What You Can Do to Prevent Alzheimer's | Lisa Genova | TED

Μετάφραση: Sampa Bestavasvili Επιμέλεια: Chryssa Rapessi

How many people here would like to live to be at least 80 years old?

Πόσοι από εσάς θα θέλατε να ζήσετε μέχρι τα 80;

Yeah.

Ναι.

I think we all have this hopeful expectation

Νομίζω ότι όλοι έχουμε την αισιόδοξη προσδοκία

of living into old age.

να ζήσουμε μέχρι τα γηρατειά.

Let's project out into the future,

Ας διακτινιστούμε στο μέλλον,

to your future "you's,"

στους μελλοντικούς σας εαυτούς,

and let's imagine that we're all 85.

κι ας φανταστούμε ότι είμαστε όλοι 85.

Now, everyone look at two people.

Τώρα, όλοι κοιτάξτε δύο άτομα.

One of you probably has Alzheimer's disease.

Ένας από εσάς πιθανόν έχει τη νόσο Αλτσχάιμερ.

(Laughter)

(Γέλια)

Alright, alright.

Λοιπόν, λοιπόν.

And maybe you're thinking, "Well, it won't be me."

Μπορεί να σκέφτεστε: «Μάλλον δεν είμαι εγώ».

Then, OK. You are a caregiver.

Τότε, μάλλον είστε το άτομο που τον φροντίζει.

So --

Έτσι --

(Laughter)

(Γέλια)

so in some way,

κατά κάποιον τρόπο,

this terrifying disease is likely to affect us all.

αυτή η τρομαχτική αρρώστια πιθανόν θα μας επηρεάσει όλους.

Part of the fear around Alzheimer's stems from the sense

Ένας από τους λόγους που φοβόμαστε το Αλτσχάιμερ

that there's nothing we can do about it.

σχετίζεται με την πεποίθηση ότι δεν υπάρχει καμία λύση.

Despite decades of research, we still have no disease-modifying treatment

Mετά από δεκαετίες έρευνας, ακόμη δεν έχει βρεθεί

κάποια αγωγή που να τροποποιεί τη νόσο και καμία θεραπεία.

and no cure.

So if we're lucky enough to live long enough,

Αν, λοιπόν, είμαστε τυχεροί και γεράσουμε,

Alzheimer's appears to be our brain's destiny.

το Αλτσχάιμερ φαίνεται να είναι η μοίρα του εγκεφάλου μας.

But maybe it doesn't have to be.

Αλλά, μπορεί και να μην είναι έτσι.

What if I told you we could change these statistics,

Τι θα κάνατε, αν σας έλεγα ότι μπορούμε να αλλάξουμε τα στατιστικά,

literally change our brain's destiny,

να αλλάξουμε κυριολεκτικά τη μοίρα του εγκεφάλου μας,

without relying on a cure or advancements in medicine?

χωρίς να βασιζόμαστε σε θεραπείες ή ιατρικές ανακαλύψεις;

Let's begin by looking at what we currently understand

Ας αρχίσουμε με όσα ξέρουμε ήδη για τη νευροεπιστήμη του Αλτσχάιμερ.

about the neuroscience of Alzheimer's.

Here's a picture of two neurons connecting.

Βλέπετε μια εικόνα με δύο νευρώνες να ενώνονται.

The point of connection, this space circled in red,

Το σημείο της ένωσης, ο χώρος μέσα στον κόκκινο κύκλο,

is called the synapse.

λέγεται σύναψη.

The synapse is where neurotransmitters are released.

Η σύναψη γίνεται όταν απελευθερώνονται οι νευροδιαβιβαστές.

This is where signals are transmitted, where communication happens.

Εκεί διαβιβάζονται τα σήματα και λαμβάνει χώρα η επικοινωνία.

This is where we think, feel, see, hear, desire ...

Τότε είναι που σκεφτόμαστε, νιώθουμε, βλέπουμε, ακούμε, θέλουμε...

and remember.

και θυμόμαστε.

And the synapse is where Alzheimer's happens.

