Laura Carstensen: Older people are happier

Translator: Dung Võ Reviewer: Minh Nguyen

People are living longer and societies are getting grayer.

Con người đang sống lâu hơn

và xã hội ngày càng có nhiều người già hơn

You hear about it all the time.

Các bạn đã nghe về điều này rất nhiều,

You read about it in your newspapers.

ở trên báo,

You hear about it on your television sets.

trên tivi.

Sometimes, I'm concerned

Đôi lúc, tôi lo lắng

that we hear about it so much that we've come to accept longer lives

rằng chúng ta nghe về nó quá nhiều

và dần chấp nhận cuộc sống ngày càng thọ hơn

with a kind of a complacency, even ease.

với một sự tự mãn

thậm chí không lo nghĩ gì.

But make no mistake, longer lives can --

Nhưng đừng phạm sai lầm,

tôi tin rằng việc sống lâu hơn

and, I believe, will improve quality of life at all ages.

có thể sẽ

cải thiện chất lượng cuộc sống

ở mọi lứa tuổi.

Now to put this in perspective, let me just zoom out for a minute.

Để xem xét vấn đề này,

tôi xin phân tích một chút.

More years were added to average life expectancy in the 20th century

Số năm tuổi thọ trung bình

tăng lên

than all years added across all prior millennia

trong thế kỷ 20 lớn hơn tổng số năm tăng thêm

trong suốt thiên niên kỉ vừa qua

of human evolution combined.

của sự phát triển nhân loại.

In the blink of an eye,

Trong nháy mắt,

we nearly doubled the length of time that we're living.

chúng ta gần như tăng gấp đôi lượng thời gian

tồn tại trên cõi đời.

So if you ever feel like you don't have this aging thing quite pegged,

Vì vậy, nếu bạn từng cảm thấy

sự lão hóa của mình không được đặt mốc,

đừng tự trách mình.

don't kick yourself.

It's brand new.

Bởi nó hoàn toàn mới.

And because fertility rates fell across that very same period

Và bởi vì tỷ lệ sinh đang giảm

cùng giai đoạn

mà tuổi thọ tăng lên,

that life expectancy was going up,

that pyramid that has always represented the distribution of age in the population,

Cái kim tự tháp

mà đã luôn luôn đại diện cho các nhóm tuổi trong dân số,

with many young ones at the bottom winnowed to a tiny peak of older people

với nhiều người trẻ tuổi ở dưới cùng

thon dần đến một đỉnh nhỏ

chỉ lượng người lớn tuổi còn sống

who make it and survive to old age,

is being reshaped into a rectangle.

đã bị định hình lại

thành một hình chữ nhật.

And now, if you're the kind of person

Và nếu bạn là kiểu người

có thể giật mình vì thống kê dân số,

who can get chills from population statistics,

(Laughter)

these are the ones that should do it.

đây chính là thứ khiến bạn làm như vậy.

Because what that means

Bởi vì nó có nghĩa là

is that for the first time in the history of the species,

lần đầu tiên trong lịch sử loài người,

phần lớn các em bé sinh ra

the majority of babies born in the developed world

ở các nước phát triển

are having the opportunity to grow old.

đang có cơ hội

để già đi.

Điều này xảy ra như thế nào?

How did this happen?

Well, we're no genetically hardier than our ancestors were 10,000 years ago.

Chúng ta không hề có gen di truyền mạnh hơn tổ tiên

10.000 năm trước đây.

This increase in life expectancy is the remarkable product of culture --

Sự tăng tuổi thọ này

là sản phẩm đáng lưu ý của văn hóa--

mối liên kết

the crucible that holds science and technology

giữa khoa học và công nghệ

and wide-scale changes in behavior that improve health and well-being.

và sự thay đổi hành vi ở phạm vi rộng lớn

đã cải thiện sức khỏe và điều kiện sống.

Through cultural changes, our ancestors largely eliminated early death

Thông qua thay đổi văn hóa,

tổ tiên của chúng ta

đã hạn chế được những cái chết sớm

so that people can now live out their full lives.

