What You Can Do to Prevent Alzheimer's | Lisa Genova | TED

Translator: Ashwini Kanthi Reviewer: Abhinav Garule

How many people here would like to live to be at least 80 years old?

तुमच्या पैकी किती जणांना निदान ८० वर्ष जगायचे आहे?

Yeah.

हं!

I think we all have this hopeful expectation

मला वाटते, आपल्या सगळ्यांनाच

of living into old age.

दिर्घायुष्यी होण्याची इच्छा आहे.

Let's project out into the future,

चला, भविष्यात डोकावून पाहूया.

to your future "you's,"

भविष्यातले 'तुम्ही' पाहूया.

and let's imagine that we're all 85.

समजा,आपण सगळे ८५ वर्षाचे झालो आहोत.

Now, everyone look at two people.

आता कोणत्याही दोन लोकांकडे पहा.

One of you probably has Alzheimer's disease.

त्यापैकी एकाला अल्झायमर्स झालेला असेल.

(Laughter)

(हशा)

Alright, alright.

ठीक आहे.

And maybe you're thinking, "Well, it won't be me."

तुम्हाला वाटत असेल की "मला नसेल झाला"

Then, OK. You are a caregiver.

मग... तुम्ही त्याची काळजी घेणारे असाल.

So --

थोडक्यात म्हणजे ....

(Laughter)

(हशा)

so in some way,

कुठल्या तरी मार्गाने हा भयानक आजार

this terrifying disease is likely to affect us all.

आपल्या सर्वांना गाठण्याची शक्यता आहे

Part of the fear around Alzheimer's stems from the sense

अल्झायमर्सची भीती वाटण्याचे एक कारण असेही आहे

that there's nothing we can do about it.

की तो थांबवण्याकरता आपण काहीही करू शकत नाही.

Despite decades of research, we still have no disease-modifying treatment

कित्येक वर्षाच्या संशोधनानंतरआजूनसुद्धा

and no cure.

त्यावर कोणताही उपाय सापडला नाही.

So if we're lucky enough to live long enough,

त्यामुळे आपण नशिबाने दिर्घायुष्यी

Alzheimer's appears to be our brain's destiny.

झालो तर, अल्झायमर्स आपल्या पुढ्यात वाढून ठेवला आहे.

But maybe it doesn't have to be.

पण तसे व्हायलाच हवे असेही नाही.

What if I told you we could change these statistics,

जर मी तुम्हाला म्हटले की आपण कोणत्याही

literally change our brain's destiny,

अत्याधुनिक उपायांशिवाय, नवनवीन औषधांशिवाय आपल्या मेंदूचे

without relying on a cure or advancements in medicine?

भवितव्य, ही आकडेवारी बदलू शकतो, तर?

Let's begin by looking at what we currently understand

आपण आधी अल्झायमर्स या आजारामागचे

about the neuroscience of Alzheimer's.

सध्याचे न्युरो-सायन्स समजून घेऊया.

Here's a picture of two neurons connecting.

इथे दोन न्यूरॉन्स एकमेकांना जोडलेले दिसत आहेत.

The point of connection, this space circled in red,

ते जिथे जुळले आहेत तो भाग लाल वर्तुळाने दाखवला गेला आहे.

is called the synapse.

त्याला 'सीनॅप्स' म्हणतात.

The synapse is where neurotransmitters are released.

इथून न्युरोट्रान्समीटर्स निघतात.

This is where signals are transmitted, where communication happens.

जेव्हा न्यूरॉन्स संदेश पाठवतात, तेव्हा इथून सिग्नल बाहेर पडतात

This is where we think, feel, see, hear, desire ...

आपण विचार करतो,अनुभवतो, पाहतो, ऐकतो, इच्छा करतो, आठवतो...

and remember.

ते सगळे इथे घडते.

And the synapse is where Alzheimer's happens.

अल्झायमर्सचा आजार या सीनॅप्सपाशी होतो.

