Dan Barber: How I fell in love with a fish

Translator: Meri Poghosyan Reviewer: Kristine Sargsyan

So, I've known a lot of fish in my life.

Այսպիսով, կյանքումս ես շատ ձկների եմ ճանաչել:

I've loved only two.

Բայց սիրել եմ միայն երկուսին:

That first one,

Առաջինը,

it was more like a passionate affair.

որը ավելի շատ նման էր կրքոտ սիրավեպի:

It was a beautiful fish:

Դա մի գեղեցիկ ձուկ էր,

flavorful, textured, meaty,

համեղ, տեքստուրայով, մսոտ,

a bestseller on the menu.

կերակրացանկի լավագույն վաճառվողներից:

What a fish.

Հիանալի ձուկ էր:

(Laughter)

(Ծիծաղ)

Even better,

Դեռ ավելին,

it was farm-raised to the supposed highest standards

դա բուծված էր համաձայն կենսունակության

of sustainability.

ամենաբարձր չափանիշներին:

So you could feel good about selling it.

Այնպես որ քեզ կարող էիր միանգամայն լավ զգալ այն վաճառելիս:

I was in a relationship with this beauty

Ես այս գեղեցկուհու հետ անձնական հարաբերության մեջ էի

for several months.

մի քանի ամիս:

One day, the head of the company called

Մի օր էլ, զանգահարեց ընկերության նախագահը

and asked if I'd speak at an event

և հարցրեց, թե արդյոք մի միջոցառման ժամանակ ես ելույթ կունենամ

about the farm's sustainability.

ձկնաբուծարանի կենսունակության մասին:

"Absolutely," I said.

«Անպայման», ասացի ես:

Here was a company trying to solve

Ահա մի ընկերություն, որը փորձում է լուծել

what's become this unimaginable problem for us chefs:

մեր խոհարարների համար աներևակայելի դարձած այս խնդիրը:

How do we keep fish on our menus?

Ինչպե՞ս պահենք ձուկը մեր կերակրացանկերում:

For the past 50 years,

Նախորդ 50 տարիների ընթացքում,

we've been fishing the seas

մենք ծովերում ձուկ էինք որսում այնպես,

like we clear-cut forests.

ինչպես հատում էինք անտառները:

It's hard to overstate the destruction.

Դժվար է նկարագրել ավիրվածության չափը:

Ninety percent of large fish, the ones we love --

Խոշոր ձկների 90 տոկոսը, այն տեսակները, որ մենք սիրում ենք`

the tunas, the halibuts, the salmons, swordfish --

թյուննոսը, վահանաձուկը, սաղմոսաձուկը, սղոցաձուկը,

they've collapsed.

ոչնչացման եզռին են:

There's almost nothing left.

Համարյա ոչինչ չի մնացել:

So, for better or for worse,

Անպես որ, լավ է դա թե վատ,

aquaculture, fish farming, is going to be a part of our future.

ջրային տնտեսությունը, ձկնաբուծությունը մեր ապագայի մասն է կազմելու:

A lot of arguments against it:

Դրա դեմ շատ փաստարկներ կան:

Fish farms pollute -- most of them do anyway --

Ձկնաբուծարաններն աղտոտում են բնությունը: Դե գոնե մեծամասնությունը,

and they're inefficient. Take tuna,

եվ դրանք անարդյունավետ են: Վերցնենք, օրինակ, թյուննոս ձուկը:

a major drawback.

Մի մեծ թերություն:

It's got a feed conversion ratio

Թյունայի կերակրի փոխարկման հարաբերությունը

of 15 to one.

15-ը մեկի է:

That means it takes fifteen pounds of wild fish

Սա նշանակում է, որ մեկ ֆունտ թյուննոս ստանալու համար

to get you one pound of farm tuna.

հարկավոր է տասնհինգ ֆունտ վայրի ձուկ:

Not very sustainable.

Այնքան էլ կայուն չէ:

It doesn't taste very good either.

Եվ համն էլ այդքան լավը չէ:

So here, finally,

Եվ ահա, վերջապես

was a company trying to do it right.

մի ընկերություն, որ փորձում էր դա ճիշտ ձևով անել:

I wanted to support them.

Ես ցանկանում էի նրանց աջակցել:

The day before the event,

Միջոցառումից մեկ օր առաջ

I called the head of P.R. for the company.

Ես զանգահարեցի այդ կազմակերպության հասարակայնության հետ կապերի ղեկավարին:

Let's call him Don.

Անվանենք նրան Դոն:

"Don," I said, "just to get the facts straight, you guys are famous

«Դոն», ասացի ես, «ճշտենք փաստերը. դուք հայտնի եք նրանով,

for farming so far out to sea, you don't pollute."