Και η σύναψη είναι εκεί όπου αναπτύσσεται το Αλτσχάιμερ.

Let's zoom in on the synapse

Ας συγκεντρωθούμε στη σύναψη

and look at a cartoon representation of what's going on.

κι ας δούμε μια αναπαράσταση του τι συμβαίνει.

During the business of communicating information,

Τη στιγμή που μεταδίδεται η πληροφορία,

in addition to releasing neurotransmitters like glutamate into the synapse,

απελευθερώνονται νευροδιαβιβαστές, όπως το γλουταμικό οξύ στη σύναψη,

neurons also release a small peptide called amyloid beta.

αλλά και ένα μικρό πεπτίδιο που ονομάζεται β-αμυλοειδές.

Normally, amyloid beta is cleared away metabolized by microglia,

Τυπικά, το β-αμυλοειδές αποβάλλεται αφού έχει μεταβολιστεί από τα μικρογλοία,

the janitor cells of our brains.

το συνεργείο καθαρισμού των εγκεφαλικών μας κυττάρων.

While the molecular causes of Alzheimer's are still debated,

Ενώ η μοριακή αιτιολογία του Αλτσχάιμερ είναι ακόμη αμφιλεγόμενη,

most neuroscientists believe that the disease begins

οι περισσότεροι νευροεπιστήμονες θεωρούν

ότι η νόσος αρχίζει μόλις αρχίσει να συσσωρεύεται το β-αμυλοειδές.

when amyloid beta begins to accumulate.

Too much is released, or not enough is cleared away,

Είτε υπερπαράγεται ή δεν αποβάλλεται αρκετό,

and the synapse begins to pile up with amyloid beta.

και η σύναψη αρχίζει να γεμίζει με β-αμυλοειδές.

And when this happens, it binds to itself,

Έτσι, προσκολλάται στον εαυτό του,

forming sticky aggregates called amyloid plaques.

δημιουργώντας κολλώδη συσσωματώματα που ονομάζονται αμυλοειδικές πλάκες.

How many people here are 40 years old or older?

Πόσοι από εσάς είστε άνω των 40 ετών;

You're afraid to admit it now.

Μάλλον ντρέπεστε να το παραδεχτείτε.

This initial step into the disease,

Το αρχικό στάδιο της νόσου,

this presence of amyloid plaques accumulating,

η συσσώρευση των αμυλοειδικών πλακών,

can already be found in your brains.

μπορεί ήδη να συμβαίνει στον εγκέφαλό σας.

The only way we could be sure of this would be through a PET scan,

Μόνο η τεχνική νευροαπεικόνισης PET θα μας το πει αυτό με σιγουριά,

because at this point, you are blissfully unaware.

γιατί αυτήν τη στιγμή ζείτε ξέγνοιαστα.

You're not showing any impairments in memory, language, or cognition ...

Δεν φαίνεται να έχετε κάποια διαταραχή στη μνήμη, τη γλώσσα ή το γνωστικό...

yet.

ακόμη.

We think it takes at least 15 to 20 years of amyloid plaque accumulation

Πιστεύουμε ότι χρειάζονται 15 με 20 χρόνια συσσώρευσης αμυλοειδούς πλάκας

before it reaches a tipping point,

πριν φτάσει σε ένα σημείο καμπής,

then triggering a molecular cascade

που ξεκινά ένας καταρράκτη μοριακών διεργασιών

that causes the clinical symptoms of the disease.

που προκαλεί τα κλινικά συμπτώματα της νόσου.

Prior to the tipping point,

Πριν το σημείο καμπής,

your lapses in memory might include things like,

τα κενά μνήμης που βιώνετε έχουν ως εξής:

"Why did I come in this room?"

«Γιατί ήρθα σε αυτό το δωμάτιο;»

or "Oh ... what's his name?"

ή «Αχ... πώς τον λένε;»

or "Where did I put my keys?"

ή «Πού έβαλα τα κλειδιά μου;».

