Dan Barber: How I fell in love with a fish

Translator: Marko Marcevski Reviewer: Zoran Blazevski

So, I've known a lot of fish in my life.

Знаев многу риби во мојот живот.

I've loved only two.

Сакав само две.

That first one,

Првата,

it was more like a passionate affair.

беше повеќе како страствена врска.

It was a beautiful fish:

Таа беше прекрасна риба,

flavorful, textured, meaty,

вкусна, месната, со текстура,

a bestseller on the menu.

најдобро продавана на менито.

What a fish.

Каква риба.

(Laughter)

(смеа)

Even better,

Уште подобро,

it was farm-raised to the supposed highest standards

тоа беше фарма која одгледуваше наводно со највисоки стандарди

of sustainability.

на одржливост.

So you could feel good about selling it.

За да се чувствувате добро кога ја продавате.

I was in a relationship with this beauty

Бев во врска со оваа убавица

for several months.

неколку месеци.

One day, the head of the company called

Еден ден, директорот на компанијата се јави

and asked if I'd speak at an event

и праша дали би сакал да зборувам на настан

about the farm's sustainability.

во врска со одржливоста на нивните рибници.

"Absolutely," I said.

„Апсолутно“, реков.

Here was a company trying to solve

Тука беше компанија која се обидуваше да реши

what's become this unimaginable problem for us chefs:

нешто што стана незамислив проблем за нас готвачите.

How do we keep fish on our menus?

Како да ја задржиме рибата на нашите менија?

For the past 50 years,

За последните 50 години,

we've been fishing the seas

ги рибаревме морињата

like we clear-cut forests.

како што ги пустошевме шумите.

It's hard to overstate the destruction.

Тешко може да се преувеличи уништувањето.

Ninety percent of large fish, the ones we love --

90 % од големите риби, оние кои ги сакаме,

the tunas, the halibuts, the salmons, swordfish --

Туната, Листот, Лососот, сабјарката,

they've collapsed.

сите колабираа.

There's almost nothing left.

Речиси ништо нема останато.

So, for better or for worse,

Така, за добро или зло,

aquaculture, fish farming, is going to be a part of our future.

аквакултурите, рибното фармерство (рибниците), ќе биде дел од иднината.

A lot of arguments against it:

Има многу аргументи против.

Fish farms pollute -- most of them do anyway --

Рибниците загадуваат, барем повеќето од нив,

and they're inefficient. Take tuna,

и се неефикасни, на пример туната.

a major drawback.

Огромен губиток.

It's got a feed conversion ratio

има однос на конверзија на исхрана во месо

of 15 to one.

од 15 спрема 1.

That means it takes fifteen pounds of wild fish

Тоа значи треба да потрошите 7 килограми дива риба

to get you one pound of farm tuna.

за да добиете пола килограм одгледувана туна.

Not very sustainable.

Не е многу одржливо.

It doesn't taste very good either.

И не е многу вкусна истотака.

So here, finally,

Конечно, се најде

was a company trying to do it right.

компанија која се обидуваше да го исправи тоа.

I wanted to support them.

Сакав да ги подржувам.

The day before the event,

Ден пред настанот

I called the head of P.R. for the company.

се јавив на портпаролот на компанијата.

Let's call him Don.

Да речеме се вика - Дон.

"Don," I said, "just to get the facts straight, you guys are famous

„Дон“, реков, „само да ги проверам фактите, вие сте познати

for farming so far out to sea, you don't pollute."

дека рибниците ви се толку далеку во морето така што не загадувате.“

"That's right," he said. "We're so far out,

„Точно,“ рече тој. „Ние сме толку далеку,

the waste from our fish gets distributed,

отпадоците од рибите се дистрибуираат,

not concentrated."

и не се концентрираат.“

And then he added,

и тогаш додаде,

"We're basically a world unto ourselves.

„Ние сме всушност свет за себе.

That feed conversion ratio? 2.5 to one," he said.

Односот на конверзија исхрана во месо? 2.5 спрема еден,“ рече.

"Best in the business."