որ ձկներին աճեցնում եք հեռու ծովում, դուք չեք աղտոտում»:

"That's right," he said. "We're so far out,

«Ճիշտ է» ասաց նա. «մենք այնքան հեռու ենք,

the waste from our fish gets distributed,

որ մեր ձկների թափոնը բաշխվում է,

not concentrated."

այլ ոչ թե կենտրոնանում մի տեղ»:

And then he added,

Եվ հետո նա ավելացրեց,

"We're basically a world unto ourselves.

«Մենք ինքներս մեզանով մի աշխարհ ենք:

That feed conversion ratio? 2.5 to one," he said.

Կերակրի փոխարկման հարաբերությու՞նը: 2.5-ը մեկի է», ասաց նա:

"Best in the business."

«Լավագույնը բիզնեսում»:

2.5 to one, great.

2.5-ը մեկի, հրաշալի է:

"2.5 what? What are you feeding?"

«2.5-ը մեկ ի՞նչ: Ինչո՞վ եք կերակրում»:

"Sustainable proteins," he said.

«Բնակայուն սպիտակուցներ», ասաց նա:

"Great," I said. Got off the phone.

«Հրաշալի է», ասացի ես: Ու անջատեցի հեռախոսը:

And that night, I was lying in bed, and I thought:

Եվ այդ գիշեր, անկողնում պառկած, ես մտածում էի:

What the hell is a sustainable protein?

«Գրողը տանի, ի՞նչ է նշանակում բնակայուն սպիտակուց»

(Laughter)

(Ծիծաղ)

So the next day, just before the event, I called Don.

Այսպիսով հաջորդ օրը, միջոցառումից անմիջապես առաջ ես զանգահարեցի Դոնին:

I said, "Don, what are some examples of sustainable proteins?"

Ես ասացի. «Դոն, բնակայուն սպիտակուցների ի՞նչ օրինակներ կան»:

He said he didn't know. He would ask around.

Նա ասաց, որ չգիտի ու կհարցնի:

Well, I got on the phone with a few people in the company;

Դե, ես զանգահարեցի ընկերության մի քանի աշխատողների:

no one could give me a straight answer

Ոչ ոք չկարողացավ ճիշտ պատասխան տալ:

until finally, I got on the phone

Մինչև որ վերջապես, հեռախոսով խոսեցի

with the head biologist.

գլխավոր կենսաբանի հետ:

Let's call him Don too.

Նրան նունպես Դոն անվանենք:

(Laughter)

(Ծիծաղ)

"Don," I said,

«Դոն», ասացի,-

"what are some examples of sustainable proteins?"

«բնակայուն սպիտակուցների ի՞նչ օրինակներ կան»

Well, he mentioned some algaes

Դե, նա նշեց որոշ ջրիմուռներ

and some fish meals,

և որոշ ձկնաթափոններ,

and then he said chicken pellets.

ու հետո նա ասաց. "հավի կտորտանքներ":

I said, "Chicken pellets?"

Ես ասացի. «Հավի կտորտանքնե՞ր»:

He said, "Yeah, feathers, skin,

Նա ասաց. «Այո, փետուրներ, կաշի»,

bone meal, scraps,

ոսկրածուծ, մասնիկներ -

dried and processed into feed."

այդ բոլորը չորացրած և մշակված որպես կերակուր".

I said, "What percentage

Ես հարցրեցի. «Ձեր կերի քանի՞ տոկոսն է

of your feed is chicken?"

կազմում հավը»:

Thinking, you know, two percent.

ու մտածում էի, դե երևի 2 տոկոս:

"Well, it's about 30 percent," he said.

«Մոտավորապես 30 տոկոս», ասաց նա:

I said, "Don, what's sustainable

«Դոն», ասացի ես, «Ձկներին հավով կերակրելու»

about feeding chicken to fish?"

ի՞նչն է բնակայուն":

(Laughter)

(Ծիծաղ)

There was a long pause on the line,

Հեռախոսագծի վրա երկար լռություն եղավ,

and he said, "There's just too much chicken in the world."

և նա ասաց, «Աշխարհում չափազանց շատ հավ կա»:

(Laughter)

(Ծիծաղ)

I fell out of love with this fish.

Ես դադարեցի այդ ձկանը սիրահարված լինելուց:

(Laughter)

(Ծիծաղ)

No, not because I'm some self-righteous,

Ոչ թե որովհետև ես ինքնահավան

goody-two shoes foodie.

գուրման եմ:

I actually am.

Դե իրականում հենց այպիսին էլ կամ:

(Laughter)

(Ծիծաղ)

No, I actually fell out of love with this fish because, I swear to God,

Ոչ, իրականում ես դադարեցի այդ ձկանը սիրել, որովհետև, Աստծով եմ երդվում,

after that conversation, the fish tasted like chicken.