Now, before you all start freaking out again,

Τώρα, πριν αρχίσετε να τρομάζετε,

because I know half of you did at least one of those in the last 24 hours --

διότι είμαι σίγουρη ότι οι μισοί από εσάς βίωσαν πρόσφατα κάτι από όσα περιέγραψα --

these are all normal kinds of forgetting.

είναι φυσιολογικό να τα ξεχνάτε αυτά.

In fact, I would argue that these examples

Για την ακρίβεια, αυτά τα παραδείγματα

might not even involve your memory,

μάλλον δεν αφορούν καν τη μνήμη σας,

because you didn't pay attention to where you put your keys

γιατί πιθανόν δεν προσέξατε ποτέ πού αφήσατε τα κλειδιά σας.

in the first place.

After the tipping point,

Μετά το σημείο καμπής,

the glitches in memory, language and cognition are different.

τα σφάλματα ποικίλουν στη μνήμη, τη γλώσσα και το γνωστικό.

Instead of eventually finding your keys in your coat pocket

Αντί τελικά να βρείτε τα κλειδιά σας στην τσέπη σας

or on the table by the door,

ή στο τραπέζι δίπλα στην πόρτα,

you find them in the refrigerator,

τα βρίσκετε στο ψυγείο,

or you find them and you think,

ή τα βρίσκετε και λέτε:

"What are these for?"

«Για ποιον λόγο τα θέλω αυτά;».

So what happens when amyloid plaques accumulate to this tipping point?

Τι συμβαίνει όταν οι αμυλοειδεικές πλάκες συσσωρεύονται μέχρι το σημείο καμπής;

Our microglia janitor cells become hyper-activated,

Τα μικρογλοιακά κύτταρα υπερενεργοποπιούνται,

releasing chemicals that cause inflammation and cellular damage.

απελευθερώνοντας χημικές ουσίες που προκαλούν φλεγμονή και βλάβη.

We think they might actually start clearing away

Πιθανόν να είναι αυτά που αποβάλλουν τις συνάψεις.

the synapses themselves.

A crucial neural transport protein called "tau" becomes hyperphosphorylated

Ένας νευροδιαβιβαστής, η πρωτεΐνη «τ» υφίσταται υπερφωσφορυλίωση

and twists itself into something called "tangles,"

και τυλίγεται γύρω από τα «τολύπια»,

which choke off the neurons from the inside.

τα οποία σκοτώνουν τους νευρώνες από μέσα.

By mid-stage Alzheimer's, we have massive inflammation and tangles

Στα μεσαία στάδια της νόσου, βρίσκουμε παντού φλεγμονή και τολύπια,

and all-out war at the synapse

οι συνάψεις δέχονται πόλεμο και τα κύτταρα πεθαίνουν.

and cell death.

So if you were a scientist trying to cure this disease,

Αν ήσασταν επιστήμονας που ψάχνει τη θεραπεία της νόσου,

at what point would you ideally want to intervene?

ιδανικά σε ποιο σημείο θα παρεμβάλλατε;

Many scientists are betting big on the simplest solution:

Πολλοί επιστήμονες στοιχηματίζουν στην πιο απλή λύση:

keep amyloid plaques from reaching that tipping point,

να αποτρέψουν τις αμυλοειδικές πλάκες να φτάσουν σε αυτό το σημείο καμπής.

which means that drug discovery is largely focused on developing a compound

Αυτό σημαίνει ότι η ανακάλυψη φαρμάκων στοχεύει στην ανάπτυξη μιας ένωσης

that will prevent, eliminate, or reduce amyloid plaque accumulation.

που θα προλάβει, εξουδετερώσει, ή μειώσει τη συσσώρευση αμυλοειδικών πλακών.

So the cure for Alzheimer's will likely be a preventative medicine.

Η θεραπεία για το Αλτσχάιμερ θα αποτελεί προληπτική ιατρική.

We're going to have to take this pill before we reach that tipping point,

Θα πρέπει να λαμβάνουμε τη θεραπεία πριν από το σημείο καμπής,

before the cascade is triggered,

πριν αρχίσει η επιδείνωση,

before we start leaving our keys in the refrigerator.

