Take "the Other" to lunch | Elizabeth Lesser

Translator: Julia Kalaputi Reviewer: ALEKSANDAR MITEVSKI

This room may appear to be holding 600 people,

Оваа просторија

можеби собира 600 луѓе,

but there's actually so many more,

но има многу повеќе

because within each one of us, there is a multitude of personalities.

бидејќи во секој од нас

постојат повеќе личности.

I have two primary personalities

Во мене има две личности

that have been in conflict and conversation within me

кои се во судир и разговараат во мене

откога бев малечка.

since I was a little girl.

I call them "the mystic" and "the warrior."

Ги нарекувам „мистикот`

и „воинот“.

I was born into a family of politically active intellectual atheists.

Родена сум во семејство

на политички активни

интелектуални атеисти.

There was this equation in my family that went something like this:

Имаше една изрека што се слушаше во моето семејство:

if you are intelligent,

„Ако си интелигентен,

you therefore are not spiritual.

тогаш не си духовен.“

I was the freak of the family.

Јас бев изрод во семејството.

I was this weird little kid

Бев чудно дете

who wanted to have deep talks about the worlds that might exist

кое сакаше длабоки дискусии

за светот кој можел да постои

beyond the ones we perceive with our senses.

зад овој кој го восприемаме со нашите сетила.

I wanted to know

Сакав да знам

if what we human beings see and hear and think

дали она што ние, луѓето го гледаме,

слушаме и размслуваме

is a full and accurate picture of reality.

е целосна и јасна слика

на реалноста.

So, looking for answers,

Барајќи ги одговорите

I went to Catholic mass; I tagged along with my neighbors.

одев на католички миси.

Се мешав со соседите,

I read Sartre and Socrates.

ги читав Сартр и Сократ.

Потоа се случи нешто прекрасно

And then a wonderful thing happened when I was in high school:

кога бев во средно:

gurus from the East started washing up on the shores of America.

Гуруа од Истокот

почнаа да се појавуваат на бреговите на Америка.

(Laughter)

Си реков:

And I said to myself, "I wanna get me one of them."

„ Сакам и јас еден.“

(Laughter)

Оттогаш

And ever since, I've been walking the mystic path,

јас чекорам по мојот мистичен пат

trying to peer beyond what Albert Einstein called

во обид да продрам низ

она што Ајнштајн го нарече

the "optical delusion" of everyday consciousness.

„оптичка илузија

на секојдневната свест“.

So what did he mean by this?

Што значи тоа? Ќе ви покажам.

I'll show you.

Take a breath right now of this clear air in this room.

Земете здив сега,

од овој чист воздух овде.

Now, see this strange,

Сега, ја гледате оваа чудна

underwater-coral-reef-looking thing?

подземна вода,

со изглед на коралем остров?

It's actually a person's trachea.

Тоа е всушност трахеа на човек,

And those colored globs are microbes

а оние шарени површини

се микроби

that are actually swimming around in this room right now,

кои всушност пливаат во оваа просторија,

овде околу нас.

all around us.

If we're blind to this simple biology,

Ако не ја гледаме оваа едноставна биологија,

imagine what we're missing at the smallest subatomic level right now

замислете што пропуштаме

на најмалото суб-атомско ниво токму сега

и на најголемите космички нивоа.

and at the grandest cosmic levels.

My years as a mystic have made me question almost all my assumptions.

Годините како мистик

ме натераа да се запрашам

за сите мои претпоставки.

They've made me a proud "I-don't-know-it-all."

Ме направија горд незнајко.

Now, when the mystic part of me jabbers on and on like this,

Кога мистикот во мене

брбори на овој начин,

the warrior rolls her eyes.

воинот ги превртува очите.

She's concerned about what's happening in this world right now.

Загрижен е

за она што се случува во моментов во светот.

She's worried.

Загрижен е.

She says, "Excuse me, I'm pissed off,

Вели: “Извини ама љут сум,

and I know a few things,

знам некои работи и

and we better get busy about them right now."

најдобро да се позанимаваме со нив сега.“

I've spent my life as a warrior,

Го поминав живото како воин,

working for women's issues,

ангажирајќи се за проблемите на жените,

во политички кампањи

working on political campaigns,

being an activist for the environment.

и бев активист за животната средина.

Тоа е малку налудничаво,

And it can be sort of crazymaking,

housing both the mystic and the warrior in one body.

да се биде и мистик и воин

во едно тело.

I've always been attracted to those rare people

Секогаш ме привлекуваа

оние ретки луѓе

who pull that off,

кои успеваа,

who devote their lives to humanity

кои го посветувале животот на хуманоста

with the grit of the warrior and the grace of the mystic --

со храброста на воинот

и милоста на мистикот-

луѓе како Мартин Лутер Кинг

people like Martin Luther King, Jr.,

кој напишал:„Никогаш не можам да бидам

who wrote, "I can never be what I ought to be

она што треба да бидам

се додека ти не бидеш

until you are what you ought to be."

тоа што треба да бидеш.

"This," he wrote, "is the interrelated structure of reality."