Let's zoom in on the synapse

आता हा सीनॅप्स आपण जवळून पाहू या.

and look at a cartoon representation of what's going on.

या चित्राच्या मदतीने काय चाललय ते पाहूया.

During the business of communicating information,

न्यूरॉन्समधून संदेश पाठवण्याच्या प्रक्रियेमध्ये,

in addition to releasing neurotransmitters like glutamate into the synapse,

सीनॅप्समधून ग्लूटामेटसारख्या न्युरोट्रान्समीटरच्या

neurons also release a small peptide called amyloid beta.

जोडीला 'अॅम्लॉइड बीटा' नावाचे छोटे पेप्टाइड बाहेर पडते.

Normally, amyloid beta is cleared away metabolized by microglia,

आपल्या मेंदूतील मायक्रोग्लिया नावाच्या साफसफाई करणाऱ्या पेशीमार्फत

the janitor cells of our brains.

हे अॅम्लॉइड बीटा नियमितपणे काढून टाकले जाते

While the molecular causes of Alzheimer's are still debated,

जरी अल्झायमर्सच्या मूळ कारणांबाबत वाद असले तरी

most neuroscientists believe that the disease begins

अनेक न्युरोसायंटिस्टच्या मते, जेव्हा अॅम्लॉइड बीटा साठू लागते

when amyloid beta begins to accumulate.

तेव्हा अल्झायमर्सची सुरुवात होते.

Too much is released, or not enough is cleared away,

जे कधी जास्त स्त्रवते तर कधी पुरेसे बाहेर टाकले जात नाही.

and the synapse begins to pile up with amyloid beta.

परिणामी सीनॅप्सवर अॅम्लॉइड बीटाचा थर जमा होतो.

And when this happens, it binds to itself,

आणि त्याची एक गाठ तयार होते.

forming sticky aggregates called amyloid plaques.

या चिकट गाठीला 'अॅम्लॉइड प्लेक' म्हणतात.

How many people here are 40 years old or older?

इथे बसलेल्यांपैकी किती जण ४० किंवा अधिक वर्षाचे आहेत?

You're afraid to admit it now.

बहुतेक तुम्हाला मान्य करायला जड जात आहे.

This initial step into the disease,

ही सुरुवातीची अॅम्लॉइड प्लेक'चा थर

this presence of amyloid plaques accumulating,

जमा होण्याची प्रक्रिया तुमच्या मेंदूत

can already be found in your brains.

या पूर्वीच सुरु झाली असेल.

The only way we could be sure of this would be through a PET scan,

हे पडताळून पाहण्याचा एकुलता एक उपाय म्हणजे PET SCAN.

because at this point, you are blissfully unaware.

आज तुम्ही अनभिज्ञ आहात ही परमेश्वराची कृपाच म्हणायची.

You're not showing any impairments in memory, language, or cognition ...

अजून तरी स्मृती, भाषा, आकलनक्षमता यांच्यात बिघाड झाल्याचे एकही चिन्ह तुमच्यात आढळलेले

yet.

नाही आहे.

We think it takes at least 15 to 20 years of amyloid plaque accumulation

आम्हाला वाटते की अॅम्लॉइड प्लेकचा थर विकोपाला जाण्याकरता

before it reaches a tipping point,

निदान १५-२० वर्षे लागत असावीत.

then triggering a molecular cascade

आणि तो टिपेला पोचला की

that causes the clinical symptoms of the disease.

त्याची लक्षणे दिसू लागतील.

Prior to the tipping point,

तो टिपेला पोचण्यापूर्वी,

your lapses in memory might include things like,

अधून मधून तुमची स्मरणशक्ती तुम्हाला दगा देत असेल-

"Why did I come in this room?"

"मी या खोलीत का आले?"

or "Oh ... what's his name?"

"अं ..काय बरं याचे नाव?"

or "Where did I put my keys?"

"किल्ल्या कुठे ठेवल्या मी?"

