Niall Ferguson: The 6 killer apps of prosperity

Μετάφραση: George Matsaridis Επιμέλεια: ΛΟΥΚΑΣ ΜΠΟΥΛΑΡΗΣ (Lukas Bularis)

Let's talk about billions.

Ας μιλήσουμε για δισεκατομμύρια.

Let's talk about

Ας μιλήσουμε για

past and future billions.

παρελθόντα και μελλοντικά δισεκατομμύρια.

We know

Γνωρίζουμε

that about 106 billion people

ότι περίπου 106δις άνθρωποι

have ever lived.

έχουν περάσει μέχρι σήμερα από αυτόν τον πλανήτη.

And we know that most of them are dead.

Και ξέρουμε επίσης ότι περισσότεροι απ' αυτούς είναι σήμερα νεκροί.

And we also know

Όπως ακόμα γνωρίζουμε

that most of them live or lived in Asia.

ότι οι περισσότεροι απ' αυτούς ζουν ή έζησαν στην Ασία.

And we also know

Είναι γνωστό επίσης

that most of them were or are very poor --

ότι οι περισσότεροι απ' αυτούς ήταν ή είναι πολύ φτωχοί -

did not live for very long.

η ζωή τους ήταν μικρή.

Let's talk about billions.

Ας μιλήσουμε για δισεκατομμύρια.

Let's talk about

Ας μιλήσουμε

the 195,000 billion dollars of wealth

για τα 195,000 δισεκατομμύρια δολλάρια πλούτου

in the world today.

που υπάρχουν σήμερα σε όλο τον κόσμο.

We know that most of that wealth

Ξέρουμε ότι ο περισσότερος απ' αυτόν τον πλούτο

was made after the year 1800.

δημιουργήθηκε μετά το 1800.

And we know that most of it

Και ξέρουμε ότι ο περισσότερος

is currently owned

βρίσκεται σήμερα στα χέρια

by people we might call Westerners:

ανθρώπων που θα μπορούσε κανείς να ονομάσει "Δυτικούς":

Europeans, North Americans, Australasians.

Ευρωπαίους, Βορειο-Αμερικάνους, Αυστραλο-Ασιάτες.

19 percent of the world's population today,

Αποτελώντας σήμερα το 19% του παγκόσμιου πληθυσμού,

Westerners own two-thirds of its wealth.

στους "Δυτικούς" ανήκουν τα 2/3 αυτού του πλούτου.

Economic historians

Ιστορικοί της Οικονομίας

call this "The Great Divergence."

ονομάζουν αυτό το φαινόμενο "Το Μεγάλο Χάσμα".

And this slide here

Αυτή η διαφάνεια εδώ

is the best simplification

είναι η καλύτερη απλοποίηση

of the Great Divergence story

της ιστορίας του "Μεγάλου Χάσματος"

I can offer you.

που μπορώ να σας προσφέρω.

It's basically two ratios

Βασικά δείχνει δυο αναλογίες

of per capita GDP,

το κατά κεφαλήν ΑΕΠ,

per capita gross domestic product,

που σημαίνει Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν

so average income.

με άλλα λόγια το μέσο εισόδημα.

One, the red line,

Αρχικά, η κόκκινη γραμμή,

is the ratio of British to Indian

είναι η αναλογία του -μεταξύ Βρετανών και Ινδών-

per capita income.

κατά κεφαλήν εισοδήματος.

And the blue line

Και η μπλε γραμμή

is the ratio of American to Chinese.

είναι η αναλογία μεταξύ Αμερικανών και Κινέζων.

And this chart goes back to 1500.

Ο χάρτης αυτός πηγαίνει πίσω μέχρι το έτος 1500.

And you can see here

Και βλέπετε εδώ

that there's an exponential Great Divergence.

ότι υπάρχει μια εκθετική μεγέθυνση του "Μεγάλου Χάσματος".

They start off pretty close together.

Η αρχική τους πορεία βέβαια είναι λίγο-πολύ κοινή.

In fact, in 1500,

Πράγματι, το 1500

the average Chinese was richer than the average North American.

ο μέσος Κινέζος ήταν πλουσιότερος από τον μέσο Βόρειο Αμερικάνο.

When you get to the 1970s,

Όταν φτάσουμε στο 1970,

which is where this chart ends,

οπότε και αυτός ο χάρτης σταματά,

the average Briton is more than 10 times richer

ο μέσος Βρετανός είναι περισσότερο από 10 φορές πλουσιότερος

than the average Indian.

από τον μέσο Ινδό.

And that's allowing

Σημειωτέον ότι λαμβάνονται ήδη υπόψη

for differences in the cost of living.

διαφορές στο κοστος ζωής.

It's based on purchasing power parity.

Οι μετρήσεις βασίζονται στην ισοδυναμία της αγοραστικής δύναμης.

The average American

Ο μέσος Αμερικανός

is nearly 20 times richer

είναι περίπου 20 φορές πλουσιότερος

than the average Chinese

από τον μέσο Κινέζο

by the 1970s.

μέχρι τη δεκαετία του 1970.

So why?

Γιατί λοιπόν συμβαίνει αυτό;

This wasn't just an economic story.

Αυτό δεν ήταν απλά μια οικονομική ιστορία.

If you take the 10 countries

Εάν σκεφτείτε τις 10 χώρες

that went on to become

που εξελίχθηκαν τελικά στον να γίνουν

the Western empires,

οι Δυτικές Αυτοκρατορίες,

in 1500 they were really quite tiny --

το 1500 ήταν πράγματι μάλλον μικροσκοπικές -

five percent of the world's land surface,

αποτελώντας 5% της συνολικής επιφάνειας της γης,

16 percent of its population,

16% του πληθυσμού της,

maybe 20 percent of its income.

ίσως 20% του εισοδήματός της.