πριν αρχίσουμε να αφήνουμε τα κλειδιά στο ψυγείο.

We think this is why, to date, these kinds of drugs have failed

Πιστεύουμε ότι αυτός είναι ο λόγος που μέχρι σήμερα

τέτοια φάρμακα έχουν αποτύχει στις κλινικές μελέτες --

in clinical trials --

not because the science wasn't sound,

όχι επειδή η επιστήμη δεν ήταν ορθή,

but because the people in these trials were already symptomatic.

αλλά επειδή οι άνθρωποι στις μελέτες ήταν ήδη συμπτωματικοί.

It was too late.

Ήταν πολύ αργά.

Think of amyloid plaques as a lit match.

Σκεφτείτε τις αμυλοειδικές πλάκες σαν ένα αναμμένο σπίρτο.

At the tipping point, the match sets fire to the forest.

Αν υπερβεί το σημείο καμπής, τότε βάζει φωτιά σε όλο το δάσος.

Once the forest is ablaze,

Όταν το δάσος είναι γεμάτο φλόγες,

it doesn't do any good to blow out the match.

είναι ανώφελο να σβήσετε το σπίρτο.

You have to blow out the match before the forest catches fire.

Πρέπει να σβήσετε το σπίρτο προτού πιάσει φωτιά το δάσος.

Even before scientists sort this out,

Πριν ακόμη βρουν τη λύση οι επιστήμονες,

this information is actually really good news for us,

αυτή η πληροφορία είναι πολύ χρήσιμη για εμάς,

because it turns out that the way we live can influence the accumulation

διότι, όπως φαίνεται, ο τρόπος ζωής μας επηρεάζει

of amyloid plaques.

τη συσσώρευση των αμυλοειδικών πλακών.

And so there are things we can do

Υπάρχουν πολλά που μπορούμε να κάνουμε για να αποφύγουμε το σημείο καμπής.

to keep us from reaching that tipping point.

Let's picture your risk of Alzheimer's as a see-saw scale.

Φανταστείτε τον κίνδυνο για Αλτσχάιμερ σε μια ζυγαριά ισορροπίας.

We're going to pile risk factors on one arm,

Στη μια μεριά είναι οι παράγοντες κινδύνου

and when that arm hits the floor, you are symptomatic

κι όταν αυτή η μεριά πέφτει, τότε είστε συμπτωματικοί

and diagnosed with Alzheimer's.

και έχετε διαγνωστεί με Αλτσχάιμερ.

Let's imagine you're 50 years old.

Τώρα φανταστείτε ότι είστε 50 χρονών.

You're not a spring chicken anymore,

Έφυγαν τα νιάτα

so you've accumulated some amyloid plaques with age.

και με τα χρόνια συσσωρεύθηκαν μερικές αμυλοειδικές πλάκες.

Your scale is tipped a little bit.

Η ζυγαριά έχει γείρει λίγο.

Now let's look at your DNA.

Ας εξετάσουμε το DNA σας.

We've all inherited our genes from our moms and our dads.

Όλοι μας κληρονομήσαμε τα γονίδια των γονιών μας.

Some of these genes will increase our risk and some will decrease it.

Κάποια γονίδια θα αυξήσουν τον κίνδυνο και άλλα θα τον μειώσουν.

If you're like Alice in "Still Alice,"

Αν είστε σαν την Άλις στο «Still Alice»,

you've inherited a rare genetic mutation that cranks out amyloid beta,

έχετε μια σπάνια γενετική μετάλλαξη που διεγείρει το β-αμυλοειδές,

and this alone will tip your scale arm to the ground.

κι αυτό από μόνο του γέρνει τη ζυγαριά προς τα κάτω.

But for most of us, the genes we inherit will only tip the arm a bit.

Αλλά για την πλειοψηφία, η ζυγαριά θα γείρει πολύ λίγο.