Now, before you all start freaking out again,

आता तुम्ही सगळे परत एकदा दचकून जाण्याआधीच सांगते,

because I know half of you did at least one of those in the last 24 hours --

गेल्या २४ तासात तुम्हीपण असे काही ना काहीतरी विसरलेले असाल.

these are all normal kinds of forgetting.

पण ह्या सगळ्या नॉर्मल गोष्टी आहेत.

In fact, I would argue that these examples

खरे तर, मी म्हणेन की ही उदाहरणे

might not even involve your memory,

स्मृतीशी संबंधित देखील नाहीत.

because you didn't pay attention to where you put your keys

कारण खरे तर, तुम्ही किल्ल्या

in the first place.

ठेवण्याकडे लक्षच दिलेले नव्हते.

After the tipping point,

आजार टिपेला पोचल्यावर येणाऱ्या

the glitches in memory, language and cognition are different.

स्मृती,भाषा,आकलनक्षमतेच्या समस्या वेगळ्या असतात.

Instead of eventually finding your keys in your coat pocket

किल्ल्या शेवटी कोटाच्या खिशात

or on the table by the door,

किंवा दरवाज्याजवळच्या टेबलावर सापडण्याऐवजी

you find them in the refrigerator,

तुम्हाला त्या फ्रीजमध्ये सापडतात.

or you find them and you think,

किंवा सापडल्यावर तुम्ही विचारात पडता

"What are these for?"

"या कशाच्या किल्ल्या?"

So what happens when amyloid plaques accumulate to this tipping point?

अॅम्लॉइड प्लेक प्रमाणाबाहेर जमा झाल्याने काय होते तर ..

Our microglia janitor cells become hyper-activated,

आपल्या सफाई करणाऱ्या मायक्रोग्लिया पेशी जास्त काम करतात.

releasing chemicals that cause inflammation and cellular damage.

त्यामुळे पेशींना नुकसान करणारी आणि सूज आणणारी द्रव्ये बाहेर पडतात.

We think they might actually start clearing away

आम्हाला वाटले, ते सीनॅप्सचीच

the synapses themselves.

साफसफाई करत असतील.

A crucial neural transport protein called "tau" becomes hyperphosphorylated

ऐवजी 'ताऊ' नावाच्या न्यूरल ट्रान्सपोर्ट प्रोटीनवर खूप

and twists itself into something called "tangles,"

फॉस्फेारिल जमा झाल्याने त्यांचा स्वतःमध्ये गुरफटून 'गुंता' तयार होतो

which choke off the neurons from the inside.

आणि त्यामुळे न्यूरॉन्स आतल्या आत घुसमटतात.

By mid-stage Alzheimer's, we have massive inflammation and tangles

अल्झायमर्सच्या मध्यावर मोठ्या प्रमाणात असे गुंते आणि सूज दिसून येते

and all-out war at the synapse

आणि त्यांचे सिनॅप्सपाशी तुंबळ युद्ध सुरु होते

and cell death.

आणि शेवटी ती पेशी मरून जाते.

So if you were a scientist trying to cure this disease,

तुम्ही शात्रज्ञ असाल तर

at what point would you ideally want to intervene?

तुम्हाला कोणत्या टप्प्यावर हस्तक्षेप करावासा वाटेल?

Many scientists are betting big on the simplest solution:

अनेक शास्त्रज्ञांची अॅम्लॉइड प्लेकला विकोपाला पोचू न देणे

keep amyloid plaques from reaching that tipping point,

या सोप्या उपायावर भिस्त आहे

which means that drug discovery is largely focused on developing a compound

त्यामुळे अॅम्लॉइड प्लेकचा साठाच होणार नाही,किंवा कमी होईल,

that will prevent, eliminate, or reduce amyloid plaque accumulation.

किंवा नष्ट होईल अशी औषधे शोधली जात आहेत.

So the cure for Alzheimer's will likely be a preventative medicine.

त्यामुळे अल्झायमर्सवर बहुधा प्रतिबंधक औषध शोधले जाईल.

