Take "the Other" to lunch | Elizabeth Lesser

Elizabeth Lesse: "Ötekiyle" Öğle Yemeğine Çıkın

Çeviri: Asli Salarvan Gözden geçirme: osman oguz ahsen

This room may appear to be holding 600 people,

Bu salonda

600 kişi varmış gibi görünebilir;

but there's actually so many more,

ama aslında çok daha fazla kişi

because within each one of us, there is a multitude of personalities.

var burada çünkü

her birimizin çok sayıda farklı kişiliği var.

I have two primary personalities

Benim küçüklüğümden beri

that have been in conflict and conversation within me

çatışma ve diyalog içinde olan

iki temel kişiliğim var.

since I was a little girl.

I call them "the mystic" and "the warrior."

Ben bunlara “gizemci”

ve “savaşçı” isimlerini verdim.

I was born into a family of politically active intellectual atheists.

Politik açıdan aktif,

entelektüel ve ateist bir

ailenin çocuğu olarak dünyaya geldim.

There was this equation in my family that went something like this:

Aile içinde şöyle bir denklem vardı:

if you are intelligent,

Akıllı biriysen

you therefore are not spiritual.

ruhani hayatla bir ilişkin olması mümkün değildir.

I was the freak of the family.

Ben ailenin tuhaf bir üyesiydim.

I was this weird little kid

Duyularımızla algıladığımız dünyanın ötesinde

who wanted to have deep talks about the worlds that might exist

var olabilecek dünyalar hakkında

derin tartışmalara girmek isteyen

beyond the ones we perceive with our senses.

garip bir çocuktum.

I wanted to know

Biz insanların gördüğü,

if what we human beings see and hear and think

duyduğu ve düşündüğü

şeylerin gerçeğin tam ve bire bir

is a full and accurate picture of reality.

bir resmi olup olmadığını

öğrenmek istiyordum.

So, looking for answers,

Aradığım cevapları bulmak üzere

I went to Catholic mass; I tagged along with my neighbors.

Katolik kilisesi ayinlerine gidiyordum;

komşularımızı da yanımda sürüklüyordum.

I read Sartre and Socrates.

Sartre ve Sokrat okuyordum.

Sonra lisedeyken

And then a wonderful thing happened when I was in high school:

çok güzel bir şey oldu:

gurus from the East started washing up on the shores of America.

Doğu'nun guruları Amerika kıyılarına

vurmaya başladılar.

(Laughter)

Kendi kendime dedim ki:

And I said to myself, "I wanna get me one of them."

“Ben de bunlardan istiyorum.”

(Laughter)

O zamandan beri

And ever since, I've been walking the mystic path,

gizemli yolun bir yolcusuyum

trying to peer beyond what Albert Einstein called

ve Albert Einstein’ın

“bilincin yarattığı göz yanılsaması”

the "optical delusion" of everyday consciousness.

adını verdiği durumun ötesine

bakmaya uğraşıyorum.

So what did he mean by this?

Einstein ne demek istemişti? Size bunu göstereceğim.

I'll show you.

Take a breath right now of this clear air in this room.

Şimdi, bu salonun içini dolduran

temiz havayı içinize çekin.

Now, see this strange,

Su altı

underwater-coral-reef-looking thing?

mercan kayalıklarına

benzeyen bu tuhaf şeyi görüyor musunuz?

It's actually a person's trachea.

Bu aslında, birinin nefes borusu.

And those colored globs are microbes

Bu rengarenk toplar da

şu anda bu salonda,

that are actually swimming around in this room right now,

aramızda yüzen

mikroplar.

all around us.

If we're blind to this simple biology,

Bu basit biyolojik olayı bile

imagine what we're missing at the smallest subatomic level right now

görmekten aciz olduğumuz düşünüldüğünde, şu

anda en küçük atom altı olaylardan en büyük kozmik

seviyedeki olaylara kadar neleri kaçırıyor olabileceğimizi bir hayal edin.

and at the grandest cosmic levels.

My years as a mystic have made me question almost all my assumptions.

Bir gizemci olarak geçirdiğim hayatım

bana hemen hemen

bütün varsayımlarımı sorgulattı.

They've made me a proud "I-don't-know-it-all."

Beni hiçbir şey bilmeyen ve bundan gurur duyan biri hâline getirdi.

Now, when the mystic part of me jabbers on and on like this,

Gizemci yanımın

böyle çenesi düştüğünde

the warrior rolls her eyes.

savaşçı yanım gözlerini deviriyor.

She's concerned about what's happening in this world right now.

