Misha Glenny investigates global crime networks

Translator: Emilia Larrachea Reviewer: Dragan Bocevski

These are grim economic times,

Тешки се времињата за економијата

fellow TEDsters, grim economic times indeed.

колеги ТЕДовци, навистина се тешки.

And so, I would like to cheer you up

И затоа би ве орасположил

with one of the great, albeit largely unknown,

со еден од најголемите, иако не премногу познат,

commercial success stories

комерцијален успех

of the past 20 years.

во последните 20 години.

Comparable, in its own very peculiar way,

Споредлив, на свој посебен начин,

to the achievements of Microsoft or Google.

со успесите на Мајкрософт или Гугл.

And it's an industry which has bucked the current recession

И тоа се работи за индустрија која ја избегна рецесијата

with equanimity.

со леснотија.

I refer to organized crime.

Зборувам за организираниот криминал

Now organized crime has been around

Ќе кажетем, организиран криминал

for a very long time, I hear you say,

постои веќе долго време.

and these would be wise words, indeed.

И би биле во право.

But in the last two decades,

Но во последните две децении

it has experienced an unprecedented expansion,

забележува невидена експанзија.

now accounting for roughly 15 percent

Сега отприлика претставува 15 проценти

of the world's GDP.

од светскиот Бруто Домашен Производ.

I like to call it the Global Shadow Economy,

Јас го нарекувам Глобална Сива Економија,

or McMafia, for short.

или скратено, МекМафија.

So what triggered this extraordinary growth

Од што е поттикнат овој извонреден раст

in cross-border crime?

на прекуграничниот криминал?

Well, of course, there is globalization,

Секако, имаме глобализација,

technology, communications, all that stuff,

Технологија, комуникации, и сето тоа,

which we'll talk about a little bit later.

за што покасно ќе зборуваме.

But first, I would like to take you back

Но прво би ве вратил

to this event:

на следната случка.

the collapse of communism.

Падот на комунизмот.

All across Eastern Europe, a most momentous episode

Во цела источна Европа, многу значаен настан.

in our post-war history.

во повоената историја.

Now it's time for full disclosure.

Време е да се разоткријам.

This event meant a great deal to me personally.

Овој настан мене лично многу ми значеше.

I had started smuggling books across the Iron Curtain

Почнав да криумчарам книги преку железната завеса

to Democratic opposition groups in Eastern Europe,

на демократските опозициски групи во источна Европа,

like Solidarity in Poland,

како Солидарност во Полска,

when I was in my teens.

додека бев тинејџер.

I then started writing about Eastern Europe,

Тогаш почнав да пишувам за источна Европа,

and eventually I became the BBC's chief correspondent for the region,

и конечно станав главен дописник на БиБиСи за регионот.

which is what I was doing in 1989.

Тоа го работев во 1989.

And so when 425 million people

И затоа кога 425 милиони луѓе

finally won the right

конечно добија право

to choose their own governments,

да ја изберат својата влада

I was ecstatic,

бев пресреќен.

but I was also a touch worried

Но исто така бев малку загрижен

about some of the nastier things

од некои опасни работи

lurking behind the wall.

кои ѕиркаа од другата страна на ѕидот.

It wasn't long, for example,

Не требаше долго, на пример,

before ethnic nationalism

етничкиот национализам

reared its bloody head

да ја појави својата крвава глава

in Yugoslavia.

во Југославија.

And amongst the chaos,

И насред хаосот,

amidst the euphoria,

насред еуфоријата,

it took me a little while to understand

малку ми требаше да сватам

that some of the people who had wielded power

дека некои луѓе кои раководеа со власта

before 1989, in Eastern Europe,

пред 1989, во источна Европа,

continued to do so after the revolutions there.

продолжија со тоа и после револуцијата.

Obviously there were characters like this.

Секако, вакви ликови сме имале.

But there were also some more unexpected people

Но, сме имале и други неочекувани луѓе

who played a critical role in what was going on in Eastern Europe.

кои одиграле важни улоги во збиднувањата во источна Европа.

Like this character. Remember these guys?

Како овој лик. Се сеќавате на овие типови?

