Nalini Nadkarni: Life science in prison

Translator: suzan sarmad Reviewer: Wafa Edris

Trees epitomize stasis.

درەختەکان هێمای وەستاون

Trees are rooted in the ground in one place

درەختەکان لە شوێنێکی جێگیر چەسپیون

for many human generations,

بۆ چەندین نەوە،

but if we shift our perspective

بەڵام ئەگەر دیدگامان گۆڕی

from the trunk to the twigs,

لە قەدەوە بۆ لقەکان،

trees become very dynamic entities,

درەختەکان دەبنە زۆر جۆری و بوونی جیاواز،

moving and growing.

دەجوڵێن و گەشە دەکەن.

And I decided to explore this movement

بڕیارم دا لێکۆڵینەوە لەم جوڵەیە بکەم

by turning trees into artists.

بە گۆڕینی درەختەکان بۆ هونەرمەندان.

I simply tied the end of a paintbrush onto a twig.

بە ئاسانی بەشی کۆتایی فڵچەی وێنە کێشانم بەستوە بە لقێکەوە.

I waited for the wind to come up and held up a canvas,

چاوەڕێی بام کرد بۆ ئەوەی وێنەیەکی ڕۆنی بکێشم،

and that produced art.

هونەری بەرهەم هێنا.

The piece of art you see on your left

ئەو پارچە هونەریەی لای چەپتان

is painted by a western red cedar

بە دار ئەرزی سوری ڕۆژئاوایی کێشراوە

and that on your right by a Douglas fir,

ئەوەی لای ڕاستیش بە دار دۆگلاس کێشراوە،

and what I learned was that different species

فێر بوو کە جۆرە جیاوازەکان

have different signatures, like a Picasso versus a Monet.

واژووی جیاوازیان هەیە، وەکو بیکاسۆ لە بەرامبەر مۆنێت.

بەڵام جوڵەی جیاوازی درەختەکان سەرنجی ڕاکێشام

But I was also interested in the movement of trees

and how this art might let me capture that and quantify it,

و چۆن ئەم هونەرە ڕێگەی هەڵسەنگاندنی پێم بەخشی،

so to measure the distance that a single vine maple tree --

بۆ پێوانەی دووری دار مێوێک،

which produced this painting -- moved in a single year,

لە ماوەی ساڵێک ئەم وێنەیەی بەرهەم هێناوە،

I simply measured and summed

بە ئاسانی پێوانە و کۆکردنەوەم بۆ

each of those lines.

هەر یەکێک لەو هێڵانە کرد.

I multiplied them by the number of twigs per branch

جارانی ژمارەی چڵەکانی هەر لقێکم کرد

and the number of branches per tree

و ژمارەی لقەکان بۆ هەر دارێک

and then divided that by the number of minutes per year.

و دابەشی ژمارەی خولەکەکانی ساڵێک کرد.

And so I was able to calculate

بۆیە توانیم بژمێرم

how far a single tree moved in a single year.

ماوە جووڵەی دڕەختێک ساڵێکدا،

You might have a guess.

لەوەیە شتێک بە مێشکت دابێ.

The answer is actually 186,540 miles,

لە ڕاستیدا، وەڵامەکە ۱٨٦،٥٤۰ میلە

or seven times around the globe.

یان هێندەی حەوت جار سوڕانەوە بەدەوری زەوییە.

And so simply by shifting our perspective from a single trunk

بە گۆڕینی دیدگامان لە قەدێکەوە

to the many dynamic twigs,

بۆ چەندین چڵی جوڵاو،

we are able to see that trees are not simply static entities,

وەک ئاشکرایە درەختەکان جێگیرنین،

but rather extremely dynamic.