Тоа е взаемната структура

на реалноста.“

Then Mother Teresa, another mystic warrior, who said,

Мајка Тереза, уште еден мистик-воин,

има речено:„Проблемот со светот

"The problem with the world is that we draw the circle of our family

е што го исцртуваме кругот на своето семејство

too small."

многу мал.“

And Nelson Mandela, who lives by the African concept of "ubuntu,"

А Нелсон Мандела

кој живее според африканскиот концепт

на „убунту“

which means "I need you in order to be me,

што значи „ми требаш

за да бидеш јас,

and you need me in order to be you."

и ти требам за да бидам ти.“

Now, we all love to trot out these three mystic warriors

Сите сакаме да се повикуваме

на овие тројца воини

како да се родени

as if they were born with a "saint" gene.

со истите гени.

But we all actually have the same capacity that they do.

А всушност сите го имаме

истиот капацитет кој тие го поседуваат

And we need to do their work now.

и треба да ја сработиме

нивната работа сега.

I'm deeply disturbed

Многу ме вознемирува

by the ways in which all of our cultures are demonizing "the other,"

начинот на кој сите наши култури

ги демонизираат „Другите“

by the voice we're giving to the most divisive among us.

со гласот кој го даваме

на најподелените меѓу нас.

Listen to these titles of some of the best-selling books

Погледнете ги овие наслови

на некои од најпродаваните книги

from both sides of the political divide

од обете политички поделени страни

here in the US:

овде во САД.

"Liberalism is a Mental Disorder,"

„Либерализмот е ментално нарушување“,

"Rush Limbaugh is a Big Fat Idiot,"

„Раш Лимбау е голем, дебел идиот“,

"Pinheads and Patriots,"

„Идиоти и патриоти“,

"Arguing with Idiots."

„Расправа со идиоти“.

They're supposedly tongue-in-cheek,

Звучат иронично,

but they're actually dangerous.

но всушност се опасни.

Now here's a title that may sound familiar,

Еве еден наслов кој може да звучи познато

but whose author may surprise you:

но чиј автор може да ве изненади:

"Four and a Half Years of Struggle Against Lies,

„Четири и пол години борба

против Лагата, Глупавоста

Stupidity and Cowardice."

и Кукавичлукот.“

Who wrote that?

Кој ја напишал?

That was Adolf Hitler's first title for "Mein Kampf" -- "My Struggle" --

Тоа беше првиот наслов на книгата на Хитлер

„"Mein Kampf" -„Мојата борба“-

the book that launched the Nazi Party.

книгата која ја промовираше партијата на нацистите.

The worst eras in human history,

Најстрашните период во човечката историја,

whether in Cambodia or Germany or Rwanda --

дали во Камбоџа, Германија,

или Руанда,

they start like this, with negative otherizing.

почнуваат вака-со негирање на оние „другите“.

И после се претвораат

And then they morph into violent extremism.

во насилен екстремизам.

This is why I'm launching a new initiative.

Затоа промовирам нова иницијатива-

And it's to help all of us, myself included,

за да ни помогне на сите,

и мене вклучително,

to counteract the tendency to otherize.

за да се спротивставиме на тенденцијата

да покажуваме на „другиот“.

And I realize we're all busy people,

Сфаќам дека сите сме зафатени,

so don't worry, you can do this on a lunch break.

па не грижете се, можете да го правите ова на пауза за ручек.

I'm calling my initiative "Take the Other to Lunch."

Ја нарекувам мојата иницијатива

„Однесете го „Другиот“ на ручек“.

If you are a Republican,

Ако сте

Републиканец,

однесете го Демократот на ручек,

you can take a Democrat to lunch.

Or if you're a Democrat,

ако сте Демократ,

think of it as taking a Republican to lunch.

размислувајте

за ручек со Републиканец.

Now, if the idea of taking any of these people to lunch

Ако идејата да ручате со некој од нив

makes you lose your appetite,

ви го изгуби апетитот,

(Laughter)

I suggest you start more local,

предлагам да почнете локално,

because there is no shortage of the other right in your own neighborhood:

зашто нема недостиг на „другите“

во вашето соседство.

maybe that person who worships at the mosque

Можеби тоа е личноста

која се моли во џамија,

or the church or the synagogue down the street;

црква или синагога некаде вои близина.

or someone from the other side of the abortion conflict;

Или некој од другата страна

на конфликтот.

or maybe your brother-in-law who doesn't believe in global warming --

Или можеби вашиот роднина

кој не верува во глобалното затоплување.

(Laughter)

anyone whose lifestyle may frighten you

Било кој, чиј начин на живот ве заплашува,

or whose point of view makes smoke come out of your ears.

или чии гледишта

ве разгневуваат.

A couple of weeks ago,

Пред некое време отидов на ручек

I took a conservative Tea Party woman to lunch.

со жена од една конзервативна партија.

Now, on paper, she passed my "smoking ears" test:

Теоретски, таа го помина мојот тест за гнев.

(Laughter)

she's an activist from the Right,

Таа е активистка- десничар,

and I'm an activist from the Left.