By 1913,

Μέχρι το 1913,

these 10 countries, plus the United States,

αυτές οι 10 χώρες μαζί με τις Ηνωμένες Πολιτείες,

controlled vast global empires --

ήλεγχαν αχανείς παγκόσμιες αυτοκρατορίες -

58 percent of the world's territory,

το 58% της παγκόσμιας έκτασης,

about the same percentage of its population,

περίπου το ίδιο ποσοστό του πληθυσμού της,

and a really huge, nearly three-quarters share

και πραγματικά ένα τεράστιο, σχεδόν ¾ μέρισμα

of global economic output.

της παγκόσμιας οικονομικής παραγωγής.

And notice, most of that went to the motherland,

Προσέξτε: το μεγαλύτερο μέρος του μερίσματος αυτού επέστρεφε πίσω

to the imperial metropoles,

στις αυτοκρατορικές μητροπόλεις,

not to their colonial possessions.

και όχι στην κατοχή των αποικιών τους.

Now you can't just blame this on imperialism --

Τώρα, δεν μπορεί κανείς έτσι απλά να κατηγορήσει τον ιμπεριαλισμό -

though many people have tried to do so --

παρόλο που πολλοί προσπάθησαν να το κάνουν -

for two reasons.

για δύο λόγους.

One, empire was the least original thing

Πρώτον, η αυτοκρατορία ήταν το λιγότερο αυθεντικό πράγμα

that the West did after 1500.

που δημιούργησε η Δύση μετά το 1500.

Everybody did empire.

Όλοι έκαναν αυτοκρατορίες.

They beat preexisting Oriental empires

Κατανικούσαν προϋπάρχουσες Ανατολικές αυτοκρατορίες,

like the Mughals and the Ottomans.

όπως αυτές των Μογγόλων και τον Οθωμανών.

So it really doesn't look like empire is a great explanation

Έτσι, δε φαίνεται και πολύ πειστικό ότι η δημιουργία αυτοκρατοριών

for the Great Divergence.

αποτελεί κάποια φοβερή εξήγηση για το "Μεγάλο Χάσμα".

In any case, as you may remember,

Σε κάθε περίπτωση, όπως ίσως θυμάστε,

the Great Divergence reaches its zenith in the 1970s,

το "Μεγάλο Χάσμα" φτάνει στο απώγειό του τη δεκαετία του 1970,

some considerable time after decolonization.

σημαντικό χρόνο μετά την κατάργηση των αποικιών.

This is not a new question.

Και αυτό δεν είναι κάτι καινούριο.

Samuel Johnson,

Ο Σάμουελ Τζόνσον,

the great lexicographer,

ο μεγάλος λεξικογράφος,

[posed] it through his character Rasselas

αντετέθη στην παραπάνω άποψη μέσω του χαρακτήρα του Ρασέλα,

in his novel "Rasselas, Prince of Abissinia,"

στο μυθιστόρημά του "Ρασέλας, ο Πρίγκηπας της Αβυσσηνίας"

published in 1759.

που δημοσιεύτηκε το έτος 1759.

"By what means are the Europeans thus powerful;

"Με ποιον τρόπο είναι οι Ευρωπαίοι τόσο ισχυροί,

or why, since they can so easily visit Asia and Africa

ή γιατί, από τη στιγμή που μπορούν τόσο εύκολα να επισκεφτούν την Ασία και την Αφρική

for trade or conquest,

για εμπόριο ή για κατακτήσεις,

cannot the Asiaticks and Africans

δεν μπορούν οι Ασιάτες και οι Αφρικάνοι με τη σειρά τους

invade their coasts,

να εισβάλουν στις ακτές τους,

plant colonies in their ports,

να εγκαταστήσουν αποικίες στα λιμάνια τους,

and give laws to their natural princes?

και να δώσουν νόμους στους φυσικούς τους πρίγκηπες;

The same wind that carries them back

Ο ίδιος άνεμος που τους φέρνει πίσω

would bring us thither?"

θα έφερνε κι εμάς προς τα εκεί;"

That's a great question.

Αυτή είναι μια σπουδαία ερώτηση.

And you know what,

Και ξέρετε κάτι;

it was also being asked at roughly the same time

Την ίδια ερώτηση έθετε την ίδια περίπου χρονική στιγμή

by the Resterners -- by the people in the rest of the world --

και ο υπόλοιπος πληθυσμός του κόσμου - οι "Υπόλοιποι" -

like Ibrahim Muteferrika,

όπως ο Ιμπραήμ Μουτεφερίκα

an Ottoman official,

ένας Οθωμανός αξιωματούχος,

the man who introduced printing, very belatedly,

ο άνθρωπος που εισήγαγε την τυπογραφία, πολύ καθυστερημένα,

to the Ottoman Empire --

στην Οθωμανική Αυτοκρατορία -

who said in a book published in 1731,

ο οποίος είπε σε βιβλίο που δημοσιεύτηκε το 1731:

"Why do Christian nations which were so weak in the past

"Γιατί τα Χριστιανικά Έθνη που ήταν τόσο αδύναμα στο παρελθόν,

compared with Muslim nations

σε σύγκριση με τα μουσουλμανικά έθνη,

begin to dominate so many lands in modern times

αρχίζουν να κυριεύουν τόσες περιοχές σήμερα

and even defeat the once victorious Ottoman armies?"

κατανικώντας ακόμη και τα κάποτε νικηφόρα Οθωμανικά στρατεύματα;".

Unlike Rasselas,

Αντίθετα με τον Ρασέλα του Τζόνσον,

Muteferrika had an answer to that question,

ο Μουτεφερίκα είχε μια απάντηση στο ερώτημα,

which was correct.

που ήταν σωστή.

He said it was "because they have laws and rules

Είπε ότι "αυτό συνέβαινε επειδή (σ.σ. οι Χριστιανοί) έχουν νόμους και κανόνες

invented by reason."

που τους έφτιαξε η λογική".

It's not geography.

Δεν έχει λοιπόν να κάνει με τη γεωγραφία.

