A taboo-free way to talk about periods | Aditi Gupta

Translator: Marla Munkh-Achit Reviewer: Sundari Enkhtugs

Periods.

Сарын тэмдэг.

Blood.

Цус.

Menstruation.

Менструаци.

Gross.

Заваан.

Secret.

Нууц.

Hidden.

Нуугдмал.

Why?

Яагаад?

A natural biological process

Бүхий л охид эмэгтэйчүүдийн

that every girl and woman goes through every month

амьдралынхаа турш сар бүр туулдаг

for about half of her life.

биологийн нэг л процесс.

A phenomenon that is so significant

Бидний байгалийн шалгарал, үржлийн шалтгаалдаг гол хүчин зүйл болох

that the survival and propagation of our species depends on it.

маш чухал үзэгдэл.

Yet we consider it a taboo.

Гэхдээ бид үүнийг цээрлэдэг.

We feel awkward and shameful talking about it.

Үүний талаар ярихаас эвгүйцэж, ичдэг.

When I got my first periods,

Миний сарын тэмдэг анх ирэхэд

I was told to keep it a secret from others --

энэ талаар ярих хориотой гэж хэлэв.

even from my father and brother.

Бүр аав ахтайгаа хүртэл шүү.

Later when this chapter appeared in our textbooks,

Энэ бүлэг хичээлийн номон дээр гарахад

our biology teacher skipped the subject.

биологийн багш маань сэдвийг алгассан.

(Laughter)

(Инээд)

You know what I learned from it?

Би үүнээс юу сурсан гээч?

I learned that it is really shameful to talk about it.

Үүний талаар ярих нь ичгүүртэй гэж.

I learned to be ashamed of my body.

Би өөрийн биеэсээ ичих болсон.

I learned to stay unaware of periods

Би сайн хүн байхын тулд

in order to stay decent.

сарын тэмдэээ үл тоомсорлосон.

Research in various parts of India

Судалгаагаар Энэтхэгийн бүс бүрт

shows that three out of every 10 girls are not aware of menstruation

10 охидын 3 нь анх сарын тэмдэг ирэх үед

энэ талаар мэддэггүй нь тогтоогдсон.

at the time of their first periods.

And in some parts of Rajasthan

Ражастаны зарим хэсэгт

this number is as high as nine out of 10 girls being unaware of it.

энэ тоо нь 10 охин тутмын 9 нь болж өссөн байна.

You'd be surprised to know

Та гайхах байх.

that most of the girls that I have spoken to,

Миний ярилцсан ихэнх охид

who did not know about periods at the time of their first menstruation

анхны сарын тэмдэг нь ирэх үед энэ талаар мэдэлгүй

thought that they have got blood cancer

цусны хорт хавдар туссан бөгөөд

and they're going to die soon.

удахгүй нас барна гэж бодож байсан.

Menstrual hygiene is a very important risk factor

Сарын тэмдгийн үеийн ариун цэвэр нь

for reproductive tract infections.

нөхөн үржихүйн халдваруудын гол эрсдэлийн нэг юм.

But in India, only 12 percent of girls and women

Гэхдээ Энэтхэгт охид, эмэгтэйчүүдийн 12 хувь л

have access to hygienic ways of managing their periods.

сарын тэмдгийн эрүүл ахуйн арга хэрэгслүүд хүртэж байна.

If you do the math,

Бодоод үзвэл нийт эмэгтэйчүүдийн 88 хувь нь

88 percent of girls and women use unhygienic ways to manage their periods.

сарын тэмдгийн үед ариун цэврээ хангаж чадахгүй байна.

I was one of them.

Би тэдний нэг байсан.

I grew up in a small town called Garhwa, in Jharkhand,

Би Жархандын жижигхэн хот болох Гарвад өссөн.

where even buying a sanitary napkin is considered shameful.

Энд ариун цэврийн хэрэглэл авах нь ичгүүртэйд тооцогддог.

So when I started getting my periods,

Иймд анх сарын тэмдэг ирэхэд би

I began with using rags.