They used to win the gold medals in weightlifting

Претходно добиваа златни медали во дигање тегови

and wrestling, every four years in the Olympics,

и борење, секои четири години на Олимписките игри.

and they were the great celebrities of communism,

И беа славни личности на комунизмот.

with a fabulous lifestyle to go with it.

Со стил на живот како оној во басна.

They used to get great apartments in the center of town,

Добиваа големи станови во центарот на градот.

casual sex on tap,

Успатен секс на сметка.

and they could travel to the West very freely,

И можеа слободно да патуваат на запад,

which was a great luxury at the time.

што за тоа време беше голем луксуз.

It may come as a surprise, but they played a critical role

Можеби ви звучи чудно, но тие играа значајна улога

in the emergence of the market economy

во постанокот на пазарната економија

in Eastern Europe.

во источна Европа.

Or as I like to call them, they are

Или како јас ги нарекувам, тие се

the midwives of capitalism.

бебиња на капитализмот.

Here are some of those same weightlifters

Еве некои од тие истите дигачи на тегови

after their 1989 makeover.

по 1989.

Now in Bulgaria --

Во Бугарија,

this photograph was taken in Bulgaria --

ова е сликано во Бугарија,

when communism collapsed all over Eastern Europe,

кога комунизмот падна насекаде во источна Европа

it wasn't just communism;

не падна само комунизмот

it was the state that collapsed as well.

падна и државата

That means your police force wasn't working.

Тоа значи дека полицијата не работеше.

The court system wasn't functioning properly.

Судството не функционираше како треба.

So what was a business man in the brave new world

Па што требаше бизнисменот во овој нов див свет

of East European capitalism going to do

на источниот капитализам да направи

to make sure that his contracts would be honored?

за да се осигура дека неговите договори ќе бидат испочитувани?

Well, he would turn to people who were called, rather prosaically

Па, би се свртел кон луѓето кои социолозите ги нарекуваат, поприлично прозаично,

by sociologists, privatized law enforcement agencies.

„приватизирани агенции за спроведување на законот“.

We prefer to know them as the mafia.

Ние најчесто ги нарекуваме „мафија“

And in Bulgaria, the mafia was soon joined

Во Бугарија, мафијата скоро е споена

with 14,000 people

со 14 илјади луѓе

who were sacked from their jobs in the security services

кои се отпуштени од своите работни места во сигурносните служби

between 1989 and 1991.

помеѓу 1989 и 1991 год.

Now, when your state is collapsing,

Значи, државата се распаѓа,

your economy is heading south at a rate of knots,

економијата забрзано почнува да опаѓа,

the last people you want coming on to the labor market

последни луѓе кои сакате да дојдат на берзата на трудот

are 14,000 men and women whose chief skills

се 14 илјади мажи и жени со јаки квалификации

are surveillance,

во набљудување,

are smuggling, building underground networks

шверц, градење на подземни мрежи,

and killing people.

и убивање луѓе.

But that's what happened all over Eastern Europe.

Но тоа се случи во цела источна Европа.

Now, when I was working in the 1990s,

Кога работев во 1990-тите

I spent most of the time covering

во поголемиот дел од времето го пратев

the appalling conflict in Yugoslavia.

грозниот конфликт во Југославија.

And I couldn't help notice

И неможев да не видам

that the people who were perpetrating the appalling atrocities,

дека луѓето кои извршуваа страшни злочини,

the paramilitary organizations,

паравоени организации,

were actually the same people running

се всушност истите луѓе кои ги водеа

the organized criminal syndicates.

мрежите на организираниот криминал.

And I came to think that behind the violence

И ми стана јасно дека позади насилството

lay a sinister criminal enterprise.

стои мрачна криминална економија.

And so I resolved to travel around the world

И затоа одлучив да патувам околу светот

examining this global criminal underworld

и да го истражувам овој глобален криминален подсвет

by talking to policemen,

разговарајќи со полицајците,

by talking to victims, by talking to consumers

разговарајќи со жртвите, разговарајќи со корисниците

of illicit goods and services.

на незаконска роба и услуги.

But above all else, by talking to the gangsters themselves.

Но пред сé, разговарајќи со самите гангстери.