այն խոսակցությունից հետո, ձկանից հավի համ էր գալիս:

(Laughter)

(Ծիծաղ)

This second fish,

Իսկ երկրորդ ձուկը,

it's a different kind of love story.

դա մի ուրիշ սիրային պատմություն է:

It's the romantic kind,

ռոմանտիկ տեսակի,

the kind where the more you get to know your fish,

ինչքան ավելի ես ճանաչում քո ձկանը,

you love the fish.

այնքան ավելի ես սիրում նրան:

I first ate it at a restaurant

Առաջին անգամ ես այն կերա

in southern Spain.

հարավային Իսպանիայի մի ռեստորանում:

A journalist friend had been talking about this fish for a long time.

Մի լրագրող ընկերուհի երկար ժամանակ խոսում էր այս ձկան մասին:

She kind of set us up.

Նա այսպես ասած դասավորել էր մեր հանդիպումը:

(Laughter)

(Ծիծաղ)

It came to the table

Այն սեղանին մատուցվում է

a bright, almost shimmering, white color.

պայծառ, համարյա փայլփլող սպիտակ գույնով:

The chef had overcooked it.

Խոհարարն այն չափից ավելի շատ էր եփել:

Like twice over.

Կարելի է ասել կրկնակի շատ:

Amazingly, it was still delicious.

Զարմանալիորեն, ձուկն այնուամենայնիվ շատ համեղ էր:

Who can make a fish taste good

Ո՞վ կարող է ձուկն այսքան համեղ դարձնել,

after it's been overcooked?

չափից շատ եփելուց հետո:

I can't,

Ես որ չեմ կարող:

but this guy can.

բայց այս մարդը կարող է:

Let's call him Miguel --

Անվանենք նրան Միգել:

actually his name is Miguel.

Իրականում, նրա անունը հենց Միգել է:

(Laughter)

(Ծիծաղ)

And no, he didn't cook the fish, and he's not a chef,

Եվ ոչ, նա չէր այդ ձուկը եփել, և նա խոհարար չէ:

at least in the way that you and I understand it.

Դե գոնե ինչ ես ու դուք ենք հասկանում խոհարար ասելով:

He's a biologist

Նա կենսաբան է:

at Veta La Palma.

"Վետա Լա Պալմա"-ում:

It's a fish farm in the southwestern corner of Spain.

Դա Իսպանիայի հարավ-արևմտյան անկյունում գտնվող ձկնաբուծարան է:

It's at the tip of the Guadalquivir river.

Գուդալքիվիր գետի եզրին:

Until the 1980s,

Մինչև 1980-ականները,

the farm was in the hands of the Argentinians.

ֆերման արգենտինացիների ձեռքում էր:

They raised beef cattle

Նրանք տավար էին աճեցնում

on what was essentially wetlands.

ճահճուտի վրա:

They did it by draining the land.

Եվ նրանք դա անում էին հողը չորացնելու միջոցով:

They built this intricate series of canals,

Նրանք ջրանցքների բարդ համակարգ էին կառուցել

and they pushed water off the land and out into the river.

և ջուրը հողից մղում էին դեպի գետը:

Well, they couldn't make it work,

Դե, նրանք չէին կարող դա աշխատեցնել,

not economically.

ոչ տնտեսապես:

And ecologically, it was a disaster.

Եվ ոչ էլ էկոլոգիապես, դա մի աղետ էր:

It killed like 90 percent of the birds,

Այն սպանեց թռչունների 90 տոկոսին,

which, for this place, is a lot of birds.

որն այս տեղանքում մեծ թիվ է կազմում:

And so in 1982,

Եվ այսպես, 1982 թվականին,

a Spanish company with an environmental conscience

հողը գնեց բնապահպանական գիտակցությամբ զբաղվող

purchased the land.

մի իսպանական ընկերություն:

What did they do?

Եվ ի՞նչ արեցին նրանք:

They reversed the flow of water.

Նրանք ետ շրջեցին ջրի հոսքը:

They literally flipped the switch.

Նրանք տառացիորեն ծորակը ետ պտտեցին:

Instead of pushing water out,

Ջուրը դուրս մղելու փոխարեն,

they used the channels to pull water back in.

նրանք ջրանցքներն օգտագործեցին ջուրը ներս քաշելու համար:

They flooded the canals.

Նրանք հեղեղեցին ջրանցքները:

They created a 27,000-acre fish farm --

Նրանք ստեղծեցին 27,000 ակր մակերեսով ձկնաբուծարան`

bass, mullet,

պերկես, երկայնաձուկ,

shrimp, eel --

ծովախեցգետին, օձաձուկ,

and in the process, Miguel and this company

Եվ այդ ընթացքում, Միգելն ու նրա ընկերությունը

completely reversed the ecological destruction.

