Laura Carstensen: Older people are happier

130,713 views ・ 2012-04-19

TED


Please double-click on the English subtitles below to play the video.

Translator: Hiwa Foundation Reviewer: Hanasa-hiwa foundation
00:15
People are living longer and societies are getting grayer.
0
15902
3899
خەڵک زیاتر دەژین
و کۆمەڵگاکان گەورەتر دەبن.
زۆر جار ئەمە دەبیستیت.
00:20
You hear about it all the time.
1
20373
1728
لە رۆژنامەکاندا لەسەری دەخوێنیتەوە
00:22
You read about it in your newspapers.
2
22245
1779
لە تەلەفزیۆنەکانەوە دەیبیستیت.
00:24
You hear about it on your television sets.
3
24048
2346
هەندێ جار من نیگەرانی ئەوەم
00:26
Sometimes, I'm concerned
4
26418
1264
00:27
that we hear about it so much that we've come to accept longer lives
5
27706
4608
کە ئیمە لەمبارەیەوە ئەوەندە زۆر دەبیستین
کە گەیشتوینەتە ئەوەی ژیانێکی درێژتر قبوڵ بکەین
00:32
with a kind of a complacency, even ease.
6
32338
3833
بە جۆرێک لە لەخۆ رازیبونەوە
تەنانەت بە کراوەییشەوە.
بەڵام هەڵە مەکەن
00:37
But make no mistake, longer lives can --
7
37203
4282
ژیانی درێژتر دەتوانێت
00:41
and, I believe, will improve quality of life at all ages.
8
41509
5883
و بڕوام وایە ئەو شتەش دەکات
کە بریتییە لە گەشەپێدانی چۆنایەتی ژیان
لە هەمو تەمەنەکاندا.
ئێستاش بۆ ئەوەی ئەمە بخەینە گۆشەنیگایەکەوە
00:48
Now to put this in perspective, let me just zoom out for a minute.
9
48956
3136
بهێڵن بۆ خولەکێک بگەڕێمەوە دواوە
ساڵی زیاتر خراونەتە سەر
00:53
More years were added to average life expectancy in the 20th century
10
53084
5896
تێکڕای هیوا بە ژیان
لە سەدەی بیستەم دا
ئەمەش لە هەمو ساڵەکانی
01:00
than all years added across all prior millennia
11
60154
6907
پێش ئەو هەزارەیەی
هەمو مێژوی پەرەسەندنی مرۆڤ زیاترە.
01:07
of human evolution combined.
12
67085
2174
لە چاو تروکاندنێکدا
01:10
In the blink of an eye,
13
70535
1528
ئێمە بە نزیکەیی ماوەی ژیانمان
01:12
we nearly doubled the length of time that we're living.
14
72087
3372
کرد بە دو ئەوەندە.
01:16
So if you ever feel like you don't have this aging thing quite pegged,
15
76685
3303
بۆیە ئەگەر هەستت بەوە کرد کە ئەم بابەتی تەمەنە بە تەواوی نەچەسپاوە
خۆت ناڕەحەت مەکە
01:20
don't kick yourself.
16
80012
1314
01:21
It's brand new.
17
81350
1886
ئەمە شتێکی نوێیە.
01:23
And because fertility rates fell across that very same period
18
83887
4151
و لەبەر ئەوەی رێژەی بەپیتی دابەزیوە
لە هەمان ماوە دا
کە هیوا بە ژیان زیادی کردووە
01:28
that life expectancy was going up,
19
88062
2496
01:31
that pyramid that has always represented the distribution of age in the population,
20
91857
5591
ئەو هەرەمە
کە هەمیشە دەرخەری دابەشبونی دانیشتوانە بە پێی تەمەن
کە لە خوارەکەی دا گەنجەکانی لێن
01:37
with many young ones at the bottom winnowed to a tiny peak of older people
21
97472
5026
و بە لوتکەیەکی بچوکی بەتەمەنەکان کۆتایی دێت
01:42
who make it and survive to old age,
22
102522
2237
کە دەمێننەوە و دەگەنە ئەو تەمەنە زۆرە
01:44
is being reshaped into a rectangle.