O yanım

dünyada şu an olan bitenle ilgili;

She's worried.

endişe duyuyor.

She says, "Excuse me, I'm pissed off,

“Bana bakın, tepem attı!

and I know a few things,

İyi kötü bir şeyler biliyoruz herhalde

and we better get busy about them right now."

o yüzden de hemen bunlarla ilgili bir şey yapmaya başlasak diyorum” diyor.

I've spent my life as a warrior,

Hayatımı bir savaşçı olarak yaşadım;

working for women's issues,

kadın sorunlarıyla ve

politik kampanyalarla ilgili çalışmalar yürüterek

working on political campaigns,

being an activist for the environment.

ve çevre aktivistliği yaparak geçirdim.

Bir gizemciyle bir savaşçıyı aynı bedende

And it can be sort of crazymaking,

housing both the mystic and the warrior in one body.

barındırmak insanı

delirtici olabiliyor.

I've always been attracted to those rare people

Bunu becerebilen

çok az sayıda insana

who pull that off,

her zaman hayranlık duydum.

who devote their lives to humanity

Bir savaşçının cesaretiyle

with the grit of the warrior and the grace of the mystic --

ve bir gizemcinin zarafetiyle

hayatlarını insanlığa adayan

Luther King Jr. gibilerine.

people like Martin Luther King, Jr.,

Şöyle yazmıştı o:

who wrote, "I can never be what I ought to be

“Sen olman gerekeni olmadan

ben olmam gerekeni

until you are what you ought to be."

olamam.

"This," he wrote, "is the interrelated structure of reality."

Bu, gerçeğin bağlaşık

yapısıdır.”

Then Mother Teresa, another mystic warrior, who said,

Başka bir gizemci savaşçı olan Rahibe Teresa ise şöyle demişti:

"Dünyanın sorunu şu ki

"The problem with the world is that we draw the circle of our family

çizdiğimiz aile sınırları

too small."

çok dar."

And Nelson Mandela, who lives by the African concept of "ubuntu,"

Bir Afrika inanışı olan

ve benim ben olabilmek için sana,

seninse sen olabilmek için bana ihtiyacın var

which means "I need you in order to be me,

anlamına gelen Ubuntu felsefesini

benimsemiş olan

and you need me in order to be you."

Nelson Mandela.

Now, we all love to trot out these three mystic warriors

Hepimiz

bu üç gizemci savaşçıyı

adeta aziz genleriyle doğmuşlar gibi

as if they were born with a "saint" gene.

göstermeyi seviyoruz.

But we all actually have the same capacity that they do.

Halbuki aslında onların sahip olduğu

kapasite her birimizin içinde var

And we need to do their work now.

ve şimdi

onların yaptığını yapmamız gerekiyor.

I'm deeply disturbed

Kültürlerimizde

by the ways in which all of our cultures are demonizing "the other,"

aramızda en fazla ayrılıkçılık yapana

söz hakkı tanınması ve bu şekilde

by the voice we're giving to the most divisive among us.

Ötekinin şeytanlaştırılması beni

derinden üzüyor.

Listen to these titles of some of the best-selling books

Burada, Amerika'da siyasi bölünmenin her iki tarafından

en çok satılan kitaplarkategorisinde olan

from both sides of the political divide

kitaplardan bazılarının

here in the US:

isimlerine bir bakın.

"Liberalism is a Mental Disorder,"

"Liberalizm Bir Akıl Hastalığıdır,"

"Rush Limbaugh is a Big Fat Idiot,"

"Rush Limbaugh Şişko bir Aptaldır,"

"Pinheads and Patriots,"

"Kuşbeyinliler ve Vatanseverler,"

"Arguing with Idiots."

"Aptallarla Tartışmak."

They're supposedly tongue-in-cheek,

Bunlar sözde şaka yollu söylenmiş olsalar da

but they're actually dangerous.

aslında tehlikeliler.

Now here's a title that may sound familiar,

Şimdi sizlere tanıdık gelebilecek bir isim duyacaksınız;

but whose author may surprise you:

ancak yazarının kim olduğunu öğrendiğinizde şaşırabilirsiniz:

"Four and a Half Years of Struggle Against Lies,

"Yalan, Aptallık ve Korkaklığa Karşı

Verilen Dört

Stupidity and Cowardice."

Buçuk Yıllık Bir Mücadele."

Who wrote that?

Kim yazmış bunu?

That was Adolf Hitler's first title for "Mein Kampf" -- "My Struggle" --

Bu, Adolf Hitler'in

Nazi partisininin kurucu kitabı

the book that launched the Nazi Party.