بەڵکو زۆر جوڵاون،

And I began to think about ways that

بیرم لە چۆنیەتی

we might consider this lesson of trees,

پەند وەرگرتن لە درەختەکانەوە دەکردەووە،

to consider other entities that are also static and stuck,

بە سەیرکردنی شتەکانی تر کە نەجوڵاوە و جێگیرن،

but which cry for change and dynamicism,

بەڵام هاوار گۆڕان و جوڵان دەکەن،

and one of those entities is our prisons.

یەکێک لەو شتانەش بەندیخانەکانمانن.

Prisons, of course, are where people who break our laws

،بەندیخانەکان شوێنی کەسانی یاسا شکێنە

are stuck, confined behind bars.

نەبزۆک و لە پشت دیوارەکان دەستگیر کراون

And our prison system itself is stuck.

تەنانەت سیستەمی بەندیخانەکانیش نەبزۆکن.

The United States has over 2.3 million

ویلایەتە یەکگرتوەکان زیاتر لە ۲،۳ ملیۆن

incarcerated men and women.

ژن و پیاوی بەندکراوی هەیە.

That number is rising.

ئەو ژمارەیە ڕوو لە هەڵکشانە.

Of the 100 incarcerated people that are released,

لە کۆی ۱۰۰ کەسی بەردراو دا

60 will return to prison.

٦۰ کەسیان دەچێتەوە زیندان.

Funds for education, for training

پارە بۆ خوێندن، ڕاهێنان

and for rehabilitation are declining,

و گەڕاندنەوەی ئەو شکۆیەی شکاو دەدات،

so this despairing cycle of incarceration continues.

کەواتە، ئەو سوڕی نائومێدیە لە نێوان زیندانی کراوەکان بەردەوام دەبێت.

I decided to ask whether the lesson

پرسیار دەکەم کە ئایا ئەم وانەیە

I had learned from trees as artists

لە لایەن درەختەکان وەکو هونەرمەند فێربووم

could be applied to a static institution

ئاخۆ بتوانرێت بۆ دامەزراوە چەق بەستوەکان جێبەجێ بکرێت

such as our prisons,

وەک بەندیخانەکانمان،

and I think the answer is yes.

پێم وایە وەڵامەکە بەڵێیە.

In the year 2007,

لە ساڵی٢٠٠٧دا،

I started a partnership

بوومە هاوبەشی

with the Washington State Department of Corrections.

بەشی چاکسازیەکانی ویلایەتی واشنتۆن.

Working with four prisons, we began bringing science and scientists,

لەگەڵ چوار بەندکراودا، زانست و زانا،

sustainability and conservation projects

پڕۆژەی باشکردن و چاکسازیمان هێنا

to four state prisons.

بۆ چوار بەندیخانەی وڵات.

We give science lectures,

وانەی زانستیمان پێدان،

and the men here are choosing to come to our science lectures

پیاوەکان بڕیاریاندا بێنە وانە زانستیەکان

instead of watching television or weightlifting.

لە جیاتی سەیرکردنی تەلەفزیۆن یان وەرزشکردن.

That, I think, is movement.

کە پێموایە ئەمە جوڵەیە.

لەگەڵ گروپێکی پارێزگاری ژینگە هاوبەشیمان ئەنجام دا

We partnered with the Nature Conservancy

for inmates at Stafford Creek Correctional Center

بۆ بەندیەکانی سەنتەری چاکسازی ستافۆڕد کریک

to grow endangered prairie plants

بۆ چاندنی ڕووەکە مەترسی لەسەرەکان

for restoration of relic prairie areas in Washington state.

بۆ بوژاندنەوەی زەویەکانی واشنتۆن.

That, I think, is movement.

کە، پێموایە جوڵەیە.

We worked with the Washington State Department of Fish and Wildlife

لەگەڵ بەشی سامانی ماسی و ژیانی کێویی واشنتۆن کارمان کرد

to grow endangered frogs -- the Oregon spotted frog --

بۆ گەشە پێکردنی بۆقە مەترسی لە سەرەکان، بۆقی ئۆرگن

for later release into protected wetlands.