„Најдобар во бизнисот“.

2.5 to one, great.

2.5 спрема еден, одлично.

"2.5 what? What are you feeding?"

„2.5 спрема еден од што? Што ги храните рибите ?“

"Sustainable proteins," he said.

„Одржливи протеини“, рече.

"Great," I said. Got off the phone.

„Супер“, реков. И спуштив слушалка.

And that night, I was lying in bed, and I thought:

Таа вечер , додека лежев во кревет , си помислив:

What the hell is a sustainable protein?

Што е по ѓаволите одржлив протеин ?

(Laughter)

(Смеа)

So the next day, just before the event, I called Don.

Така следниот ден, пред самиот настан, му се јавив на Дон.

I said, "Don, what are some examples of sustainable proteins?"

Реков, „Дон, Кои се примери на одржливи протеини ?“

He said he didn't know. He would ask around.

Рече дека не знае. Рече ќе се распраша.

Well, I got on the phone with a few people in the company;

Па, разговарав со неколку луѓе од компанијата.

no one could give me a straight answer

Но никој не можеше да ми даде точен одговор.

until finally, I got on the phone

Конечно, на телефонот се јави

with the head biologist.

главниот биолог.

Let's call him Don too.

Ќе го викаме - Дон, исто така.

(Laughter)

(Смеа)

"Don," I said,

„Дон,“ реков,

"what are some examples of sustainable proteins?"

„Кои се примери на одржливи протеини?“

Well, he mentioned some algaes

Па спомна некои алги

and some fish meals,

и некоја рибја храна,

and then he said chicken pellets.

и тогаш рече пилешки зрна.

I said, "Chicken pellets?"

Реков,“ Пилешки зрна?“

He said, "Yeah, feathers, skin,

Рече, „ Да, пердуви, кожа,

bone meal, scraps,

коски, остатоци,

dried and processed into feed."

исушени и процесирани во исхрана.“

I said, "What percentage

Реков, „Колкав процент од

of your feed is chicken?"

исхраната е кокошка?“

Thinking, you know, two percent.

мислејќи , знаете, 2%.

"Well, it's about 30 percent," he said.

„Па, тоа е околу 30%,“ рече.

I said, "Don, what's sustainable

Јас реков, „ Дон, што е одржливо околу тоа да ја

about feeding chicken to fish?"

храните рибата со кокошки?“

(Laughter)

(Смеа)

There was a long pause on the line,

Имаше долга пауза на телефонот,

and he said, "There's just too much chicken in the world."

и тој рече, „Има премногу кокошки на светов.“

(Laughter)

(Смеа)

I fell out of love with this fish.

Веќе не бев вљубен во оваа риба.

(Laughter)

(Смеа)

No, not because I'm some self-righteous,

Не, не е бидејќи сум некој надуен,

goody-two shoes foodie.

вообразен гурман.

I actually am.

Всушност и сум.

(Laughter)

(Смеа)

No, I actually fell out of love with this fish because, I swear to God,

Не, навистина не бев веќе вљубен во ова риба бидејќи,

after that conversation, the fish tasted like chicken.

ви се колнам, после разговорот, рибата ми имаше вкус на кокошка.

(Laughter)

(Смеа)

This second fish,

Втората риба,

it's a different kind of love story.

е поинаква љубовна приказна.

It's the romantic kind,

Таа е од романтичните

the kind where the more you get to know your fish,

каде колку повеќе ја запознаваш рибата,

you love the fish.

се повеќе ја засакуваш.

I first ate it at a restaurant

Првпат ја пробав во ресторан

in southern Spain.

во јужна Шпанија.

A journalist friend had been talking about this fish for a long time.

Еден пријател новинар зборуваше за оваа риба долго време.

She kind of set us up.

Таа не спои.

(Laughter)

(Смеа)

It came to the table

Дојде на масата

a bright, almost shimmering, white color.

со светла, речиси светкава, бела боја.

The chef had overcooked it.

Готвачот премногу ја готвел.

Like twice over.

Двапати повеќе од што треба.