23
104783
3870
ئەو هەرەمە گۆڕانکاری بەسەردا دێت
و دەبێت بە لاکێشەیە
ئێستاش، ئەگەر تۆ لەو کەسانەیت
01:50
And now, if you're the kind of person
24
110728
1808
کە چێژ لە ئاماری دانیشتوان وەردەگریت
01:52
who can get chills from population statistics,
25
112560
2357
01:54
(Laughter)
26
114941
1023
01:55
these are the ones that should do it.
27
115988
1794
ئەمانە ئەو شتانەن کە بەکەڵکت دێن.
01:57
Because what that means
28
117806
1430
لەبەر ئەوەی ماناکە ئەوەیە
01:59
is that for the first time in the history of the species,
29
119260
3840
کە بۆ یەکەمجار لە مێژوی توخمەکاندا
زۆرینەی ئەو مناڵانەی
02:03
the majority of babies born in the developed world
30
123124
3770
لە وڵاتانی گەشەکردودا لەدایک دەبن
02:06
are having the opportunity to grow old.
31
126918
3816
ئەو هەلەیان هەیە
کە پیر ببن.
ئەمە چۆن رویدا؟
02:12
How did this happen?
32
132671
1565
02:14
Well, we're no genetically hardier than our ancestors were 10,000 years ago.
33
134698
4008
خۆ ئێمە لە روی بۆماوەییەوە لە باو و باپیرانمان بەهێزتر نین
کە ١٠٠٠٠ ساڵ لەمەوبەر ژیاون
ئەم زیادبونە لە هیوادا بە ژیان
02:19
This increase in life expectancy is the remarkable product of culture --
34
139238
4312
بەرهەمێکی بەرچاوی کلتورە -
کە ئەو بۆتەیەیە
02:24
the crucible that holds science and technology
35
144082
3693
کە زانست و تەکنەلۆجیای تێدایە
02:27
and wide-scale changes in behavior that improve health and well-being.
36
147799
5436
لەگەڵ گۆڕانکاری بەرفراوانی هەڵسوکەوتەکان
کە گەشە بە تەندروستی و کامەرانی دەدات.
لە رێگەی گۆڕانکارییە کلتورییەکانەوە
02:34
Through cultural changes, our ancestors largely eliminated early death
37
154419
6284
باوباپیرانمان
توانیویانە تا رادەیەکی زۆر مردنی پێشوەخت کەم بکەنەوە
02:40
so that people can now live out their full lives.
38
160727
2825
بەمەش ئێستا خەڵک دەتوانن تەمەنێکی درێژ بژین.
02:44
Now there are problems associated with aging --
39
164784
2945
ئێستاش چەند کێشەیەک هەن کە پەیوەستن بە هەڵکشانی تەمەنەوە
02:47
diseases, poverty, loss of social status.
40
167753
2291
وەک نەخۆشی و هەژاریی و لەدەستدانی پلەوپایەی کۆمەڵایەتی.
02:50
It's hardly time to rest on our laurels.
41
170068
2168
کاتی ئەوە بەسەر چووە کە لەسەر شانازییەکانمان پاڵ بدەینەوە.
بەڵام تا زیاتر لە بارەی هەڵکشانی تەمەنەوە فێر دەبین
02:53
But the more we learn about aging,
42
173031
2076
ئەوەمان بۆ رونتر دەبێتەوە
02:55
the clearer it becomes that a sweeping downward course
43
175131
4039
کە ئاراستە سەربەرەوخوارەکە
تا رادەیەکی ناشرین دورە لە راستییەوە.
02:59
is grossly inaccurate.
44
179194
2042
هەڵکشانی تەمەن چەند گەشەپیدانێکی بەرچاو لەگەڵ خۆیدا دەهێنێت -
03:02
Aging brings some rather remarkable improvements --
45
182214
3268
03:05
increased knowledge, expertise --
46
185506
2730
زیادبونی زانیاری، شارەزایی-
و لایەنە سۆزدارییەکانی ژیانیش گەشە دەکەن.
