဖို့ ဘာမှမလုပ်ရင်၊

if we do nothing to ensure that everyone in our society

ကျွန်တော်တို့ လူ့အဖွဲ့အစည်းက လူတိုင်းကို စကားဝှက်ရဲ့ တူညီတဲ့

gets the same benefits of encryption

အကျိုးရဖို့ အလားတူ အစိုးရက စောင့်ကြည့်တာကို

and is equally able to protect themselves from surveillance by the state,

သူတို့ကိုယ်သူတို့ ကာကွယ်နိုင်ဖို့ သေချာအောင် ဘာမှမလုပ်ဘူးဆိုရင်

not only will the poor and vulnerable be exposed to surveillance,

ဆင်းရဲသားတွေနဲ့ ခုခံနိုင်စွမ်းမရှိသူတွေဟာ စောင့်ကြည့်မှုကနေ အကာကွယ်မဲ့တာသာမက

but future civil rights movements may be crushed

အနာဂတ် အများပြည့်သူ အခွင့်အရေး လှုပ်ရှားမှုတွေဟာ ၎င်းတို့ရဲ့

before they ever reach their full potential.

ပြည့်ဝတဲ့ စွမ်းအားမရခင်မှာ ချေမှုန်းခံရနိုင်ပါတယ်။

Thank you.

ကျေးဇူးတင်ပါတယ်။

(Applause)

(လက်ခုပ်သံများ)

Helen Walters: Chris, thank you so much.

Helen Walters: ကျေးဇူ အရမ်းတင်ပါတယ်

I have a question for you.

Chris ရေ၊ ကျွန်မမှာ မေးစရာတစ်ခုရှိတယ်။

We saw recently in the press

တစ်လောက သတင်းတွေထဲမှာ Facebook က

that Mark Zuckerberg from Facebook covers over his camera

Mark Zuckerberg ဟာ သူကင်မရာကို အုပ်ပြီး

and does something with his headphone mic jack.

နားကြပ်က မိုက်နဲ့ တစ်ခုခုလုပ်တာ တွေ့တယ်။

So I wanted to ask you a personal question, which is:

ဒီတော့ ကိုယ်ရေးကိုယ်တာ မေးခွန်းတစ်ခု မေးချင်ပါတယ်၊

Do you do that?

ရှင်ရော ဒီလိုလုပ်လား။

And, on behalf of everyone here, particularly myself,

ပြီး ဒီက လူတိုင်းရဲ့ ကိုယ်စား အထူးသဖြင့် ကျွန်မပေါ့၊

Should we be doing that?

ကျွန်မတို့ ဒီလိုလုပ်သင့်လား

Should we be covering these things?

ဒါတွေကကို ကွယ်ထားသင့်လား။

Christopher Soghoian: Putting a sticker -- actually, I like Band-Aids,

Christopher Soghoian: စတစ်ကာ တပ်တာပေါ့၊ တကယ်ပါ၊ ဆေးပလတ်စတာကို ကြိုက်တယ်။

because you can remove them and put them back on

အကြောင်းက ဒါတွေကို ဖယ်ပြီး ပြန်တပ်လို့ရတယ်လေ။

whenever you want to make a call or a Skype call.

Skype တို့ ဘာတို့ခေါ်တဲ့ အခါတိုင်း၊ လေ။

Putting a sticker over your web cam

ဝက်ဘ်ကမ်မှာ စတစ်ကာတပ်ခြင်းဟာ

is probably the best thing you can do for your privacy

တွက်ခြေကိုက်မှုအရ ကိုယ့်သီးသန့်ဖြစ်မှုအတွက် လုပ်နိုင်တဲ့

in terms of bang for buck.

အကောင်းဆုံး ဖြစ်လောက်တယ်။

There really is malware, malicious software out there

တကယ်ရှိတာက မကောင်းတဲ့ ဖျက်လိုဖျက်ဆီး ဆော့ဖ်ဝဲရှိနေတာပါ၊

that can take over your web cam,

ဒါက မီးမဖွင့်ထားတာတောင်

even without the light turning on.

သင့် ဝက်ဘ်ကမ်ကို ထိန်းချုပ်တာပါ။

This is used by criminals. This is used by stalkers.

ဒါက ရာဇဝတ်သားတွေသုံးတာ၊ ဒါက အမဲလိုက်သူတွေ သုံးတာပါ။

You can buy $19.99 "spy on your ex-girlfriend" software online.

"ရည်းစားဟောင်း ထောက်လှမ်းရေးကို" ၁၉.၉၉ ဒေါ်လာနဲ့ အွန်လိုင်းမှာ ဝယ်လို့ရတယ်။

It's really terrifying.

တကယ့်ကို ကြောက်စရာပါ။

And then, of course, it's used by governments.

နောက်ပြီး တကယ်တော့ ဒါက အစိုးတွေ သုံးကြတာပါ။

And there's obviously a sexual violence component to this,

ရှင်းနေတာက ဒါနဲ့ဆိုင်တဲ့ လိင်အကြမ်းဖက်မှု ကိရိယာရှိတယ်။

which is that this kind of surveillance can be used most effectively

ဒါက အမျိုးသမီးတွေနဲ့ လူ့အဖွဲ့အစည်းက အရှက်ကွဲစေနိုင်တဲ့ အခြားလူတွေကို

against women and other people who can be shamed in our society.

စောင့်ကြည့်ရာမှာ ထိထိရောက်ရောက်ကြီး သုံးနိုင်တဲ့ အမျိုးအစားပါ။

Even if you think you have nothing to hide,

အနည်းဆုံး သင့်မှာ ဘာမှ ဖုံးကွယ်စရာမရှိ ဘူး

at the very least, if you have children, teenagers in your lives,

ထင်တာတောင် သင့်တို့ ဘဝမှာ ကလေးတွေ၊ ဆယ်ကျော်သက်တွေ ရှိတယ်ဆိုရင်

make sure you put a sticker on their camera and protect them.

သူတို့ကင်မရာနဲ့ ဖုန်းမှာ ကာကွယ်ဖို့ စတစ်ကာတပ်ဖို့ သေချာပါစေ။

HW: Wow. Thank you so much. CS: Thank you.

HW: အိုး၊ကျေးဇူးပါ။ CS: ကျေးဇူးပါ။

HW: Thanks, Chris.

HW: ကျေးဇူးပါ၊ Chris

(Applause)

(လက်ခုပ်သံများ)