էկելոգիական աղետը կանխարգելեցին և ամբողջովին հակառակ ուղու վրա դրեցին:

The farm's incredible.

Այդ ձկնաբուծարանն անհավատալի է:

I mean, you've never seen anything like this.

Երբեք նման բան տեսած չեք լինի:

You stare out at a horizon

Նայում ես հորիզոնին,

that is a million miles away,

որը ձգվում է մեկ միլիոն մղոն,

and all you see are flooded canals

և տեսնում ես միայն հեղեղված ջրանցքներ

and this thick, rich marshland.

և այս խիտ, հարուստ ճահճուտը:

I was there not long ago with Miguel.

Ես այնտեղ էի Միգելի հետ որոշ ժամանակ առաջ:

He's an amazing guy,

Նա զարմանալի մարդ է.

like three parts Charles Darwin and one part Crocodile Dundee.

Երեք չորորդով նման է Չարլզ Դարվինին և մեկ չորրորդով Կոկորդիլոս Դանդիին:

(Laughter)

(Ծիծաղ)

Okay? There we are slogging through the wetlands,

Պա՞րզ է: Եվ այսպես մենք գնում ենք ճահճուտի միջով,

and I'm panting and sweating, got mud up to my knees,

Ես հևում եմ և քրտնում, մինչև ծնկներս ցեխի մեջ եմ,

and Miguel's calmly conducting a biology lecture.

իսկ Միգելը հանգիստ բուսաբանության դասընթաց է վարում:

Here, he's pointing out a rare Black-shouldered Kite.

Ահա, նա մատնացույց է անում հազվագյուտ սևաուս շահենին:

Now, he's mentioning the mineral needs of phytoplankton.

Հիմա էլ խոսում է ֆիտոպլանկտոնի հանքային կարիքների մասին:

And here, here he sees a grouping pattern

Այստեղ էլ տեսնում է խմբավորման ձև,

that reminds him of the Tanzanian Giraffe.

որ նրան հիշեցնում է թանզանիական ընձուղտի:

It turns out, Miguel spent the better part of his career

Պարզվում է, որ Միգելն իր կարիերայի լավագույն մասն անց է կացրել

in the Mikumi National Park in Africa.

Աֆրիկայի Միկումի ազգային պարկում:

I asked him how he became

Ես հարցրի նրան, թե ինչպես է դարձել

such an expert on fish.

ձկների այսպիսի մասնագետ:

He said, "Fish? I didn't know anything about fish.

Նա ասաց '«Ձկնե՞ր - ես ոչինչ չգիտեի ձկների մասին:

I'm an expert in relationships."

Ես հարաբերությունների մասնագետ եմ»:

And then he's off, launching into more talk

Եվ նա թեման փոխում է դեպի

about rare birds and algaes

հազվագյուտ թռչուններն ու ջրիմուռները,

and strange aquatic plants.

և տարօրինակ ջրային բույսերը:

And don't get me wrong, that was really fascinating, you know,

Ինձ սխալ մի հասկացեք, դա իրոք հրաշալի էր

the biotic community unplugged, kind of thing.

կենսական աշխարհն աչքիդ առաջ` դրա նման մի բան:

It's great, but I was in love.

Դա հոյակապ է, բայց ես սիրահարված էի:

And my head was swooning over that

Եվ իմ գլուխը դեռ օդի մեջ էր

overcooked piece of delicious fish I had the night before.

անցյալ գիշեր կերած այդ համեղ չափից շատ եփված ձկան պատառի պատճառով:

So I interrupted him. I said,

Եվ ես նրան ընդհատեցի: Ես ասացի.

"Miguel, what makes your fish taste so good?"

«Միգել, ի՞նչն է ձեր ձկներն այնքան համեղ դարձնում»:

He pointed at the algae.

Նա ցույց տվեց ջրիմուռները:

"I know, dude, the algae, the phytoplankton,

«Գիտեմ, այ մարդ, ջրիմուռները, ֆիտոպլանկտոնը,

the relationships: It's amazing.

դրանց հարաբերությունները` այդ ամենը զարմանալի է:

But what are your fish eating?

Բայց ի՞նչ են ուտում ձեր ձկները:

What's the feed conversion ratio?"

Ինչքա՞ն է կերակրի փոխարկման հարաբերությունը»:

Well, he goes on to tell me

Նա ինձ ասում է,

it's such a rich system

որ դա այնքան հարուստ համակարգ է,

that the fish are eating what they'd be eating in the wild.