03:09
and emotional aspects of life improve.
47
189365
4370
ئەمە راستە.
03:15
That's right, older people are happy.
48
195640
3359
کەسە بەتەمەنەکان دڵخۆشن.
03:19
They're happier than middle-aged people, and younger people, certainly.
49
199788
3598
ئەوان لە خەڵکی تەمەن مامناوەند دڵخۆشترن
و بە دڵنیاییەوە لە گەنجاکانیش.
03:23
(Laughter)
50
203410
1182
لێکۆڵینەوە لە دوای لێکۆڵینەوە
03:24
Study after study is coming to the same conclusion.
51
204616
3114
دەگاتە هەمان ئەنجام.
03:27
The CDC recently conducted a survey
52
207754
2832
سی دی سی بەم دواییە راپرسییەکی ئەنجام دا
03:30
where they asked respondents simply to tell them
53
210610
2884
کە داوایان لە بەشداربوان کردبو
03:33
whether they experienced significant psychological distress
54
213518
3115
پێیان بڵێن ئایا لە ماوەی هەفتەی پێشودا بە نیگەرانییەکی دەرونی گرنگ دا
تێپەڕیون یان نا.
03:36
in the previous week.
55
216657
1162
03:37
And fewer older people answered affirmatively to that question
56
217843
3634
ژمارەی ئەو بەتەمەنانەی کە بە ئەرێنی وەڵامی ئەم پرسیارەیان داوەتەوە
لە ژمارەی کەسانی تەمەن مامناوەند
03:41
than middle-aged people, and younger people as well.
57
221501
2734
و گەنجەکان کەمتر بو.
راپرسییەکەی ئەم دواییەی گەڵوپ
03:45
And a recent Gallup poll asked participants
58
225126
2965
لە بەشداربوانی پرسی
03:48
how much stress and worry and anger they had experienced the previous day.
59
228115
4486
کە لە رۆژی پێشودا چەند فشار و نیگەرانی و توڕەییان
ئەزمون کردووە.
03:52
And stress, worry, anger
60
232918
4129
و فشار و نیگەرانی و توڕەیی
هەمویان لەگەڵ هەڵکشانی تەمەندا کەم دەبنەوە
03:57
all decrease with age.
61
237491
1769
04:00
Now social scientists call this the paradox of aging.
62
240867
3006
زاناکانی کۆمەڵناسی بەمە دەڵێن دژیەکی هەڵکشانی تەمەن.
04:03
I mean, after all, aging is not a piece of cake.
63
243897
2692
هەرچۆنێک بێت، هەڵکشانی تەمەن شتێکی ئاسان نیە.
بۆیە ئێمە هەمو شێوازێکی پرسیارمان گرتۆتەبەر
04:07
So we've asked all sorts of questions to see if we could undo this finding.
64
247351
4274
بۆ ئەوەی بزانین ئایا دەتوانین ئەم ئەنجامە بگٶڕێن.
04:12
We've asked whether it may be that the current generations of older people
65
252659
5426
پرسیمان رەنگە هۆکارەکە ئەوە بێت
کە ئەم نەوەیەی خەڵکانی بەتەمەن
مەزنترین نەوەی ئێستا
04:18
are and always have been the greatest generations.
66
258601
2530
و رابردو بوبن.
04:21
That is that younger people today may not typically experience
67
261869
3668
واتە ئەو گەنجانەی ئێستا
رەنگە بە شێوەیەکی نمونەیی لە کاتی هەڵکشانی تەمەنیاندا
04:25
these improvements as they grow older.
68
265561
2328
ئەزمونی ئەم گەشەکردنانە نەکەن.
04:28
We've asked,
69
268487
1324
پرسیمان،
04:29
well, maybe older people are just trying to put a positive spin
70
269835
3943
رەنگە خەڵکە بەتەمەنەکە بیانەوێن شتێکی ئەرێنی بنوێنن
04:33
on an otherwise depressing existence.
71
273802
2413
بەرامبەر بونە خەمۆکەکەیاندا.