We're going to have to take this pill before we reach that tipping point,

मात्र आपल्याला हे औषध ती घसरगुंडी चालू होण्यापूर्वी,

before the cascade is triggered,

आपण किल्ल्या फ्रीजमध्ये ठेवायला लागण्यापूर्वी.

before we start leaving our keys in the refrigerator.

आपला आजार विकोपाला जाण्यापूर्वी घ्यायला हवे,

We think this is why, to date, these kinds of drugs have failed

म्हणूनच आम्हाला वाटते की आजपर्यंतची औषधे वैद्यकीय चाचण्यांमध्ये

in clinical trials --

नापास होण्याचे कारण

not because the science wasn't sound,

शास्त्र चुकीचे आहे हे नसून

but because the people in these trials were already symptomatic.

लोकांमध्ये लक्षणे आधीच दिसू लागणे हे होय.

It was too late.

मुळातच उशीर झालेला आहे.

Think of amyloid plaques as a lit match.

समजा अॅम्लॉइड प्लेक ही पेटती काडी आहे

At the tipping point, the match sets fire to the forest.

जी विकोपाच्या क्षणी सगळ्या जंगलाला आग लावते.

Once the forest is ablaze,

आणि एकदा का वणवा पेटला,

it doesn't do any good to blow out the match.

की काडी विझवून काहीही फायदा नसतो.

You have to blow out the match before the forest catches fire.

तुम्ही वणवा लागण्यापूर्वीच काडी विझवायला हवी.

Even before scientists sort this out,

शास्त्रज्ञांना उत्तर मिळेपर्यंत,

this information is actually really good news for us,

अॅम्लॉइड प्लेक जमा व्हायला आपली जीवनशैली कारणीभूत असते,

because it turns out that the way we live can influence the accumulation

ही माहिती आपल्याकरता

of amyloid plaques.

खूप आनंदाची गोष्ट आहे,

And so there are things we can do

त्यामुळे आजार विकोपाला जाऊ नये

to keep us from reaching that tipping point.

त्यासाठी आपण बरेच काही करू शकतो.

Let's picture your risk of Alzheimer's as a see-saw scale.

हा अलझायमर्सचा धोका आपण सीसॉच्या बाजूंवर तोलून पाहूया.

We're going to pile risk factors on one arm,

एका बाजूला आपण धोके रचत जाऊ

and when that arm hits the floor, you are symptomatic

आणि जेव्हा ती बाजू खाली टेकेल,

and diagnosed with Alzheimer's.

तेव्हा तुम्हाला अल्झायमर्स गाठणार असे आपण समजू.

Let's imagine you're 50 years old.

समजा कि तुम्ही ५० वर्षाचे आहात,

You're not a spring chicken anymore,

तुम्ही आता तरुण राहिलेला नाहीत.

so you've accumulated some amyloid plaques with age.

तुमच्याकडे वयोमानाने जमलेल्या अॅम्लॉइड प्लेकमुळे

Your scale is tipped a little bit.

ही बाजू आधीच थोडी कललेली असेल .

Now let's look at your DNA.

आता तुमच्या DNA कडे वळू.

We've all inherited our genes from our moms and our dads.

आपले जीन्स आपल्या आईवडिलांकडून आलेले असतात.

Some of these genes will increase our risk and some will decrease it.

काही जीन्समुळे आपला धोका वाढतो तर काहींमुळे तो कमी होतो.

If you're like Alice in "Still Alice,"

जर तुम्ही 'Still Alice' मधल्या एलिसप्रमाणे असाल

you've inherited a rare genetic mutation that cranks out amyloid beta,

तर तुमच्यामध्ये अॅम्लॉइड बीटा जास्त तयार होणारा दुर्मिळ जीन आहे

and this alone will tip your scale arm to the ground.

आणि या एकट्या कारणाने तुमचा सीसॉ जमिनीला टेकणार आहे.

But for most of us, the genes we inherit will only tip the arm a bit.

पण अनेकांचे जीन्स सीसॉची बाजू किंचितच कलती करतात.