"Mein Kampf --"Kavgam" kitabına ilk koyduğu isim.

The worst eras in human history,

İster Kamboçya, ister Almanya

whether in Cambodia or Germany or Rwanda --

isterse Ruanda olsun,

insanlık tarihinin en kötü çağları

they start like this, with negative otherizing.

hep bu şekilde, olumsuz ötekileştirmeyle başlar.

Daha sonraysa bu

And then they morph into violent extremism.

şiddetli aşırıcılığa dönüşür.

This is why I'm launching a new initiative.

İşte bu yüzden yeni bir girişimi hayata geçiriyorum.

And it's to help all of us, myself included,

Kendim dahil olmak üzere

hepimizin

to counteract the tendency to otherize.

ötekileştirme eğilimini

ortadan kaldırmaya yardımcı olmak için.

And I realize we're all busy people,

Meşgul insanlar olduğumuzun da farkındayım;

so don't worry, you can do this on a lunch break.

o yüzden endişe etmenize gerek yok, bunu öğle arasında da yapabilirsiniz.

I'm calling my initiative "Take the Other to Lunch."

Bu girişimime

"Ötekiyle Öğle Yemeğine Çıkın" ismini veriyorum.

If you are a Republican,

Cumhuriyetçiyseniz

bir Demokratla yemeğe

gidebilirsiniz ya da

you can take a Democrat to lunch.

Or if you're a Democrat,

bir Demokratsanız

think of it as taking a Republican to lunch.

bir Cumhuriyetçiyle

yemeğe çıkabilirsiniz.

Now, if the idea of taking any of these people to lunch

Eğer bu türden insanlarla yemeğe çıkma fikri

makes you lose your appetite,

iştahınızı kesiyorsa

(Laughter)

I suggest you start more local,

işe mahalli ölçekten başlamanızı öneririm

because there is no shortage of the other right in your own neighborhood:

çünkü yaşadığınız mahallede de

Öteki kıtlığı yaşanmıyor.

maybe that person who worships at the mosque

Bu kişi sokağın başındaki camide,

kilisede ya da sinagogda

or the church or the synagogue down the street;

ibadet eden kişi olabilir

or someone from the other side of the abortion conflict;

veya kürtaj çatışmasının diğer

tarafında yer alan biri.

or maybe your brother-in-law who doesn't believe in global warming --

Ya da küresel ısınmaya inanmadığını

söyleyen enişteniz.

(Laughter)

anyone whose lifestyle may frighten you

Hayat tarzı sizi korkutan

or whose point of view makes smoke come out of your ears.

ya da bakış açısı

burnunuzdan solutacak kadar sizi öfkelendiren biri.

A couple of weeks ago,

Birkaç hafta önce

I took a conservative Tea Party woman to lunch.

Muhafazakar Çay Partisinden bir kadınla yemeğe çıktım.

Now, on paper, she passed my "smoking ears" test:

Kağıt üzerinde, burnundan solutma testimi geçiyordu.

(Laughter)

she's an activist from the Right,

O Sağcı bir aktivist,

and I'm an activist from the Left.

bense Solcu bir aktivistim.

We used some guidelines to keep our conversation elevated.

Sohbetimizin keyifli olması için

bir takım kılavuz ilkelerden faydalandık.

Siz de böyle yapabilirsiniz

And you can use them, too,

because I know you're all going to take an other to lunch.

çünkü biliyorum ki hepiniz

bir Ötekiyle yemeğe çıkacaksınız.

So first of all, decide on a goal:

O zaman, öncelikle bir hedef belirleyin:

to get to know one person from a group you may have negatively stereotyped.

olumsuz olarak stereotipleştirmiş olabileceğiniz

bir gruptan birini seçin.

And then, before you get together,

Daha sonra, bir araya gelmeden önce

agree on some ground rules.

bazı kurallar belirleyin.

My Tea Party lunch mate and I came up with these:

Çay Parti'li öğle yemeği arkadaşım ve benim

kurallarımız şunlardı:

ikna etme, koruma ve

"Don't persuade, defend or interrupt;

araya girme.

be curious, be conversational, be real;

İlgili,

konuşkan ve sahici olun.

and listen."

Ve dinleyin.

Bundan sonra işe başladık.

From there, we dove in, and we used these questions:

Kullandığımız sorular şunlardı:

"Share some of your life experiences with me --

Hayat deneyimlerinden bazılarını benimle paylaşır mısın?

what issues deeply concern you?

Seni derinden endişelendiren

sorunlar nelerdir?

And what have you always wanted to ask someone from the other side?"