And the Balkans was a fabulous place to start.

За почеток Балканот беше одлично место.

Why? Well of course

Зошто? Па се разбира

there was the issue of law and order collapsing,

постоеше прашањето на пропаѓање на редот и законот

but also, as they say in the retail trade,

Но исто така, како што велат во трговијата,

it's location, location, location.

важна е локацијата, локацијата, локацијата.

And what I noticed at the beginning of my research

И она што го приметив на почетокот на моите истражувања

that the Balkans had turned into a vast transit zone

е дека Балканот стана голема транзитна зона

for illicit goods and services coming from all over the world.

за незаконска роба и услуги од целиот свет.

Heroin, cocaine,

Хероин, кокаин,

women being trafficked into prostitution

продажба на жени во проституцијата

and precious minerals.

и драгоцени минерали.

And where were they heading?

А каде одеа?

The European Union, which by now

Во Европската Унија, која во тоа време

was beginning to reap the benefits of globalization,

почнуваше да ги жнее благодетите од глобализацијата.

transforming it into

Претварајќи се така

the most affluent consumer market in history,

во најголем потрошувачки пазар во историјата.

eventually comprising some 500 million people.

Составен од 500 милиони луѓе.

And a significant minority

Значајно малцинство

of those 500 million people

од тие 500 милиони луѓе,

like to spend some of their leisure time and spare cash

сакаат да го поминуваат своето слободно време и да ги трошат парите

sleeping with prostitutes,

за спиење со проститутки,

sticking 50 Euro notes up their nose

лепење на банкноти од 50 евра на носот

and employing illegal migrant laborers.

и незаконско вработување на работници - емигранти.

Now, organized crime in a globalizing world

Организираниот криминал во глобализираниот свет

operates in the same way as any other business.

функционира на ист начин како и другите работи.

It has zones of production,

Има зони на производство

like Afghanistan and Columbia.

како Авганистан и Колумбија,

It has zones of distribution,

има зони на дистрибуција

like Mexico and the Balkans.

како Мексико и Балканот

And then, of course, it has zones of consumption,

и секако, има потрошувачки зони

like the European Union, Japan

како Европската Унија, Јапонија

and of course, the United States.

и секако, Соединетите Американски Држави.

The zones of production and distribution

Производните и зоните на дистрибуција

tend to lie in the developing world,

обично се наоѓаат во земјите во развој

and they are often threatened by appalling violence

и истите се обично изложени на грозно насилство

and bloodshed.

и крвопролевање.

Take Mexico, for example.

Да го земеме Мексико.

Six thousand people killed there in the last 18 months

Во последните 18 месеци таму се убиени шест илјади луѓе

as a direct consequence of the cocaine trade.

како директна последица на трговијата со кокаин.

But what about the Democratic Republic of Congo?

А каква е ситуацијата со Демократската Република Конго?

Since 1998, five million people have died there.

Од 1998, таму загинале пет милиони луѓе.

It's not a conflict you read about much in the newspapers,

За тој конфликт не пишува многу во весници,

but it's the biggest conflict on this planet

но тоа е најголемиот конфликт на оваа планета

since the Second World War.

од Втората светска војна.

And why is it? Because mafias from all around the world

А зошто постои? Бидејќи мафиите од целиот свет

cooperate with local paramilitaries

соработуваат со локалните паравојски

in order to seize the supplies

за да дојдат до залихи

of the rich mineral resources

од богатите минерални ресурси

of the region.

од тој регион.

In the year 2000, 80 percent of the world's coltan

Во 2000 година, 80 проценти од колтанот

was sourced to the killing fields

доаѓаше од полињата на смртта

of the eastern Democratic Republic of Congo.

во источна Демократска Република Конго.

Now, coltan you will find in almost every mobile phone,

Колтанот се наоѓа во секој мобилен телефон,

in almost every laptop

во скоро секој лаптоп

and games console.

и играчка конзола.

The Congolese war lords were selling this stuff to the mafia

Конговските господари на војната го продаваа на мафијата

in exchange for weapons,

во замена за оружје,

and the mafia would then sell it on to Western markets.