For example, APOE4 is a gene variant that increases amyloid,

उदा. APOE4 नावाचा जीनचा प्रकार अॅम्लॉइड वाढवतो,

but you can inherit a copy of APOE4 from mom and dad

जो तुम्हाला आई किंवा वडिलांकडून मिळाला तरी तुम्हाला

and still never get Alzheimer's,

अल्झायमर्स होईलच असे नाही.

which means that for most of us,

पण म्हणजेच बऱ्याच जणांचे अल्झायमर्स होणार

our DNA alone does not determine whether we get Alzheimer's.

की नाही हे फक्त DNA वर अवलंबून नसते.

So what does?

मग कशावर अवलंबून असते ?

We can't do anything about getting older or the genes we've inherited.

आपण वयस्कर होणे थांबवू शकत नाही किंवा जीन्स निवडू शकत नाही.

So far, we haven't changed our brain's destiny.

आत्तापर्यंत आपण आपल्या मेंदूचे भविष्य बदलू शकलो नाही.

What about sleep?

झोपेबद्दल काय?

In slow-wave deep sleep, our glial cells rinse cerebral spinal fluid

गाढ झोपेमध्ये ग्ल्यायल सेल्स संपूर्ण मेंदूमध्ये सेरेब्रल स्पायनल फ्लुईड

throughout our brains,

पसरवतात,

clearing away metabolic waste that accumulated in our synapses

ज्यामुळे दिवसभराच्या चयापचयचा प्रक्रियेमुळे सीनॅप्सपाशी

while we were awake.

झालेला कचरा साफ केला जातो.

Deep sleep is like a power cleanse for the brain.

गाढ झोप म्हणजे जणू मेंदूची पुरी स्वच्छता.

But what happens if you shortchange yourself on sleep?

पण तुमची झोप अपुरी झाली तर काय होईल?

Many scientists believe

बऱ्याच शास्त्रज्ञांना वाटते की

that poor sleep hygiene might actually be a predictor of Alzheimer's.

कमी झोपण्याची सवय ही अल्झायमर्स ओळखायची गुरुकिल्ली आहे.

A single night of sleep deprivation leads to an increase in amyloid beta.

एक दिवस जरी झोप झाली नाही तरी अॅम्लॉइड बीटा वाढते.

And amyloid accumulation has been shown to disrupt sleep,

तसेच अॅम्लॉइड वाढले कि झोप अनियमित होते,

which in turn causes more amyloid to accumulate.

आणि परिणामी अजून अॅम्लॉइड वाढते.

And so now we have this positive feedback loop

सीसॉच्या झुकण्याचा वेग वाढण्याचे

that's going to accelerate the tipping of that scale.

महत्वाचे कारण हे दुष्टचक्र आहे.

What else?

अजून काय?

Cardiovascular health.

हृदयाच्या आरोग्याबद्दल बोलूया.

High blood pressure, diabetes, obesity, smoking, high cholesterol,

उच्च रक्तदाब, मधुमेह, स्थूलत्व, धुम्रपान,

have all been shown to increase our risk of developing Alzheimer's.

जास्तीचे कोलेस्टेरॉल या सगळ्या बाबींमुळे अल्झायमर्सची शक्यता वाढते.

Some autopsy studies have shown

अल्झायमर्स झालेल्या ८०% रुग्णांचे

that as many as 80 percent of people with Alzheimer's

शवविच्छेदन केल्यावर असे दिसून आले की

also had cardiovascular disease.

त्यांना हृदयाशी संबधित आजारदेखील होते.

Aerobic exercise has been shown in many studies to decrease amyloid beta

हा आजार असलेल्या प्राण्यांवरील प्रयोगात असे समजले की एरोबिक व्यायाम केल्याने

in animal models of the disease.

अॅम्लॉइड बीटाचे प्रमाण कमी होते.

So a heart-healthy Mediterranean lifestyle and diet

म्हणून सुदृढ हृदयाकरता असणाऱ्या मेडीटरेनियन जीवनशैली

can help to counter the tipping of this scale.

