Can Exercise Actually "Boost" Your Metabolism? | Body Stuff with Dr. Jen Gunter | TED

We often hear that exercise can help with weight loss

Translator: Sanntint Tint Reviewer: Myo Aung

လေ့ကျင့်ခန်းလုပ်တာက ဇီဝဖြစ်စဥ်ကို အရှိန်မြှင့်(သို့)

by speeding up or boosting our metabolism.

မြှင့်တင်ရင်း ကိုယ်အလေးချိန် လျှော့ဖို့ ကူညီတယ်လို့ ကြားရတယ်။

So is it true?

ဒါဆို ဒါက အမှန်ပဲလား။

Can we use exercise to control our metabolism?

ဇီဝဖြစ်စဥ်ကို ထိန်းချုပ်ဖို့ လေ့ကျင့်ခန်းကို အသုံးပြုနိုင်လား။

[Body Stuff with Dr. Jen Gunter]

[ဒေါက်တာ Jen Gunter နှင့် ခန္ဓာကိုယ်အကြောင်း]

To answer that question,

ဒီမေးခွန်းကို ဖြေဆိုဖို့

we have to first dig deeper into what metabolism is.

ဇီဝဖြစ်စဥ်ကို ပတမဆုံး နက်ရှိုင်းစွာ စူးစမ်းဖို့ လိုအပ်ပါတယ်။

No surprise, metabolism is really complex,

အံ့သြစရာမဟုတ်ပါ၊ ဇီဝဖြစ်စဥ်က တကယ့်ကို ရှုပ်ထွေးပြီး

and scientists and researchers are still discovering many new things about it.

သိပ္ပံပညာရှင်တွေနဲ့ သုတေသီတွေက ဒါနဲ့ပတ်သက် တဲ့ အသစ်အဆန်းများစွာကို ရှာဖွေတွေ့ရှိဆဲပါ။

Very simply,

အလွန်ရှင်းနေတာက

metabolism is the set of chemical reactions in every cell of our body

ဇီဝဖြစ်စဥ်ဟာ ခန္ဓာကိုယ်ရဲ့ ဆဲလ်တိုင်းမှာ ရှိတဲ့ ဓာတုတုံ့ပြန်မှု အစုဖြစ်ပြီး

that harnesses energy to keep us alive.

လူတွေ ဆက်အသက်ရှင်ဖို့ စွမ်းအင်ကို ထိန်းချုပ်သုံးတယ်။

So much of what happens in our bodies is metabolism,

ခန္ဓာကိုယ်မှာ ဖြစ်ပျက်နေတဲ့ အရာအများစုက ဇီဝဖြစ်စဥ်ပါ၊

making new cells is metabolism, growing hair is metabolism,

ဆဲလ်အသစ်တွေ ဖန်တီးတာက ဇီဝဖြစ်စဥ်ပါ၊ ပေါက်လာတဲ့ ဆံပင်က ဇီဝဖြစ်စဉ်ပါ၊

and converting food into energy is metabolism.

အစားအစာကို စွမ်းအင်အဖြစ် ပြောင်းလဲတာက ဇီဝဖြစ်စဉ်ပါ။

The sum total energy of all the metabolic processes

ခန္ဓာကိုယ်တစ်လျှောက်လုံး ဖြစ်ပျက်တဲ့ ဇီဝဖြစ်ပျက်မှု ဖြစ်စဥ်အားလုံးရဲ့

that occur throughout our body is measured in calories.

စုစုပေါင်းစွမ်းအင်ကို ကယ်လိုရီနဲ့ တိုင်းတာတယ်။

And surprisingly,

အံ့သြစရာကောင်းတာက

exercise is usually a small percentage of our daily calorie burn.

လေ့ကျင့်ခန်းက ပုံမှန်ကတော့ နေ့စဉ် ကယ်လိုရီ လောင်ကျွမ်းမှုရဲ့သေးငယ်တဲ့ရာခိုင်နှုန်းပါ၊

Unless you're a professional athlete,

သင်ဟာ ပညာရှင် အားကစားသမားမဟုတ်ရင်

most of our calorie expenditure is accounted for

ကယ်လိုရီ သုံးစွဲမှုအများစုကို အခြေခံ ဇီဝဖြစ်စဉ်နှုန်းနဲ့

by our basal metabolic rate.