որ ձկներն ուտում են այն, ինչ կուտեին վայրի միջավայրում:

The plant biomass, the phytoplankton,

Բույսի կենսազանգված, ֆիտոպլանկտոն,

the zooplankton, it's what feeds the fish.

զոոպլանկտոն, հենց դրանցով են ձկները կերակրվում:

The system is so healthy,

Համակարգն այնքան առողջ է,

it's totally self-renewing.

որ ամբողջապես ինքնանորացվում է:

There is no feed.

Այլ կեր չկա:

Ever heard of a farm that doesn't feed its animals?

Երբևէ լսե՞լ եք որևէ ֆերմայի մասին, որը չի կերակրում իր կենդանիներին:

Later that day, I was driving around this property with Miguel,

Ավելի ուշ այդ օրը, ես Միգելի հետ մեքենայով անցնում էի այդ տարածքով,

and I asked him, I said, "For a place that seems so natural,

ու նրան հարցրեցի. «Այսքան բնական թվացող վայրում,

unlike like any farm I'd ever been at,

որը նման չէ որևէ այլ ֆերմայի, որտեղ ես եղել եմ,

how do you measure success?"

ինչպես եք չափում հաջողությունը»:

At that moment, it was as if

Այդ պահին, տպավորություն ստեղծվեց,

a film director called for a set change.

որ ռեժիսորը փոխում է տեսարանը:

And we rounded the corner

Մենք ճանապարհի անկյունից շրջվեցինք

and saw the most amazing sight:

և զարամալի տեսարանի բացվեց մեր առաջ.

thousands and thousands of pink flamingos,

հազարավոր վարդագույն ֆլամինգոներ,

a literal pink carpet for as far as you could see.

բառացիորեն վարդագույն գորգ ինչքան աչքդ կտրում է:

"That's success," he said.

«Դա է հաջողությունը», նա ասաց:

"Look at their bellies, pink.

«Նայիր նրանց վարդագույն փորիկներին:

They're feasting."

Նրանք խնջույք են անում»:

Feasting? I was totally confused.

Խնջու՞յք: Ես լրիվ շփոթվել էի:

I said, "Miguel, aren't they feasting on your fish?"

Ես ասացի, «Միգել, նրանք քո ձկներո՞վ են խնջույք անում»:

(Laughter)

(Ծիծաղ)

"Yes," he said.

«Այո», նա ասաց:

(Laughter)

(Ծիծաղ)

"We lose 20 percent of our fish

«Մենք մեր ձկների ու ձկնկիթի 20%-ը

and fish eggs to birds.

կորցնում ենք թռչունների պատճառով:

Well, last year, this property

Անցյալ տարի, այս տարածքում

had 600,000 birds on it,

600,000 թռչուն կար,

more than 250 different species.

ավելի քան 250 տարբեր տեսակներ:

It's become, today, the largest

Այն այսօր դարձել է ամբողջ Եվրոպայի

and one of the most important

ամենամեծ և ամենակարևոր

private bird sanctuaries in all of Europe."

թռչունների մասնավոր պատսպարաններից մեկը»:

I said, "Miguel, isn't a thriving bird population

Ես ասացի. «Միգել, արդյո՞ք թռչունների աճող բնակչությունը

like the last thing you want on a fish farm?"

ձկնաբուծարանի համար ամենաանցանկալի բանը չէ»:

(Laughter)

(Ծիծաղ)

He shook his head, no.

Նա գլուխը շարժեց` ոչ:

He said, "We farm extensively,

Նա ասաց. «Մենք ֆերման վարում ենք էքստենսիվորեն,

not intensively.

այլ ոչ ինտենսիվորեն:

This is an ecological network.

Սա էկոլոգիական ցանց է:

The flamingos eat the shrimp.

Ֆլամինգոներն ուտում են ծովախեցգետիններին:

The shrimp eat the phytoplankton.

Ծովախեցգետիններն ուտում են ֆիտոպլանկտոններին:

So the pinker the belly,

Այնպես որ ինչքան ավելի վարդագույն է փորիկը,

the better the system."

այնքան ավելի լավ է համակարգը»:

Okay, so let's review:

Լավ, եկեք վերանայենք:

a farm that doesn't feed its animals,

Մի ֆերմա, որը չի կերակրում իր կենդանիներին,

and a farm that measures its success

և չափում է իր հաջողությունը

on the health of its predators.

գիշատիչների առողջությամբ:

A fish farm, but also a bird sanctuary.

Ձկնաբուծարան, բայց նաև թռչունների պատսպարան:

Oh, and by the way, those flamingos,

Օ, և իմիջիայլոց, այս ֆլամինգոները

they shouldn't even be there in the first place.