For example, APOE4 is a gene variant that increases amyloid,

Για παράδειγμα, η APOE4 είναι μια παραλλαγή γονιδίου

που αυξάνει το β-αμυλοειδές,

but you can inherit a copy of APOE4 from mom and dad

όμως, ακόμη κι αν κληρονομήσετε δύο αντίγραφα της APOE4,

and still never get Alzheimer's,

μπορεί να μην πάθετε ποτέ Αλτσχάιμερ.

which means that for most of us,

Για τους περισσότερους από εμάς

our DNA alone does not determine whether we get Alzheimer's.

το DNA δεν καθορίζει από μόνο του αν θα πάθουμε Αλτσχάιμερ.

So what does?

Άρα, τι το καθορίζει;

We can't do anything about getting older or the genes we've inherited.

Δεν μπορούμε να αλλάξουμε ούτε τα γηρατειά ούτε τα γονίδιά μας.

So far, we haven't changed our brain's destiny.

Μέχρι στιγμής, δεν έχουμε αλλάξει τη μοίρα του εγκεφάλου μας.

What about sleep?

Τι συμβαίνει με τον ύπνο;

In slow-wave deep sleep, our glial cells rinse cerebral spinal fluid

Στον βαθύ ύπνο βραδέων κυμάτων,

μέσω των γλοιακών κυττάρων κυκλοφορεί το εγκεφαλονωτιαίο υγρό,

throughout our brains,

clearing away metabolic waste that accumulated in our synapses

κι έτσι εξαλείφονται τα απόβλητα που συσσωρεύθηκαν στις συνάψεις μας

while we were awake.

όσο ήμασταν ξύπνιοι.

Deep sleep is like a power cleanse for the brain.

Ο βαθύς ύπνος είναι σαν καθαρισμός ενέργειας του εγκεφάλου.

But what happens if you shortchange yourself on sleep?

Τι συμβαίνει, όμως, όταν κοιμάστε λίγο;

Many scientists believe

Πολλοί επιστήμονες πιστεύουν

that poor sleep hygiene might actually be a predictor of Alzheimer's.

ότι η έλλειψη ύπνου μπορεί όντως να προβλέψει το Αλτσχάιμερ.

A single night of sleep deprivation leads to an increase in amyloid beta.

Μόνο μια νύχτα αϋπνίας αρκεί για να αυξηθεί το β-αμυλοειδές.

And amyloid accumulation has been shown to disrupt sleep,

Όσο η συσσώρευση του αμυλοειδούς διαταράσσει τον ύπνο,

which in turn causes more amyloid to accumulate.

τόσο περισσότερες πλάκες συσσωρεύονται.

And so now we have this positive feedback loop

Έτσι, έχουμε έναν βρόγχο θετικής ανάδρασης

that's going to accelerate the tipping of that scale.

που κάνει τη ζυγαριά μας να γείρει ακόμα πιο γρήγορα.

What else?

Τι άλλο;

Cardiovascular health.

Η καρδιαγγειακή υγεία.

High blood pressure, diabetes, obesity, smoking, high cholesterol,

Η υψηλή πίεση, ο διαβήτης, η παχυσαρκία, το κάπνισμα και η υψηλή χοληστερίνη

have all been shown to increase our risk of developing Alzheimer's.

αυξάνουν τον κίνδυνο για να αναπτύξουμε Αλτσχάιμερ.

Some autopsy studies have shown

Κάποιες μελέτες νεκροψίας έδειξαν

that as many as 80 percent of people with Alzheimer's

ότι το 80 τοις εκατό όσων είχαν Αλτσχάιμερ

also had cardiovascular disease.

είχαν και κάποια καρδιαγγειακή πάθηση.

Aerobic exercise has been shown in many studies to decrease amyloid beta

Η αεροβική γυμναστική, όπως έδειξαν πολλές έρευνες,

μειώνει το β-αμυλοειδές σε ζώα με Αλτσχάιμερ.

in animal models of the disease.

So a heart-healthy Mediterranean lifestyle and diet

Άρα, η καρδιαγγειακή υγεία, ο μεσογειακός τρόπος ζωής και η διατροφή

can help to counter the tipping of this scale.