Öteki taraftan birine hep

sorabilmiş olmayı istediğin şey neydi?

My lunch partner and I came away with some really important insights,

Bunun sonucunda öğle yemeği arkadaşım ve ben

bazı çok önemli şeyleri kavramış olduk.

Bunlardan sadece birini sizlerle paylaşacağım.

and I'm going to share just one with you.

I think it has relevance to any problem between people anywhere.

Bunun, her nerede olursa olsun başkalarıyla

sorun yaşayan insanlar

için geçerli bir örnek olacağını düşünüyorum.

I asked her why her side makes such outrageous allegations and lies

Ona tuttuğu tarafın neden

benim tuttuğum tarafla ilgili bu derece aşırı iddialarda

bulunduğunu ve yalanlar söylediğini sordum.

about my side.

"What?" she wanted to know.

"Ne gibi?" diye sordu.

"Like, we're a bunch of elitist, morally corrupt terrorist-lovers."

"Biz ahlaken çökmüş, terörist

sever bir avuç

elitistmişiz gibi." dedim.

Well, she was shocked.

Neye uğradığını şaşırmıştı.

She thought my side beat up on her side way more often --

O, benim tuttuğum tarafın

onun tarafına çok daha sık saldırdığını,

onlara beyinsiz,

that we called them brainless, gun-toting racists.

silahlı ırkçılar dediğimizi düşünüyordu.

And we both marveled at the labels

Her ikimiz de

tanıdığımız insanlardan hiçbirine

that fit none of the people we actually know.

uymayan bu etiketler karşısında

şaşırıp kaldık.

And since we had established some trust,

Aramızda biraz da güven oluşmuş olduğundan

we believed in each other's sincerity.

birbirimizin içtenliğine inanıyorduk.

We agreed we'd speak up in our own communities

Ait olduğumuz toplulukta

when we witnessed the kind of "otherizing" talk

yaralayıcı olabilecek,

paranoyaya sebep olabilecek ve daha sonra

that can wound and fester into paranoia

fanatik görüşlü kişilerce

tahrik unsuru olarak kullanılabilecek

bu türden ötekileştirici konuşmalara şahit olduğumuzda

and then be used by those on the fringes

to incite.

sesimizi yükseltmeye karar verdik.

Yemeğimiz sona erdiğinde

By the end of our lunch, we acknowledged each other's openness.

ikimiz de karşımızdakinin açık davrandığını görmüştük.

Neither of us had tried to change the other,

Birbirimizi değiştirmeye çalışmamıştık.

but we also hadn't pretended

Farklılıklarımız kısa bir yemek sonrasında

that our differences were just going to melt away

buhar olup uçacakmış gibi de

after a lunch.

davranmamıştık.

Instead, we had taken first steps together,

Bunun yerine,

ilk adımı beraber atmıştık;

düşünmeden verilen tepkilerimizin ötesine geçerek

past our knee-jerk reactions

en zorlu görünen

to the ubuntu place,

which is the only place

sorunlarımızın

çözümlerinin bulunabileceği

where solutions to our most intractable-seeming problems

tek yer olan Ubuntu'ya

varmıştık.

will be found.

Kimi yemeğe davet etmelisiniz?

So who should you invite to lunch?

Next time you catch yourself in the act of otherizing,

Bir daha kendinizi

ötekileştirme yaparken

that'll be your clue.

bulduğunuzda bunun cevabını alacaksınız.

And what might happen at your lunch?

Bu yemekte ne olabilir?

Will the heavens open

Cennetin kapıları açılacak

and "We are the World" play over the restaurant sound system?

ve restoranın hoparlörlerinden "We Are the World" şarkısı mı yayılacak?

Probably not.

Büyük ihtimalle hayır

Because ubuntu work is slow, and it's difficult.

çünkü Ubuntu'ya göre işler zaman alır

ve zordur.

It's two people dropping the pretense of being know-it-alls.

Her şeyi en iyi kendisinin bildiği iddiasına sahip

iki kişinin

bu tavırdan vazgeçmelerinden söz ediyoruz.

It's two people, two warriors, dropping their weapons

İki kişi,

iki savaşçı,

silah bırakıyor ve

and reaching toward each other.

birbirlerine uzanıyorlar.

Here's how the great Persian poet Rumi put it:

Büyük Acem şairi Mevlana bunu şöyle ifade etmiş:

"Yanlış ve doğru hakkındaki

"Out beyond ideas of wrong-doing and right-doing,

fikirlerin ötesinde

there is a field.

bir yer var.

I'll meet you there."

Orada buluşacağız."

(Alkış)

(Applause)