-پێکەنین
04:36
(Laughter)
72
276239
1747
بەڵام تا زیاتر هەوڵمان دا ئەم دۆزینەوەیە رەت بکەینەوە
04:38
But the more we've tried to disavow this finding,
73
278010
2853
04:40
the more evidence we find to support it.
74
280887
2498
بەڵگەی زیاترمان دۆزییەوە
کە پاڵپشتی دەکات.
04:44
Years ago, my colleagues and I embarked on a study
75
284806
2335
ساڵانێک لەمەوبەر، من و هاوکارەکانم لێکۆڵینەوەیەکمان ئەنجامدا
کە تیایدا دوای دە ساڵ سەردانی هەمان کۆمەڵە خەڵکمان کردەوە.
04:47
where we followed the same group of people over a 10-year period.
76
287165
3088
نمونەکە لە سەرەتادا تەمەنیان لە نێوان ١٨ - ٩٤ ساڵدا بو
04:50
Originally, the sample was aged 18 to 94.
77
290277
2959
04:53
And we studied whether and how their emotional experiences changed
78
293754
3339
لێکۆڵینەوەکەمان لەسەر ئەوە بو ئایا ئەزمونە سۆزدارییەکەیان دەگۆڕێت
کاتێ تەمەنیان هەڵدەکشێت یان نا.
04:57
as they grew older.
79
297117
1905
بەشدارەکانمان ئامێرێکی پەیوەندی ئەلکترۆنییان هەڵدەگرت
04:59
Our participants would carry electronic pagers
80
299046
3311
هەر جارەی بۆ ماوەی هەفتەیەک
05:02
for a week at a time,
81
302381
1501
05:03
and we'd page them throughout the day and evenings at random times.
82
303906
3299
و ئێمە لە شەو و رۆژ لە کاتی لەپڕ پەیوەندییمان پێوە دەکردن
و هەمو کاتێک کە پەیوەندییمان پێوە دەکردن
05:07
And every time we paged them,
83
307229
1790
داوامان لێ دەکردن وەڵامی چەند پرسیارێک بدەنەوە -
05:09
we'd ask them to answer several questions --
84
309043
2052
لە نێوان ژمارە ١ و ٧ دا، ئێستا چەند دڵخۆشیت؟
05:11
"On a one to seven scale, how happy are you right now?"
85
311119
3065
چەند ناڕەحەتیت لە ئێستادا؟
05:14
"How sad are you right now?"
86
314208
1485
05:15
"How frustrated are you right now?" --
87
315717
2151
چەند توڕەیت لە ئێستادا؟ -
05:17
so that we could get a sense of the kinds of emotions and feelings they were having
88
317892
4234
بۆ ئەوەی تێبگەین
لە چۆنێتی ئەو هەست و سۆزەی کە هەیانبو
لە ژیانی رۆژانەیاندا.
05:22
in their day-to-day lives.
89
322150
1380
بە بەکارهێنانی ئەم لێکۆڵینەوە چڕوپڕە
05:24
And using this intense study of individuals,
90
324309
3294
لەسەر تاکەکەسەکان
05:27
we find that it's not one particular generation
91
327627
3854
بۆمان دەرکەوت کە نەوەیەکی تایبەت نیە کە
05:31
that's doing better than the others,
92
331505
2261
لە نەوەکانی تر باشترە،
05:33
but the same individuals over time
93
333790
2874
بەڵکو هەمان ئەو کەسانە بە تێپەڕبونی کات
05:36
come to report relatively greater positive experience.
94
336688
4859
وایان لێ دێت زیاتر
باس لە ئەزمونی ئەرێنی زۆرتر بکەن.
ئێستا تۆ ئەم نزمبونەوە کەمە دەبینیت
05:41
Now you see this slight downturn at very advanced ages.
95
341571
4438
لە تەمەنە هەرە بەرزەکاندا
لەویادا ئەو نزمبونەوە کەمە هەیە
05:46
And there is a slight downturn.
96
346033
1637
05:47
But at no point does it return to the levels we see in early adulthood.
97
347694
4989
بەڵام ئەمە بە هیچ جۆرێک
ناگەڕێتەوە بۆ ئەو ئاستانەی دەیانبینین
لە سەرەتای تەمەنی پێگەیشتندا.