μπορούν να αναστρέψουν την κατηφορική κλίση της ζυγαριάς.

So there are many things we can do

Υπάρχουν χιλιάδες τρόποι

to prevent or delay the onset of Alzheimer's.

για την αποφυγή ή την αναβολή του Αλτσχάιμερ,

But let's say you haven't done any of them.

αλλά ας πούμε ότι δεν έχετε κάνει τίποτα.

Let's say you're 65;

Υποθέστε ότι είστε 65 χρονών.

there's Alzheimer's in your family, so you've likely inherited a gene or two

Κληρονομήσατε γονίδια για Αλτσχάιμερ από την οικογένειά σας,

that tips your scale arm a bit;

τα οποία κάνουν τη ζυγαριά να γείρει.

you've been burning the candle at both ends for years;

Εδώ και χρόνια έχετε εξαντληθεί από τη δουλειά.

you love bacon;

Σας αρέσει το μπέικον,

and you don't run unless someone's chasing you.

και τρέχετε μόνο αν σας κυνηγούν.

(Laughter)

Let's imagine that your amyloid plaques have reached that tipping point.

Ας πούμε ότι οι αμυλοειδικές σας πλάκες έφτασαν στο σημείο καμπής.

Your scale arm has crashed to the floor.

Η ζυγαριά σας έχει πέσει στο πάτωμα.

You've tripped the cascade,

Ανάψατε το σπίρτο,

setting fire to the forest,

βάλατε φωτιά στο δάσος,

causing inflammation, tangles, and cell death.

με συνέπειες τη φλεγμονή, τα τολύπια και τον κυτταρικό θάνατο.

You should be symptomatic for Alzheimer's.

Μάλλον βιώνετε συμπτώματα Αλτσχάιμερ.

You should be having trouble finding words and keys

Μάλλον δεν βρίσκετε τις σωστές λέξεις, τα κλειδιά σας,

and remembering what I said at the beginning of this talk.

και έχετε ξεχάσει τι είπα στην αρχή αυτής της ομιλίας.

But you might not be.

Αλλά μπορεί και όχι.

There's one more thing you can do to protect yourself

Υπάρχει κάτι ακόμα που μπορεί να σας προστατέψει

from experiencing the symptoms of Alzheimer's,

από το να βιώσετε τα συμπτώματα του Αλτσχάιμερ,

even if you have the full-blown disease pathology ablaze in your brain.

ακόμη κι αν έχετε σίγουρα την παθολογία της νόσου στον εγκέφαλο.

It has to do with neural plasticity and cognitive reserve.

Αυτό σχετίζεται με τη νευροπλαστικότητα και το γνωστικό αποθεματικό.

Remember, the experience of having Alzheimer's

Θυμηθείτε ότι όταν βιώνετε Αλτσχάιμερ

is ultimately a result of losing synapses.

είναι στην ουσία η απώλεια των συνάψεών σας.

The average brain has over a hundred trillion synapses,

Το μυαλό έχει κανονικά εκατό τρισεκατομμύρια συνάψεις,

which is fantastic; we've got a lot to work with.

τις οποίες πρέπει να τις εκμεταλλευτούμε όλες.

And this isn't a static number.

Κι αυτός ο αριθμός αλλάζει.

We gain and lose synapses all the time,

Δημιουργούνται και χάνονται συνέχεια συνάψεις μέσω της νευροπλαστικότητας.

through a process called neural plasticity.

Every time we learn something new,

Κάθε φορά που μαθαίνουμε κάτι καινούργιο,

we are creating and strengthening new neural connections,

δημιουργούμε και δυναμώνουμε καινούριες νευρωνικές συνδέσεις,

new synapses.

καινούριες συνάψεις.

In the Nun Study,

Στη Μελέτη των Καλογριών, συμμετείχαν 678 καλόγριες,

678 nuns, all over the age of 75 when the study began,

ήταν όλες άνω των 75 ετών όταν ξεκίνησε η μελέτη,

were followed for more than two decades.

και τις παρακολουθούσαν για δύο δεκαετίες.