даавууны өөдөс хэрэглэж эхэлсэн.

After every use I would wash and reuse them.

Хэрэглэснийхээ дараа угаан, дахиж хэрэглэж байлаа.

But to store them,

Хадгалахын тулд

I would hide and keep it in a dark, damp place

хүмүүст сарын тэмдгээ мэдэгдүүлэхгүй гэж

so that nobody finds out that I'm menstruating.

харанхуй, чийгтэй газар хадгалдаг байв.

Due to repeated washing the rags would become coarse,

Дахин угааснаас даавуу нь ширүүн болж,

and I would often get rashes and infections using them.

хэрэглэсэн үед тууралт үүсч, халдвар авдаг байсан.

I wore these already for five years until I moved out of that town.

Тэр хотоос нүүх хүртлээ би таван жил үүнийг хэрэглэсэн.

Another issue that periods brought in my life

Амьдралд минь гарсан өөр нэг асуудал нь

those of the social restrictions

сарын тэмдгийн үед охид, эмэгтэйчүүдийн

that are imposed upon our girls and women when they're on their periods.

дагах ёстой нийгмийн харилцааны хоригууд байсан.

I think you all must be aware of it,

Та бүхэн мэдэх байх гэхдээ

but I'll still list it for the few who don't.

мэдэхгүй нэгэнд нь зориулж заримаас нь дурдъя.

I was not allowed to touch or eat pickles.

Би даршилсан өргөст хэмх идэж эсвэл хүрч болохгүй байлаа.

I was not allowed to sit on the sofa or some other family member's bed.

Би буйдан эсвэл бусдын орон дээр суух эрхгүй байсан.

I had to wash my bed sheet after every period,

Би сарын тэмдэг дууссаны дараа толбо болоогүй ч

even if it was not stained.

цагаан хэрэглэлээ угаах ёстой байлаа.

I was considered impure

Намайг бохир хэмээн,

and forbidden from worshipping or touching any object of religious importance.

шашны холбоотой эд зүйлд хүрэх, тахин шүтэхийг хорьдог байсан.

You'll find signposts outside temples

Сарын тэмдэг нь ирсэн эмэгтэйчүүд орохыг хориглосон

denying the entry of menstruating girls and women.

тэмдгүүд сүм, дуганы гадна байдаг.

Ironically,

Хачирхалтай нь

most of the time it is the older woman

гэр бүлийн ахимаг настай эмэгтэйчүүд

who imposes such restrictions on younger girls in a family.

залуу охидод ийм дүрмүүдийг тулгадаг байгаа юм.

After all, they have grown up accepting such restrictions as norms.

Тэд ч мөн эдгээрийг байх ёстой хэм хэмжээ гэж хүлээн авч өссөн.

And in the absence of any intervention,

Үүнийг зогсоохгүй бол

it is the myth and misconception

цуу яриа, буруу ойлголт

that propagate from generation to generation.

дараа, дараагийн үеүдэд дамжих болно.

During my years of work in this field,

Энэ салбарт ажиллах хугацаандаа

I have even come across stories

охид тусдаа хооллож, аяга тавгаа угаадаг зэрэг

where girls have to eat and wash their dishes separately.

түүхүүд ч сонсож байсан.

They're not allowed to take baths during periods,

Сарын тэмдгийн үеэр усанд орох хориотой бөгөөд

and in some households they are even secluded from other family members.

зарим гэр бүл бусад гишүүдээс тусгаарладаг байна.

About 85 percent of girls and women in India

Энэтхэг эмэгтэйчүүдийн 85% нь

would follow one or more restrictive customs on their periods every month.

эдгээрийн нэг эсвэл түүнээс дээш хориог сар бүр дагах ёстой байдаг.

Can you imagine what this does

Энэ байдал тэдний өөртөө итгэх итгэлд

to the self-esteem and self-confidence of a young girl?

хэрхэн нөлөөлж байдгийг төсөөлөөд үз дээ.