05:53
Now it's really too simplistic to say that older people are "happy."
98
353888
7000
ئەمە بە راستی زۆر ئاسانکراوە
ئەگەر بڵێین خەڵکی بەتەمەن "دڵخۆش"ن.
06:01
In our study, they are more positive.
99
361929
2306
لە لێکۆڵینەوەکەماندا ئەو کەسانە ئەرێنیترن
بەڵام لە خەڵکە گەنجەکە زیاتر ئەگەری ئەوەیان هەیە
06:05
But they're also more likely than younger people
100
365088
2317
کە هەستی تێکەڵیان هەبێت -
06:07
to experience mixed emotions --
101
367429
2173
06:09
sadness at the same time you experience happiness;
102
369626
2617
ناڕەحەتی لە هەمان ئەو کاتەی ئەزمونی دڵخۆشییان هەیە
ئەو فرمێسکەی ناو چاو دەزانیت
06:12
you know, that tear in the eye when you're smiling at a friend.
103
372267
3444
کاتێ بۆ هاوڕێکەت زەردەخەنە دەکەیت.
06:16
And other research has shown that older people seem to engage with sadness
104
376894
4643
لێکۆڵێنەوەیەکی تر ئەوەی دەرخستووە
کە کەسانی بەتەمەن لەوە دەچێ
بە شێوەیەکی ئاسودەتر روبەڕوی ناڕەحەتی ببنەوە.
06:21
more comfortably.
105
381561
1406
06:22
They're more accepting of sadness than younger people are.
106
382991
2884
ئەوان باشتر ناڕەحەتی قبوڵ دەکەن بە بەراورد لەگەڵ کەسانی گەنج دا.
06:25
And we suspect that this may help to explain
107
385899
2593
ئێمەش گومانمان کرد کە ئەمە یارمەتیمان بدات
06:28
why older people are better than younger people
108
388516
2720
بۆ ئەوەی تێبگەین بۆچی خەڵکانی بەتەمەن لە گەنجەکان سەرکەوتوترن
06:31
at solving hotly charged emotional conflicts and debates.
109
391260
4252
لە چارەسەرکردنی ناکۆکی و مشتومڕە سۆزدارییەکاندا.
خەڵکانی بەتەمەن دەتوانن نادادپەروەری
06:37
Older people can view injustice with compassion,
110
397260
4286
بە هاوسۆزییەوە ببینن
نەک بە نائومێدییەوە.
06:42
but not despair.
111
402220
1342
06:44
And all things being equal,
112
404619
1737
و کاتێ هەمو شتەکان یەکسانن
06:46
older people direct their cognitive resources, like attention and memory,
113
406380
4091
کەسانی بەتەمەن سەرچاوە مەعریفییەکانیان
بۆ نمونە سەرنج و یادەوەری
06:50
to positive information more than negative.
114
410495
2741
زیاتر بەرەو زانیاری ئەرێنی دەگۆڕن وەک لە نەرێنی.
06:53
If we show older, middle-aged, younger people images,
115
413876
3352
ئەگەر ئێمە وێنە نیشانی کەسانی بەتەمەن، مامناوەند و گەنج بدەین
وەک ئەوانەی کە لەسەر شاشەکە دەیبینن
06:57
like the ones you see on the screen,
116
417252
1984
06:59
and we later ask them to recall all the images that they can,
117
419958
4626
و پاشان بپرسین
کە کام وێنانە دەناسنەوە بیڵێن،
خەڵکانی بەتەمەن، نەک گەنجەکان،
07:05
older people, but not younger people,
118
425145
2359
07:07
remember more positive images than negative images.
119
427528
3707
زیاتر وێنە ئەرێنییەکانیان لە بیرە
وەک لە وێنە نەرێنییەکان.
07:11
We've asked older and younger people to view faces in laboratory studies,
120
431912
4138
ئێمە پرسیارمان لە خەڵکە بەتەمەن و گەنجەکان کردووە
کە لە تاقیگەی لێکۆڵینەوەدا
بۆ دەموچاوە مۆن و دەم بەخەندەکان بگەڕێن.