Amazingly, it was still delicious.

Вчудоневидувачки, беше сеуште многу вкусна.

Who can make a fish taste good

Кој може да зготви риба толку вкусно

after it's been overcooked?

и покрај што е предолго готвена?

I can't,

Јас не можам,

but this guy can.

но овој човек може.

Let's call him Miguel --

Ќе го викаме Мигел.

actually his name is Miguel.

Всушност навистина се вика Мигел.

(Laughter)

(Смеа)

And no, he didn't cook the fish, and he's not a chef,

И не, тој не ја готвеше рибата, и не е готвач.

at least in the way that you and I understand it.

Барем не на начинот на кој вие и јас го разбираме тоа.

He's a biologist

Тој е биолог

at Veta La Palma.

во Вета ла Палма.

It's a fish farm in the southwestern corner of Spain.

Тоа е рибна фарма во југозападниот агол на Шпанија.

It's at the tip of the Guadalquivir river.

Таа е на врвот на реката Гвадалкивир.

Until the 1980s,

Се до 1980ите,

the farm was in the hands of the Argentinians.

фармата била во рацете на Аргентинци.

They raised beef cattle

Одгледувале говеда

on what was essentially wetlands.

на она што всушност било мочуриште.

They did it by draining the land.

им успевало со тоа што го пресушувале земјиштето.

They built this intricate series of canals,

Изградиле комплексна низа на канали,

and they pushed water off the land and out into the river.

и ја буткале водата од земјата во реката.

Well, they couldn't make it work,

Но не им успеало,

not economically.

не било економично.

And ecologically, it was a disaster.

И еколошки било исто така катастрофа.

It killed like 90 percent of the birds,

Уништило околу 90% од птиците,

which, for this place, is a lot of birds.

што за ова место се многу птици.

And so in 1982,

И така во 1982,

a Spanish company with an environmental conscience

Шпанска компанија со еколошка совест

purchased the land.

ја купила земјата.

What did they do?

Што направиле?

They reversed the flow of water.

Го свртеле текот на водата.

They literally flipped the switch.

Буквално го превртиле прекинувачот.

Instead of pushing water out,

Наместо да бутка вода надвор,

they used the channels to pull water back in.

ги искористиле каналите да влечат вода назад.

They flooded the canals.

ги поплавиле каналите.

They created a 27,000-acre fish farm --

Тие креирале 11,000 хектари голем рибник --

bass, mullet,

гргеч, барбун,

shrimp, eel --

ракчиња, јагули --

and in the process, Miguel and this company

и во процесот, Мигел и оваа компанија,

completely reversed the ecological destruction.

комплетно го сменија еколошкото уништување.

The farm's incredible.

Рибникот е неверојатен.

I mean, you've never seen anything like this.

Мислам, никогаш не сте виделе ништо слично на тоа.

You stare out at a horizon

Гледате хоризонт

that is a million miles away,

кој е милион километри далеку,

and all you see are flooded canals

и се што можете да видите се поплавени канали

and this thick, rich marshland.

и тоа густо, богато мочуриште.

I was there not long ago with Miguel.

Бев таму неодамна со Мигел.

He's an amazing guy,

Тој е прекрасен човек,

like three parts Charles Darwin and one part Crocodile Dundee.

три дела Чарлс Дарвин и еден дел Крокодил Данди.

(Laughter)

(Смеа)

Okay? There we are slogging through the wetlands,

Ок? И така ние одиме низ мочуриштето,

and I'm panting and sweating, got mud up to my knees,

и јас сум се задишал и испотил, имам кал до колена,

and Miguel's calmly conducting a biology lecture.

а Мигел смирено ми држи лекција по биологија.

Here, he's pointing out a rare Black-shouldered Kite.

овде, покажува на редок црногрбест јастреб.

Now, he's mentioning the mineral needs of phytoplankton.

Сега ги раскажува минералните потреби на фитопланктонот.

And here, here he sees a grouping pattern

И овде,овде ги гледа праксите на групирање

that reminds him of the Tanzanian Giraffe.