आणि आहाराच्या मदतीने सीसॉचे कलणे थोपवता येते.

So there are many things we can do

अल्झायमर्सला प्रतिबंध करण्याकरता, दूर राखण्याकरता

to prevent or delay the onset of Alzheimer's.

आपल्याला अनेक गोष्टी करता येतील.

But let's say you haven't done any of them.

पण समजा, तुम्ही त्यापैकी काहीही केलेले नाही आणि

Let's say you're 65;

आत्ता तुम्ही ६५ वर्षांचे आहात. तुमच्या घराण्यात

there's Alzheimer's in your family, so you've likely inherited a gene or two

अल्झायमर्स आहे.

that tips your scale arm a bit;

ज्यामुळे तुमचे पारडे आधीच कललेले आहे.

you've been burning the candle at both ends for years;

वर्षानुवषे तुम्ही या आजाराकडे वेगाने जात आहात,

you love bacon;

तुम्हाला बेकन प्रिय आहे,

and you don't run unless someone's chasing you.

वाघ पाठी लागल्याशिवाय तुम्ही पळत नाही.

(Laughter)

(हशा)

Let's imagine that your amyloid plaques have reached that tipping point.

समजा तुमचे अॅम्लॉइड प्लेक प्रचंड वाढलेले आहे.

Your scale arm has crashed to the floor.

आणि तुमचे पारडे जमिनीला टेकले आहे.

You've tripped the cascade,

तुमची घसरगुंडी चालू झाली आहे.

setting fire to the forest,

वणवा पेटला आहे.

causing inflammation, tangles, and cell death.

तुमच्यामध्ये सूज येणे, पेशी मरणे, पेशींचा गुंता होणे अशी

You should be symptomatic for Alzheimer's.

लक्षणे दिसू लागली आहेत.

You should be having trouble finding words and keys

तुम्हाला शब्द न सुचणे, किल्ली हरवणे

and remembering what I said at the beginning of this talk.

मी सुरवतीला काय बोलले ते न आठवणे असे त्रास होत असतील.

But you might not be.

किंवा तसे नसेलही.

There's one more thing you can do to protect yourself

तुम्ही अल्झायमर्सच्या लक्षणांपासून स्वतःला

from experiencing the symptoms of Alzheimer's,

वाचवण्याकरता अजून एक गोष्ट करू शकता,

even if you have the full-blown disease pathology ablaze in your brain.

आजार अगदी टोकाला पोचल्यावरही.

It has to do with neural plasticity and cognitive reserve.

याचा संबंध न्यूरल प्लास्टीसिटी आणि कॉग्निटिव्ह सायन्सशी आहे.

Remember, the experience of having Alzheimer's

सीनॅप्स नष्ट होण्यानेच अल्झायमर्स होतो

is ultimately a result of losing synapses.

हे तुम्हाला आठवत असेल.

The average brain has over a hundred trillion synapses,

एका मेंदू मध्ये सर्व साधारणपणे एक लाख दशकोटी सीनॅप्स असतात,

which is fantastic; we've got a lot to work with.

आपल्याकडे बराच साठा आहे ही चांगली गोष्ट आहे.

And this isn't a static number.

आणि हा आकडा पण काही स्थिर नसतो.

We gain and lose synapses all the time,

सीनॅप्स सतत कमी जास्त होतच असतात.

through a process called neural plasticity.

या प्रक्रियेला न्यूरल प्लास्टीसिटी म्हणतात

Every time we learn something new,

जेव्हा आपण काहीतरी नवीन शिकतो,

we are creating and strengthening new neural connections,

तेव्हा आपण एक नवीन न्यूरल कनेक्शन तयार करतो.

new synapses.

नवीन सीनॅप्स तयार करतो.

In the Nun Study,

ननवर केलेल्या एका संशोधनात,

678 nuns, all over the age of 75 when the study began,

ज्यात ६७८ ननचा, ज्यांचे वय ७५ हून जास्त होते,

were followed for more than two decades.