You may think we can explain the Great Divergence

Μπορεί να σκεφτείτε ότι το "Μεγάλο Χάσμα" εξηγείται

in terms of geography.

με γεωγραφικούς όρους.

We know that's wrong,

Ξέρουμε ότι αυτό είναι λάθος,

because we conducted two great natural experiments in the 20th century

επειδή μέσα στον 20ο αιώνα ο άνθρωπος έκανε δυο μεγάλα φυσικά πειράματα

to see if geography mattered more than institutions.

για να διαπιστωθεί αν η γεωγραφία είχε μεγαλύτερη σημασία από τους θεσμούς.

We took all the Germans,

Πήρε όλους τους Γερμανούς,

we divided them roughly in two,

τους μοίρασε περίπου στη μέση,

and we gave the ones in the East communism,

και έδωσε στους Ανατολικούς τον κομμουνισμό,

and you see the result.

και βλέπετε τα αποτελέσματα.

Within an incredibly short period of time,

Μέσα σε απίστευτα μικρό χρονικό διάστημα,

people living in the German Democratic Republic

οι κάτοικοι του Ανατολικού τμήματος

produced Trabants, the Trabbi,

άρχισαν να παράγουν αυτοκίνητα μάρκας "Trabant", τα λεγόμενα "Τράμπι",

one of the world's worst ever cars,

ίσως τα χειρότερα αυτοκίνητα που κατασκευάστηκαν ποτέ,

while people in the West produced the Mercedes Benz.

ενώ ο πληθυσμός της Δύσης παρήγαγε την Μερσέντες-Μπενζ.

If you still don't believe me,

Αν ακόμη είστε δύσπιστοι,

we conducted the experiment also in the Korean Peninsula.

σας λέω ότι το ίδιο πείραμα το κάναμε και στην Κορεατική χερσόνησο.

And we decided we'd take Koreans

Και αποφασίσαμε να πάρουμε τους Κορεάτες,

in roughly the same geographical place

περίπου σε ίδιου μεγέθους γεωγραφική έκταση,

with, notice, the same basic traditional culture,

με, -προσέξτε!-, την ίδια βασική παραδοσιακή κουλτούρα,

and we divided them in two, and we gave the Northerners communism.

και τους μοιράσαμε στη μέση, δίνοντας στους Βόρειους τον κομμουνισμό.

And the result is an even bigger divergence

Και το αποτέλεσμα ήταν ένα ακόμη μεγαλύτερο χάσμα

in a very short space of time

σε πολύ μικρότερο χρονικό διάστημα

than happened in Germany.

απ' αυτά που συνέβησαν στη Γερμανία.

Not a big divergence in terms of uniform design for border guards admittedly,

Βέβαια, σε ό,τι αφορά την όψη των συνοριοφυλάκων των χωρών, το χάσμα δεν ήταν τόσο μεγάλο

but in almost every other respect,

αλλά σχεδόν από κάθε άλλη άποψη

it's a huge divergence.

πρόκειται για ένα τεράστιο χάσμα.

Which leads me to think

Αυτο με κάνει να σκεφτώ

that neither geography nor national character,

ότι ούτε η γεωγραφία ούτε ο εθνικός χαρακτήρας,

popular explanations for this kind of thing,

που αποτελούν δημοφιλείς εξηγήσεις για τέτοια πράγματα,

are really significant.

έχουν σοβαρή σημασία.

It's the ideas.

Αυτό που έχει σημασία είναι οι ιδέες.

It's the institutions.

Είναι οι θεσμοί.

This must be true

Και αυτό πρέπει να είναι αλήθεια

because a Scotsman said it.

καθώς το είπε Σκοτσέζος.

And I think I'm the only Scotsman here at the Edinburgh TED.

Και νομίζω ότι είμαι ο μόνος Σκοτσέζος εδώ στη συνάντηση του TED στο Εδιμβούργο.

So let me just explain to you

Αφήστε με λοιπόν να σας εξηγήσω

that the smartest man ever was a Scotsman.

ότι ο εξυπνότερος άνθρωπος που έζησε ποτέ ήταν Σκοτσέζος.

He was Adam Smith --

Ήταν ο Άνταμ Σμιθ -

not Billy Connolly, not Sean Connery --

όχι ο Μπίλυ Κόνολυ ούτε ο Σων Κόνερυ -

though he is very smart indeed.

παρόλο που ο τελευταίος είναι ιδιαίτερα έξυπνος, χωρίς αμφιβολία.

(Laughter)

(Γέλια)

Smith -- and I want you to go

Ο Σμιθ λοιπον - και θα ήθελα να πάτε

and bow down before his statue in the Royal Mile;

και να προσκυνήσετε στο άγαλμά του, στο Royal Mile.

it's a wonderful statue --

ένα πανέμορφο άγαλμα -

Smith, in the "Wealth of Nations"

Ο Σμιθ λοιπόν, στο βιβλίο του ο "Πλούτος των Εθνών"

published in 1776 --

δημοσιευμένο το 1776 -

that's the most important thing that happened that year ...

-ό,τι σημαντικότερο έγινε εκείνη τη χρονιά... -

(Laughter)

(Γέλια)

You bet.

Να είστε σίγουροι!

There was a little local difficulty in some of our minor colonies, but ...

Υπήρξαν κάποιες μικρές τοπικές δυσκολίες σε κάποιες μικρές αποικίες, αλλά...

(Laughter)

(Γέλια)

"China seems to have been long stationary,

"Η Κίνα φαίνεται από καιρό στάσιμη,

and probably long ago acquired that full complement of riches

και πιθανώς καιρό πριν απέκτησε μεγάλη ποσότητα πλούτου

which is consistent with the nature of its laws and institutions.

που είναι συναφής με τη φύση των νόμων και των θεσμών της.

But this complement may be much inferior

Ωστόσο αυτή η ποσότητα μπορεί και να είναι κατώτερη

to what, with other laws and institutions,

από αυτήν που σύμφωνα με άλλους νόμους και θεσμούς,

the nature of its soil, climate, and situation

φανερώνει η φύση του εδάφους, του κλίματος

might admit of."