để con người có thể sống hết cuộc đời.

Now there are problems associated with aging --

Bây giờ có những vấn đề liên quan đến lão hóa--

diseases, poverty, loss of social status.

bệnh tật, đói nghèo, mất địa vị xã hội.

It's hardly time to rest on our laurels.

Chúng ta không có thời gian để ngủ quên trên chiến thắng.

But the more we learn about aging,

Nhưng chúng ta càng hiểu về lão hóa hơn

the clearer it becomes that a sweeping downward course

nó càng trở nên rõ ràng hơn

rằng nó chỉ có tác động xấu dần

là rất không chính xác.

is grossly inaccurate.

Lão hóa mang lại một số cải thiện khá đáng kể--

Aging brings some rather remarkable improvements --

increased knowledge, expertise --

tăng kiến thức, chuyên môn--

và cải thiện các khía cạnh tình cảm của cuộc sống.

and emotional aspects of life improve.

That's right,

That's right, older people are happy.

người lớn tuổi đều hạnh phúc.

They're happier than middle-aged people, and younger people, certainly.

Họ đang hạnh phúc hơn người trung tuổi,

và chắc chắn cả những người trẻ tuổi.

(Laughter)

Các nghiên cứu

Study after study is coming to the same conclusion.

đều dẫn đến một kết luận.

The CDC recently conducted a survey

CDC mới tiến hành một cuộc khảo sát

where they asked respondents simply to tell them

họ hỏi những câu đơn giản chỉ để biết

whether they experienced significant psychological distress

liệu người được hỏi có điều phiền muộn nào đáng lưu ý

in the previous week.

trong tuần trước đó.

And fewer older people answered affirmatively to that question

Và số người lớn tuổi trả lời "có" cho câu hỏi đó

ít hơn người trung tuổi,

than middle-aged people, and younger people as well.

và người trẻ tuổi.

Và một cuộc thăm dò Gallup

And a recent Gallup poll asked participants

hỏi những người tham gia

how much stress and worry and anger they had experienced the previous day.

mức độ căng thẳng, lo lắng và tức giận

họ đã trải qua ngày hôm trước.

And stress, worry, anger

Và căng thẳng, lo lắng, tức giận

all decrease with age.

tất cả giảm khi tuổi càng cao.

Now social scientists call this the paradox of aging.

Các nhà khoa học xã hội gọi điều này nghịch lý của lão hóa.

I mean, after all, aging is not a piece of cake.

Sau tất cả, lão hóa không hề đơn giản.

So we've asked all sorts of questions to see if we could undo this finding.

Vì vậy, chúng tôi đã hỏi tất cả các loại câu hỏi

để xem liệu có thể đảo ngược kết quả này.

We've asked whether it may be that the current generations of older people

Chúng tôi đã hỏi xem có phải

những thế hệ người lớn tuổi hiện nay

are and always have been the greatest generations.

đang và luôn luôn là

các thế hệ vĩ đại nhất.

That is that younger people today may not typically experience

Bởi vì những người trẻ hiện nay

có thể không trải qua sự phát triển như thế này

these improvements as they grow older.

khi họ già đi.

We've asked,

Chúng tôi đã hỏi,

well, maybe older people are just trying to put a positive spin

cũng có thể người lớn tuổi chỉ cố gắng tạo ra một vòng xoay tích cực

on an otherwise depressing existence.

để che đậy cuộc sống đầy phiền muộn.

(Laughter)

(Tiếng cười)

Nhưng khi càng cố gắng chối cãi kết quả này,

But the more we've tried to disavow this finding,

the more evidence we find to support it.

chúng tôi lại càng tìm thấy nhiều bằng chứng

ủng hộ nó.

Years ago, my colleagues and I embarked on a study

Nhiều năm trước, tôi và các đồng nghiệp bắt tay vào một nghiên cứu

where we followed the same group of people over a 10-year period.

theo dõi cùng một nhóm người trong thời gian 10 năm.

Originally, the sample was aged 18 to 94.