кои го потсеќаат на танзаниската жирафа.

It turns out, Miguel spent the better part of his career

Се испостави, Мигел го поминал поголемиот дел од својата кариера

in the Mikumi National Park in Africa.

во Микуми националниот парк во Африка.

I asked him how he became

Го прашав како станал

such an expert on fish.

таков експерт за риба.

He said, "Fish? I didn't know anything about fish.

Рече, „Риба? Не знаев ништо за риба.

I'm an expert in relationships."

Јас сум експерт за врски.“

And then he's off, launching into more talk

И продолжува со неговиот говор

about rare birds and algaes

за ретките птици и алги

and strange aquatic plants.

и чудни водени растенија.

And don't get me wrong, that was really fascinating, you know,

Не ме разбирајте погрешно, сето тоа е многу фасцинантно, знаете,

the biotic community unplugged, kind of thing.

биолошката заедница во живо, и тие работи.

It's great, but I was in love.

Сето тоа е прекрасно, но јас бев вљубен.

And my head was swooning over that

и во главата ми ѕвонеше од тоа

overcooked piece of delicious fish I had the night before.

преготвено парче превкусна риба што ја јадев синоќа.

So I interrupted him. I said,

и го прекинав. Реков,

"Miguel, what makes your fish taste so good?"

„Мигел, од што е толку вкусна твојата риба ?“

He pointed at the algae.

Покажа на алгите.

"I know, dude, the algae, the phytoplankton,

„Знам, алгите, фитопланктонот,

the relationships: It's amazing.

врските, се е тоа супер.

But what are your fish eating?

Но што јаде твојата риба ?

What's the feed conversion ratio?"

Кој е односот на конверзија на исхрана во месо?“

Well, he goes on to tell me

Продолжи да ми раскажува дека

it's such a rich system

е толку богат систем,

that the fish are eating what they'd be eating in the wild.

така што рибите јадат она што би јаделе во дивината.

The plant biomass, the phytoplankton,

Биомасата од растенијата, фитопланктонот,

the zooplankton, it's what feeds the fish.

зоопланктонот, тоа е она што ја храни рибата.

The system is so healthy,

Системот е толку здрав,

it's totally self-renewing.

што е само-обновлив.

There is no feed.

Нема исхрана.

Ever heard of a farm that doesn't feed its animals?

Сте чуле за фарма која не ги храни своите животни ?

Later that day, I was driving around this property with Miguel,

Подоцна тој ден, се возевме околу имотот со Мигел,

and I asked him, I said, "For a place that seems so natural,

и го прашав, реков, „За место кое личи толку природно,“

unlike like any farm I'd ever been at,

толку различно од било која фарма на која сум бил,

how do you measure success?"

„како го мерите успехот?“

At that moment, it was as if

Во тој момент, како да

a film director called for a set change.

имаше режисер кој побара промена на сцената.

And we rounded the corner

И свртевме во кривината

and saw the most amazing sight:

и ја видов највчудовидувачката глетка,

thousands and thousands of pink flamingos,

илјадници и илјадници розеви фламинга,

a literal pink carpet for as far as you could see.

буквално розев килим во недоглед.

"That's success," he said.

„Тоа е успех“, тој рече.

"Look at their bellies, pink.

„Видете ги нивните стомаци, розеви.

They're feasting."

Тие се гостат.“

Feasting? I was totally confused.

Се гостат ? Бев тотално збунет.

I said, "Miguel, aren't they feasting on your fish?"

Реков, „ Мигел, зарем не се гостат со твоите риби?“

(Laughter)

(Смеа)

"Yes," he said.

„Да“, рече тој.

(Laughter)

(Смеа)

"We lose 20 percent of our fish

„Губиме околку 20% од рибата

and fish eggs to birds.

и рибините јајца од птици.

Well, last year, this property

Минатата година, овој имот

had 600,000 birds on it,

го посетија 600,000 птици

more than 250 different species.

повеќе од 250 различни видови.