και της γενικότερης κατάστασής της".

That is so right and so cool.

Αυτό είναι τόσο σωστό και τόσο προχωρημένο...!

And he said it such a long time ago.

Και το είπε πάρα πολύ καιρό πριν.

But you know, this is a TED audience,

Αλλά ξέρετε, αυτό είναι ένα ακροατήριο του TED,

and if I keep talking about institutions,

και αν συνεχίσω να μιλών για θεσμούς,

you're going to turn off.

θα απογοητευτείτε.

So I'm going to translate this into language that you can understand.

Οπότε θα "διερμηνεύσω" τα παραπάνω σε γλώσσα που μπορείτε να καταλάβετε.

Let's call them the killer apps.

Ας δώσουμε λοιπόν το όνομα "Τρομερές Εφαρμογές".

I want to explain to you that there were six killer apps

Αυτό που θέλων να σας εξηγήσω είναι ότι υπήρξαν έξι τρομερές εφαρμογές

that set the West apart from the rest.

που έθεσαν τη Δύση χώρια από τον υπόλοιπο κόσμο.

And they're kind of like the apps on your phone,

Και ήταν σαν τις εφαρμογές του κινητού σας

in the sense that they look quite simple.

υπό την έννοια ότι έμοιαζαν σχετικά απλές.

They're just icons; you click on them.

Είναι απλά εικονίδια. Μπορείτε να κάνετε κλικ επάνω τους.

But behind the icon, there's complex code.

Αλλά πίσω από το εικονίδιο, κρύβεται περίπλοκος κώδικας.

It's the same with institutions.

Το ίδιο συμβαίνει και με τους θεσμούς.

There are six

Είναι έξι

which I think explain the Great Divergence.

που νομίζω ότι εξηγούν το "Μεγάλο Χάσμα".

One, competition.

Πρώτον, ο ανταγωνισμός.

Two, the scientific revolution.

Δεύτερον, η επιστημονική επανάσταση.

Three, property rights.

Τρίτον, τα περιουσιακά δικαιώματα.

Four, modern medicine.

Τέταρτον, η σύγχρονη φαρμακευτική.

Five, the consumer society.

Πέμπτον, η καταναλωτική κοινωνία.

And six, the work ethic.

Και έκτον, το εργασιακό ήθος.

You can play a game and try and think of one I've missed at,

Δείτε το σαν παιχνίδι και προσπαθήστε να δείτε αν ξέχασα κάτι,

or try and boil it down to just four,

ή προσπαθήστε να μειώσετε τη λίστα σε μόνο τέσσερις,

but you'll lose.

αλλά θα χάσετε.

(Laughter)

(Γέλια)

Let me very briefly tell you what I mean by this,

Επιτρέψτε μου σύντομα να σάς πω τί εννοώ

synthesizing the work of many economic historians

συνδιάζοντας στην πορεία την εργασία

in the process.

πολλών ιστορικών της Οικονομίας.

Competition means,

Ο ανταγωνισμός σημαίνει ότι

not only were there a hundred different political units in Europe in 1500,

όχι μόνο υπήρχαν εκατοντάδες διαφορετικοί πολιτικοί σχηματισμοί

but within each of these units,

στην Ευρώπη του 1500 αλλά και ότι ανάμεσα

there was competition between corporations as well as sovereigns.

στους σχηματισμούς αυτούς υπήρχε ανταγωνισμός μεταξύ συντεχνιών καθώς και ηγεμόνων.

The ancestor of the modern corporation, the City of London Corporation,

Ο πρόγονος του σύγχρονου "συνεταιρίζεσθαι", ο συνεταιρισμός της πόλης του Λονδίνου

existed in the 12th century.

υπήρχε από τον 12ο αιώνα.

Nothing like this existed in China,

Τίποτα σαν αυτό δεν υπήρχε στην Κίνα,

where there was one monolithic state

όπου υπήρχε μόνο ένα μονολιθικό κράτος

covering a fifth of humanity,

που κάλυπτε το ένα πέμπτο της ανθρωπότητας

and anyone with any ambition

ενώ ο οποιοσδήποτε με την όποια φιλοδοξία

had to pass one standardized examination,

έπρεπε να πετύχει σε τυποποιημένες εξετάσεις

which took three days and was very difficult

που διαρκούσαν 3 μέρες και ήταν πολύ δύσκολες

and involved memorizing vast numbers of characters

καθώς περιελάμβαναν την απομνημόνευση ενός μεγάλου αριθμού χαρακτήρων

and very complex Confucian essay writing.

καθώς και τη συγγραφή πολύ σύνθετων Κονφουκιανών δοκιμίων.

The scientific revolution was different

Η επιστημονική επανάσταση ήταν διαφορετική

from the science that had been achieved in the Oriental world

από την επιστήμη που είχε επιτευχθεί στον Ανατολικό κόσμο

in a number of crucial ways,

μέσα από ποικίλους και σημαντικούς τρόπους,

the most important being

με τον σημαντικότερο ίσως

that, through the experimental method,

αυτόν της πειραματικής μεθόδου

it gave men control over nature in a way that had not been possible before.

που έδωσε στον άνθρωπο τον έλεγχο επί της φύσης με τρόπο αδύνατο μέχρι τότε.

Example: Benjamin Robins's extraordinary application

Για παράδειγμα, η εξαιρετική εφαρμογή της Νευτώνειας Φυσικής στον

of Newtonian physics to ballistics.

τομέα της Βαλλιστικής, από τον Μπεντζαμιν Ρόμπινς.

Once you do that,

Μόλις εφαρμόσεις κάτι τέτοιο

your artillery becomes accurate.

τα όπλα σου στοχεύουν ακριβέστερα.

Think of what that means.

Σκεφτείτε τί σημαίνει αυτό.

That really was a killer application.

Αυτό ήταν πράγματι μια "Τρομερή (σ.σ. "killer") Εφαρμογή".