а мафијата понатаму го продаваше на западниот пазар

And it is this Western desire

И токму таа Западна страст

to consume

за потрошувачка

that is the primary driver

е главната причина

of international organized crime.

за меѓународниот организиран криминал.

Now, let me show you some of my friends in action,

Да ви покажам некои од моите пријатели во акција

caught conveniently on film by the Italian police,

снимени од страна на италијанската полиција

and smuggling duty-not-paid cigarettes.

додека шверцуваат неоцаринети цигари.

Now, cigarettes out the factory gate are very cheap.

Цигарите со фабричка цена се многу евтини. Но, откако ќе излезат од фабрика,

The European Union then imposes the highest taxes on them in the world.

Европската Унија им наметнува највисок данок на светот.

So if you can smuggle them into the E.U.,

Значи ако можеш да ги прошверцуваш во Е.У.

there are very handsome profits to be made,

можиш да заработиш големи суми.

and I want to show you this to demonstrate

И сакам да ви го покажам ова како би демонстрирал

the type of resources available to these groups.

колку ресурси имаат овие групи.

This boat is worth one million Euros when it's new.

Овој брод како нов вреди милион евра

And it's the fastest thing on European waters.

и е најбрз во Европските води.

From 1994, for seven years,

Од 1994, веќе седум години,

20 of these boats

20 од овие бродови

made the trip across the Adriatic,

го поминаа Јадранското море

from Montenegro to Italy, every single night.

од Црна Гора до Италија, секоја ноќ

And as a consequence of this trade,

и како последица на оваа трговија

Britain alone lost eight billion dollars in revenue.

само Британија има изгубено приход од осум билиони долари.

And instead that money went to underwrite the wars in Yugoslavia

Наместо ова, тие пари беа употребени за финансирање на војните во Југославија

and line the pockets of unscrupulous individuals.

и полнење на џеповите на бескрупулозни поединци.

Now Italian police, when this trade started,

Кога оваа трговија започнала, Италијанската полиција

had just two boats which could go at the same speed.

имала само два брода кои можеле да се движат со иста брзина,

And this is very important, because the only way you can catch these guys

и ова е многу важно бидејќи единствен начин на кој можеш да ги фатиш овие типови

is if they run out of gas.

е ако останат без гориво.

Sometimes the gangsters would bring with them

Понекогаш гангстерите носеле со себе

women being trafficked into prostitution,

жена која работи во проституција

and if the police intervened, they would hurl

и кога полицијата интервенирала, тие ја

the women into the sea

фрлале жената во морето

so that the police had to go and save them from drowning,

за да ја примораат полицијата да ја спаси од давење

rather than chasing the bad guys.

наместо да ги брка нив.

So I have shown you this to demonstrate

Ви го покажав ова за да демонстрирам

how many boats, how many vessels it takes

колку бродови, колку пловила би биле потребни

to catch one of these guys.

за да фатат еден од овие типови.

And the answer is six vessels.

Одговорот е шест пловила.

And remember, 20 of these speed boats

Запамтите, 20 од овие глисери

were coming across the Adriatic

доаѓале преку Јадранот

every single night.

секоја ноќ

So what were these guys doing with all the money they were making?

и што овие момци работеле со тие пари?

Well, this is where we come to globalization,

Овде доаѓаме до глобализацијата

because that was not just the deregulation of global trade.

бидејќи тоа не е само дерегулација на глобалната трговија,

It was the liberalization of international financial markets.

тоа е либерализација на меѓународните финанскиски пазари

And boy, did that make it easy

И тоа и те како, им ја олесни работата на

for the money launderers.

перачите на пари.

The last two decades have been the champagne era

Последните две децении беа златно доба

for dirty lucre.

на нечесна добивка.

In the 1990s, we saw financial centers around the world

Во 90-тите видовме светски финансиски центри

competing for their business,

како се натпреваруваа за нивните бизниси

and there was simply no effective mechanism

и едноставно не постоеше ефикасен механизам

to prevent money laundering.

за спречување на перењето на пари.

And a lot of licit banks were also happy

И многу од легалните банки исто така со задоволство

to accept deposits

примаа депозити

from very dubious sources

од многу сомнителни извори

without questions being asked.