The psychological trauma that this inflicts,

Сэтгэл зүйн дарамт

affecting her personality,

охидын зан ааш,

her academic performance

сурлага

and every single aspect of growing up during her early formative years?

өсөж, томрох үе шат бүрт нөлөөлдөг.

I religiously followed all these restrictive customs for 13 years,

Би энэ хоригуудыг 13 жил чандлан дагасан.

until a discussion with my partner, Tuhin,

Хамтрагч Тухинтайгаа менструацийн талаар

changed my perception about menstruation forever.

ярих үед миний үзэл бодол тэр чигээрээ өөрчлөгдсөн.

In 2009, Tuhin and I were pursuing our postgraduation in design.

2009 онд Тухин бид 2 дизайнаар магистрт сурч байлаа.

We fell in love with each other

Бид бие биедээ дурлаж,

and I was at ease discussing periods with him.

түүнтэй сарын тэмдгийн талаар ярих асуудалгүй байв.

Tuhin knew little about periods.

Тухин энэ талаар тийм ч сайн мэддэггүй байлаа.

(Laughter)

(Инээд)

He was astonished to know that girls get painful cramps

Тэр охид сар бүр цус алдаж, гэдэсний булчин нь татаж өвддөгийг

and we bleed every month.

олж мэдээд маш их гайхсан.

(Laughter)

(Инээд)

Yeah.

Тийм ээ.

He was completely shocked to know

Тэр мөн сарын тэмдгийн үед

about the restrictions that are imposed upon menstruating girls and women

охидод тавигддаг нийгмийн болоод гэр бүлийн олон хоригуудыг

by their own families and their society.

мэдээд цочролд орсон.

In order to help me with my cramps,

Миний булчин өвдөх үед тэр надад туслахаар

he would go on the Internet and learn more about menstruation.

интернетээс сарын тэмдгийн талаар мэдээлэл хайх болсон.

When he shared his findings with me,

Мэдсэн зүйлсээ надтай хуваалцахад нь

I realized how little I knew about menstruation myself.

би өөрөө энэ талаар хэр бага мэддэгээ ухаарсан.

And many of my beliefs actually turned out to be myths.

Миний итгэдэг зүйлсийн ихэнх нь зүгээр л цуу яриа болж таарсан.

That's when we wondered:

Тэгээд бид бодсон л доо.

if we, being so well educated,

Бид дээд боловсролтой мөртлөө

were so ill-informed about menstruation,

сарын тэмдгийн тухай ийм буруу ойлголттой бол

there would be millions of girls out there who would be ill-informed, too.

сая сая охид мөн л ижил ойлголттой байгаа.

To study --

Асуудлыг илүү гүнзгий ойлгохын тулд сарын тэмдгийн тухай

to understand the problem better,

I undertook a year-long research to study the lack of awareness about menstruation

мэдээллийн дутмаг байдал үүссэн шалтгааныг

жилийн турш судалсан.

and the root cause behind it.

While it is generally believed

Мэдлэг, мэдээллийн хомстол нь

that menstrual unawareness and misconception is a rural phenomenon,

хөдөө орон нутагт л хамааралтай гэж бид боддог ч

судалгааны үеэр

during my research,

I found that it is as much an urban phenomenon as well.

энэ асуудал хотуудад ч мөн адил байдгийг мэдсэн.

And it exists with the educated urban class, also.

Хотын боловсролтой анги давхаргад ч ажиглагдсан.

While talking to many parents and teachers,

Олон эцэг эх, багш нартай ярилцаж,

I found that many of them actually wanted to educate girls about periods

тэдний ихэнх нь охидынхоо сарын тэмдэг ирэхээс нь өмнө

энэ талын боловсрол олгохыг хүсдэгийг олж мэдсэн.

before they have started getting their menstrual cycle.

And --

Гэвч

but they lacked the proper means themselves.

тэдэнд зөв эх үүсвэр нь байдаггүй байна.

And since it is a taboo,

Энэ нь мөн цээрлэдэг сэдэв учир

they feel inhibition and shameful in talking about it.