(Laughter)

(Γέλια)

Meanwhile, there's no scientific revolution anywhere else.

Εντωμεταξύ, πουθενά αλλού δεν υπάρχει επιστημονική επανάσταση.

The Ottoman Empire's not that far from Europe,

Στην Οθωμανική Αυτοκρατορία, αν και κοντά στην Ευρώπη,

but there's no scientific revolution there.

δεν συντελείται επιστημονική επανάσταση.

In fact, they demolish Taqi al-Din's observatory,

Αντίθετα, γκρεμίζουν το παρατηρητήριο Taqi al-Din

because it's considered blasphemous

γιατί θεωρούν βλάσφημο

to inquire into the mind of God.

το να ερευνά κανείς τη Θεϊκή βούληση.

Property rights: It's not the democracy, folks;

Περιουσιακά δικαιώματα: Φίλοι μου, δεν έχει να κάνει με τη Δημοκρατία.

it's having the rule of law based on private property rights.

Έχει να κάνει με το να υπάρχει ακριβώς ο κανόνας του νόμου που στηρίζεται στα δικαιώματα ιδιωτικής ιδιοκτησίας.

That's what makes the difference

Αυτό κάνει τη διαφορά

between North America and South America.

ανάμεσα στη Βόρεια και Νότια Αμερική.

You could turn up in North America

Στη Βόρεια Αμερική

having signed a deed of indenture

θα μπορούσε κανείς να έχει υπογράψει ένα συμβόλαιο

saying, "I'll work for nothing for five years.

που θα λέει: "Θα δουλέψω αμισθί για 5 χρόνια.

You just have to feed me."

Εσείς μόνο ταΐστε με".

But at the end of it, you've got a hundred acres of land.

Στο τέλος όμως, καταλήγει με εκατοντάδες στρέμματα γης.

That's the land grant

Αυτό είναι η παραχώρηση γης

on the bottom half of the slide.

στο κάτω μισό της διαφάνειας.

That's not possible in Latin America

Αυτό δεν είναι δυνατό στη Λατινική Αμερική

where land is held onto

όπου η γη ανήκει

by a tiny elite descended from the conquistadors.

σε μια ελάχιστη ελίτ καταγόμενη από τους "κονκισταδόρες"-κατακτητές.

And you can see here the huge divergence

Και εδώ φαίνεται το τεράστιο χάσμα

that happens in property ownership between North and South.

που δημιουργείται στην κατοχή ιδιοκτησίας ανάμεσα στο Βορρά και το Νότο.

Most people in rural North America

Οι περισσότεροι άνθρωποι των αγροτικών περιοχών της Βόρειας Αμερικής

owned some land by 1900.

είχαν στην ιδιοκτησία τους κάποιο κομμάτι γης μέχρι το 1900.

Hardly anyone in South America did.

Σχεδόν κανείς δεν απολάμβανε το ίδιο στο νότιο κομμάτι της.

That's another killer app.

Πάμε σε μια άλλη "Τρομερή Εφαρμογή".

Modern medicine in the late 19th century

Η σύγχρονη φαρμακευτική των τελών του 19ου αιώνα

began to make major breakthroughs

άρχισε να παρουσιάζει μείζονα επιτεύγματα

against the infectious diseases that killed a lot of people.

κατά μολυσματικών ασθενειών που σκότωναν πολλούς ανθρώπους.

And this was another killer app --

Και αυτό ήταν πράγματι "τρομερή εφαρμογή"

the very opposite of a killer,

καθόλου θανάσιμη βεβαίως

because it doubled, and then more than doubled, human life expectancy.

καθώς διπλασίασε και υπερδιπλασίασε το προσδώκιμο ζωής.

It even did that

Αυτό έγινε ακόμη

in the European empires.

και στις Ευρωπαϊκές αυτοκρατορίες.

Even in places like Senegal,

Ακόμη και σε μερη όπως η Σενεγάλη

beginning in the early 20th century,

στις αρχές του 20ου αιώνα

there were major breakthroughs in public health,

παρατηρήθηκε σημαντικότατη πρόοδος στη Δημόσια Υγεία,

and life expectancy began to rise.

και το προσδώκιμο ζωής άρχισε να αυξάνει.

It doesn't rise any faster

Ωστόσο δεν αυξάνει γρηγορότερα

after these countries become independent.

όταν οι χώρες αυτές ανεξαρτητοποιούνται.

The empires weren't all bad.

Οι αυτοκρατορίες δεν ήταν όλες κακές.

The consumer society is what you need

Μια καταναλωτική κοινωνία είναι αυτό που χρειάζεται κανείς

for the Industrial Revolution to have a point.

για να έχει νόημα μια Βιομηχανική Επανάσταση.

You need people to want to wear tons of clothes.

Χρειάζεσαι κόσμο που θέλει να φορέσει τόνους ρούχων.

You've all bought an article of clothing in the last month;

Έχετε όλοι αγοράσει κάποιο περιοδικό μόδας τον τελευταίο μήνα.

I guarantee it.

Το εγγυώμαι.

That's the consumer society,

Αυτή είναι η καταναλωτική κοινωνία

and it propels economic growth

η οποία ωθεί την οικονομική ανάπτυξη

more than even technological change itself.

περισσότερο και από τις ίδιες τις τεχνολογικές αλλαγές.

Japan was the first non-Western society

Η Ιαπωνία υπήρξε η πρώτη μη-Δυτική κοινωνία

to embrace it.

που ασπάστηκε αυτή την άποψη.

The alternative,

Η εναλλακτική,

which was proposed by Mahatma Gandhi,

η οποία προτάθηκε από τον Μαχάτμα Γκάντι,

was to institutionalize and make poverty permanent.

ήταν να κρατικοποιείς, και τελικά, και να κάνεις τη φτώχεια μόνιμη.