без никакво прашање.

But at the heart of this, is the offshore banking network.

Но, во срцето на ова е мрежата на offshore банките (банките во странство).

Now these things

Овие работи се

are an essential part of the money laundering parade,

најважниот дел од оваа парада на перење на пари.

and if you want to do something about illegal tax evasion

И, ако сакаш да го спречиш незаконското избегнување на данокот

and transnational organized crime, money laundering,

и меѓународниот организиран криминал, перење на пари

you have to get rid of them.

мораш да се оттарасиш од нив.

On a positive note, we at last have someone in the White House

Позитивно е дека конечно имаме некого во Белата куќа

who has consistently spoken out

кој доследно зборува

against these corrosive entities.

против овие корозивни единки

And if anyone is concerned about what I believe

И ако некој е загрижен за она што јас верувам

is the necessity for

дека е неопходно за донесување на

new legislation, regulation, effective regulation,

нови закони и поефикасна регулатива,

I say, let's take a look at Bernie Madoff,

тогаш тоа е Bernie Madoff,

who is now going to be spending the rest of his life in jail.

кој сега остатокот на својот живот ќе го проведе во затвор.

Bernie Madoff stole 65 billion dollars.

Bernie Madoff украде 65 милијарди долари.

That puts him up there on the Olympus of gangsters

Тоа го направи почесен жител на Олимп-от на гангстерите

with the Colombian cartels

заедно со колумбиските картели

and the major Russian crime syndicates,

и најголемите руски мафии.

but he did this for decades

Но тој тоа го работел една деценија

in the very heart of Wall Street,

во срцето на Wall Street

and no regulator picked up on it.

и ниту еден регулатор ништо не приметил

So how many other Madoffs are there on Wall Street

Уште колку Madoff-и има во Wall Street,

or in the city of London,

или во Лондон,

fleecing ordinary folk

додека го молзат чесниот народ

and money laundering?

и перат пари?

Well I can tell you, it's quite a few of them.

Јас можам да ви кажам дека ги има во поголем број.

Let me go on to the 101 of international organized crime now.

Да ви ги објаснам основите на меѓународниот организиран криминал.

And that is narcotics. Our second marijuana farm photograph for the morning.

А тоа се наркотиците. Друга слика на фарма на марихуана денес.

This one, however, is in central British Columbia

Оваа е од централна Британска Колумбија

where I photographed it.

каде што ја сликав.

It's one of the tens of thousands

Тоа е една од десетината илјади

of mom-and-pop grow-ops in B.C.

фамилијарни фарми во Британска Колумбија

which ensure that over five percent

која овозможува да преку пет проценти

of the province's GDP is accounted for by this trade.

од БДП на оваа провинција дојдат од оваа трговија.

Now, I was taken by inspector Brian Cantera,

Инспекторот Brian Cantera

of the Royal Canadian Mounted Police,

од Кралската канадска полициска коњаница

to a cavernous warehouse east of Vancouver

ме однесе во пештерски магацин источно од Ванкувер

to see some of the goods which are regularly confiscated

да ја видам робата која што редовно се конфискува

by the RCMP

од шверцерите

from the smugglers who are sending it,

кои ја праќаат, се разбира,

of course, down south to the United States

на југ, во Соединетите Американски Држави

where there is an insatiable market

каде се што наоѓа незаситниот пазар

for B.C. Bud, as it's called,

за Б.Ц. Буд (Пуп), како понекогаш го нарекуваат

in part because it's marketed as organic,

бидејќи се рекламира како органска,

which of course goes down very well in California.

што добро поминува во Калифорнија.

(Laughter)

Смеа

(Applause)

Аплауз

Now, even by the police's admission,

И полицијата признава дека

this makes not a dent in the profits, really,

ова всушност нé прави некоја штета врз добивката

of the major exporters.

на големите извезувачи.

Since the beginning of globalization,

Од почетокот на глобализацијата

the global narcotics market has expanded enormously.

глобалниот пазар на наркотици енормно нараснува.

There has, however, been no concomitant increase

Меѓутоа, немаше соодветен раст

in the resources available

на ресурсите достапни

to police forces.

