Take "the Other" to lunch | Elizabeth Lesser

Elizabeth Lesser: Mời "Người Khác" ăn trưa

Translator: huynh huong le Reviewer: Dang Trang Nguyen

This room may appear to be holding 600 people,

Trong căn phòng này hiện nay có khoảng

600 người,

but there's actually so many more,

nhưng thực sự có nhiều hơn thế,

because within each one of us, there is a multitude of personalities.

bởi trong mỗi chúng ta

tồn tại nhiều nhân cách khác nhau.

I have two primary personalities

Tôi có hai tính cách cơ bản

that have been in conflict and conversation within me

chúng mâu thuẫn và đàm luận với nhau

từ khi tôi còn là một đứa trẻ.

since I was a little girl.

I call them "the mystic" and "the warrior."

Tôi gọi chúng là "người thần bí"

và "chiến binh"

I was born into a family of politically active intellectual atheists.

Tôi được sinh ra trong một gia đình

có truyền thống hoạt động chính trị,

và theo chủ nghĩa vô thần.

There was this equation in my family that went something like this:

Có một định kiến trong gia đình tôi như sau:

if you are intelligent,

Nếu bạn thông minh,

you therefore are not spiritual.

thì bạn sẽ không theo đạo.

I was the freak of the family.

Tôi là một cô bé hay gây chuyện trong nhà.

I was this weird little kid

Tôi là một đứa bé ký quặc

who wanted to have deep talks about the worlds that might exist

luôn muốn có những thảo luận sâu

về những thế giới có thể tồn tại

beyond the ones we perceive with our senses.

ngoài những gì chúng ta có thể nhận thức bằng giác quan.

I wanted to know

Tôi đã từng muốn biết

if what we human beings see and hear and think

những gì con người nhìn thấy

nghe và nghĩ

is a full and accurate picture of reality.

có thực sự là một bức tranh chính xác

và thực tế

So, looking for answers,

Để tìm câu trả lời,

I went to Catholic mass; I tagged along with my neighbors.

tôi tìm hiểu thiên chúa giáo;

tôi tham gia cùng những người hàng xóm.

I read Sartre and Socrates.

Tôi đã đọc những tác phẩm của Sartre và Socrates.

Và một điều kỳ diệu đã xảy ra

And then a wonderful thing happened when I was in high school:

khi tôi học cấp 3:

gurus from the East started washing up on the shores of America.

Những bậc thầy từ phương Đông

bắt đầu đổ bộ lên các bờ biển của Châu Mỹ.

(Laughter)

Và tôi tự nhủ với mình,

And I said to myself, "I wanna get me one of them."

"Tôi muốn trở thành một trong số họ."

(Laughter)

Rồi từ đó,

And ever since, I've been walking the mystic path,

Tôi bắt đầu cuộc hành trình của người bí ẩn,

trying to peer beyond what Albert Einstein called

cố gắng tìm hiểu những thứ bên ngoài

những gì mà Albert Einxtein gọi là,

the "optical delusion" of everyday consciousness.

"Con mắt bị đánh lừa

bởi những nhận thức hàng ngày."

So what did he mean by this?

Vậy điều đó có nghĩa là gì? Tôi sẽ chỉ cho bạn thấy.

I'll show you.

Take a breath right now of this clear air in this room.

Bây giờ, chúng ta hãy hít bầu không khí

trong lành trong căn phòng này.

Now, see this strange,

Bây giờ, quan sát điều lạ kỳ,

underwater-coral-reef-looking thing?

dưới lớp nước,

trong như một dẫy san hô ngầm phải không?

It's actually a person's trachea.

Thực ra đó là khí quản

And those colored globs are microbes

Và những quả cầu nhiều mầu sắc kia

là vi trùng

that are actually swimming around in this room right now,

chúng đang lơ lửng trong căn phòng này

ngay lúc này, quanh mỗi chúng ta.

all around us.

If we're blind to this simple biology,

Nếu chúng ta khồng chú ý tới những sinh vật đơn giản này,

imagine what we're missing at the smallest subatomic level right now

hình dung xem những gì chúng ta đang lờ đi

ngay lúc này đây ở kích thước nguyên tử rất nhỏ

và sau đó là ở tầm vũ trụ rộng lớn.

and at the grandest cosmic levels.

My years as a mystic have made me question almost all my assumptions.

Những năm tháng sống như người bí ẩn

khiến tôi đặt câu hỏi cho chính mình

về hầu hết những giả thuyết của mình.

They've made me a proud "I-don't-know-it-all."

Chúng làm tôi tự hào rằng tôi không biết gì hết.

Now, when the mystic part of me jabbers on and on like this,

Giờ đây khi phần bí ẩn trong tôi

cứ luyên thuyên liên tục như vậy,

the warrior rolls her eyes.

thì phần chiến binh dương mắt lên.