پاشان لە ناوچەیەکی شێداری پارێزراو دا ئازاد بکرێن.

That, I think, is movement.

.ئەمە پێموایە جۆڵەیە

And just recently, we've begun to work with

لەم دواییانە، کارمان لەگەڵ

those men who are segregated

ئەو پیاوانەی کە جیاکرابونەوە کرد

in what we call Supermax facilities.

کە پێ دەڵێن هاوەڵی سوپێرماکس.

They've incurred violent infractions

ئەوانەی یاسایان شکاندوە

by becoming violent with guards

لەگەڵ پاسەوانەکان و

and with other prisoners.

بەندکراوەکانی تر توندوتیژ بوون.

They're kept in bare cells like this

لە ژووری تاکە کەسی لەو شێوەیە بەندکراون

for 23 hours a day.

بۆ ماوەی ۲۳ کاتژمێر لە ڕۆژێکدا.

When they have meetings with their review boards or mental health professionals,

کاتێک پسپۆڕانی چارەسەری مێشکیان دەبینی،

they're placed in immobile booths like this.

بەم شێوەیە دەبەسترانەوە.

For one hour a day

بۆ ماوەی کاتژمێرێک لە ڕۆژێکدا

they're brought to these bleak and bland exercise yards.

پاشان بۆ ئەویاریگای ڕاهێنانە چۆڵ و بێ هەستە دەهێنران.

Although we can't bring trees and prairie plants

هەرچەندە ناتوانین درەخت و مێرگ

and frogs into these environments,

و بۆق بۆ ئەم ژینگەیە بهێنین

we are bringing images of nature

وێنەی سروشتمان هێناوە

into these exercise yards,

بۆ ئەم شوێنی ڕاهێنانە،

لە دیوار دراوە، بە لایەنی کەمەوە پەیوەندیان بینینیان

putting them on the walls, so at least they get contact

with visual images of nature.

لەگەڵ وێنەی سروشت دەبێت.

This is Mr. Lopez, who has been in solitary confinement for 18 months,

ئەمە بەڕێز لۆپێزە، کە بۆ ماوەی ۱٨ لە بەندی تاکە کەسی بووە،

and he's providing input on the types of images

ئەو جۆرە وێنانە دادەنێ

that he believes would make him and his fellow inmates

کە باوەڕی وایە وا لە خۆی و هاوەڵەکانی دەکا

more serene, more calm,

ئاسودەتر و ئارامتر بن،

less apt to violence.

کەمتر توندوتیژ بن.

And so what we see, I think,

بۆیە پێموایە ئەوەی دەیبینین،

is that small, collective movements of change

ئەو گۆڕانکاریە کەم و پێکەوەی لە جووڵەدا

can perhaps move

لەوەیە بتوانێت بجوڵێت

an entity such as our own prison system

شتێکی وەکو سیستەمی بەندیخانە

in a direction of hope.

بە ئاراستەی هیوا.

We know that trees are static entities

ئاشکرایە درەختەکان جێگیرن

when we look at their trunks.

کاتێ سەیری قەدەکان دەکەین.

But if trees can create art,

بەڵام ئەگەر درەختەکان بتوانن هونەر بکەن،

if they can encircle the globe seven times in one year,

ئەگەر بتوانن لە ساڵێکدا حەوت جار بە دەوری زەویدا بسوڕێنەوە،

if prisoners can grow plants and raise frogs,

ئەگەر بەندکراوەکان بتوانن ڕووەک، بچێنن و بۆق بەخێو بکەن،

then perhaps there are other static entities

لەوەیە شتی نەجووڵاوی تریش هەبێت

that we hold inside ourselves,

کە لە ناخمان هەڵمانگرتوە،

like grief, like addictions,

وەکو خەم، خوەکان،

like racism,

ڕەگەزپەرستی،

that can also change.

کە دەکرێ بگۆڕێت.

Thank you very much.

زۆر سوپاس.

(Applause)

)چەپڵە لێدان(