նույնիսկ չպիտի էլ լինեին այնտեղ առաջին հերթին:

They brood in a town

Նրանք բազմանում են քաղաքում,

150 miles away,

150 մղոն հեռու,

where the soil conditions

որտեղ հողի պայմանները

are better for building nests.

բուն շինելու համար ավելի լավն են:

Every morning, they fly

Ամեն առավոտ, նրանք թռչում են

150 miles into the farm.

150 մղոն ֆերմա հասնելու համար:

And every evening, they fly 150 miles back.

Եվ ամեն երեկո 150 մղոն ետ էին թռչում:

(Laughter)

(Ծիծաղ)

They do that because they're able to follow

Նրանք այդպես են անում, որովհետև կարողանում են

the broken white line

Ա 92 ճանապարհի սպիտակ

of highway A92.

գծերին հետևել:

(Laughter)

(Ծիծաղ)

No kidding.

Կատակ չեմ անում:

I was imagining a "March of the Penguins" thing,

Ես պատկերացնում էի պինգվինների քայլերթի նման մի բան,

so I looked at Miguel.

այնպես որ նայեցի Միգելին:

I said, "Miguel, do they fly

Ու ասացի. "Միգել, նրանք 150 մղոն թռչում են»

150 miles to the farm,

դեպի ֆերմա,

and then do they fly

ու հետո նրանք թռչում են

150 miles back at night?

150 մղոն հետ գիշե՞րը:

Do they do that for the children?"

Նրանք դա անում են ձագուկների՞ համար:

He looked at me like I had just quoted a Whitney Houston song.

Նա ինձ նայեց այնպես, ասես թե ես Ուիթնի Հյուսթոնի երգից էի մեջբերում:

(Laughter)

(Ծիծաղ)

He said, "No; they do it because the food's better."

Նա ասաց. «Ոչ: Նրանք դա անում են, որովհետև կերակուրն ավելի լավն է»:

(Laughter)

(Ծիծաղ)

I didn't mention the skin of my beloved fish,

Ես մոռացա նշելի իմ սիրելի ձկան կաշին,

which was delicious -- and I don't like fish skin;

որը շատ համեղ էր. ասեմ, որ ես ձկան կաշի չեմ սիրում:

I don't like it seared, I don't like it crispy.

Ես այն չեմ սիրում վառած: Չեմ սիրում խշխշան:

It's that acrid, tar-like flavor.

Այդ դառնոտ, ձյութանման համը:

I almost never cook with it.

Ես համարյա երբեք ձուկը կաշվով չեմ եփում:

Yet, when I tasted it at that restaurant in southern Spain,

Բայց երբ ես այն համտեսեցի հարավային Իսպանիայի այդ ռեստորանում,

it tasted not at all like fish skin.

դրանից ընդհանրապես ձկան կաշվի համ չէր գալիս:

It tasted sweet and clean,

Այն քաղցր ու մաքուր համ ուներ,

like you were taking a bite of the ocean.

ասես թե օվկիանոսից ես մի պատառ համտեսում:

I mentioned that to Miguel, and he nodded.

Ես դա ասացի Միգելին, և նա գլխով արեց:

He said, "The skin acts like a sponge.

Նա ասաց. «Կաշին ասես սպունգ լինի:

It's the last defense before anything enters the body.

Այն վերջին պաշտպանությունն է նախքան ինչ-որ բան մտնում է մարմին:

It evolved to soak up impurities."

Այն զարգացել է աղտոտությունները ներծծելու համար»:

And then he added,

Հետո նա ավելացրեց:

"But our water has no impurities."

«Բայց մեր ջուրն աղտոտություններ չունի»:

OK. A farm that doesn't feed its fish,

Լավ: Ձկնաբուծարան, որն իր ձկներին չի կերակրում:

a farm that measures its success

Ձկնաբուծարան, որն իր հաջողությունը չափում է

by the success of its predators.

իր գիշատիչների հաջողությամբ:

And then I realized when he says,

Ու հետո ես հասկացա, որ երբ նա ասում է

"A farm that has no impurities,"

ձկնաբուծարան, որ աղտոտություններ չունի,

he made a big understatement,

նա թերագնահատում է,

because the water that flows through that farm

որովհետև այն ջուրը, որ հոսում է այն ձկնաբուծարանի միջով,

comes in from the Guadalquivir River.

գալիս է Գվադալքիվիր գետից:

It's a river that carries with it

Այդ գետն իր հետ բերում է

all the things that rivers tend to carry these days:

այն ամենն ինչ սովորաբար գետերում լինում է այս օրերին`

chemical contaminants,

քիմիական աղտոտիչներ,

pesticide runoff.

միջատասպան նյութերի մնացորդներ:

And when it works its way through the system

Եվ երբ ջուրն անցնում է այս համակարգի միջով

and leaves,

և դուրս գալիս,

the water is cleaner than when it entered.