She's concerned about what's happening in this world right now.

Cô ấy đề cập đến

những gì hiện nay đang xảy ra trên thế giới này.

She's worried.

Cô ấy lo lắng.

She says, "Excuse me, I'm pissed off,

Cô ấy nói, "Xin lỗi, tôi bực rồi đấy,

and I know a few things,

và tôi biết một vài thứ,

and we better get busy about them right now."

chúng ta nên để ý tới chúng lập tức."

I've spent my life as a warrior,

Tôi đã sống cả cuộc đời mình như chiến binh,

working for women's issues,

làm việc về những vấn đề của phụ nữ,

tham gia các chiến dịch chính trị,

working on political campaigns,

being an activist for the environment.

và là môt nhà hoạt động về môi trường.

Có một việc có thể được coi là điên rồ,

And it can be sort of crazymaking,

housing both the mystic and the warrior in one body.

xảy ra cho cả hai thần bí và chiến binh

trong cùng một cơ thể.

I've always been attracted to those rare people

Tôi luôn bị cuốn hút

bởi một số ít người

who pull that off,

thành công trong lĩnh vực đó

who devote their lives to humanity

những người cống hiến cả đời mình cho nhân loại

with the grit of the warrior and the grace of the mystic --

với sự bền bỉ của một chiến binh

và sự dịu dàng của một người thần bí--

những người giống như Martin Luther King Jr.

people like Martin Luther King, Jr.,

đã viết, "Tôi không bao giờ có thể

who wrote, "I can never be what I ought to be

được như tôi mong muốn,

trừ khi anh có thể

until you are what you ought to be."

được như anh mong muốn."

"This," he wrote, "is the interrelated structure of reality."

ông viết: "Đây là cấu trúc tương quan

của thực tế khách quan."

Then Mother Teresa, another mystic warrior, who said,

Sau đó mẹ Teresa, một chiến binh huyền thoại khác,

nói rằng, "Vấn đề cua thế giới

"The problem with the world is that we draw the circle of our family

là chúng ta chỉ giới hạn mình ở khái niệm gia đình

too small."

bé nhỏ của chúng ta."

And Nelson Mandela, who lives by the African concept of "ubuntu,"

Và Nelson Mandela,

người sống với tư tưởng Châu Phi

của ubuntu,

which means "I need you in order to be me,

mang ý nghĩa tôi cần bạn

để tôi được là chính tôi,

and you need me in order to be you."

và bạn cần tôi để bạn được là chính bạn.

Now, we all love to trot out these three mystic warriors

Ngày nay chúng ta đều thích tán dương

cả ba chiến binh thần bí này

như thể họ được sinh ra

as if they were born with a "saint" gene.

bởi dòng máu thánh thần.

But we all actually have the same capacity that they do.

Nhưng sự thật là tất cả chúng ta

đều có cùng khả năng như họ,

And we need to do their work now.

và chúng ta cần làm

nhữn việc họ đẫ làm ngay bây giờ.

I'm deeply disturbed

Tôi thực sự bối rối

by the ways in which all of our cultures are demonizing "the other,"

vì những cách mà tất cả nền văn hóa của chúng ta

xem những người khác mình là ác quỷ

by the voice we're giving to the most divisive among us.

bằng lời nói

tới những người đối lập quanh chúng ta.

Listen to these titles of some of the best-selling books

Lắng nghe những tựa đề này

cảu một số những cuốn sách bán chạy

from both sides of the political divide

từ cả hai phe chính trị

here in the US:

ở Mỹ

"Liberalism is a Mental Disorder,"

"Chủ nghĩa tự do là một rối loạn tâm thần,"

"Rush Limbaugh is a Big Fat Idiot,"

" Rush Limbaugh là một thằng ngốc to béo",

"Pinheads and Patriots,"

"Pinheads và những nhà yêu nước,"

"Arguing with Idiots."

"Cãi nhau với những kẻ ngốc. "

They're supposedly tongue-in-cheek,

Những quyển sách đó cỏ vẻ là những trò đùa vô hại,

but they're actually dangerous.

nhưng chúng thật sự nguy hiểm.

Now here's a title that may sound familiar,

Và bây giờ là những tựa đề nghe gần gũi hơn,

but whose author may surprise you:

nhưng những tác giả này có thể làm bạn ngạc nhiên:

"Four and a Half Years of Struggle Against Lies,

"Bốn năm rưỡi chiến đấu

chống lại dối trá, ngu ngốc

Stupidity and Cowardice."

và hèn nhát."

Who wrote that?

Ai là tác giả?