Ban đầu mẫu tuổi từ 18 đến 94.

And we studied whether and how their emotional experiences changed

Và chúng tôi tìm hiểu sự thay đổi các trải nghiệm cảm xúc của họ

as they grew older.

khi họ già đi.

Những người tham gia lần lượt mang theo máy nhắn tin điện tử

Our participants would carry electronic pagers

trong một tuần,

for a week at a time,

and we'd page them throughout the day and evenings at random times.

và chúng tôi theo dõi họ cả ngày và đêm tại thời điểm ngẫu nhiên.

Và mỗi khi chúng tôi theo dõi họ,

And every time we paged them,

chúng tôi sẽ yêu cầu họ trả lời một số câu hỏi...

we'd ask them to answer several questions --

"On a one to seven scale, how happy are you right now?"

Trên thang đo 1-7, hãy chỉ ra mức độ hạnh phúc của bạn lúc này?

"How sad are you right now?"

Mức độ buồn phiền của bạn?

"How frustrated are you right now?" --

Mức độ thất vọng của bạn? --

so that we could get a sense of the kinds of emotions and feelings they were having

Từ đó chúng tôi có thể hiểu được

các loại cảm xúc họ có

in their day-to-day lives.

trong cuộc sống hàng ngày.

And using this intense study of individuals,

Và từ nghiên cứu cường độ cao này

về các cá nhân,

we find that it's not one particular generation

chúng tôi thấy rằng không có một thế hệ cụ thể

that's doing better than the others,

làm tốt hơn so với những thế hệ khác,

but the same individuals over time

nhưng cùng một cá nhân theo thời gian

come to report relatively greater positive experience.

lại cho thấy những tăng lên

về trải nghiệm tích cực.

Bây giờ bạn có thể thấy sự giảm nhẹ

Now you see this slight downturn at very advanced ages.

ở lứa tuổi cao.

Và có một sự suy thoái nhẹ.

And there is a slight downturn.

But at no point does it return to the levels we see in early adulthood.

Nhưng không có thời điểm nào nó trở lại

đến mức độ mà ta thấy

ở đầu tuổi trưởng thành.

Now it's really too simplistic to say that older people are "happy."

Sẽ là quá đơn giản

khi nói rằng người lớn tuổi là "hạnh phúc"

In our study, they are more positive.

Theo nghiên cứu của chúng tôi, họ sống tích cực hơn,

nhưng họ cũng có xu hướng trải nghiệm cảm xúc hỗn tạp

But they're also more likely than younger people

to experience mixed emotions --

nhiều hơn người trẻ tuổi.

sadness at the same time you experience happiness;

Trải nghiệm nỗi buồn và niềm vui cùng một lúc,

you know, that tear in the eye when you're smiling at a friend.

ví dụ nước mắt trào ra

khi bạn mỉm cười với một người bạn.

And other research has shown that older people seem to engage with sadness

Và nghiên cứu khác cho thấy

người lớn tuổi có vẻ thích nghi với nỗi buồn

more comfortably.

thoải mái hơn.

They're more accepting of sadness than younger people are.

Họ dễ chấp nhận nỗi buồn hơn so với những người trẻ tuổi.

And we suspect that this may help to explain

Và chúng tôi nghĩ điều này có thể giải thích

why older people are better than younger people

tại sao người lớn tuổi lại giỏi hơn những người trẻ tuổi

at solving hotly charged emotional conflicts and debates.

khi giải quyết các xung đột tình cảm cũng như tranh biện.

Người lớn tuổi có thể nhìn sự bất công

Older people can view injustice with compassion,

với lòng trắc ẩn,

chứ không phải thất vọng.

but not despair.

And all things being equal,

Và tất cả mọi thứ đều như nhau,

older people direct their cognitive resources, like attention and memory,

người lớn tuổi hướng các nguồn nhận thức,

như sự tập trung và bộ nhớ,

to positive information more than negative.

về thông tin tích cực nhiều hơn tiêu cực.