Very few Indians today

Πολύ λίγοι Ινδοί σήμερα

wish that India had gone down

εύχονται η χώρα τους να είχε ακολουθήσει

Mahatma Gandhi's road.

αυτή τη σκέψη του Μαχάτμα Γκάντι.

Finally, the work ethic.

Τέλος, η εργασιακή ηθική.

Max Weber thought that was peculiarly Protestant.

Ο Μαξ Βέμπερ πίστευε ότι αυτό είχε να κάνει με τον Προτεσταντισμό.

He was wrong.

Ήταν λάθος.

Any culture can get the work ethic

Κάθε πολιτισμός μπορεί να κατακτήσει την εργασιακή ηθική

if the institutions are there

εφόσον υπάρχουν θεσμοί

to create the incentive to work.

να δημιουργήσουν το κίνητρο για δουλειά.

We know this

Το ξέρουμε αυτό

because today the work ethic

γιατί σήμερα η εργασιακή ηθική

is no longer a Protestant, Western phenomenon.

δεν είναι πια ένα προτεσταντικό, δυτικό φαινόμενο.

In fact, the West has lost its work ethic.

Στην ουσία, η Δύση έχει απωλέσει την εργασιακή ηθική της.

Today, the average Korean

Σήμερα, ο μέσος Κορεάτης

works a thousand hours more a year

δουλεύει χιλιάδες ώρες το χρόνο περισσότερο

than the average German --

από το μέσο Γερμανό -

a thousand.

...χιλιάδες!

And this is part

Και αυτό είναι μέρος

of a really extraordinary phenomenon,

ενός πραγματικά εξαιρετικού φαινομένου

and that is the end of the Great Divergence.

που σηματοδοτεί τελικά το γεφύρωμα του "Μεγάλου Χάσματος".

Who's got the work ethic now?

Ποιος έχει εργασιακή ηθική τώρα;

Take a look at mathematical attainment

Ρίξτε μια ματιά στα μαθηματικά επιτεύγματα

by 15 year-olds.

των δεκαπεντάχρονων.

At the top of the international league table

Στην κορυφή του διεθνούς πίνακα

according to the latest PISA study,

σύμφωνα με την τελευταία μελέτη του Προγράμματος Αξιολόγησης Ξένων Φοιτητών (PISA)

is the Shanghai district of China.

είναι η Σαγκάη στην Κίνα.

The gap between Shanghai

Το χάσμα ανάμεσα στη Σαγκάη

and the United Kingdom and the United States

και το Ηνωμένο Βασίλειο ή τις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής

is as big as the gap between the U.K. and the U.S.

είναι τόσο μεγάλο όσο αυτό ανάμεσα στο Ηνωμένο Βασίλειο και τις Ηνωμένες Πολιτείες

and Albania and Tunisia.

και την Αλβανία και την Τυνησία.

You probably assume

Πιθανώς υποθέτετε

that because the iPhone was designed in California

ότι επειδή το iPhone σχεδιάστηκε στην Καλιφόρνια

but assembled in China

αλλά συναρμολογήθηκε στην Κίνα

that the West still leads in terms of technological innovation.

ότι η Δύση ακόμη ηγείται στον τομέα των τεχνολογικών καινοτομιών.

You're wrong.

Λάθος!

In terms of patents,

Μιλώντας με όρους κατοχύρωσης των ευρεσιτεχνιών,

there's no question that the East is ahead.

δεν τίθεται θέμα ότι η Ανατολή προηγείται.

Not only has Japan been ahead for some time,

Όχι μόνο η Ιαπωνία προηγείται εδώ και καιρό

South Korea has gone into third place,

αλλά και η Νότια Κορέα βρέθηκε στην τρίτη θέση

and China is just about to overtake Germany.

ενώ η Κίνα σε λίγο θα προσπεράσει τη Γερμανία.

Why?

Γιατί;

Because the killer apps can be downloaded.

Επειδή οι "τρομερές εφαρμογές" μπορούν να "κατεβούν", όπως στον υπολογιστή μας.

It's open source.

Είναι "ανοιχτό λογισμικό".

Any society can adopt these institutions,

Οποιαδήποτε κοινωνία μπορεί να υιοθετήσει τέτοιους θεσμούς

and when they do,

και μόλις αυτό συμβεί

they achieve what the West achieved after 1500 --

πετυχαίνει αυτό που η Δύση πέτυχε μετά το 1500-

only faster.

μόνο που αυτό συμβαίνει γρηγορότερα.

This is the Great Reconvergence,

Αυτή είναι η "Μεγάλη Επανα-Σύγκλιση"

and it's the biggest story of your lifetime.

και είναι η πιο μεγάλη ιστορία της ζωής σας.

Because it's on your watch that this is happening.

Γιατί αυτή συμβαίνει στη δική σας "βάρδια".

It's our generation

Η γενιά μας είναι αυτή που

that is witnessing the end of Western predominance.

γίνεται μάρτυρας της λήξης της Δυτικής επικυριαρχίας.

The average American used to be more than 20 times richer

Ο μέσος Αμερικανός ήταν συνήθως περισσότερο από 20 φορές πλουσιότερος

than the average Chinese.

από τον μέσο Κινέζο.

Now it's just five times,

Τώρα είναι μόνο 5 φορές.

and soon it will be 2.5 times.

και σύντομα θα είναι 2,5.

So I want to end with three questions

Έτσι, θα ήθελα να κλείσω με τρεις ερωτήσεις

for the future billions,

για τα μελλοντικά δισεκατομμύρια πληθυσμού,

just ahead of 2016,

αμέσως μετά το 2016

when the United States will lose its place

οπότε και οι Η.Π.Α. θα χάσουν τη θέση της

as number one economy to China.

πρώτης Οικονομίας από την Κίνα.

The first is, can you delete these apps,

Το πρώτο είναι: μπορεί κανείς να διαγράψει αυτές τις "τρομερές εφαρμογές"

and are we in the process of doing so

και μήπως είμαστε ήδη στη διαδικασία διαγραφής

in the Western world?