That was Adolf Hitler's first title for "Mein Kampf" -- "My Struggle" --

Đó là tựa đề đầu tiên của Adolf Hitler

dành cho cuốn "Mein Kampf" -- "Cuộc đấu tranh của tôi"--

the book that launched the Nazi Party.

quyển sách khởi đầu Đức Quốc Xã.

The worst eras in human history,

Thời kỳ đen tối nhất của lịch sử loài người,

whether in Cambodia or Germany or Rwanda --

ở Căm bu chia hay Đức

hay Rwanda,

they start like this, with negative otherizing.

đã bắt đầu như thế tạo khác biệt bằng cách tiêu cực.

Và sau đó chuyển thành hình thái

And then they morph into violent extremism.

của chủ ngĩa cực đoan bạo lực.

This is why I'm launching a new initiative.

Đó là lý do tôi đã nảy ra một sáng kiến.

And it's to help all of us, myself included,

Nó giúp tất cả chúng ta,

kể cả tôi,

to counteract the tendency to otherize.

để chống lại khuynh hướng

phân biệt hóa.

And I realize we're all busy people,

Và tôi biết răng chúng ta đều là những người bận rộn

so don't worry, you can do this on a lunch break.

nên đưng lo lắng, bạn có thể thực hiện việc này tại giờ nghỉ trưa.

I'm calling my initiative "Take the Other to Lunch."

Tôi gọi sáng kiến đó là,

"Mời người khác mình ăn trưa."

If you are a Republican,

Nếu bạn

theo đảng Cộng Hòa,

bạn có thể mời một người đảng dân chủ đi ăn

you can take a Democrat to lunch.

Or if you're a Democrat,

và ngược lại

think of it as taking a Republican to lunch.

hãy nghĩ về việc

mời một người đảng Cộng hòa đi ăn trưa.

Now, if the idea of taking any of these people to lunch

Nếu ý tưởng này

makes you lose your appetite,

khiến bạn ăn không ngon miệng,

(Laughter)

I suggest you start more local,

Tôi đề nghị bạn hãy bắt đầu với những người gấn bạn,

because there is no shortage of the other right in your own neighborhood:

bởi những người khác mình không hề hiếm

chỉ ngay cạnh nhà bạn thôi đấy.

maybe that person who worships at the mosque

Có thể là người

đi lễ ở nhà thờ hồi giáo,

or the church or the synagogue down the street;

, thiên chúa giáo, do thái giáo, hay ngay cả những người đi đường;

or someone from the other side of the abortion conflict;

hoặc những người đối lập

trong tranh cãi về nạn phá thai;

or maybe your brother-in-law who doesn't believe in global warming --

hay có thể là anh em họ

ai đó không tin vào hiện tượng ấm lên của trái đất --

(Laughter)

anyone whose lifestyle may frighten you

người nào đó mà cách sống của họ khiến bạn ghê sợ,

or whose point of view makes smoke come out of your ears.

hay la quan điểm của họ

làm bạn phát điên.

A couple of weeks ago,

2 tuần trước,

I took a conservative Tea Party woman to lunch.

tôi đã mới một quý bà bên đảng bảo thủ ăn trưa.

Now, on paper, she passed my "smoking ears" test:

Bây giờ bà ấy đã vượt qua bài kiểm tra của tôi.

(Laughter)

she's an activist from the Right,

Bà ấy là một nhà hoạt động cho cánh hữu,

and I'm an activist from the Left.

à tôi làm việc cho cánh tả

We used some guidelines to keep our conversation elevated.

Và chúng tôi sử dụng một sô hướng dẫn

để đảm bảo cuộc trò chuyện thành công

và bạn cũng có thể dùng chúng,

And you can use them, too,

because I know you're all going to take an other to lunch.

bởi tôi biết bạn đang chuẩn bị

mời người khác mình đi ăn.

So first of all, decide on a goal:

Đầu tiên, xác định mục tiêu:

to get to know one person from a group you may have negatively stereotyped.

tìm hiểu một người

ở nhóm có tư tưởng đối lập với bạn.

And then, before you get together,

Sau đó, trước khi bạn cùng nhau,

agree on some ground rules.

hãy thống nhất với nhau một số quy tắc nhất định

My Tea Party lunch mate and I came up with these:

tôi và người bạn dùng bữa trưa với nhau

đã tìm ra những điều này:

Không thuyết phục, bảo vệ

"Don't persuade, defend or interrupt;

hay ngắt lời.

be curious, be conversational, be real;

Hãy tìm hiểu,

hãy trò chuyện, hãy trung thực.

and listen."

Và lắng nghe.

Từ đó chúng tôi cư xử một cách hòa bình.