If we show older, middle-aged, younger people images,

Nếu chúng tôi cho người già, người trung tuổi, trẻ tuổi

xem những hình ảnh như bạn đang thấy,

like the ones you see on the screen,

and we later ask them to recall all the images that they can,

và sau đó chúng tôi yêu cầu họ

nhớ lại tất cả những hình ảnh mà họ có thể

thì người lớn tuổi, chứ không phải những người trẻ tuổi,

older people, but not younger people,

remember more positive images than negative images.

đã nhớ những hình ảnh tích cực

nhiều hơn hình ảnh tiêu cực.

We've asked older and younger people to view faces in laboratory studies,

Chúng tôi đã cho những người già và trẻ

xem các khuôn mặt trong phòng thí nghiệm,

some frowning, some smiling.

một số mặt mếu, một số mặt cười.

Older people look toward the smiling faces and away from the frowning, angry faces.

Người lớn tuổi nhìn về hướng các khuôn mặt tươi cười

và tránh xa mặt buồn, tức giận.

In day-to-day life, this translates into greater enjoyment and satisfaction.

Trong cuộc sống hàng ngày,

điều này đồng nghĩa với sự tận hưởng

và sự hài lòng.

But as social scientists, we continue to ask about possible alternatives.

Nhưng là các nhà khoa học xã hội, chúng tôi tiếp tục hỏi

về các lựa chọn thay thế.

We've said, well, maybe older people report more positive emotions

Chúng tôi nghĩ người lớn tuổi cũng có thể

cho thấy những cảm xúc tích cực hơn

because they're cognitively impaired.

bởi vì họ đang gặp khó khăn trong nhận thức.

(Laughter)

(Tiếng cười)

Chúng tôi nghĩ có thể

We've said, could it be

that positive emotions are simply easier to process than negative emotions,

những cảm xúc tích cực chỉ đơn giản là dễ xử lý hơn cảm xúc tiêu cực,

and so you switch to the positive emotions?

và vì vậy bạn chuyển sang những cảm xúc tích cực?

Maybe our neural centers in our brain

Có lẽ là các trung tâm thần kinh trong não chúng ta

are degraded such that we're unable to process negative emotions anymore.

đang xuống cấp tới mức

chúng tôi không thể xử lý cảm xúc tiêu cực nữa.

But that's not the case.

Nhưng điều đó không đúng.

The most mentally sharp older adults

Hầu hết những người lớn tuổi minh mẫn nhất

are the ones who show this positivity effect the most.

là những người thể hiện sự tích cực này nhiều nhất.

Và trong điều kiện nó thực sự quan trọng,

And under conditions where it really matters,

older people do process the negative information

người lớn tuổi xử lý thông tin tiêu cực

cũng tốt như các thông tin tích cực.

just as well as the positive information.

So how can this be?

Vậy làm thế nào điều này có thể xảy ra?

Well, in our research,

Trong nghiên cứu của chúng tôi,

we've found that these changes are grounded fundamentally

chúng tôi đã tìm ra rằng những thay đổi này

về cơ bản được dựa trên

khả năng đặc biệt của con người để quản lý thời gian--

in the uniquely human ability to monitor time --

not just clock time and calendar time, but lifetime.

không chỉ là ngày và giờ

mà là cả cuộc đời.

And if there's a paradox of aging,

Và nếu có một nghịch lý của lão hóa,

it's that recognizing that we won't live forever

nó là việc nhận ra rằng chúng ta sẽ không sống mãi

changes our perspective on life in positive ways.

việc đó thay đổi quan điểm sống của chúng ta

theo những cách tích cực.

When time horizons are long and nebulous, as they typically are in youth,

Khi thời gian thường lâu dài và mơ hồ,

như thường thấy đối với thanh thiếu niên,

people are constantly preparing,

mọi người liên tục chuẩn bị,

trying to soak up all the information they possibly can,

cố gắng để hấp thụ tất cả các thông tin mà họ có thể,

taking risks, exploring.

bất chấp rủi ro, khám phá.