त्यांचा २० वर्षे अभ्यास करण्यात आला.

They were regularly given physical checkups and cognitive tests,

त्यांची नियमितपणे शारिरीक तपासणी आणि मेंदूची चाचणी केली गेली.

and when they died, their brains were all donated for autopsy.

मरणोत्तर त्यांचा मेंदू शवपरीक्षेला दिला गेला.

In some of these brains, scientists discovered something surprising.

शास्त्रज्ञांना काही मेंदूमध्ये आश्चर्यकारक गोष्टी सापडल्या.

Despite the presence of plaques and tangles and brain shrinkage --

त्या मेंदुंमध्ये प्लेक, गुंता आणि आकुंचन असूनही

what appeared to be unquestionable Alzheimer's --

-जे म्हणजे निश्चित अल्झायमर्स,

the nuns who had belonged to these brains showed no signs

हे मेंदू ज्या ननचे होते, त्या ननच्या जिवंतपणी

of having the disease while they were alive.

त्यांच्यात अल्झायमर्सचे एकही लक्षण आढळले नव्हते.

How can this be?

याचे कारण काय असेल?

We think it's because these nuns had a high level of cognitive reserve,

आमच्या मते, या लोकांच्या मेंदूची कार्यक्षमता प्रचंड होती.

which is a way of saying that they had more functional synapses.

म्हणजेच त्यांच्याकडे कार्यक्षम सीनॅप्स भरपूर होते.

People who have more years of formal education,

ज्यांचे उच्च शिक्षण झालेले आहे

who have a high degree of literacy,

जे उत्तम साक्षर आहेत,

who engage regularly in mentally stimulating activities,

जे नियमितपणे मेंदूला चालना देणाऱ्या गोष्टींमधे भाग घेतात

all have more cognitive reserve.

अश्या सगळ्यांकडे मेंदूंची अधिक कार्यक्षमता असते.

They have an abundance and a redundancy in neural connections.

त्यांच्याकडे गरजेपेक्षा जास्त न्यूरल कनेक्शन असतात.

So even if they have a disease like Alzheimer's

त्यामुळे त्यांना अल्झायमर्स झाला तरी आणि

compromising some of their synapses,

थोडेफार सीनॅप्स निरुपयोगी झाले तरी,

they've got many extra backup connections,

त्यांच्याकडे बरयाच चांगल्या सीनॅप्सचा साठा असतो,

and this buffers them from noticing that anything is amiss.

त्यामुळे निकामी झालेले सीनॅप्स जाणवत नाहीत.

Let's imagine a simplified example.

एक सोपे उदाहरण घेऊया.

Let's say you only know one thing about a subject.

समजा, तुम्हाला एखाद्या विषयातील फक्त एकच गोष्ट माहित आहे.

Let's say it's about me.

समजा, ती गोष्ट माझ्याबद्दल आहे,

You know that Lisa Genova wrote "Still Alice,"

लिसा जीनोव्हाने 'Still Alice'ची कथा लिहिली आहे.

and that's the only thing you know about me.

आणि ही एकच गोष्ट तुम्हाला माझ्याबद्दल माहित आहे.

You have that single neural connection,

आता तुमच्याकडे ते एक न्यूरल कनेक्शन आहे,

that one synapse.

तो एक सीनॅप्स आहे.

Now imagine you have Alzheimer's.

आता समजा तुम्हाला अल्झायमर्स आहे.

You have plaques and tangles and inflammation

प्लेक्स, गुंता, सूज सगळे काही आहे.

and microglia devouring that synapse.

आणि मायक्रोग्लीया तो सीनॅप्स खाऊन टाकला आहे.

Now when someone asks you, "Hey, who wrote 'Still Alice?'"

आता कोणी विचारले, "Still Alice कोणी लिहिले?"

you can't remember,

तर तुम्हाला आठवणार नाही.

because that synapse is either failing or gone.