It's become, today, the largest

Тој денес е еден од најголемите

and one of the most important

и најважните приватни

private bird sanctuaries in all of Europe."

птичји засолништа во цела Европа.“

I said, "Miguel, isn't a thriving bird population

Реков, „Мигел, зарем растечката птичја популација

like the last thing you want on a fish farm?"

последното нешто што би сакал да го видиш на рибник?“

(Laughter)

(Смеа)

He shook his head, no.

Тој ја клатеше главата со значење, не.

He said, "We farm extensively,

Рече, „Ние одгледуваме екстензивно,

not intensively.

не интензивно.

This is an ecological network.

Ова е еколошка мрежа.

The flamingos eat the shrimp.

Фламингата јадат ракчиња.

The shrimp eat the phytoplankton.

Ракчињата го јадат фитопланктонот.

So the pinker the belly,

Колку им се порозеви стомаците на фламингата

the better the system."

подобар е системот.“

Okay, so let's review:

ОК, да ревидираме.

a farm that doesn't feed its animals,

Фарма која не ги храни своите животни,

and a farm that measures its success

и фарма која го мери својот успех

on the health of its predators.

со здравјето на нејзините грабливци.

A fish farm, but also a bird sanctuary.

Рибник, но исто така и засолниште за птици.

Oh, and by the way, those flamingos,

Ох, патем, тие фламинга,

they shouldn't even be there in the first place.

не треба да се тука воопшто.

They brood in a town

тие се собираат во гратче

150 miles away,

240 километри подалеку,

where the soil conditions

каде почвата е

are better for building nests.

подобра за правење гнезда.

Every morning, they fly

Секое утро, летаат

150 miles into the farm.

240 километри до рибникот.

And every evening, they fly 150 miles back.

и секоја вечер, летаат 240 километри назад.

(Laughter)

(Смеа)

They do that because they're able to follow

Го прават тоа затоа што можат да ја пратат

the broken white line

испрекинатата линија на

of highway A92.

автопатот А92

(Laughter)

(Смеа)

No kidding.

Не се зафркавам.

I was imagining a "March of the Penguins" thing,

Јас си замислував нешто како маршот на пингвините,

so I looked at Miguel.

па го погледнав Мигел.

I said, "Miguel, do they fly

Реков, „Мигел, дали тие летаат

150 miles to the farm,

240 километри до фармата,

and then do they fly

и потоа летаат назад

150 miles back at night?

240 километри во ноќта?

Do they do that for the children?"

Дали го прават за своите пилиња?“

He looked at me like I had just quoted a Whitney Houston song.

Тој ме погледна како да му цитирав песна од Витни Хјустон.

(Laughter)

(Смеа)

He said, "No; they do it because the food's better."

Рече, „Не. Го прават тоа бидејќи храната е подобра.“

(Laughter)

(Смеа)

I didn't mention the skin of my beloved fish,

Не ја споменав кожата на мојата сакана риба,

which was delicious -- and I don't like fish skin;

која беше превкусна, а јас и не сакам рибја кожа.

I don't like it seared, I don't like it crispy.

Не ми се допаѓа печена, Не ја сакам крцкава.

It's that acrid, tar-like flavor.

поради тој горчлив, речиси катранов вкус.

I almost never cook with it.

Речиси никогаш не готвам со неа на рибата.

Yet, when I tasted it at that restaurant in southern Spain,

Сепак, кога ја пробав во тој ресторан во јужна Шпанија,

it tasted not at all like fish skin.

воопшто немаше вкус на рибја кожа.

It tasted sweet and clean,

Имаше вкус сладок и чист

like you were taking a bite of the ocean.

како да гризнувате парче од океанот.

I mentioned that to Miguel, and he nodded.

Му го спомнав тоа на Мигел и тој потврди.

He said, "The skin acts like a sponge.

Рече, „ Кожата има улога на сунѓер.

It's the last defense before anything enters the body.

таа е последната заштита пред било што да влезе во телото.

It evolved to soak up impurities."

Има еволуирано да ги упива нечистотиите.“

And then he added,

И тогаш додаде,

"But our water has no impurities."