07:16
some frowning, some smiling.
121
436074
1876
07:17
Older people look toward the smiling faces and away from the frowning, angry faces.
122
437974
5122
خەڵکە بەتەمەنەکە زیاتر بەرەو دەموچاوە دەم بەخەندەکاندا چون
و دورکەوتنەوە لە دەموچاوە مۆن و توڕەکانەوە.
لە ژیانی رۆژانەدا
07:24
In day-to-day life, this translates into greater enjoyment and satisfaction.
123
444517
5108
ئەمە دەگۆڕێت بۆ چێژێکی گەورەتر
و ئاسودەییەکی زیاتر.
07:31
But as social scientists, we continue to ask about possible alternatives.
124
451793
4289
بەڵام وەک زانای کۆمەڵایەتی، ئێمە بەردەوامین لە پرسیار کردن
سەبارەت بە ئەلتەرناتیڤی مومکین.
ئێمە وتومانە، باشە رەنگە خەڵکانی بەتەمەن
07:36
We've said, well, maybe older people report more positive emotions
125
456106
3654
زیاتر باسی هەستی ئەرێنی دەکەن
07:39
because they're cognitively impaired.
126
459784
2452
چونکە لە روی مەعریفییەوە شێواون.
07:42
(Laughter)
127
462260
3320
-پێکەنین
ئێمە وتومانە، رەنگە
07:46
We've said, could it be
128
466136
1231
07:47
that positive emotions are simply easier to process than negative emotions,
129
467391
3594
لێکدانەوەی هەستە ئەرێنییەکان لە هەستە نەرێنییەکان ئاسانتر بێت
و بۆیە تۆ دەچیت بەرەوە هەستە ئەرێنییەکان؟
07:51
and so you switch to the positive emotions?
130
471009
3169
رەنگە ناوەندە دەمارییەکانی ناو مێشکمان
07:54
Maybe our neural centers in our brain
131
474202
2135
بەشێوەیەک بپوکێتەوە
07:56
are degraded such that we're unable to process negative emotions anymore.
132
476361
4122
کە چیتر نەتوانین هەستە نەرێنییەکان لێکبدەینەوە.
08:00
But that's not the case.
133
480832
1509
بەڵام بابەتەکە لەمە جیاواز بو.
08:02
The most mentally sharp older adults
134
482874
3236
وریاترین کەسە بەتەمەنەکان
ئەو کەسانەن کە زۆرترینی ئەم کاریگەرییە ئەرێنییە دەردەبڕن.
08:06
are the ones who show this positivity effect the most.
135
486134
3102
و لە ژێر ئەو بارودۆخانەدا کە زۆر گرنگە
08:10
And under conditions where it really matters,
136
490209
2282
08:12
older people do process the negative information
137
492515
2528
کەسە بەتەمەنەکان زانیارییە نەرێنییەکان لێکدەدەنەوە
بە هەمان شێوەی زانیارییە ئەرێنییەکان.
08:15
just as well as the positive information.
138
495067
2169
08:17
So how can this be?
139
497618
1963
کەواتە ئەمە چۆن دەبێت؟
ئێمە لە لێکۆڵینەوەکەماندا
08:21
Well, in our research,
140
501136
1973
بۆمان دەرکەوت کە ئەم گۆڕانکارییانە
08:23
we've found that these changes are grounded fundamentally
141
503217
3991
بە شێوەیەکی بنەڕەتی بنیاد نراون
لە توانا بێوێنەکەی مرۆڤدا بۆ چاودێریکردنی کات -
08:27
in the uniquely human ability to monitor time --
142
507232
3217
نەک تەنیا کاتی کاتژمێر و کاتی رۆژمێر،
08:30
not just clock time and calendar time, but lifetime.
143
510473
3049
بەڵکو کاتی ژیان.
08:34
And if there's a paradox of aging,
144
514468
2018
و ئەگەر دژ یەکێکی هەڵکشانی تەمەن هەبێت
08:36
it's that recognizing that we won't live forever
145
516930
3002
ئەوەیە کە تێگەیشتن لەوەی کە ئێمە هەتا هەتایە ناژین
08:39
changes our perspective on life in positive ways.