энэ тухай ярихаасаа ичиж, санаа зовдог аж.

Girls nowadays get their periods in classes six and seven,

Охидын сарын тэмдэг

зургаагаас долдугаар ангид анх ирдэг боловч

but our educational curriculum

боловсролын хөтөлбөрт

teaches girls about periods only in standard eight and nine.

найм, есдүгээр ангид заадаг байна.

And since it is a taboo,

Ярихаас цээрлэдэг учир

teachers still skip the subject altogether.

багш нар одоо ч энэ сэдвийг алгассаар байна.

So school does not teach girls about periods,

Сургууль охидод заахгүй,

parents don't talk about it.

эцэг эхчүүд энэ талаар ярихгүй.

Where do the girls go?

Тэгвэл охид хаачих вэ?

Two decades ago and now --

24 жилийн өмнө бө одоо.

nothing has changed.

Юу ч өөрчлөгдөөгүй байна.

I shared these finding with Tuhin and we wondered:

Би эдгээрийг Тухинтай хуваалцахад,

What if we could create something

бид охидод өөрсдөө сарын тэмдгийн талаар

that would help girls understand about menstruation on their own --

олж мэдэхэд нь туслах ямар нэгэн зүйл бүтээвэл ямар вэ гэж бодсон.

something that would help parents and teachers

Мөн багш, эцэг эхчүүдийг бага насны охидтойгоо

talk about periods comfortably to young girls?

зөвөөр ярихад нь туслах тийм зүйл.

During my research,

Судалгааны үеэр

I was collecting a lot of stories.

би маш олон түүхүүд цуглуулсан.

These were stories of experiences of girls during their periods.

Сарын тэмдгийн үеэр охидод тохиолдсон түүхүүд юм.

These stories would make girls curious and interested

Эдгээр түүхүүд нь охидын сониуч занг хөтлөн,

in talking about menstruation in their close circle.

ойр дотны хүрээлэлдээ энэ талаар ярих сонирхолтой болгоно.

That's what we wanted.

Бид үүнийг л хүссэн.

We wanted something that would make the girls curious

Охидын сонирхлыг татаж,

and drive them to learn about it.

энэ талаар сурахад нь туслах зүйлийг хүссэн.

We wanted to use these stories to teach girls about periods.

Эдгээр түүхийг охидод сарын тэмдгийн талаар заахад ашигласан.

So we decided to create a comic book,

Ингээд бид комик ном зохиож

where the cartoon characters would enact these stories

зурган дүрүүд нь эдгээр түүхийг амилуулан,

and educate girls about menstruation in a fun and engaging way.

охидод сарын тэмдгийг хөгжилтэй байдлаар заахаар шийдсэн.

To represent girls in their different phases of puberty,

Бэлгийн бойжилтын 3 үе шатанд байгаа охидыг төлөөлж

we have three characters.

гурван дүр гаргасан.

Pinki, who has not gotten her period yet,

Сарын тэмдэг нь ирээгүй байгаа Пинки.

Jiya who gets her period during the narrative of the book

Номын үйл явдлын үеэр сарын тэмдэг нь ирэх Жияа.

and Mira who has already been getting her period.

Аль хэдийн сарын тэмдэг нь ирсэн Мира.

There is a fourth character, Priya Didi.

Дөрөв дэх нь Прияа Диди.

Through her, girls come to know about the various aspects of growing up

Түүгээр дамжуулан охид маань өсөж, том болох,

and menstrual hygiene management.

сарын тэмдгийн ариун цэврийн талаар сурч авна.

While making the book, we took great care

Энэ номоо бүтээх үедээ бид

that none of the illustrations were objectionable in any way

зургууд маань таагүй бус,

соёлын хэм хэмжээнд нийцсэн байхаар бодолцсон.

and that it is culturally sensitive.

During our prototype testing, we found that the girls loved the book.

Анхны загвараа туршиж үзэхэд, охидод манай ном их таалагдсан.