From there, we dove in, and we used these questions:

Và dùng những câu hỏi sau:

"Share some of your life experiences with me --

Hỹ chia sẻ kinh nghiệm sống của bạn với tôi.

what issues deeply concern you?

Điều gì

gắn liền với bạn?

And what have you always wanted to ask someone from the other side?"

Và bạn luôn muốn hỏi điều gì

từ người khác lập trường?

My lunch partner and I came away with some really important insights,

Tôi và người ăn trưa cùng mình

đã tách rời một vài nhận thức nội tâm thực sự quan trọng,

và tôi sẽ chia sẻ một điều với các bạn.

and I'm going to share just one with you.

I think it has relevance to any problem between people anywhere.

Tôi nghĩ điều này có liên quan đến

mọi vấn đề

giữ mọi người ở bất cứ đâu.

I asked her why her side makes such outrageous allegations and lies

Tôi hỏi bà ấy lý do gì mà phe của bà

lại đưa ra những luận điệu thái qua như vậy

và nói những điều dối trá về phe tôi.

about my side.

"What?" she wanted to know.

Bà ta hỏi "Cái gì cơ?"

"Like, we're a bunch of elitist, morally corrupt terrorist-lovers."

"đại loại như chúng tôi là một đám

cầm quyền,

đút lót cho bọn tội phạm khủng bố."

Well, she was shocked.

Bà ta đã bị sốc.

She thought my side beat up on her side way more often --

Bà ấy nghi phe của tôi

mới thường xuyên tấn công phe bà ấy,

rằng chủng tôi gọi họ là bọn không não,

that we called them brainless, gun-toting racists.

kẻ ngoại đạo cầm súng.

And we both marveled at the labels

Và cả hai chúng tôi đều kinh ngạc

về những sự bịa đặt đó đều không xuất phát từ

that fit none of the people we actually know.

bất kỳ một ai

mà chúng tôi thực sự quen biết.

And since we had established some trust,

Và vì vậy chúng tôi đã có sự tin tưởng

we believed in each other's sincerity.

chúng tôi tin vào sự thành thật của nhau.

We agreed we'd speak up in our own communities

Chúng tôi cùng thống nhất rằng sẽ nói cho phe mình hiểu

when we witnessed the kind of "otherizing" talk

vì chúng tôi đã chứng kiến

những cuộc trò chuyện khác

that can wound and fester into paranoia

có thể tạo nên vết thương

va những u nhọt trong sự đa nghi

và sau đó bị những người cực đoan loại dụng

and then be used by those on the fringes

to incite.

để gây kích động.

Gần kết thúc bữa trưa,

By the end of our lunch, we acknowledged each other's openness.

chúng tôi đều cảm thấy cởi mở với nhau.

Neither of us had tried to change the other,

Không ai cố gắng thay đổi người kia.

but we also hadn't pretended

Nhưng chúng tôi cũng không giả vờ

that our differences were just going to melt away

rằng mọi khác biệt giữa chúng tôi sẽ tan biến

after a lunch.

sau bữa cơm.

Instead, we had taken first steps together,

Thay vào đó, chúng tôi đã

thiết lập được những bước tiến triển đầu tiên,

qua nhưng hành động theo phản xạ,

past our knee-jerk reactions

đến thánh địa ubuntu,

to the ubuntu place,

which is the only place

là nơi duy nhất

những cách giải quyết

where solutions to our most intractable-seeming problems

cho những vấn đề có vẻ là nghiêm trọng nhất giữa chúng tôi

được tìm ra

will be found.

Bạn nên mời một ai đó?

So who should you invite to lunch?

Next time you catch yourself in the act of otherizing,

Lần tới bạn nên tự mình

thực hiện,

that'll be your clue.

để rút ra kết luận.

And what might happen at your lunch?

Và những gì có thể xảy ra trong bữa trưa cảu bạn?

Will the heavens open

Thiên đường có mở cửa

and "We are the World" play over the restaurant sound system?

và ca khúc " We are the World" được mở lên?

Probably not.

Chắc là không

Because ubuntu work is slow, and it's difficult.

Bởi ubuntu hiệu quả chậm,

và cũng rất khó

It's two people dropping the pretense of being know-it-alls.

Hai người

vừa bỏ việc giả vờ

như mình biết tất cả.

It's two people, two warriors, dropping their weapons

Hai người,

hai chiến binh

từ bỏ vũ khí

and reaching toward each other.

và hướng tới nhau.

Here's how the great Persian poet Rumi put it:

Đây là điều mà đại văn hào Persian Rumi nói:

"Ngoài những khái niệm

"Out beyond ideas of wrong-doing and right-doing,

về cái đúng cái sai,

there is a field.

là một vùng trời khác.

I'll meet you there."

Tôi sẽ gặp bạn ở đó."

(vỗ tay)

(Applause)