We might spend time with people we don't even like

Chúng ta có thể dành thời gian với những người mà mình không thích

because it's somehow interesting.

bởi vì nó thú vị theo một cách nào đó.

We might learn something unexpected.

Chúng ta có thể học được điều gì đó bất ngờ.

(Laughter)

(Tiếng cười)

We go on blind dates.

Chúng tôi đi hẹn hò giấu mặt.

(Laughter)

(Tiếng cười)

You know, after all,

Bạn biết đó, sau tất cả,

if it doesn't work out, there's always tomorrow.

Nếu nó không hiệu quả, thì sẽ vẫn luôn còn ngày mai để làm.

People over 50 don't go on blind dates.

Những người trên 50

không đi hẹn hò giấu mặt.

(Laughter)

(Tiếng cười)

Khi có tuổi,

As we age, our time horizons grow shorter and our goals change.

thời gian của chúng ta ít hơn

và mục tiêu của chúng ta thay đổi.

When we recognize that we don't have all the time in the world,

Khi nhận ra rằng chúng ta không có tất cả thời gian trên thế giới,

we see our priorities most clearly.

chúng ta thấy rõ điều gì cần ưu tiên.

We take less notice of trivial matters.

Chúng ta ít để tâm tới những vấn đề tầm thường.

We savor life.

Chúng ta thưởng thức cuộc sống.

Chúng ta trân trọng nhiều hơn,

We're more appreciative,

cởi mở hơn để hòa giải.

more open to reconciliation.

We invest in more emotionally important parts of life,

Chúng ta dành nhiều cảm xúc cho những thứ quan trọng trong cuộc sống,

and life gets better,

và cuộc sống trở nên tốt hơn.

so we're happier day-to-day.

Vì vậy, mỗi ngày chúng ta lại hạnh phúc hơn.

But that same shift in perspective

Nhưng sự thay đổi trong quan điểm đó

leads us to have less tolerance than ever for injustice.

khiến chúng ta ít khoan dung hơn

đối với sự bất công.

By 2015,

Đến năm 2015,

there will be more people in the United States

sẽ có nhiều người tại Hoa Kỳ

over the age of 60 than under 15.

trên 60 tuổi

hơn số người dưới 15.

What will happen to societies that are top-heavy with older people?

Điều gì sẽ xảy ra đối với xã hội

có đông người cao tuổi?

The numbers won't determine the outcome.

Những con số

sẽ không quyết định hệ quả.

Culture will.

Mà văn hóa sẽ làm điều đó.

If we invest in science and technology

Nếu chúng tôi đầu tư vào khoa học và công nghệ

and find solutions for the real problems that older people face

và tìm giải pháp cho các vấn đề thực tế

mà người già phải đối mặt

and we capitalize on the very real strengths of older people,

và chúng tôi tận dụng

những thế mạnh rất thực tế

của người lớn tuổi,

then added years of life can dramatically improve quality of life at all ages.

thì số năm tuổi thọ tăng lên

có thể cải thiện đáng kể chất lượng cuộc sống

ở mọi lứa tuổi.

Societies with millions of talented, emotionally stable citizens

Xã hội với hàng triệu

công dân tài năng, ổn định về tình cảm

who are healthier and better educated than any generations before them,

khỏe mạnh và được đào tạo tốt

hơn bất kỳ thế hệ nào trước đó.

armed with knowledge about the practical matters of life

Được trang bị kiến thức

về các vấn đề thực tế của cuộc sống

and motivated to solve the big issues

và được tạo động lực

để giải quyết những vấn đề lớn

can be better societies than we have ever known.

có thể trở thành xã hội tốt hơn

tốt hơn những gì đã từng có.

My father, who is 92, likes to say,

Cha tôi, 92 tuổi,

thích nói rằng:

"Hãy ngừng nói những chuyện xoay quanh

"Let's stop talking only about how to save the old folks

cách cứu giúp những người già

and start talking about how to get them to save us all."

mà hãy bắt đầu nói về

cách để họ giúp đỡ tất cả mọi người"

Thank you.

Xin cảm ơn.

(Applause)

(Vỗ tay)