They were keen on reading it

Тэд дуртайяа уншиж,

and knowing more and more about periods on their own.

сарын тэмдгийн талаар өөрсдөө сурч байсан.

Parents and teachers were comfortable in talking about periods

Эцэг эх, багш нарт номыг ашиглан охидтой ярилцах

to young girls using the book,

илүү амар байлаа.

and sometimes even boys were interested in reading it.

Заримдаа бүр хөвгүүд ч сонирхож байсан шүү.

(Laughter)

(Инээд)

(Applause)

(Алга ташилт)

The comic book helped in creating an environment

Комик ном нь сарын тэмдгийн талаар ярилцахад

where menstruation ceased to be a taboo.

таатай орчинг бүрдүүлсэн.

Many of the volunteers took this prototype themselves to educate girls

Олон сайн дурын ажилтнууд энэ загварыг ашиглан,

and take menstrual awareness workshops in five different states in India.

Энэтхэгийн таван мужид сарын тэмдгийн талаар хичээл орсон.

And one of the volunteers took this prototype to educate young monks

Нэг сайн дурын ажилтан маань Ладакт байрлах хийд рүү аваачин,

and took it to this monastery in Ladakh.

залуу лам нарт хичээл орсон.

We made the final version of the book, called "Menstrupedia Comic"

Бид номынхоо сүүлийн хувилбар болох "Менструпедиа Комик"-оо

and launched in September last year.

өнгөрсөн оны 9 сард гаргасан.

And so far,

Одоог хүртэл нийт

more than 4,000 girls have been educated by using the book in India and --

4000 гаруй охид номоор дамжуулан боловсрол авсан нь Энэтхэг болон

(Applause)

(Алга ташилт)

Thank you.

Баярлалаа.

(Applause)

(Алга ташилт)

And 10 different countries.

10 гаруй оронд очсон байна.

We are constantly translating the book into different languages

Бид номоо өөр хэл рүү орчуулсаар байгаа ба

and collaborating with local organizations

орон нутгийн байгууллагуудтай хамтран

to make this book available in different countries.

өөр орнуудад номоо хүргэхээр ажиллаж байна.

15 schools in different parts of India

Энэтхэгийн 15 сургууль

have made this book a part of their school curriculum

өөрсдийн хөтөлбөрт уг номыг багтаан,

to teach girls about menstruation.

охидод сарын тэмдгийн талаар зааж байна.

(Applause)

(Алга ташилт)

I am amazed to see how volunteers,

Сайн дурынхан, эцэг эхчүүд, багш нар, хичээлийн эрхлэгчид

individuals, parents, teachers, school principals,

бүгд хамтдаа нэгдэж

сарын тэмдгийн талаарх мэдлэгийг түгээж,

have come together

and taken this menstrual awareness drive to their own communities,

охидод зөв насанд нь энэ талаар зааж,

have made sure that the girls learn about periods at the right age

энэ цээр хоригийг үгүй хийхэд тусалж буйг харахад

and helped in breaking this taboo.

надад гайхалтай байна.

I dream of a future where menstruation is not a curse,

Би ирээдүйд сарын тэмдэг нь ямар нэг хараал эсвэл

not a disease,

өвчин биш, охидын амьдралын

but a welcoming change in a girl's life.

чухал өөрчлөлт байгаасай гэж мөрөөддөг.

And I would --

Би мөн

(Applause)

(Алга ташилт)

And I would like to end this

энд буй эцэг эхчүүдээс

with a small request to all the parents here.

хүсэх бяцхан зүйл байна.

Dear parents,

Хүндэт эцэг эхчүүдээ,

if you would be ashamed of periods,

хэрвээ та сарын тэмдгээс цэрвэх юм бол

your daughters would be, too.

таны охин ч мөн цэрвэнэ.

So please be period positive.

Иймд сарын тэмдгийг эерэг сэдэв байлгахад туслаарай.

(Laughter)

(Инээд)

Thank you.

Баярлалаа.

(Applause)

(Алга ташилт)