на полициските сили.

This, however, may all be about to change,

Можеби ова ќе се промени

because something very strange is going on.

бидејќи нешто многу чудно се случува

The United Nations recognized

Обединетите нации признаа дека

earlier this -- it was last month actually --

пред еден месец

that Canada has become a key area of distribution and production

Канада станала клучно подрачје за дистрибуција и производство

of ecstasy and other synthetic drugs.

на екстаза и други синтетички дроги

Interestingly, the market share

Интересно, пазарната квота

of heroin and cocaine is going down,

на хероин и кокаин опаѓа

because the pills are getting ever better at reproducing their highs.

бидејќи таблетите почнуваат да дејствуваат сé подобро.

Now that is a game changer,

Ова ја менува целата игра

because it shifts production away from the developing world

бидејќи го префрлува производството од земјите во развој

and into the Western world.

во западниот свет.

When that happens, it is a trend

Кога такво нешто се случува, тоа е тренд

which is set to overwhelm our policing capacity in the West.

кој може да ги прегази можностите на нашата политика овде на запад.

The drugs policy which we've had in place for 40 years

Политиката за дрогите што ја имаме веќе 40 години

is long overdue for a very serious rethink,

мислам дека веќе одамна мораше да донесе

in my opinion.

важни промени.

Now, the recession.

Сега за Рецесијата.

Well, organized crime has already adapted

Организираниот криминал веќе е одлично

very well to the recession.

прилагоден за рецесија.

Not surprising, the most opportunistic industry

Нé e чудно, што е најопортунистичка индустрија

in the whole world.

на светот.

And it has no rules to its regulatory system.

И нема правила во својот регулативен систем.

Except, of course, it has two business risks:

Освен, секако, што има два бизнис ризици,

arrest by law enforcement,

апсење според законот,

which is, frankly, the least of their worries,

што всушност е нивна најмала грижа,

and competition from other groups,

и конкуренција на останатите групи,

i.e. a bullet in the back of the head.

т.е куршум во глава.

What they've done is they've shifted their operations.

Ова што го направија е преместување на своите операции.

People don't smoke as much dope, or visit prostitutes quite so frequently

Луѓете за време на рецесија не пушат толку дрога

during a recession.

и не одат кај проститутки толку често.

And so instead, they have invaded financial

И наместо тоа, тие навлегоа во финансискиот

and corporate crime in a big way,

и бизнис криминалот на голема врата,

but above all, two sectors,

но пред сé, во два сектора

and that is counterfeit goods

а тоа се фалсификација на роба

and cybercrime.

и компјутерски криминал.

And it's been terribly successful.

И многу се успешни

I would like to introduce you to Mr. Pringle.

Би ве запознал со G. Pringle.

Or perhaps I should say, more accurately, Señor Pringle.

или да кажам, поточно, сињор Pringle.

I was introduced to this bit of kit by a Brazilian cybercriminal.

Бразилски компјутерски криминалец ме запозна со таа опрема.

We sat in a car on the Avenue Paulista

Седнавме во автомобилот на авенија Паулиста

in São Paulo, together.

во Сао Паоло, заедно.

Hooked it up to my laptop,

Ја поврза со мојот лаптоп,

and within about five minutes he had penetrated

и за пет минути влезе

the computer security system

во компјутерскиот сигурносен систем

of a major Brazilian bank.

на една голема бразилска банка.

It's really not that difficult.

Не е тоа така тешко

And it's actually much easier because

всушност е многу полесно бидејќи

the fascinating thing about cybercrime

интересното кај компјутерскиот криминал

is that it's not so much the technology.

е дека трикот не е толку во технологијата.

The key to cybercrime is what we call social engineering.

Клучот кај компјутерскиот криминал е во социјалниот инжинеринг.

Or to use the technical term for it,

или технички да се изразам,

there's one born every minute.

будалите ги има на секој чекор

You would not believe how easy it is

Не би верувале колку е лесно

to persuade people to do things with their computers

да се наговорат луѓето да работат на својот компјутер

which are objectively not in their interest.

работи кои не им се во интерес.