στο Δυτικό κόσμο;

The second question is,

Η δεύτερη ερώτηση είναι:

does the sequencing of the download matter?

έχει σημασία η σειρά στο "κατέβασμα" (σ.σ. download);

And could Africa get that sequencing wrong?

Και μήπως η Αφρική θα μπορούσε να κάνει λάθος σε αυτή τη σειρά;

One obvious implication of modern economic history

Η σύγχρονη οικονομική ιστορία ξεκάθαρα αφήνει να εννοηθεί

is that it's quite hard to transition to democracy

ότι είναι μάλλον δύσκολη η μετάβαση στη Δημοκρατία

before you've established

πριν κανείς εγκαθιδρύσει

secure private property rights.

ασφαλή δικαιώματα ιδιοκτησίας.

Warning: that may not work.

Προσοχή: Αυτό μπορεί και να μην δουλέψει.

And third, can China do without

Τρίτο ερώτημα: Μπορεί η Κίνα να ζήσει

killer app number three?

χωρίς την υπ, αριθ. 3 "τρομερή εφαρμογή";

That's the one that John Locke systematized

Είναι αυτό που ο Τζον Λοκ συστηματοποίησε

when he said that freedom was rooted in private property rights

λέγοντας ότι η ελευθερία έχει της ρίζες της στην ιδιοκτησία

and the protection of law.

και την προστασία του νόμου.

That's the basis

Αυτή είναι η βάση

for the Western model

του Δυτικού μοντέλου

of representative government.

της αντιπροσωπευτικής διακυβέρνησης.

Now this picture shows the demolition

Τώρα, αυτή η εικόνα δείχνει την κατεδάφιση

of the Chinese artist Ai Weiwei's studio

του ατελιέ του Κινέζου καλλιτέχνη Ai Weiwei

in Shanghai earlier this year.

στη Σαγκάη, στις αρχές του χρόνου.

He's now free again,

Είναι πάλι ελεύθερος,

having been detained, as you know, for some time.

έχοντας παραμείνει υπό κράτηση, όπως ξέρετε, για κάποιο διάστημα.

But I don't think his studio has been rebuilt.

Δε νομίζω ωστόσο ότι το ατελιέ του ξαναχτίστηκε.

Winston Churchill once defined civilization

Ο Γουίνστον Τσόρτσιλ κάποτε όρισε την έννοια του πολιτισμού

in a lecture he gave in the fateful year of 1938.

σε μια διάλεξη που έδωσε τη μοιραία χρονιά του 1938.

And I think these words really nail it:

Και νομίζω ότι οι λέξεις αυτές πραγματικά θέτουν το ζήτημα "επί τον τύπον των ήλων":

"It means a society based upon the opinion of civilians.

(Πολιτισμός) σημαίνει να έχεις μια κοινωνία που στηρίζεται στη γνώμη των πολιτών.

It means that violence, the rule of warriors and despotic chiefs,

Σημαίνει ότι η βία, ο νόμος των πολεμιστών και των δεσποτικών ηγετών,

the conditions of camps and warfare, of riot and tyranny,

οι συνθήκες των στρατοπέδων και των μαχών, των εξεγέρσεων και της τυρρανίας,

give place to parliaments where laws are made,

δίνουν τη θέση τους σε Κοινοβούλια όπου φτιάχνονται νόμοι,

and independent courts of justice

και σε ανεξάρτητα Δικαστήρια

in which over long periods those laws are maintained.

στα οποία οι επί μακρόν οι νόμοι αυτοί περιφρουρούνται.

That is civilization --

Αυτό θα πει "πολιτισμός"

and in its soil grow continually

και στο έδαφός του ωριμάζει διαρκώς

freedom, comfort and culture,"

η ελευθερία, η ευημερία και η παιδεία",

what all TEDsters care about most.

αυτό τελικά για το οποίο όλοι οι φίλοι του TED ενδιαφερόμαστε περισσότερο.

"When civilization reigns in any country,

"Όταν ο Πολιτισμός βασιλεύει σε μια χώρα,

a wider and less harassed life

μια πλατύτερη και λιγότερο βασανισμένη ζωή

is afforded to the masses of the people."

παρέχεται στις λαϊκές μάζες".

That's so true.

Πόσο αλήθεια είναι αυτό!

I don't think the decline of Western civilization

Δε νομίζω ότι η παρακμή του Δυτικού πολιτισμού

is inevitable,

είναι αναπόφευκτη

because I don't think history operates

γιατί δε νομίζω ότι η ιστορία λειτουργεί

in this kind of life-cycle model,

στα πλαίσια ενός μοντέλου "κύκλου ζωής",

beautifully illustrated by Thomas Cole's

όπως όμορφα έχει απεικονιστεί στους πίνακες

"Course of Empire" paintings.

του Τόμας Κόουλ "Course of Empire".

That's not the way history works.

Η ιστορία απλά δεν δουλεύει έτσι.

That's not the way the West rose,

Η Δϋση δεν αναπτύχθηκε έτσι

and I don't think it's the way the West will fall.

και ούτε νομίζω ότι με τέτοιο τρόπο θα πέσει.

The West may collapse very suddenly.

Η Δύση μπορεί να καταρρεύσει πολύ ξαφνικά.

Complex civilizations do that,

Σύνθετοι πολιτισμοί το παθαίνουν αυτό

because they operate, most of the time,

γιατί λειτουργούν ως επί το πλείστον

on the edge of chaos.

στα όρια του χάους.

That's one of the most profound insights

Αυτή είναι μια από τις στοιχειωδέστερες αντιλήψεις

to come out of the historical study of complex institutions

που προκύπτουν από την ιστορική μελέτη σύνθετων θεσμών,

like civilizations.

όπως οι πολιτισμένες κοινωνίες.