They were regularly given physical checkups and cognitive tests,

Ανά τακτά χρονικά διαστήματα έκαναν τσεκάπ και γνωστικά τεστ,

and when they died, their brains were all donated for autopsy.

και όταν απεβίωσαν, δώρισαν τους εγκέφαλούς τους για νεκροψία.

In some of these brains, scientists discovered something surprising.

Σε κάποιους εγκεφάλους, οι ερευνητές ανακάλυψαν κάτι φαντασμαγορικό.

Despite the presence of plaques and tangles and brain shrinkage --

Παρά την ύπαρξη των πλακών, των τολυπίων και της σμίκρυνσης του εγκεφάλου --

what appeared to be unquestionable Alzheimer's --

κάτι που έμοιαζε να είναι αναμφισβήτητα Αλτσχάιμερ --

the nuns who had belonged to these brains showed no signs

οι καλόγριες που είχαν αυτούς τους εγκεφάλους

δεν είχαν δείξει κανένα σύμπτωμα της ασθένειας όσο ήταν ζωντανές.

of having the disease while they were alive.

How can this be?

Πώς είναι δυνατόν;

We think it's because these nuns had a high level of cognitive reserve,

Αυτό οφείλεται στο ότι οι καλόγριες είχαν μεγάλα επίπεδα γνωστικού αποθεματικού,

which is a way of saying that they had more functional synapses.

δηλαδή είχαν περισσότερες λειτουργικές συνάψεις.

People who have more years of formal education,

Οι άνθρωποι που έχουν περισσότερα χρόνια εκπαίδευσης,

who have a high degree of literacy,

πιο εμβαθυμένες γνώσεις,

who engage regularly in mentally stimulating activities,

και που ασχολούνται με πνευματικές δραστηριότητες,

all have more cognitive reserve.

έχουν μεγαλύτερο γνωστικό αποθεματικό.

They have an abundance and a redundancy in neural connections.

Έχουν άφθονες και περίσσιες νευρωνικές συνδέσεις.

So even if they have a disease like Alzheimer's

Άρα, ακόμη κι αν αποκτήσουν Αλτσχάιμερ,

compromising some of their synapses,

το οποίο θέτει σε κίνδυνο τις συνάψεις,

they've got many extra backup connections,

έχουν πάρα πολλές εφεδρικές συνδέσεις,

and this buffers them from noticing that anything is amiss.

γεγονός που δεν τους αφήνει να αντιληφθούν αν κάτι πάει στραβά.

Let's imagine a simplified example.

Ας φανταστούμε ένα απλό παράδειγμα.

Let's say you only know one thing about a subject.

Ας υποθέσουμε ότι ξέρετε μόνο ένα πράγμα για κάτι, ας πούμε σχετικά με μένα,

Let's say it's about me.

ότι η Λίσα Τζενόβα έγραψε το «Still Alice: Κάθε Στιγμή Μετράει».

You know that Lisa Genova wrote "Still Alice,"

and that's the only thing you know about me.

Κι αυτό είναι το μόνο που ξέρετε για μένα.

You have that single neural connection,

Έχετε μόνο αυτήν τη μία νευρωνική σύνδεση,

that one synapse.

μόνο αυτήν τη σύναψη.

Now imagine you have Alzheimer's.

Τώρα φανταστείτε ότι έχετε Αλτσχάιμερ.

You have plaques and tangles and inflammation

Οι πλάκες, τα τολύπια, η φλεγμονή

and microglia devouring that synapse.

και τα μικρογλοία καταβροχθίζουν αυτήν τη σύναψη.

Now when someone asks you, "Hey, who wrote 'Still Alice?'"

Αν τώρα σας ρωτήσει κάποιος ποιος έγραψε το «Still Alice: Κάθε Στιγμή Μετράει»,

you can't remember,

δεν μπορείτε να θυμηθείτε,

because that synapse is either failing or gone.

γιατί αυτή η σύναψη είτε έχει αποτύχει ή έχει εξαφανιστεί.

You've forgotten me forever.