တွက်ချက်ပါတယ်။

All the vital stuff we need to function, like having a heartbeat, growing hair,

နှလုံးခုန်တာ၊ ဆံပင်ပေါက်တာ၊ ဆဲလ်တွေ တည်ဆောက်တာနဲ့ မျက်တောင်ခတ်တာလိုတောင်

building cells and even blinking.

လုပ်ဆောင်ဖို့ လိုအပ်တဲ့ အရေးကြီးတာ အားလုံးပါ။

That stuff takes up a big chunk of our energy.

ဒီအရာတွေက စွမ်းအင် အတော်များများကို ယူသွားတယ်။

So can we hack this equation in some way?

ဒါဆို ဒီညီမျှခြင်းကို တစ်နည်းနည်းနဲ့ ပိုင်းဆစ်နိုင်လား။

Can we use exercise to speed up our metabolism

ဇီဝဖြစ်စဥ်ကိုအရှိန်မြှင့်ဖို့ လေ့ကျင့်ခန်းကို အသုံးပြုရင်း

so we burn more energy?

စွမ်းအင် ပိုလောင်ကျွမ်းစေနိုင်လား။

Can we burn even more calories?

ကယ်လိုရီ ပိုလောင်ကျွမ်းနိုင်လား။

Not just doing burpees,

ဒိုက်ထိုးရုံတင်မဟုတ်ဘူး၊

but while we're growing an eyelash, than before?

အရင်ကထက် မျက်တောင်မွေးတွေ ပေါက်လာနေတာလေေ။

The answer is no.

အဖြေကတော့ မဟုတ်ပါ။

First of all,

ပထမဆုံးအနေနဲ့

this is a misunderstanding of what fast versus slow metabolism really indicates.

တကယ် ညွန်ပြနေတဲ့ အမြန်နဲ့ အနှေး ဇီဝဖြစ်စဥ်ကို နားလည်မှုလွဲနေတာတစ်ခုပါ။

There's no clear link between thinner people and fast metabolism,

ပိုပိန်တဲ့လူတွေနဲ့ အမြန် ဇီဝဖြစ်စဥ်ကြားမှာ ရှင်းလင်းပြတ်သားတဲ့ ဆက်စပ်မှု မရှိပါ၊

and the same goes for larger people and slow metabolism.

ပိုထွားသူတွေနဲ့ အနှေး ဇီဝဖြစ်စဥ် အတွက်လည်း အတူတူပါ။

In fact, if you look at the absolute numbers,

အမှန်တော့ ကိန်းဂဏာန်းတွေကို ကြည့်ရင်၊

people with larger bodies have faster metabolisms,

ပိုထွားတဲ့ ခန္ဓာကိုယ်ရှိသူတွေမှာ ဇီဝဖြစ်စဥ်က ပိုမြန်တယ်၊

meaning they burn more calories because larger bodies have more cells,

ပိုထွားတဲ့ ခန္ဓာကိုယ်တွေမှာ ဆဲလ်တွေ ပိုရှိတော့ ကယ်လိုရီ ပိုလောင်ကျွမ်းစေတာပါ။

which in turn are doing more to sustain the body.

ဒါက တစ်ပြန်တစ်လှည့် ခန္ဓာကိုယ် တည်တံ့ဖို့ ပိုလုပ်တာပါ။

Now, differences in metabolism between people with similar body sizes do exist,

ကဲ မတူညီတဲ့ ခန္ဓာကိုယ်အရွယ်အစားရှိသူတွေ အကြားဇီဝဖြစ်စဥ် ကွဲပြားမှုတွေရှိပေမဲ့

but the difference between fast metabolism and slow metabolism

အမြန် ဇီဝဖြစ်စဥ်နဲ့ အနှေး ဇီဝဖြစ်စဥ်အကြား ကွာခြားချက်က

can be about 300 calories.

ကယ်လိုရီ ၃၀၀ လောက်ရှိနိုင်တယ်။

That’s like two apples and a banana.

ပန်းသီး နှစ်လုံးနဲ့ ငှက်ပျောသီး တစ်လုံးလိုပါပဲ။

How fast our metabolism works is mostly genetic

ဇီဝဖြစ်စဥ် မြန်ဆန်မှုက အများအားဖြင့် မျိုးရိုးဗီဇဖြစ်ပြီး

and related to body size, but there's also age.