146
519956
4257
بە شێوەیەکی ئەرێنی
گۆڕانکاری لە گۆشەنیگاماندا دەکات بەرامبەر ژیان.
کاتێ ئاسۆی کات درێژ و تەمومژاوییە
08:45
When time horizons are long and nebulous, as they typically are in youth,
147
525464
4806
کە بە گشتی لە تەمەنی گەنجێتیدا بەو شێوەیەیە،
خەڵک بە شێوەیەکی بەردەوام خۆی ئامادە دەکات
08:50
people are constantly preparing,
148
530294
1942
08:52
trying to soak up all the information they possibly can,
149
532260
3755
و هەوڵ دەدات چەند دەتوانێت زانیارییەکانی بەکار بهێنێت
خۆی بخاتە مەترسییەوە و بە دوای شت دا بگەڕێت.
08:56
taking risks, exploring.
150
536039
2246
رەنگە کات لەگەڵ ئەو کەسانەدا بەرینە سەر کە تەنانەت خۆشیشمان ناوێن
08:58
We might spend time with people we don't even like
151
538309
2943
لەبەر ئەوەی کە بەجۆرێک سەرنجڕاکێشە.
09:01
because it's somehow interesting.
152
541276
2099
09:03
We might learn something unexpected.
153
543399
2196
رەنگە فێری شتێکی چاوەڕواننەکراو ببین.
09:05
(Laughter)
154
545619
2060
-پێکەنین
09:07
We go on blind dates.
155
547703
1533
دەچین بۆ ژوانی کوێرانە
09:09
(Laughter)
156
549260
3253
-پێکەنین
دەزانیت، هەرچۆنێک بێت
09:12
You know, after all,
157
552537
1170
09:13
if it doesn't work out, there's always tomorrow.
158
553731
2505
ئەگەر سەرکەوتوش نەبێت، سبەینێیەکی تر هەیە،
کەسانی سەرو پەنجا ساڵ
09:17
People over 50 don't go on blind dates.
159
557381
2577
ناچن بۆ ژوانی کوێرانە.
09:19
(Laughter)
160
559982
7000
-پێکەنین
کاتێ تەمەنمان هەڵدەکشێت
09:27
As we age, our time horizons grow shorter and our goals change.
161
567274
5807
ئاسۆی کاتەکەمان کورتتر دەبێتەوە
و ئامانجەکانمان دەگۆڕێن
09:33
When we recognize that we don't have all the time in the world,
162
573602
2992
کاتێ بۆمان دەردەکەوێت هەمو کاتی دنیامان بەدەستەوە نیە
09:36
we see our priorities most clearly.
163
576618
2847
ئەو کاتە بە شێوەیەکی رونتر ریزبەندییەکانمان دەبینین.
ئیتر بابەتە لاوەکییەکان کەمتر لەبەرچاو دەگرین.
09:39
We take less notice of trivial matters.
164
579489
2721
ژیان رزگار دەکەین.
09:42
We savor life.
165
582234
1501
پێزانینمان زیاتر دەبێت
09:44
We're more appreciative,
166
584400
1618
و کراوەتر دەبین بۆ ئاشتبونەوە.
09:46
more open to reconciliation.
167
586042
1755
09:48
We invest in more emotionally important parts of life,
168
588721
2830
وەبەرهێنان لە لایەنە گرنگەکانی سۆزدارییدا دەکەین
09:51
and life gets better,
169
591575
2661
و ژیان بەرەو باشتر دەچێت
09:54
so we're happier day-to-day.
170
594684
2552
بۆیە رۆژ بە رۆژ دڵخۆشتر دەبین.
09:57
But that same shift in perspective
171
597565
1940
بەڵام هەمان ئەم گۆڕانکارییە لە تێڕوانیندا
09:59
leads us to have less tolerance than ever for injustice.