कारण तो सीनॅप्स आता तिथे नाहीच आहे.

You've forgotten me forever.

तुम्ही मला कायमचे विसरला आहात.

But what if you had learned more about me?

पण जर तुम्हाला माझ्याबद्दल

Let's say you learned four things about me.

अजून चार गोष्टी माहित असतील,

Now imagine you have Alzheimer's,

आणि तुम्हाला अल्झायमर्स असेल

and three of those synapses are damaged or destroyed.

ज्यामुळे तुमचे तीन सीनॅप्स नाहीसे झाले आहेत, तरिही

You still have a way to detour the wreckage.

तुम्हाला नुकसान भरून काढायला वेगळा मार्ग आहे.

You can still remember my name.

तुम्हाला निदान माझे नाव लक्षात आहे.

So we can be resilient to the presence of Alzheimer's pathology

अजूनही सुस्थितीत असलेल्या न्यूरॉन्सद्वारे आपण अल्झायमर्स

through the recruitment of yet-undamaged pathways.

ताब्यात ठेवू शकतो.

And we create these pathways, this cognitive reserve,

आपण नवनवीन गोष्टी शिकून असे मार्ग तयार करू शकतो आणि

by learning new things.

मेंदूची कार्यक्षमता वाढवू शकतो.

Ideally, we want these new things to be as rich in meaning as possible,

आपल्याला या नवीन गोष्टी दृष्टी,आवाज, भावना आणि कार्यकारण भाव यांची जोड देऊन

recruiting sight and sound and associations and emotion.

अधिकाधिक अर्थपूर्ण बनवायला हव्या आहेत.

So this really doesn't mean doing crossword puzzles.

त्यामुळे शब्दकोडी सोडवून फायदा नाही.

You don't want to simply retrieve information you've already learned,

जी माहिती तुमच्याकडे आधीच आहे, ती मिळवण्याची गरज नाही.

because this is like traveling down old, familiar streets,

हे म्हणजे जुन्याच पायवाटांवर चालणे झाले,

cruising neighborhoods you already know.

त्याचा त्या गल्लीबोळातून फिरणे झाले,

You want to pave new neural roads.

तुम्हाला न्यूरलचे नवीन रस्ते तयार करायला हवे आहेत.

Building an Alzheimer's-resistant brain

अल्झायमर्सला प्रतिबंध करणारा मेंदू तयार करणे म्हणजे

means learning to speak Italian,

इटालियन भाषा शिकणे,

meeting new friends,

नव्या ओळखी करून घेणे,

reading a book,

पुस्तके वाचणे,

or listening to a great TED Talk.

किंवा TED वरची सुरेख व्याख्याने ऐकणे.

And if, despite all of this, you are someday diagnosed with Alzheimer's,

आणि इतके करूनही कधीकाळी अल्झायमर्स झालाच

there are three lessons I've learned from my grandmother

तर माझ्या अल्झायमर्स झालेल्या आजीकडून

and the dozens of people I've come to know living with this disease.

आणि इतरांकडून शिकलेल्या तीन गोष्टी मी सांगते.

Diagnosis doesn't mean you're dying tomorrow.

आजार झाला म्हणजे तुम्ही काही लगेच मरत नाही.

Keep living.

तुम्ही तुमचे आयुष्य जगत रहा.

You won't lose your emotional memory.

तुमच्या भावनांची स्मृती जाणार नाही आहे.

You'll still be able to understand love and joy.

तुम्हाला प्रेम आणि आनंद समजणार आहे.

You might not remember what I said five minutes ago,

तुम्हाला मी ५ मिनिटांपूर्वी काय म्हटले ते एखादेवेळेस आठवणार नाही

but you'll remember how I made you feel.

पण तेव्हा तुम्हाला कसे वाटले ते तुम्हाला आठवणार आहे.

And you are more than what you can remember.

आणि तुम्ही म्हणजे काही फक्त तुमची स्मृती नव्हे.

Thank you.

थॅक्यू.

(Applause)

(टाळ्या)