јас сум активистка- левичар.

We used some guidelines to keep our conversation elevated.

Употребивме некои упатства

за да ја одржиме дискусијата на ниво,

и вие можете да ги употребите,

And you can use them, too,

because I know you're all going to take an other to lunch.

зашто знам дека сите ќе одите

на ручек со „Другиот“.

So first of all, decide on a goal:

Значи, прво одлучете се за целта:

to get to know one person from a group you may have negatively stereotyped.

да ја запознаете личноста

од групата за која имавте негативни стереотипи.

And then, before you get together,

И пред да сте заедно,

agree on some ground rules.

договорете се за некои начелни правила.

My Tea Party lunch mate and I came up with these:

Мојата конзервативна придружничка

го смисли ова:

не убедувај, не брани

"Don't persuade, defend or interrupt;

и не прекинувај.

be curious, be conversational, be real;

Биди љубопитен;

биди разговорлив; биди реален.

and listen."

И слушај.

Оттука тргнавме.

From there, we dove in, and we used these questions:

И ги применивме овие прашања:

"Share some of your life experiences with me --

Сподели некои животни искустав со мене.

what issues deeply concern you?

Кои теми

те загрижуваат најмногу?

And what have you always wanted to ask someone from the other side?"

Што си сакала отсекогаш да го прашаш

оној од другата страна?

My lunch partner and I came away with some really important insights,

Мојата придружничка и јас

дојдовме до некои значајни погледи

и еден од нив ќе споделам со вас.

and I'm going to share just one with you.

I think it has relevance to any problem between people anywhere.

Мислам дека тој е поврзан

со секој проблем

меѓу луѓето насекаде.

I asked her why her side makes such outrageous allegations and lies

Ја прашав зошто нејзината страна

дава толку срамни изјави

и лаги за мојата страна.

about my side.

"What?" she wanted to know.

„Што на пример?-ме запраша.

"Like, we're a bunch of elitist, morally corrupt terrorist-lovers."

„Дека сме толпа

на елитисти,морално корумпирани

приврзаници на терористи.“

Well, she was shocked.

Беше шокирана.

She thought my side beat up on her side way more often --

Мислеше дека мојата страна

честопати ја напаѓа нејзината,

нарекувајќи ги безумни,

that we called them brainless, gun-toting racists.

вооружени расисти;

And we both marveled at the labels

и двете бевме затечени

од етикетите кои не прилегаа

that fit none of the people we actually know.

никому од луѓето

кои ги познаваме.

And since we had established some trust,

И бидејќи изградивме некоја доверба,

we believed in each other's sincerity.

верувавме во обостраната искреност.

We agreed we'd speak up in our own communities

Се договоривме да прозбориме во нашите заедници

when we witnessed the kind of "otherizing" talk

ако забележиме

зборување за „Другите“

that can wound and fester into paranoia

што може да повредува

и да се претвори во параноја

и понатаму да поттикнува

and then be used by those on the fringes

to incite.

судири.

На крајот на нашиот ручек,

By the end of our lunch, we acknowledged each other's openness.

ја признавме нашата отвореност.

Neither of us had tried to change the other,

Не се обидовме да ја промениме другата.

but we also hadn't pretended

Не се преправавме

that our differences were just going to melt away

дека разликите меѓу нас едноставно ќе исчезнат

after a lunch.

после ручекот.

Instead, we had taken first steps together,

Наместо тоа, ги направивме

првите чекори заедно,

ги надминавме нашите несвесни реакции

past our knee-jerk reactions

и отидовме во убунту местото

to the ubuntu place,

which is the only place

кое е единственото место

каде ќе можеме да ги најдеме решенијата

where solutions to our most intractable-seeming problems

за нашите, наизглед нерешливи

проблеми.

will be found.

Кого треба да поканите на ручек?

So who should you invite to lunch?

Next time you catch yourself in the act of otherizing,

Следниот пат кога ќе се затекнете

како го отуѓувате оној „другиот“,

that'll be your clue.

тоа ќе биде вашиот знак.

And what might happen at your lunch?

Што може да се случи во текот на ручекот?

Will the heavens open

Дали ќе се отвори небото

and "We are the World" play over the restaurant sound system?

и ќе ја свират „Ние сме светот“ ?

Probably not.

Веројатно не.

Because ubuntu work is slow, and it's difficult.

Бидејќи работата на убунту е бавна

и тешка.

It's two people dropping the pretense of being know-it-alls.

Тоа се две личности кои

кои престануваат да се преправаат

дека се сезнајни.

It's two people, two warriors, dropping their weapons

Тоа се две личности,

два воини

кои го фрлаат оружјето

and reaching toward each other.

и посегнуваат еден кон друг.

Here's how the great Persian poet Rumi put it:

Еве како го изрази тоа познатиот персиски поет Руми:

„Таму зад идеите

"Out beyond ideas of wrong-doing and right-doing,

за исправното и погрешното

there is a field.

има поле.

I'll meet you there."

Таму ќе се сретнеме.“

(Аплауз)

(Applause)