172
599529
4395
وامان لێ دەکات لە جاران کەمتر توانای دانبەخۆدا گرتنمان هەبێت
بەرامبەر نادادپەروەری.
بە هاتنی ٢٠١٥
10:05
By 2015,
173
605321
1575
ژمارەی ئەو کەسانەی ئەمریکا کە تەمەنیان
10:07
there will be more people in the United States
174
607397
2638
لە ٦٠ ساڵ زیاترە، زۆرتر دەبێت
10:10
over the age of 60 than under 15.
175
610059
3337
لە ژمارەی کەسانی خوار ١٥ ساڵ.
چی بەسەر ئەو کۆمەڵگایانەدا دێت
10:15
What will happen to societies that are top-heavy with older people?
176
615279
4162
کە خەڵکە بەتەمەنەکەی زیاتر بێت؟
ژمارەکان
10:20
The numbers won't determine the outcome.
177
620623
3292
ئەنجامەکە دیاری ناکەن.
10:24
Culture will.
178
624470
1484
کلتور دیاری دەکات.
10:27
If we invest in science and technology
179
627463
3105
ئەگەر ئێمە وەبەرهێنان لە زانست و تەکنەلۆجیادا بکەین
10:30
and find solutions for the real problems that older people face
180
630592
3990
و چارەسەر بۆ ئەو کێشە راستەقینانە بدۆزینەوە
کە خەڵکە بەتەمەنەکە روبەڕوی دەبنەوە
10:35
and we capitalize on the very real strengths of older people,
181
635444
6097
و ئەگەر سەرمایەگوزاری بکەین
لە لایەنە راستەقینە بەهێزەکانی
خەڵکە بەتەمەنەکە
ئەو کاتە ساڵە زیادبووەکانی تەمەن
10:42
then added years of life can dramatically improve quality of life at all ages.
182
642100
5870
دەتوانێت بە شێوەیەکی دراماتیکی چۆنایەتی ژیان باشتر بکات
لە هەمو تەمەنەکاندا.
ئەو کۆمەڵگایانەی کە ملیۆنەها
10:49
Societies with millions of talented, emotionally stable citizens
183
649157
4467
هاوڵاتی بەهرەمەند و لە روی دەرونییەوە سەقامگیری هەیە
10:53
who are healthier and better educated than any generations before them,
184
653648
4927
کە تەندروستترن و پەروەردەیەکی باشتریان هەیە
بە بەراورد لە هەمو نەوەکانی پێش خۆیان،
10:58
armed with knowledge about the practical matters of life
185
658599
3826
کە بەو چەکی مەعریفەت چەکدارن
کە تایبەتە بە مەسەلە کردارییەکانی ژیانەوە
11:02
and motivated to solve the big issues
186
662449
4289
و هاندراون
کە کێشە گەورەکان چارەسەر بکەن
ئەو کۆمەڵگایانە دەتوانن ببنە کۆمەڵگای باشتر
11:07
can be better societies than we have ever known.
187
667556
4767
لەو کۆمەڵگایانەی کە تا ئێستا بینیومانە.
باوکم کە تەمەنی ٩٢ ساڵە
11:14
My father, who is 92, likes to say,
188
674550
3436
حەز دەکات بڵێت
"با واز لەوە بهێنین کە تەنیا قسە لەسەر ئەوە بکەین
11:19
"Let's stop talking only about how to save the old folks
189
679038
3569
کە چۆن خەڵکە بە تەمەنەکان بپارێزین
11:22
and start talking about how to get them to save us all."
190
682710
4514
و دەست بکەین بە قسەکردن
لەسەر ئەوەی کە چۆن وا بکەین بەتەمەنەکان هەمومان بپارێزن."
سوپاس
11:29
Thank you.
191
689097
1440
11:30
(Applause)
192
690561
2794
-چەپڵە
About this website

This site will introduce you to YouTube videos that are useful for learning English. You will see English lessons taught by top-notch teachers from around the world. Double-click on the English subtitles displayed on each video page to play the video from there. The subtitles scroll in sync with the video playback. If you have any comments or requests, please contact us using this contact form.

https://forms.gle/WvT1wiN1qDtmnspy7