No, we may hang on,

Όχι, μπορεί να αντέξουμε,

despite the huge burdens of debt that we've accumulated,

παρά τα υπέρογκα βάρη του χρέους που συσσωρεύτηκαν,

despite the evidence that we've lost our work ethic

παρά τις αποδείξεις ότι η εργασιακή ηθική έχει χαθεί

and other parts of our historical mojo.

όπως και άλλα κομμάτια της ιστορικής μας ιδιοσυγκρασίας.

But one thing is for sure,

Αλλά ένα πράγμα είναι σίγουρο:

the Great Divergence

το "Μεγάλο Χάσμα"

is over, folks.

τέλειωσε φίλοι μου.

Thanks very much.

Ευχαριστώ πολύ!

(Applause)

(Χειροκρότημα)

Bruno Giussani: Niall,

Μπρούνο Τζουσάνι: Νιλ,

I am just curious

Θα με ενδιέφερε

about your take on the other region of the world that's booming,

η άποψή σου για την άλλη πλευρά του κόσμου που σήμερα κάνει ηχηρή την παρουσία της,

which is Latin America.

την Λατινική Αμερική.

What's your view on that?

Τι πιστεύεις;

Niall Ferguson: Well I really am not just talking

Νιλ Φέργκιουσον: Ξέρεις, δεν μιλώ απλά

about the rise of the East;

για την άνοδο της Ανατολής.

I'm talking about the rise of the Rest,

Μιλώ συνολικά για την άνοδο όλου του υπολοίπου κόσμου

and that includes South America.

και μέσα σε αυτόν είναι και η Νότια Αμερική.

I once asked one of my colleagues at Harvard,

Κάποτε ρώτησα έναν συνάδελφο στο Χάρβαρντ,

"Hey, is South America part of the West?"

"Δε μου λες, η Νότια Αμερική είναι μέρος της Δύσης";

He was an expert in Latin American history.

Ήταν ειδικός στην ιστορία της Λατινικής Αμερικής.

He said, "I don't know; I'll have to think about that."

Απάντησε: "Ούτε ξέρω. Πρέπει να το σκεφτώ".

That tells you something really important.

Αυτό λέει κάτι σημαντικό.

I think if you look at what is happening in Brazil in particular,

Πιστεύω ότι αν κανείς δει τί συμβαίνει στη Βραζιλία για παράδειγμα,

but also Chile,

αλλά και στη Χιλή

which was in many ways the one that led the way

που σε πολλές περιπτώσεις ήταν αυτή που άνοιξε το δρόμο

in transforming the institutions of economic life,

για την αναμόρφωση των θεσμών της οικονομικής ζωής,

there's a very bright future indeed.

υπάρχει πράγματι ένα πολύ λαμπρό μέλλον.

So my story really is

Κατά συνέπεια, αυτό που τελικά λέω έχει να κάνει

as much about that convergence in the Americas

τόσο με τη σύγκλιση στην Αμερική

as it's a convergence story in Eurasia.

όσο και με τη σύγκλιση στην Ευρασία.

BG: And there is this impression

Μπρούνο: Υπάρχει και αυτή η εντύπωση

that North America and Europe

ότι η Βόρεια Αμερική και η Ευρώπη

are not really paying attention

δε δίνουν μάλλον σημασία

to these trends.

σε αυτές τις τάσεις.

Mostly they're worried about each other.

Κυρίως ανησυχούν η μια για την άλλη.

The Americans think that the European model is going to crumble tomorrow.

Οι Αμερικανοί πιστεύουν ότι το Ευρωπαϊκό μοντέλο πρόκειται να καταρρεύσει θορυβώς αύριο κιόλας.

The Europeans think that the American budget is going to explode tomorrow.

Οι Ευρωπαίοι πιστεύον ότι τα Αμερικανικά κόμματα θα εκραγούν από στιγμή σε στιγμή.

And that's all we seem to be caring about recently.

Και αυτό είναι όλο που φαίνεται να μας ενδιαφέρει τελευταία.

NF: I think the fiscal crisis

Νιλ: Θεωρώ ότι η οικονομική κρίση

that we see in the developed World right now -- both sides of the Atlantic --

που παρατηρούμε στην ανεπτυγμένη Δύση σήμερα - κι απ' τις δυο πλευρές του Ατλαντικού -

is essentially the same thing

είναι ουσιαστικά το ίδιο πράγμα

taking different forms

που παίρνει διαφορετικές μορφές

in terms of political culture.

μιλώντας με όρους πολιτικού πολιτισμού.

And it's a crisis that has its structural facet --

Και είναι μια κρίση που έχει τις δικές της δομικές διαστάσεις -

it's partly to do with demographics.

έχει μερικώς μόνο να κάνει με δημογραφικά δεδομένα.

But it's also, of course, to do with the massive crisis

Αλλά επίσης, όπως είναι φυσικό, έχει να κάνει με τη μαζική κρίση

that followed excessive leverage,

που ακολούθησε τα υπερβολικά επιτόκια,

excessive borrowing in the private sector.

τον υπερβολικό δανεισμό στον ιδιωτικό τομέα.

That crisis,

Αυτή η κρίση,

which has been the focus of so much attention, including by me,

η οποία βρέθηκε στο επίκεντρο τόσης προσοχής, και της δικής μου,

I think is an epiphenomenon.

νομίζω ότι είναι ένα επιφαινόμενο.

The financial crisis is really a relatively small historic phenomenon,

Η οικονομική κρίση είναι στην πραγματικότητα ένα σχετικό μικρό ιστορικό φαινόμενο,

which has just accelerated

το οποίο μόλις επιτάχυνε

this huge shift,

αυτή την τεράστια αλλαγή

which ends half a millennium of Western ascendancy.

η οποία και τελειώνει ύστερα από χίλια χρόνια Δυτικής υπεροχής.

I think that's its real importance.

Αυτή είναι νομίζω η πραγματική σημασία της.

BG: Niall, thank you. (NF: Thank you very much, Bruno.)

Μπρούνο: Νιλ, σ' ευχαριστούμε πολύ.

(Applause)

(Χειροκρότημα)