„Но нашите води немаат нечистотии.“

OK. A farm that doesn't feed its fish,

ОК. Значи рибник кој не ги храни своите риби.

a farm that measures its success

Рибник кој го мери својот успех

by the success of its predators.

со успехот на своите грабливци.

And then I realized when he says,

И тогаш сфатив кога рече,

"A farm that has no impurities,"

рибник кој нема нечистотии,

he made a big understatement,

направи големо потценување,

because the water that flows through that farm

бидејќи водата која тече низ фармата

comes in from the Guadalquivir River.

доаѓа од реката Гвадалкивир.

It's a river that carries with it

Тоа е река која носи со себе се

all the things that rivers tend to carry these days:

што носат овие денови реките,

chemical contaminants,

хемиски загадувачи,

pesticide runoff.

истекувања од пестицид.

And when it works its way through the system

и кога тоа ќе мине низ системот

and leaves,

и кога ќе го напушти

the water is cleaner than when it entered.

водата е почиста од кога влегла.

The system is so healthy, it purifies the water.

Системот е толку здрав, што ја прочистува водата.

So, not just a farm that doesn't feed its animals,

Така, не е само фарма која не ги храни своите животни,

not just a farm that measures its success

не е само рибник кој го мери својот успех

by the health of its predators,

со успехот на своите грабливци,

but a farm that's literally a water purification plant --

туке е и рибник кој буквално е филтер за вода,

and not just for those fish,

и не само рибите во него,

but for you and me as well.

туку и за сите нас.

Because when that water leaves, it dumps out into the Atlantic.

Бидејќеи кога таа вода ќе излезе, влегува во Атлантикот.

A drop in the ocean, I know,

Капка во океанот, знам,

but I'll take it, and so should you,

но ќе ја прифатам, а исто треба и вие,

because this love story,

бидејќи оваа љубовна приказна,

however romantic,

колку и да е романтична,

is also instructive.

е исто така поучна.

You might say it's a recipe

Може да кажете дека е рецепт за

for the future of good food,

добра храна во иднината,

whether we're talking about bass or beef cattle.

без разлика дали збориме за риба или говеда.

What we need now is

Тоа што треба да направиме сега е

a radically new conception of agriculture,

радикално да ги смениме концептите на земјоделство,

one in which the food actually tastes good.

такво во кое храната ќе има убав вкус.

(Laughter)

(Смеа)

(Applause)

(Аплауз)

But for a lot people,

Но за многу луѓе,

that's a bit too radical.

ова е можеби премногу радикално.

We're not realists, us foodies;

Ние не сме реални, ние гурманите.

we're lovers.

Ние сме љубовници.

We love farmers' markets,

Ги сакаме малите пазари.

we love small family farms,

Ги сакаме малите фамилијарни фарми.

we talk about local food,

Зборуваме за локална храна.

we eat organic.

Јадеме органска храна.

And when you suggest these are the things

И кога ќе предложите ова е работите кои

that will ensure the future of good food,

ќе ја осигураат иднината на добрата храна,

someone, somewhere stands up and says,

некој некаде ќе стане и ќе каже,

"Hey guy, I love pink flamingos,

„Дечко, ги сакам и јас розевите фламинга,

but how are you going to feed the world?"

но што ќе сторите за да го прехраните светот?

How are you going to feed the world?

Како ќе го прехраните светот?“

Can I be honest?

Може да бидам искрен?

I don't love that question.

Не го сакам ова прашање.

No, not because we already produce

Не не е заради тоа што веќе произведуваме повеќе

enough calories to more than feed the world.

од доволно калории за да го прехраниме светот.

One billion people will go hungry today.

Една милијарда луѓе ќе бидат гладни денеска.

One billion -- that's more than ever before --

Една милијарда -- тоа е повеќе од било кога порано --

because of gross inequalities in distribution,

поради огромните нееднаквости во дистрибуцијата,

not tonnage.

не заради тонажата.

Now, I don't love this question because it's determined the logic

Сега, не го сакам ова прашање бидејќи е детерминирано од логиката

of our food system for the last 50 years.