այն ավելի մաքուր է դառնում, քան մտնելուց առաջ:

The system is so healthy, it purifies the water.

Համակարգն այնքան առողջ է, այն մաքրում է ջուրը:

So, not just a farm that doesn't feed its animals,

Այսպիսով սա ոչ միայն ձկնաբուծարան է, որն իր կենդանիներին չի կերակրում,

not just a farm that measures its success

ոչ միայն ձկանբուծարան, որն իր հաջողությունը չափում է

by the health of its predators,

իր գիշատիչների հաջողությամբ,

but a farm that's literally a water purification plant --

այս ձկնաբուծարան, որը բառացիորեն ջրամաքրման գործարան է,

and not just for those fish,

և ոչ միայն այս ձկների,

but for you and me as well.

բայց նաև ինձ և ձեզ համար:

Because when that water leaves, it dumps out into the Atlantic.

Որովհետև, երբ այդ ջուրն այնտեղից դուրս է գալիս, այն թափվում է Ատլանտյան օվկիանոս:

A drop in the ocean, I know,

Գիտեմ, ծովում մի կաթիլ է,

but I'll take it, and so should you,

բայց ինձ համար կարևոր է, ձեզ համար նույնպես պետք է կարևոր լինի,

because this love story,

որովհետև այս սիրո պատմությունը,

however romantic,

որքան էլ որ ռոմանտիկ է,

is also instructive.

նաև ուսուցողական է:

You might say it's a recipe

Կարելի է ասել, որ դա

for the future of good food,

լավ ուտելիքի ապագայի բաղադրատոմսն է`

whether we're talking about bass or beef cattle.

լինի դա ձուկ թե տավար:

What we need now is

Այժմ մեզ պետք է

a radically new conception of agriculture,

գյուղատնտեսության արմատապես նոր կոնցեպտ.

one in which the food actually tastes good.

որտեղ ուտելիքն իրոք համեղ է:

(Laughter)

(Ծիծաղ)

(Applause)

(Ծափահարություններ)

But for a lot people,

Բայց շատ մարդկանց համար

that's a bit too radical.

դա չափազանց ռադիկալ է:

We're not realists, us foodies;

Մենք` գուրմաններս, ռեալիստներ չենք:

we're lovers.

Մենք սիրահարներ ենք:

We love farmers' markets,

Մենք սիրում ենք ֆերմենրի շուկաներ:

we love small family farms,

Մենք սիորւմ ենք փոքրիկ ընտանեկան ֆերմաներ:

we talk about local food,

Մենք խոսում ենք տեղական ուտելիքի մասին:

we eat organic.

Մենք ուտում ենք օրգանական սնունդ:

And when you suggest these are the things

Եվ երբ դու ասում ես, որ դրանք են,

that will ensure the future of good food,

որ կապահովեն լավ ուտելիքի ապագան,

someone, somewhere stands up and says,

ինչ-որ մեկն ինչ-որ տեղ վեր է կենում ու ասում,

"Hey guy, I love pink flamingos,

«Եղբայր, ես սիրում եմ վարդագույն ֆլամինգոներին,

but how are you going to feed the world?"

բայց ինչպե՞ս եք պատրաստվում կերակրել աշխարհին»:

How are you going to feed the world?

բայց ինչպե՞ս եք պատրաստվում կերակրել աշխարհին:

Can I be honest?

Կարո՞ղ եմ ազնիվ լինել:

I don't love that question.

Ես այդ հարցը չեմ սիրում:

No, not because we already produce

Ոչ թե որովհետև մենք արդեն իսկ արտադրոում ենք

enough calories to more than feed the world.

ավելի շատ կալորիաներ, քան բավարար է աշխարհին կերակրելու համար:

One billion people will go hungry today.

Այսօր մեկ միլիարդ մարդ անոթի կլինի:

One billion -- that's more than ever before --

Մեկ միլիարդ - դա ավելին է քան երբևէ անցյալում,

because of gross inequalities in distribution,

ռեսուրսների բաշխման կոպիտ անհավասարությունների,

not tonnage.

այլ ոչ թե քանակի պատճառով:

Now, I don't love this question because it's determined the logic

Ես այդ հարցը չեմ սիրում, որովհետև այն սահմանել է

of our food system for the last 50 years.

մեր սննդի համակարգի տրամաբանությունը նախորդ 50 տարիների ընթացքում:

Feed grain to herbivores,

Խոտակեր կենդանիներին ցորեն, իսկ

pesticides to monocultures, chemicals to soil,

ձկներին հավի միս կերակրելը, միջատասպան նյութերի օգտագործումը,

chicken to fish,

հողը քիմիկատներով լցնելը,

and all along agribusiness

և այս ամբողջ ընթացքում ագրոբիզնեսի ներկայացուցիչները

has simply asked,

պարզապես հարցնում են.