And it was very soon

И многу брзо

when the cybercriminals learned that the quickest way to do this,

компјутерските криминалци научиле дека е најлесно да се направи,

of course, the quickest way to a person's wallet

секако, најбрзо ќе дојдеш до нечиј паричник

is through the promise of sex and love.

преку ветувања на секс и љубов.

I expect some of you remember the ILOVEYOU virus,

Верувам дека некои се сеќаваат на вирусот Те-Сакам,

one of the very great worldwide viruses that came.

еден од најголемите светски вируси.

I was very fortunate when the ILOVEYOU virus came out,

Имав среќа кога вирусот Те-Сакам излезе.

because the first person I received it from

Бидејќи првата личност од која го добив

was an ex-girlfriend of mine.

беше мојата бивша девојка.

Now, she harbored all sorts of sentiments and emotions towards me at the time,

Во тоа време таа негуваше различни чуства спрема мене

but love was not amongst them.

но љубовта не беше едно од нив.

(Laughter)

Смеа

And so as soon as I saw this drop into my inbox,

И затоа веднаш штом го видов тоа во моето поштенско сандаче

I dispatched it hastily to the recycle bin

веднаш го фрлив во корпата за отпадоци,

and spared myself a very nasty infection.

и се спасив од гадна инфекција.

So, cybercrime, do watch out for it.

Значи, компјутерски криминал, внимавајте на него.

One thing that we do know that the Internet is doing

Она што знаеме дека интернетот прави

is the Internet is assisting these guys.

е дека им помага на овие типови.

These are mosquitos who carry the malarial parasite

Тоа се комарци кои го пренесуваат паразитот на маларијата

which infests our blood when the mosy has had a free meal

кои ја заразуваат нашата крв кога комарецот добива бесплатен оброк

at our expense.

на наша сметка.

Now, Artesunate is a very effective drug

Артесунатот е многу ефективна дрога

at destroying the parasite in the early days

за уништување на паразитите во раните денови на

of infection.

инфекцијата.

But over the past year or so,

Но во последните година дена

researchers in Cambodia have discovered

истражувачите од Камбоџа откриле

that what's happening is

дека она што се случува е

the malarial parasite is developing a resistance.

дека паразитот на маларијата развива отпорност.

And they fear that the reason why it's developing a resistance

И се плашат дека причината за развој на отпорноста

is because Cambodians can't afford the drugs on the commercial market,

е таа дека луѓето од Камбоџа не можат да си дозволат да купат лек на трговскиот пазар,

and so they buy it from the Internet.

па го купуваат преку интернет.

And these pills contain only low doses

А тие пилули имаат само мала доза

of the active ingredient.

на активни состојки

Which is why

Затоа се случува да

the parasite is beginning to develop a resistance.

паразитот почне да развива отпорност.

The reason I say this

Причината зошто ви го кажувам ова

is because we have to know

е таа дека мораме да знаеме

that organized crime

дека организираниот криминал

impacts all sorts of areas of our lives.

има влијание на сите подрачја од нашите животи.

You don't have to sleep with prostitutes

Не треба да спиете со проститутка

or take drugs

или да користите дрога

in order to have a relationship with organized crime.

за да имате врска со организираниот криминал.

They affect our bank accounts.

Тие влијаат на нашата банковна сметка,

They affect our communications, our pension funds.

Тие влијаат на комуникациите, на пензиските фондови.

They even affect the food that we eat

Дури влијаат и на храната што ја јадеме

and our governments.

и на владите.

This is no longer an issue

Ова веќе не е проблем

of Sicilians from Palermo and New York.

на Сицилијанците од Палермо и New York.

There is no romance involved with gangsters

Нема романтика кај гангстерите

in the 21st Century.

на 21 век.

This is a mighty industry,

Тоа е силна индустрија

and it creates instability and violence

и ствара нестабилност и насилство

wherever it goes.

било каде и да дојде.

It is a major economic force

Тоа е силна економска сила

and we need to take it very, very seriously.

и мораме да го сватиме многу, многу сериозно.

It's been a privilege talking to you.

Ми беше чест да зборувам пред вас.

Thank you very much.

Ви благодарам многу.

(Applause)

Аплауз