Με έχετε ξεχάσει για πάντα.

But what if you had learned more about me?

Αλλά τι θα γινόταν αν γνωρίζατε περισσότερα για μένα;

Let's say you learned four things about me.

Έστω ότι ξέρατε τέσσερα πράγματα για μένα;

Now imagine you have Alzheimer's,

Φανταστείτε ότι πάσχετε από Αλτσχάιμερ,

and three of those synapses are damaged or destroyed.

και τρεις από αυτές τις συνάψεις καταστράφηκαν.

You still have a way to detour the wreckage.

Έχετε ακόμα τρόπους για να παρακάμψετε τη βλάβη.

You can still remember my name.

Δεν έχετε ξεχάσει το όνομά μου.

So we can be resilient to the presence of Alzheimer's pathology

Μπορούμε να είμαστε ανθεκτικοί στην παθολογία της νόσου Αλτσχάιμερ

through the recruitment of yet-undamaged pathways.

αν επιστρατεύσουμε τα δίκτυα που είναι ακόμη άθικτα.

And we create these pathways, this cognitive reserve,

Και δημιουργούμε τα νευρωνικά δίκτυα και το γνωστικό αποθεματικό

by learning new things.

μαθαίνοντας καινούρια πράγματα.

Ideally, we want these new things to be as rich in meaning as possible,

Ιδανικά, θέλουμε όσα μαθαίνουμε να είναι γεμάτα νόημα,

recruiting sight and sound and associations and emotion.

με πλούσιες εικόνες και ήχους,

ελεύθερους συνειρμούς και συναισθήματα.

So this really doesn't mean doing crossword puzzles.

Κι αυτό βέβαια δεν σημαίνει να λύνετε απλώς σταυρόλεξα.

You don't want to simply retrieve information you've already learned,

Ο στόχος σας δεν είναι να ανακαλείτε πληροφορίες που ήδη έχετε μάθει,

because this is like traveling down old, familiar streets,

γιατί είναι σαν να πηγαίνετε σε παλιούς και γνώριμους δρόμους

cruising neighborhoods you already know.

και να κάνετε βόλτες στην παλιά σας γειτονιά.

You want to pave new neural roads.

Ο στόχος είναι η κατασκευή καινούριων νευρωνικών δρόμων.

Building an Alzheimer's-resistant brain

O εγκέφαλος που είναι ανθεκτικός στο Αλτσχάιμερ

means learning to speak Italian,

μαθαίνει να μιλάει Ιταλικά,

meeting new friends,

κάνει καινούριους φίλους,

reading a book,

διαβάζει βιβλία,

or listening to a great TED Talk.

ή ακούει μια ωραία ομιλία TED.

And if, despite all of this, you are someday diagnosed with Alzheimer's,

Ακόμη κι αν μετά από όλα αυτά,

σας διαγνώσουν κάποτε με Αλτσχάιμερ,

there are three lessons I've learned from my grandmother

έχω να σας πω τρεις συμβουλές που έμαθα από τη γιαγιά μου

and the dozens of people I've come to know living with this disease.

και από τους χιλιάδες ανθρώπους που ξέρω ότι ζουν με αυτήν τη νόσο.

Diagnosis doesn't mean you're dying tomorrow.

Η διάγνωση δεν σημαίνει θάνατος.

Keep living.

Συνεχίστε να ζείτε.

You won't lose your emotional memory.

Δεν θα χάσετε τη συναισθηματική σας μνήμη.

You'll still be able to understand love and joy.

Θα είστε ακόμα σε θέση να καταλαβαίνετε τι είναι αγάπη και χαρά.

You might not remember what I said five minutes ago,

Μπορεί να μη θυμάστε τι είπα πριν από πέντε λεπτά,

but you'll remember how I made you feel.

αλλά θα θυμάστε πώς σας έκανα να νιώσετε.

And you are more than what you can remember.

Και εσείς είστε πολλά περισσότερα από όσα μπορείτε να θυμάστε.

Thank you.

Σας ευχαριστώ.

(Applause)

(Χειροκρότημα)