на нашиот систем на исхрана во последните 50 години.

Feed grain to herbivores,

Хранете ги со зрна билкојадите,

pesticides to monocultures, chemicals to soil,

фрлајте пестициди на монокултурите, хемикалии во почвата,

chicken to fish,

кокошка на рибите,

and all along agribusiness

и за цело време агро бизнисот

has simply asked,

поставува едноставно прашање,

"If we're feeding more people more cheaply,

„Ако храниме повеќе луѓе поефтино,

how terrible could that be?"

колку лошо може тоа да биде?“

That's been the motivation,

Тоа беше мотивацијата.

it's been the justification:

тоа беше оправдувањето.

it's been the business plan

тоа беше бизнис планот на

of American agriculture.

Американското земјоделство.

We should call it what it is:

Но треба да го наречеме тоа што е,

a business in liquidation,

бизнис во ликвидација,

a business that's quickly eroding

бизнис кој брзо го еродира

ecological capital that makes that very production possible.

еколошкиот капитал кој го овозможува истото тоа производство.

That's not a business,

Тоа не е бизнис,

and it isn't agriculture.

и тоа не е земјоделство.

Our breadbasket is threatened today,

Нашата кошничка е загрозена денеска,

not because of diminishing supply,

не заради намалување на дотурот,

but because of diminishing resources.

туку порадни намалување на ресурсите,

Not by the latest combine and tractor invention,

не поради најновите изуми кај комбајните и тракторите

but by fertile land;

туку поради недостиг на плодоносна почва,

not by pumps, but by fresh water;

не поради пумпите, туку поради недостиг на свежа вода,

not by chainsaws, but by forests;

не поради моторни пили , туку поради недостиг на шуми,

and not by fishing boats and nets, but by fish in the sea.

и не заради рибарски бродови и мрежи, туку поради недостиг на риба во морињата.

Want to feed the world?

Сакате да го прехраните светот ?

Let's start by asking: How are we going to feed ourselves?

Ајде прво да се прашаме: Како ќе се прехраниме самите себеси?

Or better: How can we create conditions

Или уште подобро, како да креираме услови

that enable every community

да и овозможиме на секоја заедница

to feed itself?

да се прехрани самата?

(Applause)

(Аплауз)

To do that,

За да го направиме тоа,

don't look at the agribusiness model for the future.

не гледајте во агробизнисиот барајќи модел за иднината.

It's really old, and it's tired.

Тој е навистина стар и изморен.

It's high on capital, chemistry and machines,

Напумпан е со капитал, хемија и машинерија,

and it's never produced anything really good to eat.

и никогаш не произвел нешто навистина добро за јадење.

Instead, let's look to the ecological model.

Наместо тоа , да го погледнеме еколошкиот модел.

That's the one that relies on two billion years

Тој е оној кој се потпира на две милијарди години

of on-the-job experience.

на практично искуство.

Look to Miguel,

Погледнете го Мигел,

farmers like Miguel.

фармери како Мигел,

Farms that aren't worlds unto themselves;

фарми кои не се светови за себе,

farms that restore instead of deplete;

фарми кои обновуваат наместо да осиромашуваат,

farms that farm extensively

фарми кои одгледуваат екстензивно

instead of just intensively;

наместо само интензивно,

farmers that are not just producers,

фармери кои не се само производители,

but experts in relationships.

туку и експерти за односи,

Because they're the ones

бидејќи тие се оние

that are experts in flavor, too.

кои се исто така и експерти за вкус.

And if I'm going to be really honest,

И ако сум навистина искрен,

they're a better chef than I'll ever be.

тие се подобри готвачи, отколу што јас ќе сум било кога.

You know, I'm okay with that,

Знаете, тоа е во ред за мене,

because if that's the future of good food, it's going to be delicious.

бидејќи ако е тоа иднината на добрата храна, таа сигурно ќе биде извонредно вкусна.

Thank you.

Ви благодарам.

(Applause)

(Аплауз)