ခန္ဓာကိုယ်အရွယ်အစားနဲ့ သက်ဆိုင်ပေမဲ့ အသက်အရွယ်ရောပါ။

Our metabolic rate changes a few times over our lifespan.

ဇီဝဖြစ်စဉ်နှုန်းက လူ့သက်တမ်းတစ်လျှောက် အကြိမ်အနည်းငယ် ပြောင်းလဲတယ်။

We start with the metabolic rate of an infant.

မွေးကင်းစကလေးရဲ့ ဇီဝဖြစ်စဉ်နှုန်းနဲ့ စတင်တယ်။

Then there is a switch when we are toddlers,

လမ်းလျှောက်စမှာ ကူးပြောင်းမှုရှိတယ်၊

and then it’s pretty stable during adulthood to age 60,

ဒီနောက် ပြန်လည်ပြောင်းလဲတဲ့အခါ အရွယ်ရောက်ပြီးချိန်ကနေ

when it changes again.

အသက် ၆၀ အထိ အတော်လေး တည်ငြိမ်တယ်။

Researchers evaluated the Hadza,

သုတေသီတွေက အစဥ်အလာ အမဲလိုက် စုဆောင်းသူ

a group of people in Tanzania

နေထိုင်မှုပုံစံမှာ နေထိုင်တဲ့

who live a traditional hunter gatherer lifestyle.

တန်ဇန်းနီးယားက လူတစ်စုဖြစ်တဲ့ Hadza ကို အကဲဖြတ်ခဲ့ကြတယ်။

And yet, when you control for body size and age,

ရှိသေးတာက ခန္ဓာကိုယ် အရွယ်အစားနဲ့ အသက်ကို ထိန်းချုပ်လိုက်တဲ့အခါ

they burn a similar amount of calories a day

ပျမ်းမျှ အမေရိကန် အရွယ်ရောက်သူတွေအနေနဲ့ တစ်နေ့ကို

as an average American adult.

တူညီတဲ့ ကယ်လိုရီ ပမာဏကို လောင်ကျွမ်းတာပါ။

It seems that calories out is a pretty fixed number,

ကယ်လိုရီတွေ ထွက်လာတာက အတော့်ကို ပုံသေ ကိန်းဂဏန်းဖြစ်ပြီး

and it appears that our bodies have limits.

ခန္ဓာကိုယ်မှာ အကန့်အသတ်တွေ ရှိနေပုံရတယ်။

If we exercise harder, at first we may expend more energy,

လေ့ကျင့်ခန်း ပိုလုပ်ရင် အစပိုင်းမှာ စွမ်းအင် ပိုသုံးစွဲနိုင်ပေမဲ့

but over time,

အချိန်ကြာလာတာနဲ့အမျှ

our metabolism will find ways to conserve.

ဇီဝဖြစ်စဥ်ကို ထိန်းသိမ်းဖို့ နည်းလမ်းတွေ ရှာဖွေမိမှာပါ။

Here's what I'm getting at.

ဒီမှာ ဘာကို ရယူနိုင်မှာလဲ။

The point of our metabolic system is to manage energy,

ဇီဝဖြစ်စဉ်စနစ်ရဲ့ အဓိကအချက်က ကိုယ်အလေးချိန်ကို စီမံခန့်ခွဲဖို့ မဟုတ်ဘဲ

not to manage weight.

စွမ်းအင်ကို စီမံခန့်ခွဲဖို့ပါ။

So if you read an article

ဒါကြောင့် သင်က ဆောင်းပါးတစ်ပုဒ်ကို ဖတ်တာ

or hear a so-called expert inviting you to boost your metabolism,

ဇီဝဖြစ်စဥ်ကို မြှင့်တင်ဖို့ ကျွမ်းကျင်သူ ဆိုတဲ့လူက ဖိတ်ခေါ်တာကို နားထောင်တာဆိုရင်

remember that’s just marketing speak rooted in a weight loss culture.

ဒါက အလေးချိန်လျှော့ချ ယဉ်ကျေးမှုမှာ အမြစ် တွယ်နေတဲ့ ဈေးကွက်မြှင့်တင်ရေးဆိုတာ သတိရပါ။

And it just isn’t true.

ပြီးတော့ ဒါက မမှန်ဘူးလေ။