"If we're feeding more people more cheaply,

«Եթե մենք ավելի էժան գնով կերակրում ենք ավելի շատ մարդկանց,

how terrible could that be?"

ինչպե՞ս է դա կարող ահավոր լինել":

That's been the motivation,

Դա է եղել Ամերիկյան գյուղատնտեսության շարժառիթը,

it's been the justification:

դա է եղել նրա արդարացումը,

it's been the business plan

դա է եղել

of American agriculture.

նրա բիզնես պլանը:

We should call it what it is:

Անվանեք այն իր անունով`

a business in liquidation,

Ամերիկյան գյուղատնտեսությունը բիզնես է լուծարման պրոցեսում,

a business that's quickly eroding

բիզնես է, որն արագ մաշում է այն էկոլոգիական կապիտալը,

ecological capital that makes that very production possible.

որը հնարավոր է դարձնում արտադրությունը:

That's not a business,

Դա ոչ բիզնես է,

and it isn't agriculture.

ոչ էլ գյուղատնտեսություն:

Our breadbasket is threatened today,

Այսօր մեր հացի զամբյուղը վտանգի տակ է,

not because of diminishing supply,

ոչ թե նվազող առաջարկի,

but because of diminishing resources.

այլ նվազող ռեսուրսների պատճառով:

Not by the latest combine and tractor invention,

Ոչ թե վերջին կոմբայնների և տրակտորների գյուտով,

but by fertile land;

այլ բերրի հողով;

not by pumps, but by fresh water;

ոչ թե պոմպերով, այլ թարմ ջրով;

not by chainsaws, but by forests;

ոչ թե սղոցներով, այլ անտառներով;

and not by fishing boats and nets, but by fish in the sea.

և ոչ թե ձկնորսական նավակներով ու ցանցերով, այլ ծովում ապրող ձկներով:

Want to feed the world?

Ուզու՞մ եք կերակրել աշխարհը:

Let's start by asking: How are we going to feed ourselves?

Սկսենք այս հարցից. ինչպե՞ս կերակրենք ինքներս մեզ:

Or better: How can we create conditions

Կամ ավելի ճիշտ, ինչպե՞ս ստեղծենք պայմաններ

that enable every community

որ յուրաքաչյուր համայնքի կարողություն զարգացնենք

to feed itself?

իրենք իրենց կերակրելու համար:

(Applause)

(Ծափահարություններ)

To do that,

Դա անելու համար,

don't look at the agribusiness model for the future.

մի փնտրեք ագրոբիզնեսի մոդել ապագայի համար:

It's really old, and it's tired.

Դա իրոք հնացած է ու սպառված":

It's high on capital, chemistry and machines,

Այն պահանջում է կապիտալ, քիմիա և մեքենաներ,

and it's never produced anything really good to eat.

և դեռ երբեք իսկապես համեղ ուտելիք չի արտադրել:

Instead, let's look to the ecological model.

Փոխարենը, եկեք ուսումնասիրենք էկոլոգիական մոդելը:

That's the one that relies on two billion years

Այն հենված է երկու միլիարդ տարվա

of on-the-job experience.

աշխատանքային փորձի վրա:

Look to Miguel,

Նայենք Միգելին,

farmers like Miguel.

Միգելի նման ֆերմերներին:

Farms that aren't worlds unto themselves;

Ֆերմաներ, որոնք իրենք իրենցով մի աշխարհ են,

farms that restore instead of deplete;

ֆերմաներ, որոնք ոչ թե սպառում, այլ վերականգնում են,

farms that farm extensively

Ֆերմաներ, որոնք աշխատում են էքստենսիվորեն,

instead of just intensively;

այլ ոչ միայն ինտենսիվորեն,

farmers that are not just producers,

ֆերմերներ, որոնք ոչ միան արտադրողներ են,

but experts in relationships.

այլև հարաբերությունների մասնագետներ:

Because they're the ones

Որովհետև նրանք նաև

that are experts in flavor, too.

համի փորձագետներ են:

And if I'm going to be really honest,

Եվ ես հիմա իրոք ազնիվ կգտնվեմ,

they're a better chef than I'll ever be.

նրանք ավելի լավ խոհարարներ են, քան ես երբևէ կլինեմ:

You know, I'm okay with that,

Գիտեք, ես ոչ մի խնդիր չունեմ դրա հետ,

because if that's the future of good food, it's going to be delicious.

քանզի, եթե դա է լավ ուտելիքի ապագան, այն համեղ է լինելու:

Thank you.

Շնորհակալություն

(Applause)

(Ծափահարություններ)